Хьоме бераш!Сан къона доттаг1ий!
Шуна массарна а дика вевза хир ву оьрсийн сийлахь яздархо Лев Толстой.
Иза оьрсийн къоман хилла ца 1а,дуьненан юкъара ву иза тахана цуьнан юкъарчу синц1еналлин мехалашца.
Дика адам хилла иза,къинхетаме дог-ойла йолуш.Бераш ч1ог1а дукхадезара
цунна, къаьсттина мискачу ахархойн бераш. Царна мехаза деша таро йолуш
ишколаш а ехкира цуо шен заманахь, оьрсийн абат ара а хийцира.Цу т1ера
цхьацца долу дийцарш нохчийн маттахь деша хьовсур ду вай. Толстой
Нохчийчохь хилла ву,цуо лорура вайн къам а, вайн амалш а. Дика а ,пайдехь
а хир ду аьлла хета цуьнан дийцарш вайн матте даьхча.
Бераш, шу а хьовса цуьнан дийцарш гочдан, ненан мотт кхиорехь йоккха
г1улч ю муьлхха а дика гочдар.
Лерамца,Абубакарова Пет1мат,берийн йаздархо.
Х1ОРД (Суртдиллар).
Х1орд шуьйра а к1орга а бу; цуьнан доза доцуш санна хета. Х1орда чуьра
г1оттуш санна хета малх , цу чохь бузуш санна а. Цуьнан к1оргалла бух боцуш
хета.
Мох тийначу хенахь х1орд шера, сийна хуьлу; мох хьокху- х1орд ловзаболу.
Тулг1енаш а ловзайовлу т1аккха, тулг1е тулг1енех етталуш ,вовшех оьй, чопа
хуьлий 1ийдало х1ордах.Хинкеманашна а карзахе хан ю и, ч1еш санна ловзу уьш
х1орда т1ехь х1етахь.Цкъа х1орда т1ехь хилларг Деле до1а ца деш юха ца
веъна.
БЕТТАШ БОЛУ ЕТТ.
Цхьаьна стеган бетташ етт бара. Х1ор дийнахь дуьззина шурин ведар лора
цуо. Кхуо дуккха а хьеший кхайкхинера ша волчу, ткъа етт итт дийнахь ца
узуш битинера, хьешашна шортта шура хилийтархьама.
Амма шура яккха ваханчу кхунна аьттан шура яьгна карийра. Цхьа к1еззиг бен
шура ца елира атто.
Б1аьрзениг а, шура а.
Б1аьрзечо сагушволчуьнга хоьтту:
-Муха бос хуьлу шурин?
-К1айчу кехатан санна.
-Шах-ших до цуо кехато санна?
-Х1ан-х1а, дама санна к1айн ю и.
-Дама санна атаелла ю иза?
-Х1ан-х1а, к1айн пхьагал санна ю-кх.
-Иштта к1еда а, месала и-и?
-Х1ан-х1а, ло санна ю-кх.
-Шийла ю и, ло санна ?
Мел дукха масалш далорах шурин басах ца кхеташ висира б1аьрзениг.
1илманча-к1ант.
Г1алахь дешна а ваьлла ц1а веънера 1илманча-к1ант.
Дас аьллера: «К1ант, схьаэцал кагтуха, мангала воьду вайша». Ша дешна хиларна, мелла а ойла кураяьллачу, балха на кхин т1ера а воцучу к1анта боху; «Бехк ма биллалахь,Дада, кагтуха стенах олу ра ,дицделла-кх суна».
Д1анехьа воллушехь т1е ког а болий коьртаха кагтуха кхета к1антана:
«Цхьаьна 1овдало кхоьссина хир ю-кх когаш к1ела х1ара кагтуха»-олу
жимма хьалха цуьнан ц1е ца хиъначу к1анта.
Дахкий, борг1аллий, цициггий.
Ловза ара баьллера дахка.Уьйт1ахула а лелла ,чу а беъна нене элира цуо:
-Оффай,шиъ акхаро гира сунна арахь,цхьаъ –къиза,шоллаг1ниг –къинхетаме.
Нанас элира:
-Дийцахь,хьомениг,х1ун акхарой яра уьш?
Дехко элира:
-Цхьаъ,цхьа кхераме, д1асалелара иштта: 1аьржа когаш ,ц1е т1илдиг коьрта т1ехь,маара-з1ок хьаьвзина .Со шена уллохула т1ехболуш ,ц1еххьана шеен з1ок д1а а а яхийтина ц1ог1а дета юьйлира,дог иккхина лечара бели-кх со,дукха кхерабелла.
--Иза борг1ал ю,-элира къеначу нана-дехко,-Цуо цхьанна а зхулам ца до,цунах кхера ца оьшу хьуна.Важа х1ун экха дара хьуна гинарг?
-Иза малхехь дижина 1уьллура ,дохлуш.К1айн лаг,мокха когаш а ,шера, ша шеен логах мотт а хьоькхуш,меллаша ц1ога лестош,соьга цхьа леррина хьожуш.
Нанас элира:
-Э_э, 1овдал-я1,1овдал. Иза цициг ду хьуна.
© Copyright: Петимат Абубакарова, 2011