Паччагьлугъарикан сабпи китаб
Сифте гаф
Китаб урхурайи гьюрматлу кас!
Яв улихь табасаран ч1алниинди тарихнан Гирами Китаб хьа. Китаб «Паччагьлугъарин Китабар» к1уру кьюб китабдикан яратмиш дап1найиб ву. Паччагьлугъарин Китабар вари юкьуб тарихи китаб ву. Гьаму китабдиъ уву Паччагьлугъарин сабпи ва кьюбпи Китабар урхидива, хъа шубубпи ва юкьубпи Китабар гьелелиг илт1ик1надар, ва табасаран урхру кас,умуд кивурхьа, дурарихъди багарихьди таниш хьиди.
Паччагьлугъарин сабпи ва кьюбпи китабариъ жугьуд халкьдин регьбер Шамуил пайгъамбар бабкан гъахьихъанмина чан тухумдиан сарпи паччагь гъахьи Давуддин паччагьлугъвалин аьхириз вуйи вахт гъадабгъна. Гьаму китабдиъ паччагьдин гъалайиъ гъахьи тарихи дик1бар ва гьар йигъандин ляхнар а. Китабдиъ, рябкъюрайиси, гьадму гьар йигъандин ляхнар жикъиди тувна – жара китабариъ гьарсар паччагьди гъап1у ляхнарикан артухъдиси дибик1на.
Паччагьлугъарин Китабариъ айи хайлин тарихи гьядисйирин гьякьнаан Гирами Китабарик дару дик1бариъра дихъури шулу.
Паччагьлугъарин сабпи ва кьюбпи китабариз саспиган«Шамуилин китабар» к1уру, амма думу ччвур дицикьан дюз вуйиб дар: Шамуил я автор дар, я кидибтурайибдин к1улин игит дар, дугъкан улхуб сабпи Китабдин эвелиът1ан гъябгъюрадар. Паччагьлугъарин сабпи Китабдиъ израилари чпиз паччагь ктагъуваликан бик1ура. Дурариз Заанурин хликкди яшамиш хьуз ккун гъабхьундар, хъа жара халкьарси чпизра паччагьдин хликкди яшамиш хьуз, Дугъкан чпиз паччагь дерккуб ккун ап1уру. Хъа деркку паччагьди фициб гьюкум гъабхидихъа? Дугъу Заануринна чпин арайиъ айи Йикьрар ч1юргъюру ва гъалмагълар арайиз гъюб рябкъюра.
Китаб жанр жигьатнаан саб жюрейин вуйивалиинди тафавутлу шула. Тарихи ктибтувалигъ анжах саб ражну поэзияйин ч1ук1 гъяп1на – Шамуил пайгъамбрин дада Аннайин ккарагувал (1-пи Паччагьлугъ 2:1-10).
Гьаци вушра, китабдин саспи паяриз сюжет жигьатнаан жюрбежюрвал хас ву, иллагьки Саулин тарихдиъ. Кьюб жюрейиинди улупру гьядисйир а. Гьацдар ву Шамуили, паччагь ади ккунди хьпаз лигну, халкь танкьид ап1бан кьюб вакьиа (1-пи Паччагьлугъ 8:4-22 ва 12:1-15); паччагьдин гьюкум дивбан вакьиайин кьюб вариант (1-пи Паччагьлугъ 9-пи ва 12-пи к1улар); Саул Заанурихъ фици хъпехъундарш ва Дугъан рягьимдихъ думу фици мягьрум гъахьнуш, кьюб вакьиа (1-пи Паччагьлугъ 13:8-14 ва 15:10-31); Давуд Саулин багахьна аьгъю даршлуганси гъюваликан, амма дугъу думу йивну дийик1уваликан кьюб ихтилат (24:1-8 ва 26:5-12).
Гъийин деврин урхруриз сар вуйи Заанурихъ хъугъувал ва Дугъу гьюкумат арайиз дубхну дид’ин гьюкум гъабхивал шаксузди маракьлу ву. Эгер пайгъамбрар, сабпи нубатнаъ Шамуил, чешнелу ксарси улупнаш, хъа паччгьар, паччгьарин багахьлуйир ва кьушмарин аьхюдар китабди асуллагь чешнелу ап1урадар. Гьаддиинди дурар ихь улихь артухъдиси ч1ивиди ва дугъриди гьугъужвуру. Дидланна савайи, мушваъ неинки паччагьси ва тухмин бина дивурси, хъа гьацира Заануриз ккарагрурсира тарихдиъ уч1ву Давуддин уьмрин эвелин пайнакан ктибтура.
Сабпи Китаб давам ап1урайиб кьюбпи Китаб ву.
Дидиъ Давудди паччагьвал ап1бан тарихдикан, дугъахъна, паччагьвал гъурубкьу Сулейман бабкан хьуваликан, паччгьарин тухум арайиз гъюваликан ктибтура. Гьамушваъ сюжетдин сабсана ц1ар – Израил ва Ягьуда уьлкйир жара хьувал ва сабдиз саб къаршуди дийигъувал – ккебгъра, думу ц1ар хъасин Паччагьлугъарин шубубпи ва юкьубпи китабариъ давам шула.
Жанр жигьатнаан кьюбпи Китаб дидиз улихьна вуйибт1ан артухъди жюрбежюринуб ву. Ктибтбан пайнягъ поэзияйин ч1ук1ар гъидикьна. Му кьюб ишлин мяъли – Саулихъ ва Юнатандихъ Давуддин ишал (2-пи Паччагьлугъ, 1:19-27) ва кьушмин аьхюр Авнерихъ ишал (2-пи Паччагьлугъ, 3:33-34), хъа гьацира аферин пувалин кьюб гимн: Давуддин ккарагуб (2-пи Паччагьлугъ, 7:18-29) ва Давуддин мяъли (2-пи Паччагьлугъ, 22:2-23:7). Китабдиъ ч1ук1арси аънайи касибрин чарвайикан Нафан пайгъамбрин тахалус (2-пи Паччагьлугъ, 12:1-12) ва чве йивну йик1бакан ихтилат (2-пи Паччагьлугъ, 14:1-20) к1ул`инди вуйи эсерарси гьисаб ап1уз шулу.
Табасаран ч1алназ гьацира илт1ик1на: Инжил (Маркди ктибту ужувлан хабар) – 1997 й.;
Инжил (Лукайи ктибту ужувлан хабар) – 2000 й.;
Ужувлан Хабар – 2004 й.;
Исайикан ихтилатар – 2010 й.;
Ц1ийи Йикьрар – 2010 й.;
Рут ва Юнус –2013 й.;
Эстер ва Даниял – 2016 й.;
Эвел – 2018 й.;
Дюз уьмриз насигьятар – 2018 й.
Гирами Китабар илт1ик1ру Институтди переводчикариз, редакторариз ва гьаму китаб гьязур ап1баъ иштирак гъахьидариз варидиз чухсагъул к1ура.
Гирами Китабар илт1ик1ру Институт
1
Элкан ва дугъан хизан
1 Ефраимдин дагълариъ айи Раматаим-Цуфимдиъ Ефраимдин тухумдиан сар кас яшамиш шули гъахьну. Дугъаз Элкан к1уйи, думу Иерохамдин бай, хъа Иерохам Элигуйин, Элигу Тохуйин, Тоху Цуфдин баяр вуйи. 2 Дугъаз кьюр хпир айи: сариз Анна к1уйи, тмунуриз – Пенинна. Пениннайихъ биц1идар хъайи, хъа Аннайихъ биц1идар хътайи.
3 Гьарсад йисан Элкан чан шагьриан Шиломдиз Заварин Кьувватарин Аьхюризa икрам ва гъурбнар ап1уз гъягъюйи. Душваъ Заанурин гъуллугъчйирдиb Илийин кьюр бай айи: Хофни ва Пинехас.
4 Гъурбан ап1ру йигъан Элканди Пениннайиз ва дугъан баяризна шубариз (гъурбан гъап1убдикан чпиз рубкьру – может вынести в сноску?) йиккун са-саб парчи тувуйи. 5 Аннайиз дугъу кьюбди аьхю парчи йикк тувуйи, гьаз гъапиш дугъаз думу, РАББИЙИc учв биц1идар хуз даршлур гъап1нушра, артухъди ккундийи.
6 Кьямшли думу, дугъ;ина РАББИЙИ гьап1найи биц1идар хуз даршлувал рихшанд ап1ури, сикинди гъитурдайи. 7 Гьаци йис;ан йисаз текрар шулайи: Анна РАББИЙИН Хул’ан гъафибси, гьар ражну Пениннайи думу рихшанд ап1уйи.
Магьа саб ражну Анна ишуради ва фук1а дирип1ради гъахьну. 8 Ва дугъан жилири, Элканди, гъапну: «Анна, гьаз ишурава? Гьаз ип1урадарва? Фти яв к1ваз хажалат тувну? Узу увуз йиц1ур яв байт1ан ужуйи вуза аьхир!»
Анна ва Заанурин гъуллугъчи Илий
9-10 Гъурбан ап1бан дем ккудубк1иган, Анна ихтиятди гъудужвну гъушу ва яманди ишури, РАББИЙИЗ ккарагуз хъюгъю (думу вахтна Заанурин гъуллугъчи Илий РАББИЙИН Хулаъ уч1врушвахь деънайи). 11 Аннайи гьамциб гаф тувнийи: «Заварин Кьувватарин Аьхюр! Эгер Увуз Яв лук1 асккан ап1урайивал дябкъну, Уву узу к1ваин гъап1иш ва гьадрархиш, эгер Яв лук1раз Уву биц1ир тувиш, узу думу биц1ир РАББИЙИЗ бахш ап1идиза. Чан вари уьмриъ думу Яв вуйир хьиди, ва дугъан к1улик к1ул алдап1ру алат кубк1идарd».
12 Дугъан РАББИЙИЗ ккарагури гизаф вахт гъабхьнийи, хъа гьадму вахтна Илийи думу улиъ уьрхюрайи. 13 Аннайи, сессузди, к1вант1арт1ан диришвди, чав чакди гафар ап1урайи, хъа Илийи думу пиян духьна к1уру фикир гъап1нийи. 14 «Пиянди мушвахь кьаназ дийигъну гъузуз ккундайвуз? – гъапи дугъаз Илийи. – Убхъуб ч1яаьн дарин!» 15 «Ваъ, йиз аьхюр, – жаваб туву Аннайи, – узу я чяхир, я ички гъубхъундарза. Узу дерин дерднакк кказа, гьаддиз РАББИЙИН улихь йиз юк1в ачухъ ап1урайза. 16 Узкан, яв лук1ракан, ч1уру фикир мап1ан. Пашманвали ва дердну уьлдюгъюри ац1назу, гьаддиз узу гьаци ккарагурайза». 17 Илийи жаваб туву: «Мясляаьтниинди яв гъарах! Гъит Израилин Заанури уву Чакан ккун ап1урайиб тувривуз!». 18 «Гъит яв лук1 яв улихь ужувлиинди ишри!», – гъапи Аннайи. Думу чан йишвахьна гъушу, дугъуип1руб дип1ну сарун пашманвалиъ к1ул ипдар.
19 Гвач1нин ухди Элканди ва чан хизанди РАББИЙИЗ икрам гъап1у, ва дурар чпин хулаз, Рамайиз, гъушу.
Элкан чан хпир Аннайиз багахь шулу. РАББИЙИЗ Анна к1ваин гъахьнийи 20 Аннайик биц1ир киршру , ва хъа йисазди бай ап1уру или хуру. «Узу му РАББИЙИКАН ккун гъап1унза» дупну, дугъу бал;ин гьациб мяна айи Шамуил ччвур иливу.
Шамуил РАББИЙИЗ бахш ап1увал
21 Аннайин жилир Элкан вари хизан хъади РАББИЙИЗ йискьубан гъурбан ап1уз ва гаф тувбан гъурбан ап1уз гъушу, 22 хъа Анна гъушундайи. «Биц1ир никкдихъан хътат1иган, узу думура хъади гъягъидиза, – гъапи дугъу жилириз. – Думу РАББИЙИН улихь дийигъиди ва гьадушваъ гьаргандиз гъузди». 23 Элканди дугъаз гъапи: «Уву дюз гьисаб ап1рубси ап1ин. Думу никкдихъ хъмидикьан гагьди, хулаъ гъуз. Анжагъ РАББИЙИЗ туву гаф тамам ап1ин!» Думу хулаъбай никкдихъан хътат1ру вахт хьайизкьан, гъузнийи. 24 Хъасин Анна, чахьди шубуд йисаъ айи жерд, йиц1уб сеъ хю ва саб эрж чяхир гъадагъну, чан бай хъади Шиломдиз гъушнийи. Думу чан байхъади, гьеле думу биц1ир вушра, РАББИЙИН Хулаз гъафнийи. 25 Дурари жерд гъурбан гъап1нийи. Бай Илийихьна гъахнийи. 26 «Узуз гаф пуз ихтияр тув, йиз аьхюр, – ккебгъу Аннайи. – Хъугъ узухъ, йиз аьхюр, узу, гьамушвахь дийигъну, яв уларикк РАББИЙИЗ ккарагу гьадму дишагьли вуза. 27 Хъа магьа узу ккун гъап1у велед. Узу Чакан ккун гъап1ганси, РАББИЙИ думу узуз тувну. 28 Ва магьа узу, йиз нубат гъабхьиган, думу РАББИЙИЗ тувраза: гъит уьмурлугъди думу Дугъаз ишри». Илийи РАББИЙИЗ икрам гъап1у.
2
Аннайин ккарагуб
1 Хъа Анна ккарагуз хъюгъю:
РАББИЙИ к1ваз шадвал тувниз,
йиз к1ул за гъап1ну РАББИЙИ.
Йиз душмнариин узу аьлхъюраза,
шадза Уву узу уьрхбиин.
2 Адар гирамир, РАББИСИ.
Я Увут1ан жарар адар!
Ич Заанур мюгькам ву гъарзси,
я адар Дугъаз барабар!
3 Дебккай ичв фурс кайи лягълягъ ушв,
мап1анай заан гафар!
Ич РАББИЙИЗ вари аьгъя,
Гьадму ву адмийин ляхнар ерцрур!
4 Гук1ни гъабхьну игитарин
хилариъ ай дерккуч1имир.
Алдакдар кьувват адарди
ц1ийик1улт1ан гъахьну гужли.
5 Чпин фунар ац1ну айидар
уьлин кьац1нахъ лихури а,
хъа гашди вуйи инсанар
сарун аьжузвалиъ имдар.
Биц1ир даршлу дишагьлийи
ургур велед гъахну магьа.
Хъа гизаф биц1идар айир
фужк1а хътарди чурхури а.
6 РАББИЙИ, ккундуш, йик1уру,
ч1иви ап1уру,
Чаз ккундуш, накьвдиъ итру
вая адагъуру.
7 РАББИЙИ аьжузра ап1уру,
девлетра тувру.
Чаз ккундуш, асккан ап1уру,
заанра ап1уру.
8 Касибур – биширугдиан,
Гъилицнац уршвлилан
за хьуз гъитра Дугъу,
ва дитра дурар аьхюдарихъди,
ва гьюрматлу йишв;инна ап1ура дих.
РАББИЙИ ккивна жилин бин,
Варидюнья гьаддиинди дебккна Дугъу.
9 Чаз вафалударин рякъяр
уьрхюра Дугъу,
хъа писдар муч1ушнаъ хьиди фана,
фицики адми уьрхидар чан кувватну.
10 РАББИЙИЗ къаршу вуйидар
терг ап1иди;
завариан дурарин зиин
ап1иди Дугъу хъухърумар.
РАББИЙИ суд ап1иди
жилин вари п1ип1ариъ.
Дугъу, Чан ччим Ктатурe ап1ура заан,
Чан паччагьдиз Дугъу
тувра кьувват!
11 Элкан чпин хулаз, Рамайиз, кьяляхъ хътаку, хъа бай Заанурин гъуллугъчи Илийихь РАББИЙИЗ гъуллугъ ап1уз гъиту.
Илийин баяр
12 Илийин баяр нягьякьдар вуйи – дурариз РАББИ аьгъяди ккундайи. 13 Дурар Заанурин гъуллугъчйир вушра, халкьдихъди чпи гъуллугъчйирсикьан улупдайи. Шли фу гъурбан гъап1иш, хлиъ шубуб к1ак1 али шиш ади, чпин кюмекчи гьауйи, ва, йикк гьязур шули имиди, 14 шиш йигьгиъ, баттлиъ, ч1акьаъ вая гъазниъ убчч1вуйи. Шишракк ккабхъруб вари кюмекчийи Заанурин гъуллугъчйирихьна гъабхуйи. Чпихьна Шиломдиз гъафи вари израиларихъди дурари гьациб ляхин ап1уйи.
15 Мидланра гъайри, хюл убгайизраf, гъурбан ап1ру касдихьна гъуллугъчийин кюмекчи гъюйи ва дугъаз гьамци к1уйи: «Заанурин гъуллугъчийиз убжуз йикк ча. Гъубхьуб дугъу кьабул ап1дар, анжагъ дурубхьубт1ан!» 16 Хъа думу касди, «сифте хюл убгри, гьадмуган увуз ккуниб вари гъадабгъидива!» к1ури, наразивал улупури гъахьиш, гъуллугъчийин кюмекчийи жаваб тувуйи: «Гьамусяаьт ча, даршиш узу тадабгъидизавухьан!» 17 Заанурин жигьил гъуллугъчйирин гуннагь РАББИЙИН улихь гизаф зурба вуйи: дурар РАББИЙИЗ гъурбан ап1барихьна дерин гьюрмат адарди янашмиш шули гъахьну!
18 Шамуили РАББИЙИН Хулаъ гъуллугъ ап1урайидариз кюмекар ап1ури шуйи, ва дугъахь гинбин ирин улгьаниg гьабхънайи. 19 Гьарсад йисан дадайи дугъаз биц1и чуха бирхуйи ва, жилирихъди гьари йисандин гъурбан ап1уз гъюруган, думу ***и. 20 Илийи гьар ражну Элкандиз ва дугъан хпириз ужувлар ккун ап1уйи: «РАББИЙИЗ бахш гъап1урин ерина гъит РАББИЙИ увуз гьаму дишагьлийикан насил туври!» Ва дурар хулаз хътаркуйи.
21 РАББИЙИ Анна к1ваин гъап1нийи, дугъак саб-швнубан биц1идар киршнийи, ва дугъу шубурсана бай ва кьюр риш гъап1нийи, хъа Шамуил РАББИЙИН Хулаъ кюмекар ап1ури аьхю шулайи.
22 Илий бегьем кьаби гъахьнийи. Дугъаз, израиларихъди чан баяри чпи гьякьсузди гъахруваликан ва, дурар Гюрюшнан Чадрикк ккуч1врушвахь гъуллугъ ап1урайи дишагьлийирихъди дахъруваликан ктибтури шуйи. 23 Дугъу чан баяриз к1уйи: «Гьаз мициб ап1урачва? Варидикан узуз ебхьруб ичв гьяясуз ляхнарин гьякьнаан ву! 24 Ч1яаьн ву, йиз баяр! РАББИЙИН халкьдин арайиъ учвкан ч1уру хабрар лицура. 25 Сар касди тмунуриз къаршуди гуннагь гъап1иш, Заанурихьан дугъхъан хъюгъюз шулу. Хъа эгер РАББИЙИЗ къаршуди гуннагь гъап1иш, дугъхъан фуж хъюгъди?» Амма дурар адашдин гафарихъ хъпехъундайи, гьаз гъапиш РАББИЙИ дурар талаф ап1уз къарар адабгънади гъабхьнийи.
26 Хъа Шамуил саб кьадар аьхю духьнайи, ва думу гьам РАББИЙИЗ, гьамсана инсанариз артухъ-артухъди хуш шулайи.
Илийин хизандиз къаршуди улукьру гафар
27 Илийихьна сар пайгъамбар гъафнийи, ва дугъу дугъаз гъапийи: «РАББИЙИ гьамци к1ура: „Яв тухмин архйириз, дурар Египетдиъ фяряуьндин хулан лук1ар вуйиган, Узу ачмиш гъахьнийза. 28 Йиз гъуллугъчйир хьпан бадали, Йиз гъурбан ап1рушв;ина улдуч1вбан бадали, ицци ниар адаъбан ва Йиз улихь заанди улгьани гьабхъбан бадали, Израилин вари тухмарин арайиан Узу гьадму тухум ктабгънийза! Израилари гъахи вари садакьйирин эйвал ап1уз яв архйир дерккнийза. 29 Гьациган Узу акъинай дупну Узу бадали Гирамишваз хурайи гъурбнарна садакьйир учву гьаз рихшанд ап1урачва? Гьаз уву яв баяр Узут1ан зина дерккрава? Израилин Йиз халкьди Узуз хру гъурбнарин ужударсдар паяр ит1ури, чагъ духьначва гьа!“ 30 Гьамци к1ура Израилин Заанури, РАББИЙИ: “Узу гаф тувнийза, яв хизан ва яв тухум Йиз машнан улихь гьарган яшамиш хьиди, к1ури. Хъа гьамусдихъантина дици хьибдар! – к1ура РАББИЙИ. – Узу Йиз гьюрмат уьбхрудар заан ап1идиза, хъа Узу гьяспикк ккадрудар асккан ап1идиза. 31 Узу яв арччул хил – яв хизандин кьувват – хъадабт1ру йигъ магьа багагь дубхьна: яв биц1идарикан гьич саркьан кьаби шайиз гъузидар! 32 Уву Израилин бахтлу ва арбаб уьмриз бахилвалиинди лигидива, гьаз гъапиш яв хизандиан сарун сарра кьаби хьайиз гъузидар. 33 Узу яв наслар Йиз гъурбан ап1рушвхьан ярхла ап1идарза. Дурар, дерднаан яв улар кур хьпан бадали, ва яв юк1в иццру хьпан бадали, гьадушвахь гъитдиза. Вари яв наслар, уьмрин кьувватнан чагълариъ ади йик1иди. 34 Магьа увуз дугъри лишан: яв баяр – Хофни ва Пинхас, кьюредра сад йигъан йик1иди. 35 Хъа Узу Узуз вафалу, Йиз ниятиинди ляхнар ап1ру гъуллугъчи агидиза. Узу дугъан тухум мюгькамди дийибгъруб ап1идиза. Дугъан наслари, Узу ччим ктату паччагьдиз гьарган гъуллугъ ап1иди. 36 Яв тухумдиан ч1ивиди гъуздарикан гьарсар дурарихьна, сац1ибкьана пул ва уьлин кьац1 ккун ап1ури, икрамниинди гъиди, ва гъафири пиди: “узхьан уьлин кьац1 гъазанмиш ап1уз шлуси, узу Заанурин гъуллугъчивалин фунубра гъуллугъниин деркк“».
3
РАББИ Шамуилиз ашкар шулу
1 Шамуил, Илийиз кюмек ап1ури, РАББИЙИН Хулаъ гъуллугъниин шуйи. Думу вахтари инсанариз РАББИЙИН гаф ц1ибт1ан ашкар шули гъабхьундар. Инсанаризра, РАББИЙИХЬАН рякъюваларра думукьан гизаф шули гъахьундар.
2 Саб ражари Илий чан аьдати йишв;ин дахънади гъахьну. Дугъан уларин акв зяиф гъабхьнийи, дугъаз фук1а рябкъюрадайи. 3 РАББИЙИН Хулаъ акв ап1рубдихъан сабан ччим хъудубгнадайи. Шамуилра душваъ, Заанурин сундух хьайишвахь дахънайи. 4 РАББИЙИ Шамуилиз дих гъап1у. Дугъу «гьай» гъапи: «Узу гьамушвахь хьаза!» – 5 ва Илийихьна гьяракат гъап1у. «Уву узуз дих гъап1нийва – узу гъафунза», – гъапи дугъу. «Ваъ, дих гъап1ундайза, – жаваб туву дугъаз Илийи. – Кьяляхъ гъарах, дахъ». Шамуил кьяляхъ гъушу ва хъана дахъу.
6 РАББИЙИ хъана Шамуилиз дих гъап1у. Думу гъудужву, Илийихьна гъафи, ва дугъу гъапи: «Уву узуз дих гъап1нийва – узу гъафунза». «Ваъ, узу дих гъап1ундайза, йиз бай, – жаваб туву дугъаз Илийи. – Кьяляхъ гъарах, дахъ». 7 Думуган Шамуилиз РАББИ гьеле аьгъдайи – думугандиз РАББИЙИН гаф дугъаз ачмиш гъабхьундайи.
8 Шубубпи ражари РАББИЙИ Шамуилиз дих гъап1у. Думу гъудужву, Илийихьна гъафи: «Уву узуз дих гъап1нийва – узу гъафунза». Думуган Илий жигьилихьна РАББИ илт1ик1урайивалин гъавриъ ахъу, 9 ва дугъу Шамуилиз гъапи: «Гъарах, дахъ, хъа увуз дих гъап1иган, жаваб тув: „Йип, РАББИ! Яв лук1 Увухъ хъпехъура“». Шамуил кьяляхъ хътаку ва ц1ийик1улт1ан чан йишв;ин дахъу.
10 РАББИ гъафи ва, дийигъну, ц1ийик1улт1ан, мугагьназси, дих гъап1у: «Шамуил! Шамуил!» «Йип, Яв лук1 Увухъ хъпехъура», – жаваб туву Шамуили.
11 «Узу Израилиъ гьациб ап1банди вуза, – гъапи РАББИЙИ, – дидкан гъеебхьу гьарсарин ибариъ зизрингар ап1иди. 12 Думу йигъан Узу эвелиан аьхиризкьан вари тамам ап1идиза – вари, Узу Илийиз дугъан тухумдикан гъапиб. 13 Узу дугъаз дугъан тухумдиз гьаргандиз жаза тувруваликан гъапнийза, гьаз гъапиш Илийик тахсир ка: дугъаз чан баяри Заанур беябур ап1урайивал аьгъяйи, амма дугъу дурар дерккундар. 14 Гьаддиз Илийин тухумдихьан чпин гунгьар, гъурбнарииндина садакьйириинди ктирчуз затра хьидар. Гьаци вуйивалин Узу ху гъап1унза».
15 Шамуил гвач1ниндиз дахъну гъузу, хъа гъудужвну РАББИЙИН Хулан раккнар арццу. Дугъаз чаз гъябкъюб Илийиз ктибтуз гуч1урайи. 16 Хъа Илийи дугъаз чахьна дих гъап1у: «Шамуил, йиз бай». «Узу гьамушвахь хьаза», – жаваб туву дугъу. 17 «Фу гъапунвуз Дугъу? Узхьан фук1а жин мап1ан. Дугъу увукна гъапи саб гафкьан уву узхьан жин гъап1иш, гъит Заанурин хъял ув;ин алабхъри!» 18 Шамуили, фук1а жин дарап1ди, дугъаз вари ктибту. «Думу РАББИ ву, ва Дугъу, Чаз фици ккундуш, гьаци ап1уру вари!» – гъапи Илийи.
19 Шамуил аьхю гъахьи. РАББИ дугъахъди хъайи. Шамуили гъапиб вари улубкьурайи. 20 Кафарийиъ – Дандихъан, кьиблайиъ – Беэр-Шевайихъна, вари Израилиз Шамуил РАББИЙИН гьякьикьи пайгъамбар вуйивал аьгъяйи. 21 Шиломдиъ РАББИ Шамуилиз РАББИЙИН гафнаъди ачмиш гъахьихъантина, Думу душваъ ачмиш хьувал давам гъабхьнийи.
4
1 Ва Шамуилин гаф вари Израилихьна вуйиб гъабхьну.
Израиларин Йикьрарин сундух тадабгъуб
Израилар филистимарихъди дявдиз гъягъюру. Эвен-Эзерин багагь чадрар йивуру. Хъа филистимар Афекдиъ дийигънайи.
2 Филистимдин кьушум израилин кьушмиз къаршуди дийибгъу, дяви ккебгъу.
Дявдиъ юкьуд агъзур кас талаф духьну, израилариин филистимар гъалиб гъахьи.
3 Кьушум бинайиина кьяляхъ гъафиган, Израилин аьхюрари гъапи: «Филистимари ухьу дагъитмиш ап1уз РАББИЙИ гьаз гъитну? РАББИ ухьухъди хьпан, Дугъу душмнарихьан ухьу уьрхбан бадали, гъачай Шиломдиан РАББИЙИХЪДИ вуйи Йикьрарин сундух хухьа».
4 Шиломдиз Йикьрарин сундух хуз адмийир гьау. Херувимаринh зиин деънайи Заварин Кьувватарин Аьхюрихъди йит1найи Йикьрарин сундукь гъабхи.
Йикьрарин Сундхихъди Илийин баяр Хофни ва Пинхасра гъафнийи.
5 Йикьрарин сундух бинайиина гъабхиган, израилари гьациб гьарай гъап1нийики, жил гук1ни гъабхьнийи. 6 Гьадму гьарай ебхьури, филистимарик гъалабулугъ кабхънийи: «Жугьдарин бинайиъ гьаму аьхю гьарйир гьап1рудар ву?»
Дурариз бинайиина РАББИЙИН сундух хуваликан аьгъю гъабхьнийи. 7 Гуч1 гъабхьи филистимариз. «Дурарин бинайиина Заанур гъафну, – к1урайи дурари. – Язухъ ву ихь! Мугагьназ дициб шулдайи! 8 Язухъ ву ихь! Шли уьрхиди ухьу думу кьудратлу Заанурихьан?! Дугъу ич1и чюлиъ египетариз, дурариина жюрбежюр балйир гьаъну, гъивнийи аьхир! 9 Учву мугагьназ ихь лук1ар гъахьи жугьдарин лук1ар дархьбан бадали, кьувватар уч ап1инай, игитар йихьай, филистимар! Игитар йихьай, дявдиз удуч1вай!»
10 Филистимар дявдиъ архьнийи, израилар дагъитмиш гъап1нийи, ва дурар хулариз гьергнийи.
Израилариз бегьем зулум тувнийи: дурарин терефнаан сумч1ур агъзур эскер гъийихнийи. 11 Душмнари Заанурин сундух тадабгънийи, хъа Илийин баяр Хофни ва Пинхас йивну гъак1нийи.
Илийин аьжал
12 Беньяминдин тухумдиан вуйи сар кас дявдиан гьергнийи ва гьадму йигъан Шиломдиз хъуркьнийи. Дугъан палтар (дерднаъ айивалин лишан вуди) дяч1яргънайи, хъа к1ул (думура дерднан лишан вуди) биширугди алабц1найи. 13 Думу гъюруган, Илий, ц1ийи хабрариз ккилигури Гюрюшнан Чадурихь деънади шулу. Илийик, Заанурин Сундхин гьякьнаан гъалабулугъ кайи.
Шагьриз гъафибси, думу касди гъабхьибдикан ктибтуру. Вари шагьур ишлихъди абц1у.
14 Илийиз ишал гъеебхьу ва дугъак гъалаб кабхъу: «Фу сес ву?» Ва думуган Илийихьна, дугъаз варибдикан ктибтуз, гьадму кас жаргъури гъафи. 15 (Думу вахтна Илийин урч1вуц1урна миржид йис вуйи, дугъан улар кут1ушвнайи: думу кур духьнайи). 16 Думу касди гъапи: «Му узу вуза. Узу – гъи дявдиан жаргъури гъафир! Узхьан узу уьрхюз гъабхьунзухьан». «Душваъ фу гъабхьну, йиз бай?» – гьерху Илийи. 17 «Филистимари израилар гьергуз гъитну, – жаваб туву чархачийи, – душваъ гизаф адмийир гъийихну. Яв баяр Хофни ва Пинхас йивну гъак1ну, хъа Заанурин сундух тадабгъну».
18 Дугъу Заанурин Сундхикан гьеле пуз хъюгъюбси, Илий чан алишвлан кьяляхъинди ахъу, дугъан гардан гъюбгъю, ва думу гьамушвахь, урнарихь, гъак1и; думу гизаф кьабир ва аьхю жандкинур вуйи.
Илий ягъч1вур йисан Израилин регьбер гъахьну.
19 Хъа дугъан швушв, Пинхасдин хпир, гъагъдиъ ади гъахьну, ва дугъу багарихьди биц1ир дап1ну ккундийи.
Дугъук, Заанурин сундух тадабгъуваликан, сижар аба ва чан жилир гъак1иваликан гъеебхьиган, уьрар куч1ву. Дурар гизаф гъагъидар вуйи. Думу, кьамкьариин дусну ва биц1ир гъап1у.
20 Думу хпир кечмиш шулайиган, дугълан илт1ик1найи дишагьлийири к1урайи: «Гуч1 мап1ан! Уву бай гъап1унва». Хъа дугъу дурариз я жаваб ясана фикир тувундайи.
21 Бализ дугъу Ихавуд ччвур туву, «Израилин ад гъубшну!» к1ури. (Дугъан фикриъ, Заанурин сундух тадабгъувална, сижар-абайинна жилирин дерд айи). 22 Гьамци гъапну дугъу: «Израилин ад гъубшну: Заанурин сундух тадабгъна!»
5
Заанурин сундух – филистимарихь
1 Заанурин сундух тадабгъган, филистимари думу Эвен-Эзериан Ашдоддиз гъабхнийи. 2 Душваъ дурари думу чпин Дагон аллагьдин дараматдиъ Дагондин суратнан багахь дивнийи. 3 Хъайигъан гвач1инган Ашдоддин агьалйириз Дагон РАББИЙИН Сундхин улихь жилиин маш исизди дабхънади рябкъюру. Дурари думу за гъап1у ва мугагьназ али йишв;ин диву.
4 Хъайигъанра гвач1инган Дагон РАББИЙИН Сундхин улихь жилиин маш исизди дабхънади гъабхьну, хъа Дагондин к1ул алдабт1ну, ва т1убарихъан хилар хъадат1ну, гурзлиин дахьнади гъахьну; Дагондин жандакт1ан имдайи. 5 Гьаддиз гъира Дагондин гъуллугъчйири ва Дагондин хулаъ уч1вру сарира Ашдоддиъ айи Дагондин хулан гурзлиин ликар дивурдар.
6 РАББИЙИ Ашдоддин агьалйириин Чан гъагъи хил иливуру. Пис гуч1 кабхъру дурарик. Шагьрин ва дидин гъирагъарин агьалйирик Дугъу кесмейинсдар аьмгълар каъру. 7 Шулайиб дябкъну, Ашдоддин агьалйири къарар адабгъуру: «Израилин Заанурин сундух ухьухь гъубзну ккундар! Ухьуз, ихь аллагь Дагондиз гъиву Дугъан хил гъагъиб ву!»
8 Дурари чпихьна вари филистим гьюкумдрариз дих ап1уру, ва дурар гьюкумдрарихьна илт1ик1уру: «Учу Израилин Заанурин сундхикан гьап1ча?» Дурари жаваб тувру: «Израилин Заанурин сундух Гат к1уру шагьриз хъадап1ри».
Дурари Израилин Заанурин сундух дина гъубху. 9 Думу дина гъабхиган, РАББИЙИ шагьриин Чан хил иливу, ва инсанарик зурба гуч1 кабхъу. РАББИЙИ, биц1ирихъан аьхюрихъна – варидарик уьзур киву: дурар вари кесмейинсдар аьмгъларин аьзиятнакк ккахъу. 10 Думуган Заанурин сундух Экрондиз хътап1у.
Думу дина хъубкьубси, Экрондин агьалйир дишлади ишуз хъюгъю: «Учу, ич вари халкь т1анкь ап1уз мина Израилин Заанурин сундух гъабхну!» 11 Дурари вари филистим гьюкумдрариз дих гъап1у ва гъапи: «Израилин Заанурин сундух мушв;ан адабгъай! Гъит думу чан йишвахьна кьяляхъ гъарабхри, дархьиш диди учу, ич вари халкь т1анкь ап1иди». Вари шагьриъ аьжлихьансиб гуч1 абхънийи, гьаз гъапиш думу шагьриин Заанурин гъагъи хил иливнайи. 12 Сасдар агьалйир йик1урайи, тмундар кесмейинсдар аьмгъларин аьзиятнакк ккайи ва дурарин гьарай-фигъан аьршариз рубкьуйи.
6
РАББИЙИН сундух кьяляхъ гъюру
1 Филистимарин уьлкейиъ РАББИЙИН сундух ургуб вазли гъубзу, 2 ва филистимар чпин диндин гъуллугъчйирихьна, сюгьюрчйирихьна илт1ик1уру: «Учу РАББИЙИН Сундхикан гьап1ну ккунду? Думу фици кьяляхъ хътап1уруш, учуз улупай».
3 «Эгер учвуз Израилин Заанурин сундух кьяляхъ хътап1уз ккундуш, – жаваб туву дурари, – думу пешкешар хътарди медеебтанай. Дугъаз учвлан хил алдабгъбан гъурбан чарасуз абкъинай. Думуган учву сагъ хьидичва ва, учвуз Дугъан хли гьаз жаза тувраш, гъавриъ ахъдичва».
4 «Дугъаз, хил алдабгъбан гъурбанди, фу пешкеш хучахъа?» – гьерху дурари.
«Учвуз хьур гьюкумдар ачвуз, гьациган гъизилин хьуб аьмгъял ва гъизилин хьуб кьюл ап1инай, ичв вари хьубиб шагьрариина саб зулумат гъафну аьхир. 5 Гъизиликан гьацдар аьмгълар ва ичв уьлке ич1и ап1урайи кьюлар кадаай. Израилин Заанур заанди дисай. Мумкин ву, Дугъу учвлан, ичв аллагьарилан ва ичв жилилан Чан хил алдабгъур. 6 Египтарси ва фяряуьнси ижмиди дийигъуб ичв гьаз вуйичв? Гьаци вушра Думу дурариин гъалиб гъахьну, ва дурариз израилар деетуб алабхъну, ва израилар чпин йишваз гъушну! 7 Гьаци вуйиган, ц1ийи аьраба кадап1ай, гьамусдиз юрккгъикк ккидрит1у, сифте к1арар гъап1у кьюб лич1 аьрабайикк ккит1ай, хъа дурарин к1арар аьхъиз гъайихай. 8 РАББИЙИН сундух гъадабгъай, думу аьрабайиъ ивай, учвлан хил алдабгъбаз лайикь пешкешар Сундхин багахь ишк1иъ ивай. Хъасин сундух деебтай, гъит гъарабхри. 9 Дидихъ ул хъипай: эгер думу Бет-Шемешдиз рякъюъди, чан уьлкейиз гъубшиш, ухь;инна бедбахтвал гъабхир РАББИ вуйиб аьгъю йибхьай. Эгер дици дархьиш, ухьуз аьгъю хьибдихьуз, ухьуз жаза тувур Думу даруб, хъа гьаци алабхъуб вуйиб».
10 Дурари гьаци гъап1нура ву: к1арар дап1найи кьюб лич1 духну аьрабайикк ккит1у, хъа к1арар аьхъиъ гъиту. 11 Аьрабайиъ РАББИЙИН сундух ва гъизилин гьадму кьюларна аьмгълар айи ишик1 иву. 12 Лич1ар дюзди Бет-Шемешдин терефназди рякъюъ уч1ву. Дурар, я арччлахъинди, я гагвлахъинди илт1ит1ик1ди, диш рякъди гъягъюрайи; гъягъюрайи ва аьхюди рагурайи. Хъа филистим гьюкумдрар дурарин кьяляхъди тап Бет-Шемешдизкьан гъафнийи.
13 Бет-Шемешдиъ думуган игнар ургру вахт вуйи – дерейиъ дяхнин бегьер уч ап1урайи. Гъюрайи аьрабайиз дикъатниинди гъилигиган, игнар ургурайидариз сундух гъябкънийи, ва дурар шад гъахьнийи.
14 Аьраба Бет-Шемешдиан вуйи Гьисайин хут1лиина гъафнийи ва душв;ин аьхю гъвандихъ дийибгънийи.
Аьраба, ургуз гак1влариз гъюбгънийи ва аьрабайин гак1вларин ц1иин лич1ар РАББИЙИЗ вариургбан гъурбан гъап1нийи. 15 Левитариj РАББИЙИН сундух ва дидин багахь хьайи гъизилин шей;ар айи ишик1 аьрабайиан адагънийи ва аьхю гъвандиин дивнийи. Бет-Шемешдин агьалйири думу йигъан РАББИЙИЗ вариургбан ва шадлугъарин гъурбнар гъап1нийи. 16 Му ляхин дябкъну, филистимарин хьур гьюкумдар гьадму йигъан Экрондиз кьяляхъ хътаркнийи.
17 Филистимари РАББИЙИЗ хил алдабгъбан пешкешди гъахи гъизилин аьмгълар саб – Ашдоддихъанди, саб – Газайихъанди, саб – Ашкелондихъанди, саб – Гатдихъанди ва саб – Экрондихъанди вуйи. 18 Гъизилин кьюлар филистимарин гьюкумдрарин гъуларра кади гъалйиркьан вуйи. РАББИЙИН сундух диву ва гъабхьибдин шагьид вуйи аьхю гъван, Бет-Шемешдин Гьисайин хут1лиин гъира рябкъюз шулу.
19 Хъа РАББИЙИ, Чан Сундхин айит1инди лигбаз, Бет-Шемешдин агьалйириз жаза гьадабт1нийи ва ургц1ур кас гъийихнийи. Халкь дерднаъ абхънийи, гьаз гъапиш РАББИЙИН жаза аьхюб вуйи. 20 «Шлихьан РАББИЙИН, гьаму Гирами Заанурин, улихь дийигъуз шул? – к1уйи дурари. – Ухьхьан му сундукь гъубхнийиш ужу шуйи!» 21 Дурари Кирьят-Иеаримдиз гьамци к1ури адми гьаънийи: «Филистимари РАББИЙИН сундух кьяляхъ гъабхну. Гъачай думу учвухьна гъайибхай».
7
1 Кирьят-Иеаримдин агьалйир гъафи, дурари РАББИЙИН сундух гъадабгъу ва тепейиин али Авинадавдин хулаз гъубху. Хъа дугъан бай Элеазариин, РАББИЙИН Сундхиз лигбан бадали, марцц хьпан аьдат тамам гъап1у.
Шамуил – Израилин регьбер
2 Кирьят-Иеаримдиъ сундух дивхъанмина гизаф вахт гъубшнийи – къад йис.
Вари израилар ишури РАББИЙИХЬНА хъана кьяляхъ илт1ик1нийи. 3 Шамуили дурариз гъапи: «Эгер учву РАББИЙИХЬНА к1ваант1ан кьяляхъ хътаркнуш, жарадарин аллагьарна Астарта (му аллагь, дишагьлийин суратнаъди кадаънайир вуйи), ярхла ап1инай, юк1в РАББИЙИХЬНА илт1ибк1ай ва Дугъаз Сариз гъуллугъ ап1инай. Думуган Дугъу филистимарихьан учву уьрхиди».
4 Израилар, Ваална Астарта аллагьар дирчну сар РАББИЙИЗ гъуллугъ ап1уз хъюгъю.
5 Шамуили гъапи: «Гъит вари израилар Мицпайиъ уч ишри – узу учвхъанди РАББИЙИЗ ккарагидиза».
6 Дурар Мицпайиъ уч гъахьи, шидра гъабхи ва думу РАББИЙИН улихь (чпи гъап1у ляхнариин швумал вуйи лишан вуди), удубзу. Думу йигъан душваъ дурари ушв гъибиснийи ва гъапнийи: «Учу РАББИЙИЗ къаршу гунгьар гъап1унча».
Мицпайиъ Шамуил израиларин регьбер гъахьнийи.
7 Филистимариз израилар Мицпайиъ уч хьуваликан аьгъю гъабхьиган, дурарин гьюкумдрар Израилиз къаршу дявдиз удуч1ву. Дидкан гъеебхьган, израилариз филистимарихьан гуч1 гъабхьнийи. 8 Дурари Шамуилиз гъапи: «Учу магат1ахьан! Зат ккебебехъди, РАББИЙИЗ, ихь Заануриз, Дугъу ухьу филистимарихьан уьрхбан бадали, ккараг».
9 Шамуили никкдихъ хъайи ччил гъадабгъну думу РАББИЙИЗ вариубгбан гъурбан гъап1у. Шамуил, Израилиз кюмек ккун ап1ури, РАББИЙИЗ гьарай ап1ури ккарагу, ва РАББИЙИ дугъаз жавабра дебккнийи.
10 Гьеле Шамуили вариубгбан гъурбан ап1ури, хъа филистимар, Израилиин алархьуз ккунди, багахь шули имиди, РАББИЙИ филистимарин к1ул;ин аьхю хъухърумар гъап1у – думу йигъан Дугъу филистимарик гъалабулугъ кипу, ва дурар израилари дагъитмиш гъап1у.
11 Израилин кьушум Мицпайиан удубч1ву ва Бет-Карихъна ва дидлантинара филистимарихъ, рякъюъ дурар йивну йик1ури, хъч1абкку.
12 Шамуили саб гъван дубхну Мицпайинна Шендин арайиъ диву, ва, «Гьамушвахъна ухьухъди РАББИЙИН кюмек хъайи!» дупну, думу гъвандиз Эвен-Эзер ччвур туву.
13 Филистимар сикин гъап1нийи, ва сарун дурар израиларин ругариина алжагъундайи.
Шамуил ч1ивиди имидикьан гагьди, филистимариз РАББИЙИ Чан хил къаршуди дебккнийи. 14 Мугагьназ филистимари гъидису шагьрар, Экрондихъан Гатдихъна, Израили чпин кьяляхъ гъидису. Гьадму шагьрарин багарихь хьайи жиларра израилари филистимарихьан кьяляхъ гъидиснийи. Амореярихъди Израилин ислягьвал айи.
15 Чан аьжал хьайизкьан Шамуил Израилин регьберди гъузнийи.
16 Гьар йисан Шамуил рякъюъ уч1вуйи ва нубатнахъди Бет-Эл, Гилгал ва Мицпа шагьрарилан илдицуйи. Израилин регьбриси, дугъу гьадму вари шагьрариин гьюкумдарвал ап1урайи. 17 Амма гьарган думу Рамайиз кьяляхъ хътаркуйи; душваъ дугъан хал-хизан айи, душв;ан дугъу Израилиин гьюкумдарвал ап1уйи, душваъ дугъу РАББИЙИЗ гъурбан ап1рушв тикмиш гъап1нийи.
8
Израилари паччагь ккун ап1уб
1 Шамуили, учв кьаби гъахьиган, чан баяр Израилиин регьбрарди дерккнийи. 2 Аьхюну бализ Яил к1уйи, хъа кьюрпирин ччвур Авий вуйи; дурари Беэр-Шевайиъ гьюкумдарвал ап1уйи. 3 Амма баяри чпин адашди ап1рубси ап1урдайи; дурар тямягькрар вуйи, дурари дашбашар дисуйи ва гьякь диван ап1увал ч1ур ап1уйи.
4 Вари Израилин аьхюрар уч гъахьнийи, Рамайиз Шамуилихьна гъафнийи, 5 ва дурари гъапнийи: «Лиг, уву кьаби духьнава, хъа яв баяри уву ап1рубси ап1урадар. Дицит1ан, уч;ин гьюкумдарвал ап1уз, вари жара халкьаринси, учуз паччагь деркк».
6 «Уч;ин гьюкумдарвал ап1уз учуз паччагь ча» к1уру гьаму гафар Шамуилиз кьабул гъахьундайи, ва думу РАББИЙИЗ ккарагуз хъюгънийи. 7 РАББИЙИ Шамуилиз гъапи: «Халкьдихъ хъебехъ, дурари увкан ккун ап1урайиб вари ап1ин. Дурари уву ярхла ап1урадар гьа, хъа Узу ярхла ап1ура – Узу чпин Паччагь вуди ккундар. 8 Узу дурар Египетдиан адаъхъанмина гьамусдизкьан дурари гьаци ап1ури гъахьну ва ап1ура – дурари Узу ярхла ап1уйи ва жарадарин аллагьариз гъуллугъ ап1уйи. Увухъдира дурари гьаци ап1ура. 9 Гьадрари к1уруб ап1ин, амма дурариз, деркку паччагьди чпикан гьап1руш, улихьмиди йип».
10 Чакан паччагь т1алаб ап1урайи халкьдиз Шамуили чаз РАББИЙИ гъапиб вари ктибту. 11 Дугъу гъапи: «Учв;ин паччагь гъахьиган, паччагьди гьамци гьюкумдарвал ап1иди: дугъу ичв баяр тадагъиди, саспидар фургънарин кьушмиъ ва атлуйирин кьушмиъ гъуллугъ ап1уз гьаъди, тмундарикан чан фургънихъ хъайи атлуйир ап1иди. 12 Дугъу дурар чан кьушмиъ агъзу-зур ва хьуц1у-ц1ур эскрин буйругъчйирди дерккди. Ичв баяри дугъан хут1лар хъаъди ва дугъан бегьер уч ап1иди, дугъаз яракь ва дявдин фургънариз вуйи алатар ап1иди. 13 Чаз ицци ниар хъайи ччимар, хурагар гьязур ап1уз ва уьл убжуз дугъу ичв шубар тадагъиди. 14 Ичв ужударсдар хут1лар, т1умт1ин багълар, оливайин багъар дугъу тадагъиди ва чан везирариз тувди. 15 Тахилин ва т1умт1ин бегьерин йиц1убпи пай дугъу учвхьан тадабгъиди ва чан гъуллугъчйиризна везирариз тувди. 16 Ичв ужударсдар лук1ар ва лук1-дишагьлийир – варит1ан гужлидар ва жигьилдар, ва ичв дажйир дугъу паччагьдин ляхнариина тадагъиди. 17 Дугъу йиц1уб пайнак саб пай ичв ц1игьар ва марччар тадагъиди. Учву дугъан лук1ар хьидичва. 18 Учву суза зигидичва, учву учвуз ктагъу паччагьдилан аьрзар ап1идичва, амма думуган сарун РАББИ учвухъ хъпехъидар».
19 Хъа халкь Шамуилин гафарихъ хъпехъундайи. «Ваъ, – гъапнийи дурари, – гъит уч;ин паччагь ишри, 20 учура жара халкьарси хьпан бадали: паччагьди уч;ин гьюкумдарвал ап1уз, дявйириъ ич к1улиъ хьуз ва учу женгназ гъахуз».
21 Шамуил хъпехъу дурарихъ, ва дугъу РАББИЙИЗ дурарин гафар ктиту. 22 РАББИЙИ Шамуилиз гъапи: «Гьадрарихъ хъебехъ – паччагь деркк».
Хъасин Шамуили израилариз к1уру: «Гьарсар ичв шагьрариз гьарахай».
9
Саулиз Шамуил алахъуб
1 Беньяминдин тухумдиан сар кас гъахьну, дугъаз Киш к1уйи. Думу Авиэлин бай вуйи, хъа Авиэл Церорин, Церор Бехоратдин, Бехорат Афиахдин баяр вуйи. Думу касдиз аьхю гьюрмат айи. 2 Хъа дугъахъ Саул к1уру бай хъайи; жигьил ва т1арам буй айи думу вари израиларт1ан заан вуйи, дурарикан фунурт1анра саб к1ул;инди зина вуйи.
3 Саб ражари Кишдин, Саулин адашдин, дажйир дургру, ва дугъу Саулиз, чан бализ, к1уру: «Гъаравшарикан сар гъадагъ ва гъарах, дажар аг».
4 Думу Ефраимдин дагъларилан ва Шалиша жилилан илдицу, амма дугъаз дурар гъидихъдар; Шаалим жилилан илдицу, амма душваъра дурар адайи; Беньяминдин жилилан илдицу, амма душваъра дурариз фук1а гъибихъдар.
5 Дурар Цуфдин жилиина гъафи, ва Саули чахъди хъайи гъаравшиз гъапи: «Гъач кьяляхъ хътакухьа, дарш адашдик дажарин ваъ, хъа ихь гьякьнаан гъалабулугъ кабхъди». 6 Дугъу жаваб туву: «Дийигъ, гьаму шагьриъ пайгъамбар а, гизаф гьюрмат айир; дугъу гъапиб вари шулу. Гъач, шагьриъ уч1вхьа. Мумкин ву, ухьу наанди душну ккундуш, дугъу к1ур». 7 Саули чан гъаравшиз гъапи: «Гъягъюз шул, хъа дугъахьна ухьу фу хьади гъягъиди? Ухьухь хьайи уьл ккудубк1нихь, пайгъамбрихьна ич1и хиларди гъягъидинхъа? Ухьухь фу хьа?»
8 Гъаравши Саулиз гъапи: «Магьа узухь шубуб грам арс хьазухь. Думу пайгъамбриз тувдиза, хъа дугъу ухьуз, наанди душну ккундуш, пиди». 9 (Улихьди израилари, Заанурихьан гьерхуз ккуниган гьамци к1уйи: «Гъачай гъюзимбуб кярякъру касдихьна гъягъюрхьа». Гьамус кярябкъруриз пайгъамбар к1ура.) 10 Думуган Саули гъаравашдиз гъапи: «Ужуйи, уву к1уруганси ап1урхьа. Гъягъюрхьа». Ва дурар пайгъамбар яшамиш шулайи шагьриз гъушу.
11 Магьа дурар машнакканзина шагьриз за шулу, хъа дурариз гъапагъапди шид хуз гъягъюрайи шубар алахъуру. «Мушваъ кярякъру кас айин?» – гьерхру дурарихьан Саули ва дугъан гъаравши. 12 «Ав, думу гьамушваъ а. Дюзди гъарахай. Анжагъ гьялак йихьай! Думу шагьриз дуфна, фицики гъи гирамишваъ халкьди Заануриз шадлугъарин гъурбан ап1ру йигъ ву. 13 Шагьриъ уч1вубси думу дихъидичвуз! Тядиди гъарахай, думу гирамишваъ шлу демдиз гъягъяйиз. Думу хътарди, халкьди ип1уз-убхъуз хъюгъидар. Гъурбан гъап1у йикк ип1уз дугъу РАББИЙИХЬАН ихтияр гъадабгъну ккунду аьхир. Кьан дарап1ди гъарахай, учвуз думу дишла дихъидичвуз».
14 Саулна гъараваш гъушу. Дурар шагьриъ уч1вруган, дурариз гъапагъапди гъюрайи Шамуил алахъу – думу гирамишваз гъягъюрайи. 15 Хъа РАББИЙИ Шамуилиз гьеле накьт1ан чахьна Саул гъюрубдикан дупнайи: 16 «Закур гьаму вахтна узу увухьна Беньяминдин ругарилан вуйи адми гьаъдиза, хъа уву дугъкан Израилин, Йиз халкьдин, зиин гьюкумдар хьуз лишан вуди, оливайин ччим кадат. Дугъу Йиз халкь филистимарихьан уьрхиди. Узу Йиз халкьдихьинди гъилигунза: Узухьна дурарин аьрзар дуфна».
17 Шамуилиз Саул гъяркъиган, РАББИЙИ дугъаз гъапи: «Магьа думу, Узу увуз чакан гъапир. Думу Йиз халкьдин гьюкумдар хьиди».
18 Саул Шамуилихьна, думу урнарихъ хъайиган, багахь шулу, ва дугъу гьерхру: «Йип узуз, гъюзимбуб кярякъру касдин хулар наан а?» 19 Шамуили Саулиз жаваб туву: «Узу вуза кярякъру кас. Гъачай узухъди гирамишваз, гъи учву узухъди сат1иди уьл ип1идичва, хъа гвач1инган узу уву деетидиза. Увук гъалабулугъ кипнайи варибдиз жавабра тувдиза. 20 Хъа шубуд йигъ улихьна гъудургу яв дажйирикан фикир мап1ан: дурар гъидихъну. Гьамус Израилин вари девлетар шлиндар ву? Яв ва яв тухмин!» 21 Саули гъапи: «Узу Израилиъ варит1ан биц1и тухмарикан вуйи Беньяминдин тухумдиан вуза аьхир, ва йиз мирасра, Беньяминдин тухумдиъ аьхиримжиб ву! Уву фтикан улхурава?!»
22 Шамуили Саул ва дугъан гъараваш сумч1урихьна хялар уч духьнайи аьхю хулаз хъади гъафи, дурар суфрайин к1улихъ диту, 23 ва думу кьасабрихьна илт1ик1у: «Узу увухьна уьбхюб ккун дап1ну туву гьадму йиккун парчи аьбкъин». 24 Кьасабри акъ ва чарвайин рижв гъахи ва Саулин улихь жаради диву. Шамуили гъапи: «Гьадабгънайиб гьаму вуйи. Гъадабгъ, ип1ин, гьаз гъапиш узу хялариз теклиф дап1наза гъапиган, гьамциб дюшюшдиз думу увуз дюбхнайи». Гьамци думу йигъан Саули Шамуилихъди сат1иди уьл гъип1у.
25 Дурар гирамишв;ан шагьриз гъафи, ва Шамуили Саулиз гъваин ахин ккипу. 26 Ахсрар ккивган, Шамуили гъваин али Саулиз ч1игъ гъап1у: «Гьязур йихь, узу уву рякъюъ аурза!» Саул рякъюъ уч1вуз гьязур гъахьи, Шамуилна думу раккнарихъна удуч1ву.
Шамуили Сауликан паччагьвализ ччим ктатуб
27 Шагьрин гъирагъдихъ Шамуили Саулиз гъапи: «Гъараваш гъит улихь гъарахри, хъа уву дийигъ; узу увукна Заанурихьан вуйи гаф пидиза». Гъараваш улихь гъушу.
10
1 Хъасин Шамуили оливайин ччим айи гъаб гъадабгъну, дугъан к1ул;ин улубзу, дугъаз мак гъап1у ва гъапи: “РАББИЙИ увкан, Чан девлет вуйи Чан халкьдиин гьюкум гъабхуз, ччим ктатну! Уву РАББИЙИН халкьдин зиин гьюкум ап1идива ва юкьуб тереф илт1ик1найи душмнарихьан уьрхидива. Магьа РАББИЙИ уву Чан халкьдин гьюкумдарди ктагъбан лишан. 2 Гьамус, узхьан гъушган, Беньяминдин юрднаъ, Целцахдиъ, Рахилин накьвдихъ увуз кьюр кас алахъидивуз, ва дурари увуз пиди: уву агурайи дажйир гъидихъну, яв адашдиз дажйирикан к1ваиндира имдар, хъа гьамус дугъак ичв гъалабулугъ кабхъна, ва гьерхра: «Йиз бализ фу гъабхьну?» 3 Душвхьантина рякъ давам ап1идива ва Фаворин мяхъюн гьарихьна гъидива. Душваъ увуз шубур кас алахъидивуз. Дурар Бет-Элиз Заануриз икрам ап1уз гъягъюради хьиди. Сари шубуб мудур, тмунури шубуб уьл, хъа шубурпири чяхир айи илж гъахуради хьибди. 4 Дурари увуз салам тувди ва кьюб уьл теклиф ап1идивуз: дурар дис. 5 Хъасин уву филистимарин десте дийибгънайи Заанурин Гива к1уру шагьриз гъягъидива. Шагьриз багахь гъахьиган, икрам ап1рушв;ан гъюрайи пайгъамбрарин десте алабхъидивуз: дурари чюнграрин, дафарин, швут1рамарин сесериккди ялхъвнар ап1иди ва, ч1игъар ап1ури, пайгъамбарвалин зарбнаъ уч1вди. 6 РАББИЙИН Рюгь ув;инна гъиди – увура пайгъамбарвалин гафар ап1уз хъюгъдива ва асуллагь жара инсан хьидива. 7 Гьаму улупбан лишнар тамам хьпан кьяляхъ яв кьувватнаъ айиб вари ап1ин: увухъди Заанур хьиди. 8 Уву Гилгализ гъягъидива ва душваъ узут1ан ухди хьидива, хъасин, вариубгбан ва шадлугъарин гъурбнар ап1бан бадали, узу увук ктикьидиза. Ургуд йигъан узуз ккилиг. Узу гъафиган, уву душвхъантина фу дап1ну ккундуш, гъаврикк ккаъдизаву».
9 Шамуилихьан гъягъюз Саул илт1ик1убси, Заанури Саулин юк1в жараси гъап1у. Вари улупбан лишнар чан гьадму йигъан тамам гъахьи.
10 Гива шагьриз багахь гъахьиган, Саулиз пайгъамбрарин десте алабхъу, ва Заанурин Рюгь дугъ;инна гъафи, ва дугъу пайгъамбрарихъди сат1иди кярякъру гафар пуз хъюгъю. 11 Думу аьгъю адмийириз, пайгъамбрарихъди сат1иди думу пайгъамбарвалин зарбнаъ фици уч1внаш, гъяркънийи, ва дурари сари сарихьан гьерхрайи: «Кишдин бализ фу дубхьна? Саулра пайгъамбар духьнайк1ан?» 12 Хъа гьадму йишваъ яшамиш шулайи адмийирикан сари дурарихъди рази дарувал улупу: «Хъа имбударин абйир фужар ву?»
Гьаци арайиз гъафну «Саулра пайгъамбраригъ гъяйин?» к1уру мисал.
13 Хъа Саул, пайгъамбарвал ап1увал дебккну, икрам ап1рушваъ уч1ву.
14 Саулин эмди дугъхьан ва гъаравашдихьан гьерху: «Учву наана гъушнийчва?» Дугъу жаваб туву: «Дажар агурайча, дидрихъган, Шамуилихьна гъушнийча». 15 Эмди гьерху: «Фу гъапнийк1ан учвуз Шамуили? Кидибт!»
16 Саули жаваб туву: «Дугъу учуз, дажар гъидихъну, гъапнийи». Хъа Шамуили, чаз паччагьваликан пуб, гъапундайи.
Саул паччагьди мялум ап1уб
17 Шамуили халкьдиз РАББИЙИХЬНА Мицпайиз дих гъап1нийи 18 ва израилариз гъапнийи: «Гьамци к1ура РАББИЙИ, Израилин Заанури: Египетдиан израилар Узу адаунза; египтарихьан ва учвуз истисмар ап1ури гъахьи жара паччагьлугъарихьан Узу гъюрхюнзачву. 19 Хъа гьамус учву бедбахтваларихьан ва к1ваин алдру балйирихьан уьрхру ичв Заанур ярхла гъап1унчва ва гъапунчва: «Ваъ, уч;ин паччагь деркк». Гьан, РАББИЙИН улихь тухмариинди ва мирасариинди жергйириъди дийигъай».
20 Шамуили Израилин вари тухмариз чахьна дих гъап1у, ва дураригъян Беньяминдин тухум улупу. 21 Дугъу Беньяминдин тухумдиз мирасариинди нубатнахъди чахьна дих гъап1у, ва улупуб Матри мирас гъабхьнийи, хъа думу мирасдиъ Саулин, Кишдин балин, ччвур гъапнийи. Ва думу агуз хъюгънийи, амма агуз шуладайи. 22 Думуган РАББИЙИХЬАН хъана гьерху: «Мина хъана фужк1а дуфну ккундийин?» РАББИЙИ жаваб туву: «Гьатмагьа думу, аьрабайиъ жин духьна».
23 Дугъахьна гъажаргънийи ва Саул халкьдихьна гъахнийи. Жарадарт1ан думу саб к1ул;инди заан вуйиб варидиз гъябкънийи. 24 Думуган Шамуили гъапи: «Рякъюрачвуз, учвуз РАББИЙИ фуж ктагънуш? Дугъаз барабар вуйир халкьдин арайиъ адар». Ва халкьди гьарай гъап1у: «Яшамиш ишри паччагь!»
25 Шамуили халкь, паччагьди фици гьюкумдарвал дап1ну ккундуш, гъаврикк ккау, думу китабдик гъибик1у ва РАББИЙИН улихь диву.
Хъасин халкьдиз хулариз алдагъуз амур гъап1у.
26 Саулра Гивайиз чан хулаз гъушу. Саулихъди, чпин юк1варик Заанур курк1у варит1ан к1убан эскрарра гъушу. 27 «Гьамгъу ухьу уьрхидин?» – к1урударра гъахьнийи. Чпиз Саул дяркънукьан даккнивал улупури, дурари дугъаз пешкешар гъахундайи, хъа дугъу думу ляхин чаз дярябкъю мисал ап1уйи.
11
Саули аммунар дагъитмиш ап1уб
1 Аммундиан вуйи Нахаш дявдиз удуч1внийи, ва дугъу Галааддин Явеш шагьур кьялаъ т1ап1нийи. Явешдин вари агьалйири Нахашдиз гъапнийи: «Учухъди мясляаьтнан йикьрар йит1, ва учу увуз табигъ хьидича».
2 Хъа Аммундиан вуйи Нахашди дурариз гъапнийи: «Узу учвухъди мясляаьтнан йикьрар саб шарт1ниинди йит1арза: гьарсарин арччул ул адабгъуз. Гьаци вари Израил аьйибнакк ккипарза».
3 Явешдин аьхюрари дугъаз гъапнийи: «Учуз ургуд йигъ вахт ча. Учу Израилин вари йишвариз вакилар гьаъдича ва, сарира учуз кюмек дарап1иш, учу увуз мют1югъ хьидича». 4 Вакилар Саул яшамиш шулайи Гивайиз гъафиган, ва дурари дидкан халкьдиз ктибтиган, вари халкь ишуз хъюгъю. 5 Гьадму вахтна Саул йицарин кьяляхъди хут1лиан гъюради гъахьну. Саули гьерху: «Фу гъабхьну? Гьаз адмийир ишура?» Ва дугъаз Явешдин агьалйирин гафар ктитнийи. 6 Думу гафар чаз гъеерхьиган, Саулиинна Заанурин Рюгь гъафнийи ва дугъак яманди хъял кубч1внийи. 7 Дугъу жут йицар гъадагънийи, парчйириз гьадат1нийи ва, «Саулихъди ва Шамуилихъди дявдиз дурушурин йицарикан гьамци хьибди» дупну, вакиларихъди думу парчйир Израилин вари йишвариз хътаънийи. Ва вари халкьдиин РАББИЙИХЬАН гуч1 алабхънийи, гьаддиз вари, сарси, удуч1внийи. 8 Саули дурар Безекдиъ лигуз уч гъап1нийи, ва Израилиан шубудварж агъзур кас ва Ягьудайиан сумч1ур агъзур кас жилар гъахьнийи. 9 Думуган вакилариз гъапнийи: «Галааддин Явешдин агьалйириз йипай, закур лисундиз дурар балайиккан уьрхиди».
Кьяляхъ дуфну, вакилари Явешдин агьалйириз дидкан ктибтнийи, дурар гизаф шад гъахьнийи. 10 Думуган Явешдин агьалйири аммунариз жаваб туву: «Закур учу учвуз мют1югъ хьидича, ва учкан учвуз ккуниб ап1инай».
11 Гвач1инган Саули кьушум шубуб дестейиз пай гъап1у, ва дурари, душмни бина йивнайи йишваъ уч1вну, ахсрар ккивхъанмина лисузкьан аммунариз гъивнийи, сагъди гъуздар, са-сарди гьергнийи.
12 Думуган халкьди Шамуилиз гъапнийи: «Саул паччагь хьуз ярамиш кайир дар шли гъапну? Ча учухьна думу адмийир, учу дурарин гъайгъу зигарча!». 13 Хъа Саул рази гъахьундар: «Гъи саризра йик1бан жаза тувидархьа, гьаз гъапиш гъи РАББИЙИ Израилиз гъалибвал пешкеш гъап1ну».
14 Шамуили халкьдиз гъапи: «Гъачай Гилгализ гъягъюрхьа ва Саул паччагьди ктагъувалин гьюрматназ мярака гъабхурхьа». 15 Думуган вари Гилгализ гъушу. Душваъ, Гилгалиъ, РАББИЙИН улихь Саул паччагь вуди мялум гъап1у ва РАББИЙИЗ шадлугънан гъурбнар гъахи. Саули ва вари израилари думу гьядиса аьхю шадвалиинди гъап1нийи.
12
Халкьдихьна Шамуилин аьхиримжи гаф
1 Шамуили вари Израилиз гъапи: «Магьа узу ичв т1алаб тамам гъап1унза ва учв;ин паччагь дерккунза. 2 Гьамус паччагьди ичв;ин гьюкум ап1иди. Узу кьаби гъахьунза, йиз к1ул лизи гъабхьниз, хъа йиз баяр учвухъди гъузди. Узу жигьил вахтнахъанмина гьамусдиз ичв;ин гьюкум гъап1унза. 3 Магьа узу: РАББИЙИН улихь ва Дугъу ччим кадатнайирин улихь, узук тахсир каш кипай!. Узу шлин йиц тадабгъну? Узу шлин дажи тадабгъну? Узу шлиз истисмар гъап1ну? Узу шлиз гиран ктап1ну? Ляхин дюз ап1уз узу шлихьан дашбаш гъибисну? Узу учвуз гъабхьи зарал ктипарза».
4 Дурари жаваб туву: «Ваъ, уву учуз истисмар гъап1ундарва, учуз гиран ктап1ундарва ва сарихьанра фук1а гъадабгъундарва». 5 Дугъу дурариз гъапи: «Гъи РАББИ ва Дугъу ччим кадатнайир, учвуз узук фук1а дибрихъувалин, учвуз шагьидар ву». Дурари жаваб туву: «Ав, шагьидар ву!»
6 Шамуили давам ап1урайи: «Учвуз Муса ва Гьарун тяйин гъап1ур ва ичв абйир Египетдиан адаур гьадму РАББИ ву. 7 Хъа гьамус гьязур йихьай: РАББИЙИН улихь узу учвук тахсрар кирчдиза ва учвузна ичв абйириз РАББИЙИ гъап1у ужувлар к1ваин ап1идиза. 8 Якьуб Египетдиз гъафиган, ичв абйир, кюмек ккун ап1ури, РАББИЙИЗ ккарагнийи, ва РАББИЙИ дурариз Мусана Гьарун гьаънийи. Дурари ичв абйир Египетдиан адаънийи ва гьаму уьлкейиъ дитнийи. 9 Хъа ичв абйири РАББИ, чпин Заанур, к1ваълан гьаънийи, ва Дугъу дурар, дурарихъди дявйир ап1ури гъахьи хацор кьушмин аьхюр вуйи Сисерайин хлиз, филистимарин хлиз ва Муавдин паччагьдин хлиз тувнийи. 10 Ичв абйир РАББИЙИЗ ккарагуйи, ва дурари к1уйи: «Учук тахсрар качук: учу РАББИ гъитунча ва Ваална Астарта аллагьариз гъуллугъ ап1уз хъюгъюнча. Учу ич душмнарихьан азад ап1ин, ва учу Увуз икрам ап1идича». 11 РАББИЙИ Гедеон, Бедан, Иеффай ва Шамуил гьаънийи – Дугъу учву учвлан илт1ишнайи душмнарихьан азад гъап1нийи, ва учву, сабдихьанра гуч1 адарди, яшамиш гъахьнийчва. 12 Аммунарин паччагь Нахаш учв;ина дявдиинди гъюри гъяркъиган, учву узуз гъапнийчва: «Ваъ, гъит паччагьди уч;ин гьюкум ап1ри», гьеле РАББИ, ичв Заанур, ичв паччагь вуди гъахьнушра. 13 Гьаци, магьа учву ктагъу паччагь! Учву паччагь т1алаб ап1уйчва, ва РАББИЙИ учвуз паччагь тувну. 14 Гьаддиз учву РАББИЙИХЬАН гуч1 ап1инай, учву Дугъаз гъуллугъ ап1инай ва Дугъаз мют1югъ йихьай, РАББИЙИН рякъ’ан муудуч1ванай, учвура, ичв паччагьра РАББИЙИХЪДИ, ичв Заанурихъди, гъарахай. 15 Хъа эгер учву РАББИЙИЗ мют1югъ даршиш, эгер учву РАББИЙИЗ къаршу гъахьиш, РАББИЙИН хли учвуз, ичв абйириз фици гъивнуш, гьаци йивиди. 16 Хъа гьамус гьязур йихьай: ичв уларикк РАББИЙИ ап1ру зурба аьламат рябкъидичвуз. 17 Гьамус игнар ургру, затра мархьар дурургъру вахт ву, гьаци дарин? Хъа узу РАББИЙИЗ ккарагидиза, ва Дугъу мархьна кьюркьлин ц1ийир гьаъди, ва учву учвуз паччагь ккун ап1бан РАББИЙИН улихь зурба гуннагь ап1увалин гъавриъ ахъдичва».
18 Шамуил РАББИЙИЗ ккарагу, ва РАББИЙИ гьадму йигъан мархьна кьюркьлин ц1ийир гьау, гьаци вуйиган, вари халкьдик РАББИЙИН ва Шамуилин улихь гуч1 кабхъу. 19 Халкьди Шамуилиз гъапи: «Яв лук1арихъанди яв РАББИЙИЗ, яв Заануриз, учу дилик1бан бадали, ккараг, гьаз гъапиш ич вари гунгьариин, учуз паччагь ккун ап1увалин тахсирра иливунча». 20 Шамуили халкьдиз жаваб туву: «Гуч1 мап1анай. Гьелбетда, учвук тахсрар качвук, амма РАББИЙИХЬАН ярхла махьанай ва к1ваант1ан Дугъаз гъуллугъ ап1инай. 21 Ярхла махьанай, чпихьан я уьрхюз даршлу, чпикан я хайир адру куч1лин аллагьарихъди мягъянай, гьаз гъапиш дурар фук1а дарудар ву. 22 РАББИЙИ, Чан машгьур ччвурнан гьюрматназ, Чан халкь ярхла ап1идар, учву Чан халкь ап1уз РАББИЙИ гьял гъап1ну аьхир! 23 Хъа узхьан РАББИЙИН улихь гуннагь ап1уз – учвхъанди ккарарагди гъузуз – хьибдарзухьан. Узу учву ужуб ва дугъри рякъ;ин алаидиза. 24 Анжагъ РАББИЙИХЬАН гуч1 ап1инай, хъугъвалиинди ва дугъривалиинди, лап к1ваант1ан Дугъаз гъуллугъ ап1инай: Дугъу учву бадали гъап1у зурба ляхнар к1ваълан магьаанай! 25 Эгер учву гьамусдихъантинара гунгьар ап1ури гъахьиш, ичв паччагьдихъди сат1иди йик1идичва».
13
Филистимарихъди дяви
1 Саул, сумч1ур йис яшнаъ ади, паччагь гъахьну, ва дугъу кьюд йисан Израилиин паччагьвал гъап1ну.
2 Саули израиларигъян шубуд агъзур эскер гъядягъю. Кьюд агъзур кас Саулихъди Михмасдиъ ва Бет-Элин багахь дагълариъ айи, хъа агъзур кас, Беньяминдин Гивайиъ Юнатандихъди хъайи. Имбудар вари дугъу чпин хулариз деетнийи.
3 Юнатанди Гива к1уру шагьриъ бина йивнайи филистимарин десте дагъитмиш ап1уру, ва вари филистимариз дидкан аьгъю шулу. Хъа Саули, «Гъит жугьдариз ебхьри!» к1ури, вари уьлкейиъ (к1арчназ ухшар вуйи) зурна йивуру. 4 Саули филистимарин десте дагъитмиш ап1бакан ва Израил филистимариз лапра даккниб хьуваликан израилариз аьгъю гъабхьиган, халкь Гилгализ Саулихьна уч гъабхьнийи.
5 Филистимар Израилиз къаршуди дявдиз удуч1ву. Дурарин гьяйвнар ккит1найи сумч1ур агъзур фургъун, йирхьуд агъзур атлу ва гьюлин гъирагъдихъ гъумкьан гизаф кьушум айи. Дурари, дуфну, Бет-Авендихьан ригъ гьудубч1вру терефнаъ айи Михмасдиъ бина гъивнийи.
6 Израилар гуч1баан, хьарар-дюрхъяриъ, гъалинди айи рукар-кьаларигъ, гъарзаригъ, жилиъ ерккнайи йишвариъ ва шид уьбхюз вуйи ич1ариъ гьит1ик1нийи.
7 Гаддин ва Галааддин ругариин гьит1ик1бан бадали, саб пай жугьдар Ярдан нирин тлихъан уьлкейиз гьергнийи. Хъа Саул гьеле Гилгалиъ имийи, ва дугъахъди хъайи кьушум гуч1;валиан гук1ни дубхьнайи.
8 Саул ургуд йигъан Шамуилиз, чаз дугъу гъапиганси, ккилигнийи, хъа Шамуил Гилгализ гъюрадайи, ва адмийир дугъхьан, Саулихьан, гьергуз хъюгънийи. 9 Думуган дугъу гъапи: «Вариубгбан ва шадлугънан гъурбнар ап1уз гьязур дап1найиб вари гьамина аьбкъинай», – ва вариубгбан гъурбан гъап1у. 10 Думу вариубгбан гъурбан дап1ну ккудубк1уз хъуркьайизра, Шамуил гъафи, ва Саул, дугъаз салам тувбан бадали, дугъан улихьна удуч1ву. 11 Хъа Шамуили гъапи: «Уву фу гъап1ва?» Саули жаваб туву: «Узуз рябкъюрайзуз: адмийир узхьан гьерграйи, йикьрар гъап1у йигъан уву дуфнадайва, хъа филистимар Михмасдиъ уч духьнайи. 12 Ва узу фикир гъап1нийза: филистимар багарихьди Гилгалиъ уз;ин алархьиди, хъа узу РАББИЙИХЬАН узуз ягъур шлувал тямин дап1надайза. Гьаддиз узуз вариубгбан гъурбан ап1уб алабхънийзуз».
13 Шамуили Саулиз гъапи: «Ахмакь ляхин гъап1унва. Уву РАББИЙИН, яв Заанурин, Дугъу увуз гъапиб ч1ур гъап1унва. РАББИЙИХЬАН Израилиин паччагьвалин яв гьюкум аьсраризди мюгькам ап1уз хьибдийи, 14 хъа гьамус яв гьюкум кьаназ гъубзидар. РАББИЙИ сарун Чан к1ваъ айирсир адми ктагъну ва думу Чан халкьдин гьюкумдарди тяйин гъап1ну, гьаз гъапиш уву РАББИЙИН гаф ч1ур гъап1унва».
15 Хъа Шамуил Гилгал дипну, Беньяминдин Гивайиз гъушу. Саули чан имбу адмийир гьисаб гъап1у: дурар йирхьудварж касдихьна гъахьнийи. 16 Саул, дугъан бай Юнатан ва дурарин адмийир Беньяминдин Гивайиъ бина йивну дийигънийи, хъа филистимарин бина Михмасдиъ айи. 17 Чпин бинайиан филистимари шубуб терефназди алжагъбар ап1уйи: саб к1уруб – Офрайихьна, Шуал к1уру вилаятдихьна; 18 кьюбк1уруб – Бет-Хорондихьна; шубуб к1уруб – Цевоим дерейин зиъхъан сяргьятдихъна, ич1и чюлин терефназ гъябгъюрайи рякъюхьна.
19 Израиларин уьлкейиъ думуган саркьан рукьан уста адайи, гьаз гъапиш, жугьдари чпи чпиз турар ва жидйир ктаур к1ури, филистимар гьилигури гъахьну. 20 Чпин мукьйир, газгзар, ек1вар ва дагьрар уч1ру ап1уз вари израилар филистимарихьна гъягъюйи. 21 Мукьу, газу, кьюрш, ек1в вая гьяйванатар дит1ру кьум уч1ру ап1уз шекелин шубуб пайнак кьюб пай кьимат вуйи. 22 Гьаддиз, дяви ккебгъиган, Саулин ва Юнатандин адмийирихь турар ва жидйир хьади гъахьундар, дурар анжагъ Саулихь ва Юнатандихь, Саулин балихь, хьайи.
23 Гьадму арайиъ филистимарин улхьан десте Михмасдин гуриз багахь гъабхьнийи.
14
1 Саб ражари Юнатанди, Саулин бали, чан яракь хруриз гъапну: «Гъач филистимарин улхьан дестейихьна дерейин тмуну терефназди ктуч1вухьа». Хъа чан адашдиз дугъу дидкан гафкьан гъапундайи.
2 Саули Гивайихьан ярхла дарди, Мигрондиъ нарин гьарикк бина йивнайи ва дугъахъди йирхьудварждихьна адми хъайи. 3 Дурарин арайиъ Заанурин гъуллугъчивалин улгьани гьабхъру Ахий айи. Думу Ихаводдин чве Ахитувдин бай вуйи. Хъа Ахитув, Шиломдйиъ Заанурин гъуллугъчи Илийин бай вуйи Пинхасдин бай вуйи. Юнатан гъягъюваликан халкьдиз аьгъдайи.
4 Хъа Юнатанди филистимарин жергейихьна удуч1вуз кьаст дап1найи дерейин гьац1кьялаъ кьюбиб терефарианра ягъли гъарзар айи: сабдиз Боцец к1урйи, тмунубдиз – Сене. 5 Саб жяргъял кафарийизди, Михмасдихьинди илт1ибк1найи; тмунуб – кьиблайизди, Гивайихьинди. 6 Гьаци, Юнатанди яракь хруриз гъапи: «Гъач гьаму кададабт1дарин улхьан дестейихьна ктуч1вухьа. Белки, РАББИЙИ ухьуз кюмек ап1ур. РАББИЙИЗ, ухьу гизаф вая ц1иб вуйивализ дилигди, ухьуз гъалибвал тувуб читин дар». 7 Яракь хрури гъапи: «Увуз ккунибси ап1ин. Гъарах, узура увухъди гъидиза, увуз наана ккундуш». 8 Юнатанди гъапи: «Ухьу думу адмийирихьна гъягъидихьа ва дурариз ухьу рякъюз гъуздихьа. 9 Эгер дурари: „Дийигъай, учу учвухьна гъидича“, – гъапиш, ухьу дийигъидихьа ва дурарихьна зина ктуч1видархьа. 10 Хъа эгер дурари: „Учухьна зина кудуч1вай“, – гъапиш, ухьу зина ктуч1видихьа, гьаз гъапиш думу РАББИЙИ дурар ихь хлиз тувнайивалин лишан хьибди».
11 Дурар филистимарин улхьан дестейиз рякъру йишвахьна хъуркьиган, филистимари гъапи: «Лигай, жугьдар чпи жин гъахьи урхъариан удуч1вура».12 Думу дестейиан вуйи адмийири Юнатандиз ва дугъан яракь хруриз ч1игъар гъап1у: «Учухьна зина кудуч1вай. Ич учвуз к1уруб айич». Юнатанди яракь хруриз гъапи: «Узухъди гъач: РАББИЙИ Израилиз дурариин гъалибвал тувна». 13 Ва думу, хиларихьди ва ликарихьди хъч1ихури, зина ктуч1ву, дугъан яракь хрурра – дугъахъди.
Филистимар Юнатандин улихь алдакуйи, хъа яракь хрури жан илимбудар йивну йихуйи. 14 Думу сабпи кч1ихбаъ Юнатанди ва дугъан яракь хрури, сар жут йицари сад йигъан хътабкру хут1лин гьац1 йишв;ин, къарихьна адми йивну гъак1нийи. 15 Филистимарин бинайиъ, вари аьтрафариъ ва кьушмиъ гуч1 абхъу; улхьан дестейиъ ва алжагъбар ап1ру дестйириъра гуч1 абхъу; жил гук1ни гъабхьи, Заанури дурариина зурба пис гуч1;вал гьап1нийи.
16 Саулин Беньяминдин Гивайиъ айи гъаравлариз вари терефаризди гьерграйи адмийирин гъварч гъябкънийи. 17 Саули чан эскрариз гъапи: «Вари кудухай ва, ихьдарикан фуж гъушнуш, аьгъю ап1инай». Дих ап1ури, вари ктуху, ва, Юнатан ва дугъан яракь хрур адрувал, аьгъю гъабхьи.
18 Саули Ахиййиз гъапи: «Заанурин сундух абкъин».
Ляхин гьадушваъ аки, думуган Заанурин сундух израиларихь чпихьди хьайи. 19 Саули Заанурин гъуллугъчийиз гьаци к1ури имиди, филистимарин бинайиъ гуч1 гужал шулайи. Хъа гьадмуган Саули Заанурин гъуллугъчийиз гъапи: «Лазим дар». 20 Чан адмийир уч дап1ну, Саул дяви гъябгъюрайи йишваъ архьу. Дурариз, филистимари турарихъди чиб-чпи уркуради гъябкъю. 21 Филистимарихъанди вуди дурарин гъушмиъ айи жугьдар, гьамус Саулин ва Юнатандин терефназди гъафнийи.
22 Ефраимдин дагълариъ гьит1ик1найи израилар, филистимар гьерграйиб аьгъю дубхьну, дурарихъ, дурар уркури, хъергу. 23 Думу йигъан РАББИЙИ Израилиз гьациб гъалибвал тувнийи. Кч1ихувал тап Бет-Авендихъна давам гъабхьнийи.
Саули Юнатан агьнакк ккауб
24 Думу йигъан израилар бизарвалиан кьувватсуз гъахьнийи, амма Саули: «Хябяхъдиз, узу йиз душмнарилан хъял алдабгъайиз, фук1а гъип1ур агьнакк ишри» дупну, адмийириин къадагъа иливу. Ва адмийири ип1рубдик т1убкьан кучундайи.
25 Дурариз ярквраантина гъягъюб алабхънийи. Душван жилиин йиччв айи йишв айи. 26 Ярквраъ уч1вган адмийириз йиччв фици удубч1вураш гъябкънийи, амма думу сарира гъип1ундайи, гьаз гъапиш варидиз къадагъайихьан гуч1уйи. 27 Хъа Юнатандиз чпин адашди адмийириз къадагъа гъап1у гафар гъеерхьундайи. Чан хлиъ айи маргъ гьач1абккну, дугъу дидин к1ак1 йиччвун рягъвнак кубсу ва ушвнихъна гъабхи. Дугъан лигуб ачухъ гъабхьи. 28 Думуган сари дугъаз гъапи: «Яв адашди „Гъи фук1а гъип1ур агьнакк ишри“ пну къадагъа дебккну. Гьаддиз халкь кьувватсузра дубхьна». 29 Юнатанди гъапи: «Йиз адашди ихь уьлке ккидипура. Узу сац1иб йиччв гъип1ну к1ури, йиз лигуб фици ачухъ гъабхьнуш, лигай. 30 Хъа халкьди гъи, душмандин гъибисуб ккунибкьан гъип1нийиш, ухьу филистимар бегьемди дагъитмиш гъап1нухьидийхьа!»
31 Думу йигъан дурар Михмасдихъан Айялондихънакьанk филистимар йихури хъергнийи. Адмийир хябяхъдиз гизаф бизар гъахьнийи. 32 Ккабхъубдиин алархьну, дурари марччар, йицар, к1арар дисуйи ва, гъидису йишвахь дурккну, ифдихьан бегьемди марцц хьайиз ккилилигди, йикк ип1уйи. 33 Дидин гьякьнаан, «Лиг, халкьди РАББИЙИН улихь гуннагь ап1ура: ифи кади йикк ип1ура» дупну, Саулиз хабар дебккнийи. Дугъу гъапи: «Учву хаинкрар вучва! Гьамусяаьт узухьна саб зурба гъван абкъинай». 34 Ва Саули гъапи: «Адмийирилан илдицай ва гьарсариз узухьна чпин йицар ва марччар акъин йипай. Ифи кади йикк ип1ури, РАББИЙИН улихь гуннагь дарап1бан бадали, гъит дурар гьамушвахь урккри ва ип1ри». Ва думу йишвди вари адмийири чпихьди йицар ***и ва гьадушвахь урккуйи. 35 Гьаци Саули РАББИЙИЗ гъурбан ап1рушв тикмиш гъап1нийи. Дугъан думу чав дивуб сабпиб вуйи.
36 Хъасин Саули гъапи: «Гъачай йишвну филистимариин, акв алабхьайиз дурар т1араш ап1буз ва, сарра гъидритди, вари йивну йихуз, алархьурхьа». Дугъаз жаваб туву: «Увуз ккунибси ап1ин». Амма Заанурин гъуллугъчийи гъапи: «Сифте Заанурин мурад аьгъю ап1урхьа». 37 Ва Саули Заанурихьан гьерху: «Филистимариин алархьуза? Уву дурар израиларин хлиз тувдина?» Амма думу йигъан дугъаз жаваб тувундайи.
38 Саули гъапи: «Къушмиз буйругъ туврайидар вари мина гъачай! Гъи фу гуннагь гъап1нуш, аьгъю ап1инай. 39 Израил гъюбхю РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, йиз бай Юнатанди гьадму гунагь гъап1нушра, думу жаза гьадабт1биинди йик1иди». Амма сарира дугъаз жаваб тувундар.
40 Думуган дугъу вари израилариз гъапи: «Учву саб терефназди дийигъай, хъа узуна йиз бай Юнатан тмунуб терефназди дийигъидича». Ва халкьди жаваб туву: «Увуз ккунибси ап1ин».
41 Саули РАББИЙИЗ, Израилин Заануриз, гъапи: «Гъит туптари тахсиркрар улупри». Туптари Юнатанна Саул улупнийи, хъа халкьдилан тахсир алдабхънийи. 42 Саули гъапи: «Хъа гьамус узуз ва йиз бай Юнатандиз тупут ипай». Тупти Юнатан улупнийи.
43 Саули Юнатандиз гъапи: «Уву фу гъап1нуш, кидибт». Ва Юнатанди дугъан улихь к1ул;ин гъадабгъу: «Узу йиз хлиъ айи маргълин к1ак1ниинди сац1иб йиччв гъип1унза ва гьаддиз аьжал кьабул ап1уз гьязур вуза». 44 Ва Саули гъапи: «Уву, Юнатан, жаза гьадабт1биинди йик1идива, гьаци дарш, гъит Заанурин хъял уз;ин алабхъри».
45 Амма халкьди Саулиз гъапи: «Израилиз гьамкьан зурба гъалибвал гъабхи Юнатан жаза гьадабт1биинди йик1идин? Ваъ! РАББИЙИИНДИ ху ап1урча, гъи дугъан к1уллан ч1аркьан алдабхъидар, гъи гьунар улупуз дугъаз Заанури кюмек гъап1ну аьхир». Гьаци халкьди Юнатан жазайиинди йик1уваликкан гъюрхну.
46 Саул филистимарихъди дявдиан кьяляхъ гъафи, хъа филистимар гъудургу.
Саулин гъалибваларикан
47 Израилиин паччагьвал чахьна гъурубкьган, Саули юкьуб тереф илт1ишнайи вари душмнарихъди дявйир гъухнийи: Муавдихъди, Аммундихъди, Эдумдихъди, Цовайин паччгьарихъди ва филистимарихъди. Шлихъди дугъу дяви ап1ури гъахьнушра, варишвариъ думу гъалиб шули гъахьну. 48 Дугъан кьувват артухъ шули гъабхьну. Дугъу амалекитар дагъитмиш гъап1ну ва Израил т1арашчивалин алжагъбарихьан гъюбхну.
Саулин хизандикан
49 Саулин баяр Юнатан, Иш;ви ва Малкишуа вуйи, хъа кьюр шуран ччвурар гьамцдар вуйи: аьхюнурин – Мерав, биц1инурин – Михал. 50 Саулин хпириз Ахиноам к1уйи, думу Ахимаацдин риш вуйи. Саулин кьушмарин аьхюр чан Нер к1уру эмдин бай Авнер вуйи. 51 (Киш, Саулин адаш, ва Нер, Авнерин адаш, кьюридра Авиэлин баяр вуйи).
52 Саули паччагьвал ап1ру вари вахтна филистимарихъди дяви яваш гъабхьундайи. Чаз к1убан ва гужли адми гъидихъган, Саули думу чан кьушмиз гъадагъуйи.
15
Саул ярхла ап1уб
1 Шамуили Саулиз гъапи: «Узу РАББИЙИ увкан Чан халкьдиин, Израилиин, паччагьди дерккуз ччим кадатуз гьаънийи, гьаци вуйиган хъебехъ РАББИЙИН гафнахъ. 2 Гьамци к1ура РАББИЙИ – Заварин Кьувватарин Аьхюри: Израил Египетдиан удуч1вруган, дидин рякъ гьадабт1уз чалишмиш шули, Амалекди Израилиз фу гъап1нуш, Узуз к1ваин гъабхьунзуз. 3 Гъарах ва дурариин алархь. Дугъаз айиб вари агьнакк ккап1 ва терг ап1ин. Дугъануб гьяйиф мап1ан, вариб йивну йибк1 – жиларра, дишагьлийирра, биц1идарра, никкдихъ хъайидарра; йицарра, марччарра, дажйирра, девйирра йивну йих».
4 Саули къушмиз дявдиз гъягъюз дих гъап1у. Телаимдиъ къушмиз гъилигиган, дугъу кьюдварж агъзур эскер ва Ягьудайиан йиц1уд агъзур эскер гьисаб гъап1у. 5 Амалекдин шагьрин багагьна дуфну, Саул гъяриъ ккеу. 6 Кеней халкьдиз Саули гъапи: «Дургин йихьай гьамлин, узу учву гьатрарихъди терг ап1айиз, амалекитарихьан жара йихьай: израилар Египетдиан удуч1вруган, учву дурарихьна жумартди янашмиш гъахьунчва аьхир». Ва кеней халкь амалекитарихьан жара гъабхьнийи.
7 Хавилайихъан Египетдин сяргьятдихъ хъайи Шурихънакьан йивури хъергну, Саули амалекитар дагъитмиш гъап1нийи. 8 Агаг, Амалекдин паччагь, дугъу йисирвализ гъидиснийи, хъа дугъан халкь т1анкь ап1уз агьнакк ккипнийи ва турихъди тергра гъап1нийи. 9 Амма Саули ва дугъан адмийири Агаг йивну гъак1ундайи, хъа гьацира ужударстар марччар ва йицар, варит1ан чагъу к1арар, ччилар ва кьимат кайиб вари жараб дурариз гьяйиф гъабхьнийи, анжагъ хайир кадруб ва лазим даруб терг гъап1нийи.
10 Думуган Шамуилихьна РАББИЙИН гаф гъюру: 11 «Сауликан паччагь ап1биин швумал гъахьунза. Дугъу Узхьан маш гьибицну ва Йиз табшуругъар тамам гъап1ундар». Шамуилик яман хъял кубч1ву. Ярхи йишвди думу РАББИЙИЗ ккарагу, 12 хъа гвач1нин ухди Саулихъди гюрюш абгуз гъушу. Шамуилиз Саул Кармилиз гъягъюваликан ва дугъу душваъ чаз ядигар дивуваликан, хъасин Гилгализ кьяляхъ хътаркуваликан хабар дебккнийи. 13 Хъа Шамуил Саулихьна гъафиган, Саули дугъаз гъапи «РАББИЙИ ужувлакк ккаъриву. Узу РАББИЙИН табшуругъ тамам гъап1унза».
14 Амма Шамуили гьерху: «Дици вуш, узуз марччарин меэр ва йицарин бевер гьаз ерхьура?» 15 Саули жаваб туву: «Дурар амалекитарихьан тадагъдар ву. Халкьди, РАББИЙИЗ, яв Заануриз, гъурбан ап1бан бадали, ужударсдар марччар ва йицар гъитну. Хъа имбуб учу агьнакк ккап1унча ва терг гъап1унча». 16 Думуган Шамуили Саулиз гъапи: «Ч1яаьн! Гьаму йишван РАББИЙИ узукна гъапиб узу увукна пидиза». Дугъу жаваб туву: «Йип». 17 Ва Шамуили гъапи: «Гьеле уву варит1ан аскканур вуза гъапнушра, Израилин вари тухмарин аьхюр гъахьундарнаа? РАББИЙИ увкан Израилиин паччагь хьуз ччим кадатну. 18 „Гъарах, намуссуз амалекитар агьнакк ккаъ ва терг ап1ин. Думу бегьемди т1анкь ап1айизкьан дяви ап1ин“ к1ури, РАББИЙИ уву дявдиз гьаънийи. 19 РАББИЙИ гъапибдилан уву гьаз улдуч1вунва, гьаз ккабхъуб т1араш ап1ури хъюгъюнва ва РАББИЙИЗ затра даккни ляхин гъап1унва?» 20 Саули Шамуилиз гъапи: «Узу РАББИЙИ гъапиб гъап1унза. РАББИЙИ узу гьау дявдиз гъушунза. Узу Агаг, Амалекдин паччагь, йисирвализ гъадагъунза, хъа имбу вари амалекитар агьнакк ккаунза ва терг гъап1унза. 21 Агьнакк ккайи т1араш гъап1у мал-мутмуйикан адмийири, Гилгалиъ РАББИЙИЗ, яв Заануриз, гъурбан ап1бан бадали, ужударсдар марччар ва йицар гъадагъну». 22 Хъа Шамуили гъапи: «РАББИЙИН яв гъурбнарна садакьйир гьаз ву? Дугъаз ккуниб – Чав к1уруб ап1уб! Ваъ, хъпехъувал Дугъаз садакьйирт1ан зина ву, ап1ин к1уруб ап1уб чагъу якъарт1ан зина ву! 23 Хъа гъапиб дарап1увал – фал кипбан гунгьиз, хъа инкарвал – аллагьариз икрам ап1баз барабар ву. Уву РАББИЙИН табшуругъ ярхла ап1баз лигну, Дугъу увура ярхла ап1ура ва паччагьлугъдихъ мягьрум ап1ураву».
24 Саули Шамуилиз гъапи: «Узук тахсир казук: РАББИЙИНният ва уву гъапиб тамам гъап1ундарза; халкьдихьан гуч1ури, гьадрарихъ хъпехъунза. 25 Амма миннат ап1урза, йиз гунгьилан хил алдабгъ ва, узхьан РАББИЙИЗ икрам ап1уз хьпан бадали, узухъди гъач».
26 Шамуили Саулиз гъапи: «Узу увухъди кьяляхъ хътаркидарза: уву РАББИЙИН гаф ярхла гъап1унва, ва Дугъу уву, Израилиин паччагьвалин гьюкмихьан ярхла дап1наву».
27 Гъягъюз ккунди Шамуил илдициган, Саул дугъан чухайин канч1лихъан гьаци хъч1ихнийики, дидкан саб парчи кч1ябгъю. 28 Ва Шамуили дугъаз гъапи: «Гъи РАББИЙИ увканра Израилиин паччагьвалин гьюкум кч1ябгъну ва жара касдихьна тувну, думу увут1ан ужур ву. 29 Израилин Гьаммишанур Заанури Чан гаф ч1ур ап1урдар ва Думу Чав гьял гъап1убдиин швумал шулур дар, гьаз гъапиш, Чан гафиин швумал хьуз, Думу адми дар». 30 Саули гъапи: «Узук тахсир казук. Амма миннат ап1урза увкан: йиз халкьдин аьхюрарин улихь ва Израилин улихь узуз гьюрмат ап1ин – узухъди гъач, узхьан РАББИЙИЗ, яв Заануриз, икрам ап1уз хьпан бадали». 31 Думуган Шамуил Саулихъди кьяляхъ хъадаку, ва Саули РАББИЙИЗ икрам гъап1у.
32 Ва Шамуили гъапи: «Узухьна Агаг, Амалекдин паччагь, акъинай». Агаг, «кьут1кьли аьжал йиз багхьан гъубшнухьиди» – фикир ап1ури, дугъахьна архаинди гъафи. 33 Хъа Шамуили гъапи: «Яв тури жара дишагьлийир биц1идарихъ фици мягьрум ап1уйиш, гьаци яв дадара биц1идар хътру дишагьлийирикан ишри». Ва Шамуили Гилгалиъ РАББИЙИН улихь Агаг тикйириз гъурку. 34 Хъасин Шамуил Рамайиз гъушу, хъа Саул чан хулаз, Саулин Гивайиз, кьяляхъ хътаку. 35 Ва сарун Шамуил Саулихъди чан йигъар ккудук1айизкьан гюрюшмиш гъахьундайи, гьаз гъапиш Шамуил Саулин дерд зигури гъахьну, хъа РАББИ Сауликан Израилин паччагь ап1бан швумал гъахьнийи.
16
Давуддикан паччагьвалин ччим ктатуб
1 РАББИЙИ Шамуилиз гъапну: «Саулин кьаназ дерд зигури гъуздина? Узу думу ярхла гъап1унза – думу сарун Израилин паччагьди имдар! Оливайин ччимдихъди к1арч абц1 ва рякъюъ уч1в – Узу уву Вифлеемдиан вуйи Ессейихьна гьаъраза. Дугъан баярикан сар паччагь ап1уз ктагъунза».
2 «Узу фици гъягъиди? – гьерху Шамуили. – Эгер Саулиз дидкан аьгъю гъабхьиш, узу йивну йик1иди!» РАББИЙИ гъапи: «Увухъди лич1 гъайибх ва йип: „Узу РАББИЙИЗ гъурбан ап1уз гъафунза“. 3 Гъурбан ап1баъ иштирак хьуз Ессейизра теклиф ап1ин, хъа Узу, уву фу дап1ну ккундуш, мялум ап1идизавуз, ва уву, фуж Узу улупиш, Узу бадали гьадгъукан ччим кдатидива».
4 Шамуили, чаз РАББИЙИ гъапиганси, гъап1у. Думу Вифлеемдиз гъафиган, аьхюрар гъалабулугъ кади дугъан улихьна удуч1ву.
«Ислягьвалиинди уву учухьна гъафунва?» – гьерху дурари. 5 «Ислягьвалиинди, – жаваб туву дугъу. – Узу РАББИЙИЗ гъурбан ап1уз гъафунза. Ичв марццишин ап1инай – сат1иди гъурбан ап1идихьа». Дугъу Ессейин баярин марццишин ап1уз гъиту ва дурариз гъурбан ап1баъ иштирак хьуз дих гъап1у. 6 Дурар гъафиган, Шамуилиз Элиав гъяркъю, ва Шамуили фикир гъап1у: «РАББИЙИ ччим кадатрур гьаму вухьиди!» 7 Амма РАББИЙИ дугъаз гъапи: «Дугъан зиълан рябкъювализ ва ягълишназ милиган; Узу думу ярхла ап1урза. Узу адми лигруганси лигурдарза аьхир: адми – зиълан рябкъювализ, хъа РАББИ к1ваз лигуру». 8 Ессейи Авинадавдиз дих гъап1у ва Шамуилихьна хъади гъафи. «РАББИЙИ мунур ктагъундар», – гъапи Шамуили. 9 Ессейи Шамма хъади гъафи. «РАББИЙИ мунур ктагъундар», – гъапи Шамуили. 10 Ессейи чан ургур бай хъади гъафи, амма дугъу гъапи: «РАББИЙИ мурар ктагъундар». 11 Думуган Шамуили Ессейихьан гьерху: «Увухъ сарун баяр хътарнухъ?» Дугъу жаваб туву: «Сарсана айиз, биц1инур. Думу гьамусяаьтна марччарихъ хъа». Шамуили Ессейиз гъапи: «Гьадму хъади гъюри. Думу дарфикьан гагьди, ухьу суфрайихъ деидархьа». 12 Ессейи бай хъади гъюз гьау, ва думу хъади гъафи: думу уьру гарц1лар кайир, к1ваз хуш шлур ва уччву улар айир вуйи. «Гьаму думу ву, – гъапи РАББИЙИ, – гъудужв ва дугъкан ччим кадат». 13 Шамуили ччим айи к1арч гъадабгъу ва, дугъан чвйирра хьади, дугъкан ччим кадату. Гьадму йигъан Давуддиинна РАББИЙИН Рюгь гъафи. Хъа Шамуил Рамайиз хътаку.
14 Гьадму вахтна Саулиан РАББИЙИН Рюгь удуч1внийи, ва РАББИЙИ пис рюгь гьаъну, дугъаз аьзабар тувуз гъитнийи. 15 Думуган Саулихьна дугъан везирар илт1ик1у: «Заанури гьаъну пис рюгьну увуз аьзабар тувраш, 16 гъит ич аьхюри чан улихь дийигънайи чан лук1ариз мукьмар йивуз аьгъю кас агуз амур ап1ри. Ва ув;инна Заанури пис рюгь гьаънайиган, думу касди чан мукьмариинди яв аьзиятар пч1у ап1иди». 17 Саули гъапи: «Чюнгриин ужуйи мукьмар йиврур агай ва узухьна акъинай». 18 Сар гъаравши гъапи: «Узуз дицир аьгъязуз. Думу Вифлеемдиан вуйи Ессейин бай ву. Дугъаз мукьмар йивуз аьгъя. Дидланна савайи, думу к1убан, гуч1 аьгъдру эскер, фикир ап1рур ва лигуз-рякъюз ранг алир ву – дугъахъди РАББИ хъа».
19 Саули Ессейихьна гьамци к1ури чархачйир гьау: «Узухьна Давуд, марччарихъ хъайи яв бай, гьаъ». 20 Ессейи даждиин уьл, чяхир айи илж иливу, саб мудур гъадабгъу ва, вари гьамрар чан бай Давуддихьна тувну, думу Саулихьна гьау. 21 Давуд Саулихьна гъафи ва дугъаз гъуллугъ ап1уз хъюгъю. Саулиз думу гизаф ккун гъахьнийи ва чан яракь хрурди деркку. 22 Саули Ессейиз гьамци йипай гъапи: «Гъит Давудди узухь гъуллугъ ап1ри. Думу узуз к1ваант1ан кьабул гъахьунзуз».
23 Саулиинна Заанури пис рюгь гьаиган, Давудди чюнгюр хлиз гъадабгъуйи ва мукьмар йивуйи, ва Саулиз рягьят шуйи, ва пис рюгь дугъхьан гьудуч1вуйи.
17
Давуд ва Галиаф
1 Филистимар дявдиз удуч1внийи, ва дурари чпин кьушмар Ягьудайин Сохойиъ уч гъап1нийи. Дурари Сохойин ва Азекайин арайиъ, Эфес-Даммимдиъ бина гъивнийи. 2 Хъа Саул ва израилар Эла к1уру дерейиъ уч гъахьнийи. Филистимарихъди дяви ап1уз гьязур духьну, дурари душваъ бина гъивнийи. 3 Филистимар саб дагъдиин дийигънайи, хъа израилар – дурариз къаршуди айи тмунуб дагъдиин: дурарин арайиъ дере гьат1абццнайи. 4 Филистимарин арайиан Гатдиан вуйи Галиаф к1уру ва шубуб метрйихьна ягълишин али сарна-сарди элегру эскер удуч1ву. 5 Дугъан к1ул;ин кемшрин хук1, жандиин балугъин галсиб 55 килайихьна гъагъ айи рукьан палат алйи. 6 Дугъан ликар кемшрин гъапгъари уьрхюрайи, ва дугъан гъюнихъ кемшрин жикъи жида хъебхнайи. 7 Дугъан ярхи жидайин маргъ ир убхру дуркьарин мухьсиб вуйи, хъа дид;ин али рукьан к1ак1наан 6 килана гьац1т1ан артухъ гъагъ гъюйи. Дугъан улихьди гъалхан хрур гъюрайи. 8 Израилин кьушмин улихь дийигъну, Галиафди гъапи: «Учву дявдиз гьаз дуфначва? Узу – филистим адми, хъа учву – Саулин лук1ар! Узухъди сарна-сарди кч1ихуз шлур фужк1а айчва? 9 Эгер дицир уз;ин гъалиб гъахьиш ва узу йивну гъак1иш, учу ичв лук1ар хьидича. Хъа узу дугъ;ин гъалиб гъахьиш ва узу думу йивну гъак1иш, учву ич лук1ар хьидичва ва учуз гъуллугъ ап1идичва». 10 Хъана филистимлуйи гъапи: «Гьаммус узу израилин кьушум биябур дап1ну дипарза! Узухъди кч1ихуз шлур гьеле удуч1вай»! 11 Филистим эскрин гафар гъеерхьу Саул ва израилар гук1ни гъахьи, дурарик гъалабулугъ кабхъу.
12 Давуд Ягьудайин Вифлеемдиан вуйи эфратлу Ессейин бай вуйи. Ессейихъ миржир бай хъайи. Саули паччагьвал ап1руган, Ессе лапра кьаби духьнайи. 13 Дугъан аьхюну шубур бай Саулихъди сат1иди дявдиз гъушнийи. Дурарикан аьхюнуриз Элиав к1уйи, кьюрпириз – Авинадав, шубурпириз – Шамма. 14 Давуд чвйирикан биц1инур вуйи. Шубур чве Саулихъди гъушнийи, 15 хъа Давуд вахт вахтарик Саулин бинайилан Вифлеемдиз чпин адашдин марччарин лиж уьбхюз гъягъюйи. 16 Филистим жви ягъч1вур йигъан хъади-хъади, гвач1инганра, хябяхъганра израиларин улихьна удуч1вуйи ва дийигъуйи.
17 Ессейи чан бай Давуддиз гъапи: «Кьюб сеъна гьац1 к1уриц1 ва гьаму йиц1уб уьл гъадагъ ва тядиди бинайиина яв чвйирихьна гъайих. 18 Хъа гьаму нисун йиц1уб к1икк дурарин агъзур эскрин аьхюриз тув. Чвйирин сагъвал фици вуш, ва дурарихьан увухьди, узуз дурар ужуйи вуйивал аьгъю хьпан бадали, фук1а абкъин. 19 Яв чвйири Саулихъди ва имбу израиларихъди сат1иди Эла дерейиъ филистимарихъди дяви ап1ура».
20 Давуд гвач1нин ухди гъудужву, дугъу марччар жара марччлихъниз табшурмиш гъап1у, ва, чпин адашди чаз гъапиганси, савкьатар гъадагъну, рякъюъ уч1ву. Думу бинайиз гъафиган, кьушум женгназ гьязур шулайи. Женгнан дихар ерхьурайи. 21 Израилар ва филистимар чиб-чпиз къаршуди дийигънайи. 22 Давуд, чахь хьайи гъагъ бинайин гъаравларихь гъибтну, кьушмихьна гъажаргъу, ва дугъу чвйириз салам туву. 23 Дугъу дурарихъди гафар ап1ури имиди, филистимарин жергйириан Гатдиан вуйи филистимлу, Галиаф ччвур алир, удуч1ву ва чан улхбар текрар гъап1у. Давуддиз дугъу к1уруб ебхьурайи. 24 Галиаф гъяркъиган, вари израилар гуч1 дубхьну гьергнийи. 25 Дурари сари сариз гъапи: «Улихьна удуч1ву гьатму адми рякъюрачвуз? Думу чан улхбариинди Израилик кялхъюз улихь удуч1вна. Шли думу йивну гъак1иш, паччагьди дугъаз зурба девлет пешкеш ап1иди, чан риш хпирди тувди, хъа дугъан хизан Израилиъ харжариккан азад ап1иди». 26 Давудди багахь дийигънайи адмийирихьан хъана гьерху: «Гьатму филистимжви йивну гъак1ириз ва Израилилан аьйиб алдабгъуриз фициб пешкеш хьибди? Фуж ву, дугъриданна, гьатму кададабт1у филистим, гьарган ч1иви Заанурин кьушмик гьамци кюрхюз?» 27 Адмийири дугъаз гьамциб жаваб туву: магьа шли думу йивну гъак1иш, дугъаз гьамциб пешкеш ккилибгура.
28 Элиавдиз, Давуддин аьхюну чвуччвуз, дугъу багахь хьайидарихъди фици гафар ап1ураш деебхьну, Давуддикан хъял гъафи, ва дугъу гъапи: «Уву мина гьаз гъафунва? Ич1и чюлиъ уву ихь марччар, ихь биц1и сюри шлихь гъитунва? Уву аьхю гафар ап1рур вуйивал ва, яв фициб нягьякь хасият вуш, узуз аьгъязуз. Уву анжагъ кч1ихбаз лигуз гъафунва». 29 Давудди наразивал улупу: «Узу фу дициб гъап1ну? Гьерхузра хай шулдарин?»
30 Жара касдихьна илт1ик1ну, дугъу хъана гьадму суал туву, ва адмийири дугъаз хъана гьациб жаваб тувуйи.
31 Гьадму арайиъ Давуддин гафар Саулиз ктиту, ва дугъу Давуддиз чахьна дих ап1уз гъиту. 32 Давудди Саулиз гъапи: «Гьатму филистимдилантина саринра рюгь ис адрабхъри! Яв лук1 удуч1види ва дугъахъди кч1ихиди». 33 Саули Давуддиз жаваб туву: «Увхьан гьатму филистимдиз къаршуди удуч1вуз, дугъахъди кч1ихуз хьибдарвухьан. Уву – набалугъ бай, хъа думу – чан жигьил вахтнахъанмина эскер».
34 Амма Давудди Саулиз жаваб туву: «Яв лук1раз ич адашдин марччарихъ гъягъюб хайлин алабхъну. Аслан вая швеъ дуфну, сюрийиан марчч гьит1ибк1ру вахтарра шуйи. 35 Думуган узу дидихъ хъергуйза, дид;ин алархьуйза ва дидин ушвнигъян хюч гъюч1юбгъюйза. Хъа эгер думу уз;ин алабхьиш, узу дидин гардандиан ич1ихуйза ва думу йивну йибк1уйза. 36 Яв лук1раз асланарра, швеэрра йивну йихуб алабхъну. Гьарган ч1иви Заанурин кьушмик гьамци кюрхрайи гьадму кадрабт1у филистимра гьаци йивну йик1идиза». 37 Давудди хъана гъапи: «Асланарихьан ва швеэрихьан узу гъюрхю РАББИЙИ узу гьатму филистимдихьан уьрхидарин!». Саули Давуддиз гъапи: «Гъарах, увухъди РАББИРА хъади ишри».
38 Паччагьди Давуддиин чан дявдин палтар алахьу, дугъан к1ул;ин чан кемшрин хук1 улубк1у ва рукьан палат алабхьу. 39 Дявдин палтарин зиълан Давудди дугъан тур гъидибт1у. Гъягъюз чалишмиш духьну (думу дявдин палтар алахьури вердиш дайи аьхир), Давудди Саулиз гъапи: «Му палтар алди узхьан гъягъюз шулдарзухьан, вердишди дарза». Гьадрар вари чаллан илдитну, 40 дугъу чан маргъ гъадабгъу, гъяр;ан хьуб сак1ли к1ик1лар гъюдюхю, дурар чан марччлихънин илжаъ иву, ч1вегьент гъадабгъу, ва Давуд филистимдиз машна-машди гъушу.
41 Филистимлу, чан гъалхан гъабхрурра хъади, явашди Давуддиз багахь хьуз хъюгъю. 42 Давуд дяркъну, Галиафди Давуддихьан чаз фук1а ап1уз хьибдар к1уру фикир гъап1у: думу уччву ва уьру гарц1лар кайи живан бай вуйи. 43 Филистимди Давуддиз гъапи: «Узу ху вуйин? Уву уз;ина маргъ хьади гьаз гъюрава?» Ва филистимди Давуд чпин аллагьарин ччвурарихъан агьнакк ккау. 44 Дугъу Давуддиз гъапи: «Магьа гъач йиз багахьна, узу яв жан заварин ничхрариз ва ч1урдин вягьшйириз ккипарза»!
45 Давудди филистимдиз жаваб туву: «Уву уз;ина тур ва жида хьади гъюрава, хъа узу ув;ина, уву агьнакк ккау Заварин Кьувватарин Аьхюрин, Израилин кьушмарин РАББИЙИН, ччвурнахъан гъюраза. 46 Гъи РАББИЙИ уву йиз хилиз тувди. Узу уву йивну йибк1арзаву, яв к1ул алдабт1ну дипарза, хъа филистим эскрарин майтар заварин ничхрариз ва жилин вягьши гьяйванатариз кяч1яргъюз тувдиза. Вари дюн;яйиз Израилиъ Заанур айиб рябкъиди. 47 Гьамшвахь хьайи варидиз, РАББИЙИ дяви турихъдина жидайихъди дарап1руб, рябкъиди. Хъа му дяви Гьадгъануб ву. Дугъу учву ич хилариз тувди».
48 Филистимлу чахьна багахь шули имиди, Давуд кч1ихру йишвахьна, дугъаз машна-машди чкиди гъажаргъу. 49 Илжаъ хил убч1вну, дугъу дид;ан к1ик1ал адабгъу, думу, ч1вегьентигъ гъивну, гат1абхьу, к1ик1ал филистимдин унт1ан гьац1къялаъ абт1у. К1ик1ли келле гъюбгъю, ва филистимлу маш исизди жилиинди ахъу.
50 Гьамци, тур хьтарди, ч1егьентна к1ик1лиинди Давудди филистим эскер ккагъу, дугъу думу илдигъу ва йивну гъак1и.
51 Давуд филистимдихьна гъажаргъу, дугъан багахь дийигъу ва, дугъан тур халариан уьч1юбгъну, думу бегьемди йивну гъак1и ва дугъан к1ул алдабт1у. Чпин пягьливан йивну гъак1иб гъябкъиган, филистимар гьергуз хъюгъю.
52 Думу вахтна израилар ва ягьудар, ч1игъар ап1ури, тап Гатдихъна ва Экрондин урнарихъна филистимарихъ хъергу. Шаараимдиз вуйи рякъ тап Гатдихъна ва Экрондихъна филистимарин майтари абц1найи.
53 Кьяляхъ хътаркиган, израилари филистимарин бина т1араш гъап1у.
54 Давудди филистим эскрин к1ул чахьди гъадабгъу ва думу Ерусалимдиз гъубху, хъа дугъан яракь чан чадрайикк гъибту.
Давуд Саулиз улупуб
55 Давуд филистимихъди кч1ихуз фици гъягъюраш рякъюри, Саули Авнерихьан, чан къушмин аьхюрихьан гьерху: «Авнер, гьатму живан шлин бай ву?» Авнери жаваб туву: «Йиз уьмриинди ху ап1урза, паччагь, узуз аьгъдарзуз». 56 Паччагьди гъапи: «Гьатму живан шлин бай вуш, аьгъю ап1ин».
57 Давуд филистим эскриин гъалиб гъахьиган, Авнери думу Саулихьна хъади гъафи. Давудди хлиъ филистимдин к1ул дибиснайи. 58 Саули дугъхьан гьерху: «Уву шлин бай вува, живан?» Давудди жаваб туву: «Вифлеемдиан вуйи яв лук1 Ессейин бай».
18
1 Давудди Саулихъди гафар ап1бан кьяляхъ, Давуддик Юнатандин юк1в кабсу, дугъаз думу, чаз учвси, ккун гъахьи. 2 Думу йигъан Саули Давуд, дугъаз чпин адашдихьна хулаз кьяляхъ хътакуз ихтияр тутрувди, чан багахь гъиту. 3 Хъа Юнатанди Давуддихъди йикьрар гъийит1у, гьаз гъапиш Юнатандиз думу, чаз учвси, ккун гъахьнийи. 4 Юнатанди чан чуха хъидибтну, дидихъди чан дявдин палат, тур, ч1имрар йивру яракъ ва юкьвнаан илибт1ру ч1ул Давуддиз тувнийи.
5 Саули Давуд наана гьаишра, Давудди хъуркьувал гъазанмиш ап1уйи, ва Саули думу къушмин к1улиъ айидарикан сар вуди деркку. Вари халкьди ва Саулин везирарира думу ляхин кьабул гъап1нийи.
Давуддиин Саулин бахилвал
6 Давуд филистимдиин гъалиб гъахьиган ва кьушмар чпин йишвариз кьяляхъ хътаркруган, Израилин вари шагьрариан дишагьлийир, аьхю шадвал улупури, Саул паччагьдин улихьна дафарна мукьмар йивру жара алатарин сесериккди мяълийирна ялхъвнар ап1ури удуч1вуйи. 7 Ялхъвнар ап1урайи дишагьлийири шадду гьарйир ап1уйи: «Саули – агъзрар,хъа Давудди – йиц1и-ц1уд агъзрар ккагъну!» 8 Саулиз хайлин хъял гъафнийи: му гафар дугъаз кьабул гъахьундайи. Дугъу гъапи: «Давуддихъ йиц1бар агъзрар хъит1ра, хъа узухъ – анжагъ агъзрар. Дугъкан паччагь ап1убт1ан гъубзрадар». 9 Ва гьадму йигъхъантина Саул Давуддихьна кьяниди лигури гъахьну.
10 Хъайигъан Саулиинна Заанури пис рюгь гьау, ва думу, чан хулаъ ади, чав фу ап1урушра аьгъю даршлу гьялнаъ ахъу. Давудди, аьдат вуйиганси, мукьмар йивури думу сикин ап1урайи. Саулин хлиъ жида айи, 11 ва Саули, Давуд цалик карсуз ккунди, жида гат1абхьу. Хъа Давуддихьан кьюб ражари жидайиккан ккут1урч1вуз гъахьи.
12 Саулиз Давуддихьан гуч1 хьуз хъюбгъю, гьаз гъапиш РАББИ Давуддихъди хъайи, хъа Саулихьан гъушнийи. 13 Саули, Давуд агъзур эскриин аьхюрди дерккну, Думу чахьан ярхла гъап1у.
Давудди чан эскрар дявдиз хъади гъягъюйи. 14 Дугъу фу ап1урушра, дугъан хъуркьувал шуйи, гьаз гъапиш РАББИ гьадгъахъди хъайи. 15 Давуддин хъуркьувалар рякъюри, Саул дугъан улихь гуч1;валиъ шуйи, 16 хъа израилариз ва ягьудариз Давуд ккундийи, гьаз гъапиш думу дурарин кьушмин аьхюдарикан сар вуйи.
Давудди Саулин риш хпирди гъадагъуб
17 Думуган Саули Давуддиз гъапи: «Магьа йиз аьхюну риш Мерав, узу увуз хпирди тувурза, анжагъ узуз к1убанди гъуллугъ ап1ин ва РАББИЙИН дявйир гъайих». Хъа чав гьамци фикир ап1ури гъахьну: «Гъит думу йиз хиллан ваъ, хъа филистимарин хиллан гъарахри, гьаци гъабшиш ужу шул».
18 Давудди Саулиз жаваб туву: «Узу паччагьдин язна хьуз, узу фуж ву, ва Израилиъ йиз адашдин тухум гьадмукьан адлуб вуйинхъа?» 19 Хъа Мерав, Саулин риш, швуваз тувру вахт улубкьиган, Мехолайиан вуйи Адриэлиз хпирди тувнийи.
20 Хъа Давуд Михализ, Саулин шураз, ккун гъахьнийи. Дидкан Саулиз мялум гъап1нийи, ва паччагь рази гъахьнийи. 21 Саули гьамци фикир ап1уйи: «Йиз думу риш дугъаз тувдиза, ва думу ляхин Давуддиз рукьар ккивбак гьисаб хьибди. Гьамус думу филистимарин хиларилан гъягъиди». Саули Давуддиз хъана гъапи: «Гъи уву йиз язна хьидива». 22 Хъа чан везирариз Саули гьамци гъапи: «Давуддиз жиниди йипай: „Паччагь увкан разиди ву, ва дугъан гъуллугънаъ айидариз варидиз уву ккунду. Паччагьдин язна хьуз гьаз ккундарвуз“». 23 Паччагьдин гъаравшарира Давуддиз гьаци гъапи. Давудди дураризра чан наразивал улупу: «Ичв фикриан, узуси касибриз, адлу тухмиан, паччагьдин риш хпирди хувал рягьят ляхин вуйин?»
24 Гъаравшари му гафар Саулихьна гъурукьу, Давуддин жаваб гьамциб гъабхьну к1ури. 25 Думуган Саули гъапи: «Давуддикна йипай: паччагьдиз швушвахъ ккуни гьякъи ялгъуз сабт1ан дар – паччагьдин душмнарилан хъял алдабгъуб! Гъит дугъу варж филистимаржвиван гьяжатрарин к1ак1ар кадат1ну хури». Саули гьисаб ап1урайики, гьациб жюрейиинди Давуд филистимарин хилариан талаф хьиди к1ури.
26 Паччагьдин везирари Давуддиз му гафар ктиту, ва Давуддиз паччагьдин язна хьпан фикир кьабул гъабхьи. Тяйин дап1найи вахт ккудубк1айизра, 27 Давуд чан адмийир хъади гъушу, ва дугъу кьюдварж кас филистимар йивну гъак1и. Дугъу, дурарин кадат1дар духну язна хьпан лишан вуди, паччагьдин улихь дахьу. Ва Саули дугъаз чан риш Михал хпирди туву.
28 Саулиз РАББИ Давуддихъди хъайивал ва чан риш Михализ Давуд ккунивал гъябкъю, 29 ва дугъаз Давуддихьан хъана артухъ гуч1 хьуз хъюбгъю, думу Давуддин уьмурлугъ душман гъахьи. 30 Филистимарин дестйир алархьиган, Давуддин хъуркьувалар паччагьдин имбу къушмарин аьхюдаринт1ан заандар шуйи, ва думу гизаф адлу гъахьнийи.
19
Саул Давуддин кьяляхъ хъахъуб
1 Саули чан бай Юнатандихъди ва багахь везирарихъди, Давуд фици йивну йик1уруш, гьял ап1ури шулу. Хъа Юнатандиз, Саулин бализ, Давуд гизаф ккунди гъахьну, 2 ва дугъу думу хабардар ап1уру: «Йиз адаш Саулиз уву йивну йик1уз ккунда. Гьаддиз закур гвач1нинган ихтият йихь, халват йишв абг ва душвахь гьит1ик1. 3 Хъа узу хут1лиз, уву жин духьнайишвахьна, удуч1видиза ва адашдин багахь дийигъидиза ва яв гьякьнаан йиз адашдихъди гафар ап1идиза. Эгер узуз фук1а аьгъю гъабхьиш, увуз аьгъю шлубси ап1идиза».
4 Юнатанди Саулихъди, чан адашдихъди, думу Давуддин хайирназ илт1ик1уз чалишмиш шули, гаф-ч1ал ккебгъу. Дугъу гъапи: «Гъит паччагьди чан лук1 Давуддиз писвал дарап1ри, дугъу увуз саб жюрейинра писвал гъап1ундар аьхир, хъа дугъу ап1руб вари яв хайирназ ву. 5 Чан уьмур хат1айикк ккипну, дугъу филистим йивну гъак1ну, ва РАББИЙИ Израилиз аьхю гъалибвал пешкеш гъап1ну. Увуз гьаму гъябкъюнвуз ва шад гъахьнийва. Тахсир ктру ифи удубзури ва саб себебра адарди Давуд йивну йик1ну, писвал дап1ну гьаз вуяв?»
6 Саул Юнатандин гафарихъ хъпехъу, ва дугъу ху гъап1у: «РАББИЙИИНДИ ху ап1ураза, думу жазайиинди йивну йик1идар». 7 Давуддиз дих дап1ну, Юнатанди гьаму вари дугъаз ктибту. Хъасин Юнатанди Давуд Саулихьна хъади гъафи, ва думу мугагьназси паччагьдиз гъуллугъ ап1уз хъюгъю.
8 Хъана дяви ккебгъу. Давуд филистимариз къаршуди удуч1ву, ва думу дурариин гъалиб гъахи, дурар кьяляхъ гьергу. 9 Саулиинна РАББИЙИН пис рюгь хъана гъафи. Паччагь, хлиъ жида ади, хулаъ деънайи, хъа Давудди, мукьмар йивури, думу сикин ап1урайи. 10 Саулиз жидайихъди Давуд цалик карсуз ккун гъабхьнийи, амма Давуд ккут1урч1внийи, гьаддиз жида цалиъ абснийи. Давуд гьергнийи ва гьадму йишван думу гьит1ик1нийи.
11 Саули Давуддин хуларихьна дугъаз ккеуз ва гвач1ниндиз думу йивну йик1уз адмийир гьаънийи. Хъа Михали, Давуддин хпири, дугъаз гъапнийи: «Эгер ахъли уву жин дархьиш, закур гвач1нинган уву йивну йик1иди». 12 Михали Давуддиз унч1в;ан удуч1вуз кюмек гъап1у, ва думу гьергну гъушу ва гьаци дугъу учв гъюрхю. 13 Хъа Михали хулан бут гъадабгъу ва думу ахьникк киву, к1улихъ ц1игьран ч1арар диву ва бутниин леъф илипу. 14 Саули Давуд дисуз адмийир гьаиган, дугъу гъапи: «Думу иццура».
15 Думуган Саули, гьамциб буйругъ тувну, Давуддиин улукьуз адмийир гьау: «Думу узухьна аьхникк ккимиди аькъинай, ва узу думу йивну йик1идиза». 16 Хъа гьаънайидар гъафиган, дурариз аьхникк анжагъ хулан бут, хъа к1улихъ ц1игьран ч1арар гъидихъу.
17 Саули Михализ гъапи: «Уву узуз куч1лар гьаз гъап1унва ва йиз душман гьергуз гьаз гъитунва?» Михали Саулиз жаваб туву: «Дугъу узуз гъапнийи: „Узу деет, дарш узу уву йивну йик1идиза!“»
18 Хъа Давуд, гьергувалиинди учв дюрхну, Шамуилихьна Рамайиз гъюру, ва дугъу, Саул чахьна фици янашмиш гъахьнуш, ктибтуру. Шамуилна думу Рамайин Нают мягьялиз гъягъюру ва душваъ яшамиш хьуз хъюгъру. 19 Саулихьна хабар хуру: «Давуд Наютдиъ, Рамайиъ а». 20 Саули Давуд дисуз адмийир гьаъру. Гъафиган, дурариз пайгъамбарвалин зарбнаъ айи пайгъамбрарин мажлис гъябкъю. Дурарин к1улиъ Шамуил айи. Саулин адмийириинна Заанурин Рюгь гъафи, ва дурарира пайгъамбарвал ап1уз хъюгъю. 21 Дидин гьякьнаан Саулиз гъапи, ва дугъу жара адмийир гьау, ва дурарира пайгъамбарвал ап1уз хъюгъю. Саули шубубпи ражну адмийир гьау, амма дурарихъдира гьациб ляхин гъабхьи. 22 Думуган думу учв Рамайиз гъушу. Секуйиъ айи шид уьбхру аьхю гъуйдихъна хъуркьиган, дугъу гьерху: «Шамуилна Давуд наан а?» Сари дугъаз жаваб туву: «Наютдиъ, Рамайиъ».
23 Думу Наютдиз, Рамайиз рякъюъ уч1ву, ва дугъ;иннара Заанурин Рюгь гъафи. Наютдиз, Рамайиз гъяйизкьан вари рякъди думу пайгъамбарвалин зарбна ахъну гъахьи. 24 Мушваъ дугъу чан гьевеснаъди Шамуилин улихь палтар илдиту ва гъяц1алди вари йигъ йишвди дахъну гъахьи. Ари гьаддиз к1ури шулу: «Яраб Саулра пайгъамбар гъахьнийк1ан?»
20
Юнатандин ва Давуддин дуствал
1 Давуд Рамайиъ айи Наютдиан гьергру, Юнатандихьна гъюру ва дугъахьна гьамци илт1ик1уру: «Узу фу гъап1ну? Дугъаз узу йивну йик1уз, узкан яв адашдин улихь фу тахсир ктубч1вну?» 2 Юнатанди жаваб туву: «Дици хьибдар! Уву йик1идарва. Узухъди насигьятнан гаф-ч1ал дарап1ди, йиз адашди саб ляхинра ап1дар. Мегер гьациб кьаст дугъу узхьан жин ап1идийин? Гьелбетда, ваъ!» 3 Давудди гъапи: «Увуз узу фукьан ккундуш, яв адашдиз ужуйи аьгъя. Дугъу увхьан чан кьастар жин ап1ура, гьаз гъапиш уву пашман ап1уз ккундар. Амма узу аьжлиз саб ч1арниинди багахь хьайивалин РАББИЙИИНДИ ва йиз хусуси уьмриинди ху ап1ураза».
4 Думуган Юнатанди гъапи: «Йип, узу фу ап1уза? Уву бадали вари ап1уз гьязур вуза».
5 Давудди Юнатандиз гъапи: «Закур, ваз ц1ийи хьпан машквраъ, узу паччагьдихь суфрайихъ деъну ккунду. Уву узу деетидива, ва узу хут1лиин сарит1дизкьан жин хьидиза. 6 Эгер яв адашдиз узу адрувал аьгъю гъабхьиш, йип: «Давудди, чан тухумди гьар йисан ап1ру гъурбан ап1баъ иштирак хьпан бадали, узхьан жикъи вахтназ, Вифлеемдиз, гъягъюз ихтияр гъадабгъну». 7 Дугъу дидиз «баладар» гъапиш, яв лук1 дюрхна, хъа эгер хъял кубч1виш, аьгъю йибхь: дугъу ч1уруб ап1уз кьаст ап1ура. 8 Миннат ап1урза увкан, РАББИЙИН ччвурнан гьюрматназ уву йикьрар йит1найи яв лук1раз рягьим ап1ин. Хъа узу тахсиркар вуш, уву йивну йик1 узу, анжагъ яв адашдин хилариз мутуван».
9 Юнатанди гъапи: «Дидкан фикирра мап1ан! Ич адашди ч1уруб ап1уз кьаст дап1найивал гьякь вуйин вая дарин, узу ахтармиш ап1идайин ва увуз хабар тувидайин?!» 10 Давудди Юнатандиз гъапи: «Яв адашди ч1уруди жаваб тувиш, шли узуз хабар дебккиди?»
11 Юнатанди Давуддиз гъапи: «Гъач хут1лиз удуч1вурхьа». Ва дурар кьюридра хут1лиз удуч1ву. 12 Юнатанди Давуддиз гъапи: «РАББИЙИИНДИ, Израилин Заануриинди, ху ап1ураза: сарит1 гьаму вахтна адашдин ниятар суракь ап1урза. Увухьна думу ужувлиинди янашмиш шулайин ясан шуладарин, дишлади увуз хабар дебккурза. 13 Ич адашди увуз къаршуди фук1а кьаст дап1найиваликан уву хабардар дарап1иш ва увуз жин хьуз мумкинвал тутрувиш, гъит РАББИЙИН хъял Юнатандиин алабхъри. Ва гъит РАББИ увухъди ишри, Думу йиз адашдихъди гъахьиганси. 14 Хъа увура, узу ч1ивиди имидикьан гагьди, РАББИЙИН ччвур к1ваъ ади, узуз вафалу йихь. Хъа узу гъак1иш, 15 йиз наслариз гьаммишан – РАББИЙИ Давуддин вари душмнар жилилан терг гъап1иганра – вафалу йихь». 16 Гьаци Юнатанди Давуддин тухмихъди йикьрар гъийит1у ва гъапи: «Гъит РАББИЙИ Давуддин душмнар жавабнахьна зигри». 17 Ва Юнатанди Давуд учв ккунивалин гьякьнаан ху ап1уз ц1ийик1улт1ан мажбур гъап1у, гьаз гъапиш дугъаз думу учвси ккундийи. 18 Юнатанди дугъаз гъапи: «Закур ваз ц1ийи хьпан машквар ву. Уву адрувал рябкъиди, гьаз гъапиш уву суфрайихъ хьидарва. 19 Хъа шубудпи йигъан уву чкиди дуфну ккунду, хъасин гъубшу ражну жин гъахьи йишваз гъарах ва душваъ Эзел гъарзухъ деъ. 20 Хъа узу думу терефназди, лишниз йивурайисиб т1ул дап1ну, шубуб ч1имир деетидиза. 21 Ва, ч1имрар агуз буйругъ тувну, гъараваш гьаъдиза. Эгер узу гъаравшиз: «Лиг, ч1имрар яв кьяляхъ хъа, дурар за ап1ин» гъапиш, увхьан к1убанди учухьна кьяляхъ гъюз шулвухьан: РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, увуз сабдихьанра гуч1 адар. 22 Эгер узу гъаравшиз: «Ч1имрар яв улихь хьа» гъапиш, думуган гъарах, РАББИЙИН амур гьациб ву. 23 Хъа ухьу фтин йикьрар гъап1нуш, гьаддин РАББИ гьаргандиз шагьид ву».
24 Давуд хут1лиъ жин гъахьи. Хъа ваз ц1ийи шлу йигъ улубкьиган, паччагь демдин суфрайихъ деу. 25 Паччагь чан аьдати йишвахь, цалихъ, деу, Юнатан дугъаз машна-машди, хъа Авнер Саулин багахь деу. Давуддин йишв ич1иди айи. 26 Думу йигъан Саули фук1а гъапундайи. Дугъу фикир гъап1нийи: «Думу дюшюшдиан марцциди адаршул. Ав, гьелбетда думу марцциди адарm». 27 Амма ваз ц1ийи хьпахъан кьюдпи йигъанра Давуддин йишв ич1иди гъубзнийи. Думуган Саули чан бай Юнатандиз гъапи: «Ессейин бай ип1рубдихъна я накь, я гъи гьаз гъафундар?»
28 Юнатанди жаваб туву: «Давудди Вифлеемдиз гъягъюз узхьан тядиди гьерхну. 29 Давудди гъапну: „Деет узу: ич тухумди шагьриъ шадлугънан гъурбан ап1уру, ва йиз чвуччву узуз душваз гъач гъапунзуз. Гьаци вуйиган, узухьна рягьимлу йихь, узхьан йиз чвйир рякъюз хьпан бадали, деет узу“. Гьаддиз думу паччагьдин ип1рубдихъна гъафундар».
30 Гьаму вахтна Саул Юнатандиина алжагъу, дугъаз гъапи: «Лицру дишагьлийин бич! Уву Ессейин балин дуст хьувал узуз аьгъдар к1уру фикир ап1урава? Увузра, яв дадайизра аьйиб ибшри! 31 Ессейин бай жилиин яшамиш шули имидикьан гагьди, увуна яв паччагьвал хат1айиъ хьиди. Гьамусяаьт дугъахьна адмийир гьаъ, гъит думу гьамина хри: думу йик1ну ккунду!»
32 Юнатанди чан адаш Саулиз жаваб туву: «Гьаз думу жазайиинди йивну йик1уру? Фу гъап1ну дугъу?» 33 Хъа Саули дугъахьинди, йивну йик1бан бадали, жида гат1абхьу. Гьадмуган Юнатан, чпин адашдиз Давуд йивну йик1уз якьинди ккунивалин гъавриъ гъахьи. 34 Юнатан хъял кади суфрайихъан гъудужву.
Дугъу ваз ц1ийи хьпахъан кьюдпи йигъан фук1а гъип1ундайи, гьаз гъапиш чан адашди биябур гъап1у Давуддикан дугъаз гизаф дерд кайи.
35 Хъайигъан гвач1инган, гъараваш байра хъади, Юнатан, Давуддихъди шарт1 дивганси, хут1лиз гъушу. 36 Дугъу гъаравшиз гъапи: «Жаргъ, узу деетру ч1имрар аг». Ва гъараваш гъажаргъубси, дугъу байт1ан ярхлаз т1ибхрубси ч1имир деебту. 37 Гъараваш Юнатанди деебту ч1имир дабхъу йишвахьна жаргъури хъуркьу, хъа Юнатанди дугъан кьяляхъди ч1игъар гъап1у: «Ч1имир яв улихь хьа!» 38 Юнатанди гъаравшин кьяляхъ ч1игъ хъипу: «Чкиди, гьялак йихь, энгел махьан!» Юнатандин гъаравши ч1имир за гъап1у ва эйсийихьна кьяляхъ гъабхи. 39 Амма гъараваш сабдинра гъавриъ ахъундайи, анжагъ Юнатандиз ва Давуддиз аьгъяйи, ляхин фтиъ аш. 40 Юнатанди, гъаравшиз: «Гъарах, гьамрар шагьриз гъайих» дупну, дугъахьна ч1имрар йивру яракъ туву.
41 Гъараваш гъушубси, Давуд гъарзхъан гъудужву, ва дугъу Юнатандиз шубубан жилиинакьан икрам гъап1у. Дурари чиб-чпиз макар гъап1у, ва кьюридра гъишу, хъа Давуд артухъди ишурайи. 42 Юнатанди Давуддиз гъапи: «Гъарах, ягъур ибшривуз! Ухьу сари сариз РАББИЙИН ччвурниинди йиз ва яв арайиъ, йиз ва яв насларин арайиъ гьаргандиз РАББИ шагьид шлувалин ху гъап1унхьа». 43 Давуд гъушу, хъа Юнатан шагьриз кьяляхъ хътаку.
21
Давуд Саулихьан гьергуб
1 Давуд Новдиз, Заанурин гъуллугъчи Ахимелехдихьна гъафи. Гуч1;валиан гук1унди, Ахимелех дугъаз машна-машди гъушу ва гъапи: «Уву гьаз сар вува, увухъди гьаз фужк1а хътарвухъди?» 2 Давудди Заанурин гъуллугъчи Ахимелехдиз гъапи: «Паччагьди узуз табшуругъ тувну гъапунзуз: „Узу уву гьаз гьаънуш ва увуз фу табшуругъ тувнуш, саризра аьгъяди ккундар“. Йиз адмийир шарт1 дивнайи йишвахь гъитунза. 3 Гьаци вуйиган, яв хликк фу ккаяв? Узуз хьуб уьл вая, фу аш, ча».
4 Заанурин гъуллугъчийи Давуддиз жаваб туву: «Аьдати уьл йиз адариз, хъа РАББИЙИЗ гъурбан дап1найи уьлn айиз, тувурза, эгер яв адмийир дишагьлийириз багахь дархьиди гъузнаш». 5 Давудди Заанурин гъуллугъчийиз жаваб туву: «Икибашт1ан! Учу дявдиз гъягъюз удуч1вган, дишагьлийир учуз гьарган гъадагъа вучуз. Учу аьдати табшуругъ тамам ап1уз гъягъруганра, йиз адмийирин дявдин палатна яракь сабдииндира чиркинди шулдар, хъа гьамус – асуллагь».
6 Заанурин гъуллугъчийи дугъаз РАББИЙИН уьл туву, гьаз гъапиш дугъан гьадму уьлт1ан адайи. Думу уьл гьадму йигъан РАББИЙИН улхьан, дидин ерина таза уьл дивбан бадали, гъадабгънайиб вуйи.
7 Гьаци гъабхьнуки, гьадму вахтна РАББИЙИН улихь, Саулин гъуллугънаъ айидарикан сар – фуж-вуш Эдумдиан вуйи Доэг, Саулин габнарин аьхюр – хьади гъахьну. 8 Давудди Ахимелехдиз гъапи: «Яв мушваъ жида вая тур бихъидин? Паччагьдин табшуругъ тамам ап1уз гьялак духьну, узу узухьди я тур, я жара яракь гъадабгъундарза». 9 Заанурин гъуллугъчийи жаваб туву: «Мушваъ уву Эла дерейиъ йивну гъак1и филистим Галиафдин турт1ан адар. Магьа думу, чарчлигъян гъибиржну, гьатушвахь, улгьанийин кьяляхъ хъа. Эгер ккундуш, гъадабгъ думу. Жараб мушваъ адар». Давудди гъапи: «Мут1ан ужуйи шулира дар. Ча думу узуз».
10 Гьадму йигъан Давуд, Саулихьан гьергри, Ахишдихьна, Гатдин паччагьдихьна, гъафи. 11 Паччагьдин везирари Ахишдиз гъапи: «Му Давуд ву аьхир, гьаму йишварин паччгьарикан сар. Ялхъван ап1ругандин мяълийиъ дугъкан дупна: „Саули агъзрар ккагъну, Давудди – йиц1и-ц1уд агъзрар!“» 12 Гьаму гафари Давуддиз гужалди тясир гъап1у, ва дугъаз Ахишдихьан, Гатдин паччагьдихьан, яманди гуч1 гъабхьи. 13 Дугъан улихь учв авалиси улупури, Давудди шагьрин урнарик фицдар-вуш лишнар зигуз ва чан мужрийиинди ширшар деетуз хъюгъю. 14 Ахишди чан багахь хьайидариз гъапи: «Учвуз рябкъюрачвузки, му авали ву. Гьаз думу узухьна гъахунчва? 15 Узуз анжагъ авалйир гьудрурк1райзуз! Ичв фикриан, йиз гьамушвахь аваливалар ап1бан бадали, думу узухьна хуб лазим вуйин? Ва думу йиз хулаз гъитуз узу буржлу вуйин?!»
22
Новдиан вуйи Заанурин гъуллугъчйир
1 Давуд душв;ан гъушу ва Адуллам к1уру шагьрин багахь дюрхъяъ жин гъахьи. Дугъан чвйир ва вари багахьлуйир, дидкан аьгъю дубхьну, Давуддихьна гъафи. 2 Шлиз истисмар ап1уруш, шлихьан буржар ктирчуз шулдарш, фуж нарази вуш, гьадрар вари дугъахьна гъюрайи. Гьаци юкьудварж касдихьна уч гъахьнийи. Давуд дурарин улихь хьайир гъахьи.
3 Душв;ан Давуд Муавдиъ айи Мицпа к1уру шагьриз гъушу, ва дугъу Муавдин паччагьдиз гъапи: «Ккун ап1урза увкан, Заанури узуз фициб кьисмат гьязур ап1ураш, узу аьгъю ап1айиз, йиз адаш ва дада увухь уьрх». 4 Дугъу дурар Муавдин паччагьдихьна хъади гъафи, ва дурар дугъахь, Давуд чан гъалайиъ имидикьан гагьди, яшамиш гъахьи.
5 Амма Гад пайгъамбри Давуддиз гъапи: «Гъалайиан удуч1в ва Ягьудайиз гъарах». Гьаддиз Давуд Херет ярквраз гъушу.
6 Гьадму арайиъ Саулиз дидкан аьгъю шулу: варишвариъ Давуддикан ва дугъан адмийирикан улхбар гъягъюрайи. Думуган Саул Гивайиъ айи, тепейиин али тамариск гьарикк, хлиъ жидара дибисну, дийигънайи чан везирарин арайиъ деънайи. 7 Саули чалан илдицнайидариз гъапи: «Хъебехъай, Беньяминлуйир! Белки, Ессейин бали учвуз хут1лар ва т1умт1ин багълар тувур, учву чан кьушмиъ агъзрарин ва варжарин аьхюдарди дерккур? 8 Рябкъюрайиганси, гьаддиз учву вари узуз къаршу жини йикьрариъ уч1вунчва, ва сарира йиз бай Ессейин балихъди йикьрариъ айиваликан узуз гъапундарчва? Учвкан сарра йиз гъайгъушнаъ гъахьундарчва ва сарира йиз бали йиз лук1 узуз рукьар ккивуз алаурайиваликан хабар дебккундарчва!»
9 Паччагьдин багахь хьайидарин арайиъ дийигънайи Эдумдиан вуйи Доэгди жаваб туву: «Узуз гъябкъюнзуз, Ессейин бай Нов шагьриз, Ахимелехдихьна, Ахитувдин балихьна, фици гъафнуш. 10 Ахимелехди РАББИЙИХЬАН, Давудди фу дап1ну ккундуш, гьерхнийи. Дугъу думу ип1рубдихъди тямин гъап1нийи, дугъахьна филистим Галиафдин тур тувнийи».
11 Саули чахьна Заанурин гъуллугъчи Ахимелехдиз, Ахитувдин бализ, ва дугъан Новдиъ Заанурин гъуллугъчйирди айи вари багагьлуйириз дих гъап1нийи. Паччагьдихьна вари гъафиган, 12 Саули гъапи: «Хъебехъ, Ахитувдин бай». Тугъу жаваб туву: «Ав, йиз аьхюр». 13 Саули гьерху: «Уву Ессейин балихъди узуз къаршу жини йикьрариъ гьаз уч1вунва: гьаз дугъаз ип1руб, тур тувунва, дугъхъанди Заануриз гьаз ккарагунва, думу гьамус узуз къаршуди удуч1вбан ва дугъу узуз рукьар ккивбан бадали?»
14 Ахимелехди паччагьдиз жаваб туву: «Яв багахь хьайидарикан, Давудси, увуз фуж вафалу ву? Думу паччагьдин язна, яв ужубсиб къушмин к1улиъ айир ву, ва дугъаз яв хулаъ гьюрмат а. 15 Думу бадали Заануриз узу гъи сабпи ражну ккарагнийинхъа? Ваъ, гъит паччагьди я яв лук1рак, я йиз вари тухмарик жиниди йикьрар ап1бан тахсир кидрипри, гьаз гъапиш яв лук1раз жини йикьрарикан фук1а мялум дар».
16 Паччагьди гъапи: «Уву йик1ну ккунду, Ахимелех, увура яв вари мирасарра, саркьан имдарди». 17 Ва паччагьди учв уьрхюрайидариз гъапи: «Гъарахай, РАББИЙИН, Заанурин гъуллугъчйир йивну йихай. Дурар Давуддихъанди ву, гьаз гъапиш дурариз думу гьергуб аьгъяйи, хъа узуз дидкан хабар дебккундар». Амма паччагьдин гъаравшари РАББИЙИН, Заанурин гъуллугъчйириина хил за ап1уз к1ул ккивундайи. 18 Паччагьди Доэгдиз гъапи: «Гъарах, Заанурин гъуллугъчйир йивну йик1!» Эдумдиан вуйи Доэг гъушу, ва дугъу Заанурин гъуллугъчйир йивну гъак1и.
Думу йигъан дугъу гинбин ирин улгьани гьабхъру миржиц1урна хьур кас йивну гъак1нийи. 19 Заанурин гъуллугъчйирин шагьур вуйи Новдин вари агьалйир турихьди, я жилариз, я дишагьлийириз, я биц1идариз, я никкдихъ хъайидариз, я йицариз, я дажйириз, я марччариз рягьим дарап1ди гъуркнийи. 20 Анжагъ Авиатар, Ахитувдин бай Ахимелехдин баярикан сар, душвккан ккут1урччвнийи; думу гьергнийи ва Давуддик ктикьнийи.
21 Авиатари Давуддиз Саули РАББИЙИН, Заанурин гъуллугъчйир йивну йихуваликан ктибтнийи. 22 Давудди Авиатариз гъапи: «Узуз гьадму йигъант1ан душваъ ади гъахьи Эдумдиан вуйи Доэгди Саулиз варибдикан ктибтруб аьгъяйзуз. Яв вари мирасарин аьжлин тахсиркар узу вуза. 23 Узухь гъуз, гуч1 мап1ан. Узу йивну йик1уз ккунириз увура йивну йик1уз ккунду, хъа узухь уву хат1асузвалиъ хьидива».
23
Давудди Кеила шагьур уьбхюб
1 Давуддиз филистимар Кеила шагьриин алархьнайиваликан ва раццарихъан рузи т1араш ап1урайиваликан хабар дебккнийи. 2 Давудди РАББИЙИХЬАН гьерху: «Узу душну ккундин, филистимар дагъитмиш ап1идин?» РАББИЙИ Давуддиз жаваб туву: «Гъарах, уву филистимар дагъитмиш ва Кеила уьбхидива».
3 Амма Давуддин адмийири дугъаз наразивал улупу: «Гьамушваъ, Ягьудайиъра кмиди, учуз гуч1урчуз. Эгер ухьу Кеилайиина филистимарин къушмиз къаршуди гъушиш, фици хъибдийк1ан?» 4 Думуган Давудди ц1ийик1улт1ан РАББИЙИХЬАН гьерху, ва Дугъу жаваб туву: «Ав, Кеилайиз кудуч1в: Узу филистимар яв хилиз тувдиза».
5 Давуд чан адмийирихъди Кеилайихъна гъушу ва филистимариин алархьу. Дугъу дурарин лижар чпиз хъау, филистимар дагъитмиш гъап1у ва Кеилайин агьлар гъюрхю.
6 Давуддихьна Кеилайиз гьергруган, Авиатари, Ахимелехдин бали, чахьди улгьани гъабхнийи. 7 Давуд Кеилайиз гъюваликан Саулиз хабар дебккнийи, ва Саули гъапнийи: «Заанури думу йиз хилариз тувну: урнар али ва ачрар алахьнайи шагьриъ уч1вбиинди дугъу чав чаз рякъяр хъяркъну».
8 Саули халкьдиз, Кеилайиина гъягъбан ва Давудна дугъан адмийир кьялаъ т1аъбан бадали, дявдиз дих гъап1у. 9 Саули пис ляхин ап1уз кьаст дап1найиваликан аьгъю дубхьну, Давудди Заанурин гъуллугъчи Авиатариз, улгьани абкъин гъапи. 10 Давудди гъапи: «РАББИ, Израилин Заанур! Узуз, Яв лук1раз, Саулиз Кеилайиина, узу багьна дап1ну думу шагьур дабгъбан бадали гъюжум ап1уз ккуниваликан, гъеебхьунуз. 11 Узуз, Саул гъюру к1ури, гъеебхьунзуз. Думу дугъридан гъидин? Кеилайин агьлари узу дугъан хилиз тувуйк1ан? РАББИ, Израилин Заанур, яв лук1раз жаваб тув». РАББИЙИ жаваб туву: «Гъиди». 12 Давудди гьерху: «Кеилайин агьлари узу ва йиз адмийир Саулин хилиз тувдин?» РАББИЙИ гъапи: «Тувди». 13 Думуган Давуд ва дугъан десте, йирхьудварждихьна кас, Кеилайиан удуч1вну гъушу ва алабхъу йишваъ лицури гъахьи. Саули, Давуд Кеилайиан гъючвюхну гъягъювал аьгъю дубхьну, чан дявдиз удуч1вувал бат1ул гъап1у.
Давуд дагълариъ жин хьуб
14 Давуддиз ич1и чюлиъ жин хьуз йишв гъибихъу. Дугъу дагълу Ягьудайиъ, Зифдин багахь ич1и чюлиъ бина гъиву. Гьадму вари вахтна Саул думу агуз чалишмиш гъахьну, амма Заанури Давуд Саулин хилиз тувундайи. 15 Давуддиз Саули учв йивну йик1бан бадали агурайиваликан аьгъю гъабхьи. Давуд Зифдин багахь хьайи ич1и чюлиъ, Хорешдиъ айиган, 16 Юнатан, Саулин бай, дугъахьна Хорешдиз гъафнийи, ва дугъу Давуддиъ, Заанурик умуд кивувал, гужал гъап1у. 17 Дугъу гъапну: «Гуч1 мап1ан. Йиз адаш Саулихьан уву ккагъуз хьибдар. Уву Израилиин паччагьвал ап1идива, хъа узу яв паччагьлугъдиъ увухъна вуйи кьюрпи адми хьидиза. Йиз адаш Саулра дидин гъавриъ а». 18 Дурари РАББИЙИН улихь сари сарихъди йикьрар гъийит1у, ва Давуд Хорешдиъ гъузу, хъа Юнатан хулаз кьяляхъ хътарку.
19 Зифдин агьалйир Саулихьна Гивайиз гъафи, ва дурари гъапи: «Давуд учухь жин духьна. Дугъаз Хорешдиъ, Ешимондихьан кьиблайиъ айи Хахила тепейиин, учв жин хьуз йишв гъибихъну. 20 Гьаддиз паччагь, чаз ккуниган гъюри, хъа учу Давуд паччагьдин хилиз тувдича».
21 Саули гъапи: «Учву йиз гъайгъушнаъ хьпан РАББИЙИ учвуз ужувлар ап1ри. 22 Гъарахай ва сабсана вари ахтармиш ап1инай. Думу наан аш ва душваъ думу шлиз гъяркънуш, абгай. Думу гизаф аьмалдар ву, к1уру. 23 Думу наан жин духьнаш, якьинди аьгъю ап1инай ва узухьна ихтибарлу мялуматар хьади гъачай. Думуган узу учвухъди гъидиза, ва, думу гьаму уьлкейиъ аш, Ягьудайин фуну юрднаъ ашра, узу думу агидиза!» 24 Ва дурар Зифдиз Саулт1ан улихьди гъушу. Гьадму вахтна Давуд чан адмийирихъди Маон к1уру ич1и чюлиъ, Арава къуру чюлин Ешимондихьан кьиблайизди вуйи пайнаъ айи. 25 Саул чан адмийирихъди думу агуз гъушу. Давуддиз дидкан хабар дебккнийи, ва думу Маон ич1и чюлин тек гъарзухьна исина ктуч1ву. Дидкан аьгъю гъабхьи Саули, Давуддихъ хъач1арккну, Маон ич1и чюлиз гъягъюз гьяракат гъап1у. 26 Саул дагъдин саб терефнахъанди гъягъюрайи, хъа Давуд чан адмийирихъди – дидин тмуну терефнахъанди. Давуд хъергнайидарихьан гьергуз чан вари кьувватариинди чалишмиш шулайи, амма Саул ва дугъан адмийир, Давуд ва дугъан адмийир кьялаъ аъбан ва дисбан бадали, дагъдин кьюби терефарихъанди гъюз хъюгъю. 27 Ва гьадмуган Саулихьна, «кьан дарап1ди кьяляхъ гъач: филистимар ихь уьлкейиин алархьну» гафар хьади чархачи гъафи. 28 Саул Давуддихъ хъч1арккувал дебккуз ва филистимариз къаршуди удуч1вуз мажбур гъахьи. Гьаддиз думу йишв;ин Махлекот (Гьергбан Тепе) ччвур иливну.
24
Давудди Саулин уьмур уьбхюб
1 Душв;ан душну, Давудди Эн-Гедийиъ чаз жин хьуз йишв гъабгу. 2 Ва Саул филистимарихъди дявдиан гъафиган, дугъаз гьамус Давуд Эн-Гедийин багахь ич1и чюлиъ айиваликан хабар дебкку. 3 Саули шубуд агъзур ужударсдар эскрар-израилар уч гъап1у ва Ч1урдин Ц1игьарин Гъарзарихъна, Давуд ва дугъан адмийир агбан бадали, рякъюъ уч1ву. 4 Рякьюхъ хъайи марччар т1аъру йишварихьантина гъягъюри, Саул ч1ат кудуч1вуз хьараъ уч1вру. Хъа думу хьаран дериндиъ чан адмийирихъди Давуд айи. 5 Ва адмийири Давуддиз гъапи: «РАББИЙИ увуз гаф тувнайи йигъ улубкьну! Дугъу увуз гъапнийи: „Узу яв душман яв хилиз тувдиза, ва уву дугъкан увуз ккуниб ап1идива“». Давуд жиниди багагьна гъафи ва Саулин палатдин канч1 кадабт1у. 6 Амма дишлади Давуддиз Саулин палатдин канч1 кадабт1бан нач гъабхьи. 7 Дугъу чан адмийириз гъапи: «РАББИЙИН, ччим кадатнайи, йиз аьхюриз узу сабансана мициб ляхин ап1бахьан ва дугъ;ина хил за ап1бахьан РАББИЙИ уьрхри!» 8 Гьамцдар гафариинди чан адмийириз нач ккап1ну, Давудди дурариз Саулиин алархьуз ихтияр тувдар. Саул хьар;ан удуч1ву ва чан рякъюъди гъушу.
9 Думуган Давудди, хьар;ан удуч1вну, Саулиз дих гъап1у: «Паччагь, йиз аьхюр!» Саул кьяляхъ илдицу, ва Давуд, гьюрматнан лишан вуди, дугъан улихь маш исизди жилиина ис гъаши. 10 Давудди Саулиз гъапи: «Узкан адмийири к1урубдихъ, яни Давудди увуз пис кьаст ап1ура к1урайивалихъ, уву гьаз хъугъурва? 11 Гъи хьараъ, увузра рябкъюравуз, РАББИЙИ уву йиз хилиз тувнийи. Узуз, уву йивну йик1, гъапнийи, амма узу йиз аьхюриина хил за ап1идарза: думу РАББИЙИ ччим кадатнайир ву дупну, рягьим гъап1нийзавуз. 12 Лиг, йиз адаш, лиг: йиз хлиъ яв палатдин канч1 айиз. Эгер узу яв палатдин канч1 кадабт1нуш, амма уву йивну гъак1ундарш, уву аьхирки гъавриъ ахъ – узу тахсиркар дарза; уву узухъ хюрч ап1урашра, яв улихь сабдинра тахсир ктарзук. 13 Гъит РАББИЙИ ихь диван ап1ри, гъит РАББИЙИ узхъанди увлан кьисас алдабгъри, хъа узу ув;ина хил за ап1идарза. 14 Йирси мисали к1ура: «Фуж пис вуш, дугъу писвал ап1уру». Хъа узу ув;ина хил за ап1идарза. 15 Израилин паччагьди шлиз къаршуди дяви гъабхура? Уву шлихъ хъерграва? Мурдал ***ихъ, фициб-вуш ч1удрахъ! 16 Гъит РАББИ диванчи ишри! Гъит Дугъу ихь диван ап1ри, гъит Дугъаз рябкъри, Думу узхъан хъюгъри, ва Дугъу увхьан узу уьрхри!»
17 Давудди гьаму гафар дупну ккудубк1иган, Саули гъапи: «Яв сес ебхьурайин узуз, йиз бай Давуд?» – ва думу зарбди гъишу. 18 Дугъу Давуддиз гъапи: «Уву гьякь вува, хъа узу яв улихь гьякь дарза. Уву узуз уж;вал ап1уйва, хъа узу увуз писвалиинди гьякъи тувуйза. 19 Узухьна рягьимлуди янашмиш хьуваликан дюзди гъапунва гьамус: РАББИЙИ узу яв хилиз тувну, хъа уву узу йивну гъак1ундарва. 20 Душман ккахъну, шли думу сагъди, зарал тутрувди деетиди? Яв гъийин ляхнин увуз РАББИЙИ пешкеш туври! 21 Гьаци вуйиган, узуз уву паччагь шлувал ва Израилиин гьюкум яв хилариз гъюрувал аьгъязуз. 22 Уву йиз насил т1анкь ва йиз тухумдиъ йиз ччвур терг дарап1рувалин узуз РАББИЙИИНДИ ху ап1ин». 23 Давудди Саулиз ху гъап1у, ва Саул хулаз кьяляхъ хътарку, хъа Давуд чан адмийирихъди учв жин духьнайишваз гъафи.
25
Шамуилин аьжал
1 Шамуил гъак1и. Вари израилар уч гъахьи, ва дурари, дугъахъ дишну, думу Рамайиъ, чан багъри шагьриъ, накьвдик киву. Гьадму вахтна Давуд Паран ич1и чюлиз гъушу.
Давуд ва Авигаил
2 Маондиан вуйи сар касди Кармилиъ, Ягьудайин биц1и шагьрарикан сабдиъ, чан лижар, сюрйир уьрхюри гъахьну. Думу гизаф девлет хъайир вуйи: дугъаз шубуд агъзур чарва ва агъзур ц1игь айи. Чарвйир улт1укъурайивал себеб вуди, думуган думу Кармилиъ айи. 3 Дугъаз Навал к1уйи, хъа хпириз – Авигаил. Хпир фикирлур ва уччвур вуйи, хъа думу – писур ва агъдабан. Думу Калев тухумдиан вуйи.
4 Ич1и чюлиъ ади, Давуддиз Навали чарвйир улт1укъурайиваликан гъеебхьнийи, 5 ва дугъу дугъахьна йиц1ур кас гьаънийи. «Кармилиз, Навалихьна, гъарахай, – гъапи дугъу дурариз, – йиз ччвурнахъан дугъаз салам тувай 6 ва йипай: «Вари ужувлар ишривуз! Увуз, яв хулаз ва яв хликк ккайибдиз варибдиз ислягьвал ибшри! 7 Яв чарвйир улт1укъурайиваликан гъеебхьунзуз. Яв марччлихънар учухъди хъайи, учу дурариз гиран кадап1ундарча, ва, дурари чарвйир Кармилиъ уьрхюри имиди, дурарин фук1а гъудубгундар. 8 Яв муздрарихьан гьерх, дурари субут ап1иди. Учу увухьна машквран йигъан гъафунча – йиз чархачйирихьна рягьимлу йихь, дурариз, яв лук1ариз, ва яв бай Давуддиз увхьан шлуб тув».
9 Давуддин адмийир гъафи, Наваликна Давуддин гафар гъапи, ва жавабназ ккилигури дийигъу. 10 Навали гьамциб жаваб туву: «Хъа фуж ву думу дицир, гьаму Давуд? Фуж ву думу, Ессейин бай?! Гьамус чпин эйсйирихьан гьергнайи лук1ар гизаф а! 11 Му фу ву: йиз марччар улт1укърудариз узу гьязур гъап1у уьл, шид, йикк наънан гъафидар вушра аьгъдру адмийириз тувуз узу буржлу вуйин?»
12 Давуддин адмийир кьяляхъ гъушу. Давуддихьна дуфну, дурари дугъакна Навалин гафар гъапи. 13 Думуган Давудди чан адмийириз гъапи: «Турар гъадагъай!» – ва вариди, Давуддира, ч1уларикк турар ккидит1у. Юкьудварждихьна кас дугъахъди рякъюъ уч1ву, хъа кьюдварж кас бинайиин гъузу.
14 Гьадму арайиъ гъаравашарикан сари Авигаилиз, Навалин хпириз, ктибту: «Давудди ихь аьхюриз салам тувуз ич1и чюлиан чан адмийир гьаъну, хъа думу дурариз хъут1урччвну. 15 Хъа дурар, думу адмийир, учухьна ужувлиинди янашмиш гъахьну, гиран ктап1ундар, дурарихъди чюлиъ имидикьан вахтна ич фук1а гъудубгундарич. 16 Мал-къара уьбхюри имидикьан гагьди, вари вахтна, йигънура, йишвнура, думу адмийирихъ учу, гъвандин цалихъси, вуйча! 17 Увхьан фу ап1уз шулуш, лиг, фикир ап1ин. Даршиш ихь эйсийинра, дугъан вари хуландаринра гьамус аьхир гъибди – хъа эйсийихъди, нягьякьюрихъди, гаф-ч1ал ап1уб мянасуз ву!»
18 Авигаили гьялакди кьюдварж уьл, чяхир айи кьюб эрж, алдахьнайи хьуб марчч, хьуб сеъ к1уриц1, кишмишарин варж лаваш ва инжинарин кьюдварж багълу уч гъап1у, гьадрар вари дажйириин иливу 19 ва гъаравшариз гъапи: «Улихьди гъарахай, хъа узу шилнаъди гъидиза». Навализ, чан жилириз, дугъу фук1а гъапундайи.
20 Ва магьа Авигаил даждиин элеъну гъягъюра, ккуру жилгъайиъди гъарзаригъян исизди ктуч1вура, хъа дугъаз машна-машди – Давуд ва дугъан адмийир. 21 «Му фици шулу, – чав чаз к1уру Давудди, – дугъан вари девлет ич1и чюлиъ узу гьавайиди гъюбхнин!? Дугъан фук1а гъудубгундар, хъа гьамус дугъу йиз ужувлаз узуз писвалиинди жаваб тувра! 22 Ху ап1ураза, эгер гвач1ниндиз дугъан вари хизандиъ сар жилижвикьан ч1ивиди гъузиш, гьаци дарш, Заанурин хъял Давуддиин алабхъри!» 23 Давуд гъяркъюбси, Авигаил гьялак гъахьи, даждилан элдеу, дугъан улихь жилик унт1 кубк1у, жилиинакьан икрам гъап1у, 24 ва Авигаили, дугъан ликарик карсну, гъапи: «Йиз аьхюр! Йиз тахсир ву! Яв лук1раз увухьна илт1ик1уз ихтияр тув! Яв лук1раз увуз фу пуз ккундаш, хъебехъ! 25 Гъит йиз аьхюри гьадму нягьякь Навализ фикир тутруври! Дюзди дугъ;ин гьациб ччвур иливну! Дугъан ччвур Агъдабан к1уру гаф ву – гьаддиз дугъу учв агъдабанди гъахурира а! Хъа узуз, яв лук1раз, йиз аьхюри гьаънайи адмийир гъяркъюндайи! 26 Йиз аьхюр, РАББИЙИИНДИ ху ап1урза ва йиз уьмриинди ху ап1урза: му РАББИЙИ уву ифи удубзувалихьан, къанунсуз ляхин ап1бахьан гъюрхну. Гъит яв душмнариз, гъит йиз аьхюриз писвал ап1уз кьаст ап1рудариз варидиз Навализсиб ибшри! 27 Магьа узу, яв лук1ру, йиз аьхюриз зурба гьюрмат вуди гъабхи пешкеш. Гъит йиз аьхюрихъди хъайи адмийири гьаму пешкеш кьабул ап1ри. 28 Яв лук1ран гьюрматсузвалилан хил алдабгъ! Дугъриданна йиз аьхюрин насил РАББИЙИ мюгькам ап1иди, йиз аьхюрин вари эскрар – му РАББИЙИН эскрар ву аьхир! Бабкан гъахьихъанмина увуз писвал хас дар. 29 Хъа фуж-вуш ув;ин алархьури, увухъ хъергри, шли-вуш увуз аьжал абгури гъахьиш, гъит РАББИЙИ, яв Заанури, яв уьмур гъюч1аккси уьбхри, хъа яв душмнарин уьмур, ч1вегьентиан к1ик1алси, тина гат1абхьри. 30 Ва РАББИЙИ увуз гаф тувуб вари тамам гъап1иган, Уву Израилиин гьюкумдарди дерккиган, 31 сарира увуз тягьна йивидар, ва йиз аьхюриз тахсир ктру ифи удубзувалиин ва къанунсуз ляхин ап1увалиин швумал хьуб алабхъидар. РАББИЙИ йиз аьхюриз ужувлиинди тувди. Гьадмуган яв лук1 к1ваин ап1ин».
32 Давудди Авигаилиз жаваб туву: «Гъи уву узуз машна-машди гьау РАББИЙИЗ, Израилин Заануриз, чухсагъул! 33 Гъит РАББИЙИ увуз яв аьяндарвализ лигну ва узу ифи удубзуз уву гъидритбаз лигну туври. 34 Увуз писвал ап1увалихьан узу деркку РАББИЙИИНДИ, Израилин Заануриинди, ху ап1урза: эгер уву йиз улихьна гъюз гьялак гъахьундайиш, акв алабхьайиз Навалин вари хизандиан саркьан жилижви ч1ивиди гъузидайи».
35 Давудди дугъу гъабхиб кьабул гъап1у ва гъапи: «Ислягьвалиинди хулаз гъарах! Узуз яв т1алаб гъеебхьунзуз, ва узу думу тамам ап1идиза».
36 Авигаил Навалихьна кьяляхъ гъафи, хъа дугъу хулаъ паччагьдинсиб дем дап1найи, шадвал ап1уйи ва бегьемди пиян гъахьнийи. Авигаили дугъаз гвач1ниндиз фук1а ктибтундайи. 37 Гвач1нинган, Навал ачмиш гъахьиган, хпири дугъаз улхьан йигъан гъабхьибдикан ктибтуру. Навалин юк1в дийибгъу, думу гъванси гъахьи, 38 хъа йиц1уд йигъ улдуч1ву – ва РАББИЙИ дугъаз аьжал гьап1у.
39 Навал йик1уваликан Давуддиз гъеебхьу, ва дугъу гъапи: «Узуз гиран ктап1бан Навалин Чан диван гъап1у РАББИЙИЗ чухсагъул! Узу, Чан лук1, Навализ писвал ап1увалихьан дерккну, РАББИЙИ Навалин писвал гьадгъахьна чахьна илт1ибк1ну!»
Давудди Авигаил чаз хпирди хъирсуз хъюгъю – думу хпирди гъадагъуз ккуниваликан пуз дугъахьна адмийир гьау. 40 Давуддин адмийир Авигаилихьна Кармилиз гъафи, ва дурари гъапи: «Учу Давудди уву чаз хпирди гъадагъуз гьаъну». 41 Жилииннакьан икрам дап1ну, Авигаили гъапи: «Яв лук1 увуз гъуллугъ ап1уз ва йиз аьхюринна гъаравшарин ликар жик1уз гьязур ву». 42 Думу чкиди гьязур гъахьи ва, даждиин элеъну, хьур гъараваш дишагьлира хъади, Давуддин вакиларин кьяляхъди гъушу. Гьаци Авигаил Давуддин хпир гъахьи.
43 Давудди чаз хпирди гьацира Изреелиан вуйи Ахиноам гъадагъну. Дурар кьюредра дугъан хпар вуйи. 44 Хъа Михал, Давуддин мугагьназдин хпир, Саули, дугъан адашди, Галлимдиан вуйи Лаишдин бай Палтийиз хпирди тувнийи.
26
Давудди кьюбпи ражну Саулин уьмур уьбхюб
1 Саулихьна Гивайиз Зиф ич1и чюлин агьлар гъюру, ва дурари к1уру: «Хъа увуз Давуд Ешимон ич1и чюлин гъирагъдихъ хъайи Хахила тепейиин жин духьнайиваликан аьгъяйвуз?»
2 Саул, шубуд агъзур израиларикан ибарат вуйи ужубсиб десте хъади, Давуд агуз Зиф ич1и чюлиз гъушу. 3 Саули Ешимон ич1и чюлин гъирагъдихъ хъайи Хахила тепейиин, рякъюн багахь бина йивуру. Ич1и чюлиъ айи Давуддиз учв агуз дина Саул дуфнайивал аьгъю шулу. 4 Ахтармиш ап1рудар гьаъну, Саул дугъридан багахь хьайивалиин Давуд инанмиш гъахьи. 5 Думуган Давуд Саули бина йивнайи йишвахьна гъафи, ва дугъу Саул учв дахърушв ва дугъан къушмин аьхюр Авнер, Нердин бай, дахърушв аьгъю гъап1у. Саулин бинайилан гергми ц1арнаъди дивнайи аьрабйир илт1ик1найи, Саулин багахь гургутум дугъан адмийир ерлешмиш духьнайи. 6 Давудди хеттжви Ахимелехдиз ва Церуяйин бай, Юавдин чве Авишайиз гъапи: «Узухъди бинайиина Саулихьна фуж гъюрчва?» «Узу гъидиза увухъди», – жаваб туву Авишайи.
7 Йишвну Давудна Авишай израил къушмин бинайиз жиниди гъушу, ва дурариз Саул гъидихъу. Саул даахнайи, дугъан к1улихъ жилиъ жида убччвнайи. Авнер ва эскрар дугъан багахь гургутум дахънайи. 8 Авишайи Давуддиз гъапи: «Гъи Заанури яв душман яв хилиз тувра. Узхьан думу саб йивбиинди жидайихъди жилик карсуз шулзухьан. Кьюбпи йивуб лазим хьибдар!»
9 Хъа Давудди Авишайиз жаваб туву: «Ваъ, мукучан дугъак! РАББИЙИ ччим кадатуриина хил за дап1ну, фуж жазайиккан ккудуч1вур? 10 РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, - давам гъап1у Давудди, - РАББИЙИ Чав думу уьмрихъ мягьрум ап1иди, думу чан аьжлиинди йик1урушра вая женгнаъ алдакурушра! 11 Чав ччим кадатуриина хил за ап1бахьан узу РАББИЙИ уьрхри! Дугъан к1улихъ хъайи жида ва шид айи гажин гъадагъ, гьамушвхьан гъягъидихьа».
12 Давудди Саулин к1улихъ хъайи жида ва шид айи гажин гъадагъу, ва дурар чпин бинайиз кьяляхъ гъафи. Дурар гъювал саризра гъяркъюндайи, саризра аьгъю гъабхьундайи, фужк1а нивк1;ан хъиргундайи: РАББИЙИ варидиин ижми нивк1 алап1нийи.
13 Давуд гъаншариъ айи ямажнакна кудуч1ву, ва, Саулин бинайихьан хайлинси ярхла айи дагъдин к1ак1ниин дийигъну, 14 эскрарихьна ва Нердин бай Авнерихьна илт1ик1ури, ч1игъ гъап1у: «Авнер! Узуз жаваб тув!»
«Уву фуж вува? Паччагь гьаз инжик ап1урава?» – гьерху Авнери. 15 Давудди Авнериз гъапи: «Уву гьякьикьи жилижви вува аьхир, ва увуз барабар вуйир израиларин арайиъ адар! Уву паччагь, яв аьхюр гьаз уьрхюрадарва? Фуж-вуш яв аьхюр йивну йик1уз бинайиз гъафну! 16 Ужуб ляхин ап1урадарва! РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, ичв аьхюр, РАББИЙИ ччим кадатнайир уьрхюри адрувализ лигну, учву жаза тувбиинди йивну йик1ну ккунду! Паччагьдин к1улихъ хъади гъахьи жида ва шид айи гажин нашдичв?»
17 Саулиз Давуддин сес аьгъю гъабхьи ва гъапи: «Давуд, йиз бай, узуз ебхьурайиб яв сес вуйин?» – «Ав, паччагь ва йиз аьхюр, – жаваб туву Давудди. 18 – Фтин к1уллан йиз аьхюр чан лук1рахъ хъч1арккура? Узу фу гъап1ну, ва яв улихь узук фу тахсир ка? 19 Гъит паччагь ва йиз аьхюр чан лук1рахъ хъебехъри! Эгер уву узуз къаршуди РАББИЙИ гъизмиш гъап1нуш, гъит Думу гъурбнан ниъру рягьимлу ап1ри. Хъа адмийири гъизмиш гъап1нуш, гъит дурар РАББИЙИН улихь агьнакк ишри: узу ут1урккури, дурари узу Дугъан ирснан пайнахъ мягьрум ап1ура ва гьаддиинди узуз к1ура: „Гъарах яв аллагьариз гъуллугъ ап1ин!“ 20 Узу РАББИЙИХЬАН ярхла ади, гьамшваъ йивну йик1рубси дарибшри! Ч1уд бисбан бадали, Израилин паччагь дагълариъ гъюдрахъ хюрчазси удуч1вна!» 21 Саули гъапи: «Узук тахсир казук. Кьяляхъ гъач, Давуд, йиз бай! Узу увуз писвал ап1идарза, гьаз гъапиш гъи уву йиз уьмур гъюбхюнва. Узу яманди улдугнайза ва ахмакь ляхнар ап1ури гъахьунза».
22 – «Магьа паччагьдин жида, – жаваб туву Давудди, – гъит эскрарикан сар гъюри ва думу гъайибхри. 23 Ва гъит РАББИЙИ гьарсариз чан дугъривализ ва вафалувализ лигну туври; гъи Дугъу уву йиз гьюкмиз тувну, амма узуз РАББИЙИ ччим кадатнайириина хил за ап1уз ккун гъабхьундарзуз. 24 Гъи узу яв уьмур гъюбхганси, гъит гьаци РАББИЙИ узу уьрхри ва фунуб хат1айикканра ккадаъри!»
25 Саули Давуддиз гъапи: «Гъит Заанури уву ужувлакк ккаъри, йиз бай Давуд! Фтихъ хъюгъиш, думу аьхирихъна хъап1дива ва, фу ккун гъабхьиш, думу чарасуз гъазанмиш ап1идива!»
Давудди рякъ давам гъап1у, хъа Саул хулаз кьяляхъ хътарку.
27
Давуд филистимарин уьлкейиъ
1 Давудди фикир гъап1у: «Ухди вая кьанди узу Саулиз ккахъди. Филистимарин уьлкейиз гьергубт1ан, узуз фук1а гъубзрадар. Думуган дугъан умуд ктабт1иди, вари Израилиъ узу агувал дипди, ва узу дугъккан дюрхну хьидиза». 2 Давуд йирхьудварж касдикан ибарат вуйи чан дестейихъди Ахишдихьна, Маохдин балихьна, Гатдин паччагьдихьна, гъушу. 3 Давуд ва дугъан адмийир Ахишдихь Гатдиъ ерлешмиш гъахьи. Дурар вари чпин хизанар хъади гъафнийи; Давуддихъди чан кьюр хпирра хъайи: Изреелиан вуйи Ахиноам ва Кармилиан вуйи Навалин ач1ни шив Авигаил. 4 Давуд Гатдиз гьергувал Саулиз аьгъю гъабхьи, ва дугъу думу агувал дебкку.
5 Давудди Ахишдиз гъапи: «Узухьна рягьимлу йихь, узуз саб аьхю дару гъулаъ ерлешмиш хьуз ихтияр тув. Узуз, яв лук1раз, паччагьдин меркездиъ, яв багахь яшамиш хьуб фтиз ву?» 6 Ва Ахишди дугъаз Циклаг биц1и шагьур туву. (Гъира Циклаг Ягьудайин паччгьарин хусусият ву). 7 Давуд филистимарин юрднаъ варина-вари сад йисна юкьуб вазли яшамиш гъахьну.
8 Давуд чан адмийирихъди гешурариин, гирзеяриин ва амалекитариин алжагъури гъахьну – думу халкьар ухдихъанмина гьаму ругариин тап Шурихъна ва Египетдин сяргьятдихъна яшамиш шули гъахьну. 9 Давудди вари агьалйир, я жилариз, я дишагьлийириз рягьим дарап1ди, йивну йик1ури, палтар тадагъури, марччар ва йицар, девйир ва дажйир хъаъну гъягъюри гъахьну. Гьар ражну думу Ахишдихьна кьяляхъ гъафиган, 10 Ахишди гьерхри гъахьну: «Му ражну шлиин алархьунчва?» Давудди жаваб туври гъахьну: «Негевдиан вуйи ягьудариин» вая «Негевдиан вуйи иерахмеэлеяриин», вая «Негевдиан вуйи кенеяриин». 11 Давудди Гатдиз йисирар хури гъахьундар, хъа, «Дурари ухьлан, магьа Давудди фу гъап1нуш к1ури, аьрзар ап1уз мумкин ву» к1уру фикир ап1ури, вари – жиларра, дишагьлийирра – йивну йик1ури гъахьну.
Филистим юрднаъ имидикьан гагьди, Давудди гьаци ап1ури гъахьну. 12 Ахишди: «Думу Израилин чан халкьдиз лап гизаф даккун гъахьну ва гьарган йиз гъараваш хьиди» к1уру фикир ап1ури, Давуддиин ихтибар ап1уз хъюгъю.
28
1 Думу вахтна филистимари, Израилихъди дявдиз гьязур шули, къушум уч ап1уради гъабхьну, ва Ахишди Давуддиз гъапну: «Гьисабназ гъадабгъ, уву узухъди дявдиз гъидива, увура, яв адмийирра». 2 Давудди жаваб туву: «Яв лук1рахьан фу шулуш, думуган рябкъидивуз!» «Дици вуш, уву гьарган узу уьрхрурди дерккраза», - гъапи Давуддиз Ахишди.
Саули Шамуилин гъарантуйихъди гафар ап1уб
3 Шамуил дук1найи. Вари израилар дугъахъ гъишнийи, думу чан багъри шагьриъ, Рамайиъ, накьвдик кивнийи. Хъа гъак1идарихъди гафар ап1рудар ва сюгьюрчйир чан паччагьлугъдиан Саули ут1урккнайи.
4 Филистимари къушум уч гъап1у, дурар Шунемдиз гъафнийи ва душваъ бина йивну дийигънийи. Саули вари израилар уч гъап1нийи, ва думу Гилбоа дагъдиин дийигънийи. 5 Филистимарин бина дябкъну, Саулик гуч1 кабхъу. 6 Дугъу РАББИЙИХЬАН гьерхуз хъюгъю, амма РАББИЙИ я нивк1;ан рябкъювалиинди, я тупут ипбиинди, я пайгъамбрарикди дугъаз жаваб туврадайи. 7 Думуган Саули гъаравшариз гъапи: «Гъийихдарин рюгьяр гъюз гъитру сюгьюрчи дишагьли агай узуз. Узуз дугъахьна гъягъюз ва дугъкан ккун ап1уз ккундузуз». Гъаравшари гъапи: «Гьацир сюгьюрчи-дишагьли Эн-Дордиъ а».
8 Учв аьгъю дархьуз, Саули жара палат алабхьу, ва, чахъди кьюр касра хъади, думу рякъюъ уч1ву. Йишвну дурар думу дишагьлийихьна гъафи, ва Саули гъапи: «Узуз рюгьназ дих ап1ин. Увуз узу гъапир гъюз мажбур ап1ин».
9 Дишагьлийи дугъаз жаваб туву: «Саули фу гъап1нуш, увуз аьгъявузки: дугъу ихь уьлкейиъ гъийихдарихьан гьерхувал ва сюгьюрчйир терг гъап1ну. Узу дисуз ккундавузгьа? Узу талаф ап1уз ккундавуз?» 10 Саули РАББИЙИИНДИ ху гъап1у: «РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, – гъапи дугъу, – дидин жаваб тувуб алабхъидарвуз!» 11 Дишагьлийи гьерху: «Узу увухьна шлиз дих ап1уза?» «Шамуилиз дих ап1ин узухьна», – гъапи дугъу.
12 Шамуил дяркъну, дишагьлийи, Саулихьна илт1ик1ури, ч1игъар гъап1у: «Уву узуз гьаз куч1лар гъап1унва? Уву Саул вува аьхир!» 13 «Гуч1 мап1ан, – гъапи паччагьди дугъаз, – увуз фу рябкъюравуз?» «Жиликкан за шулайи рюгь рякъюразуз», – гъапи дугъу Саулиз. 14 «Думу фицир ву?» – гьерху Саули. Дишагьлийи жаваб туву: «Чухайигъян гъидиржнайи кьабир за шула». Думу Шамуил вуйибдин гъавриъ духьну, Саул маш исизди жилииннакьан икрам гъап1у.
15 Шамуили Саулик гафар кау: «Уву гьаз узу инжик ва узу гъюз мажбур гъап1унва?» «Йиз ляхнар харабди вуйиз, – гъапи Саули, – филистимар уз;ин алархьну, хъа Заанур узхьан гьидицну: я пайгъамбрарикди, я нивк1арикди узуз жаваб туврадар. Ва узу увуз дих гъап1унза – насигьят тув, узу гьап1за?»
16 «Уву узхьан гьаз гьерхрава, - наразивал улупу Шамуили, – эгер учв РАББИ увхьан гьидицнуш ва увуз душман гъахьнуш? 17 РАББИЙИ, узлантина фтин гаф тувнуш, гьадму гъап1ну. Дугъу увхьан паччагьлугъ тадабгъну ва жара адмийихьна, Давуддихьна, тувну. 18 Уву РАББИЙИ к1уруб гъап1ундарва: Дугъан хъял Амалекдиина гъюз гъибтундарва, гьаддиз РАББИ гъи увухъди гьаци а. 19 Дугъу филистимарин хилиз неинки уву сар, хъа гьацира вари Израил тувди. Закур уву яв баярихъди, узу наан аш, гьадушваъ хьидива. Хъа израилин къушум РАББИЙИ филистимарин хилиз тувди».
20 Думуган Саул хабарсузди ккадарку ва жилиин ярхи гъахьи: дугъаз Шамуилин гафари гуч1 ккап1у; дидланна савайи, думу кьувватнаан адахънийи, гьаз гъапиш сад йигъанна сад йишван дугъу фук1а гъип1ундайи. 21 Дишагьли Саулиз багахь гъахьи, ва Саулиз гизаф гуч1 дубхьнайиб гъябкъю. «Рябкъюравуз, яв лук1 увухъ хъпехъну, – гъапи дугъу, – к1ул;ина гъюз мумкин вуйи хат1алувализ дилигди, яв т1алаб тамам ап1уз разивал тувну. 22 Гьамус увура яв лук1рахъ хъебехъ: гъач узу увуз саб кьац1 уьлкьана хуза, рякъюъ уч1вайиз, фун абц1». 23 Сифте дугъу «ваъ» гъапнийи: «Узу ип1идарза». Амма хъасин дугъан гъаравашар дишагьлийихъди сат1иди дугъу разивал тувуз гъитуз чалишмиш гъахьи, ва дугъу разивал туву, думу жилилан гъудужву ва чарпасдиин деу. 24 Дишагьлийин дюбхнайи к1ари айи, дугъу дишлади думу гъубкку, хю гъабхи, хамир кт1ибшу, дун кадру уьлер гъуржу 25 ва гьадрар вари Саулин ва дугъан адмийирин улихь диву. Дурари гъип1у ва гьадму йишван гъушу.
29
Филистимари Давуддин кюмек кьабул дарап1уб
1 Израилар Изреелиъ булагъдихъ дийигънайи, хъа филистимар, чпин вари къушмар Афекдихъна уч дап1ну, 2 душвхьан тина гъушнийи. Филистимдин гьарсар гьюкумдар варж ва агъзур эскер айи дестйириз жара дап1найи чан къушмихъди гъягъюрайи. Ахишдин къушмиъ аьхиримжидарди Давуд ва дугъан адмийир гъягъюрайи. 3 Филистимдин къушмарин аьхюдари гьерхуйи: «Гьаму жугьдари мушваъ гьап1ра?» Ахишди дурариз жаваб тувуйи: «Му израил паччагь Саулин везир, Давуд ву аьхир. Дугъу тягьна кадарди узуз гъуллугъ ап1ури сад йис дар, узухьна гьергну гъафихъанмина гьамусдиз гъуллугъ ап1ура». 4 Ахишдин жавабну дурарик гъизгъин хъял кап1у. «Кьяляхъ гьаъ думу, – к1уйи дурари, - уву наанди тяйин гъап1нуш, гъит гьадина кьяляхъ гъарахри. Думу ухьухъди дявдиз дуфну ккундар: женгнаъ дугъу ухьуз хаинвал ап1иди. Мугагьназдин аьхюрин ихтибарвал дугъу фици гъазанмиш ап1иди? Варит1ан ужуб мумкинвал – ихь адмийирин уьмрариинди. 5 Думу ялхъван ап1ругандин мяълийиъ чакан «Саули агъзрар ккагъну, хъа Давудди – йиц1у-ц1уд агъзрар!» к1урайи гьадму Давуд ву аьхир.
6 Ахишди Давуддиз дих гъап1у ва дугъаз гъапи: «РАББИЙИИНДИ ху ап1урза, уву намуслу адми вува, ва узу увуз, эскризси, кьимат тувурза. Узухьна гъафихъанмина гьамусдиз уву тягьна кайир дарва. Амма гьюкумдрар увуз къаршуди дийигъна. 7 Гьаци вуйиган, филистим гьюкумдрарик хъял кадрап1бан бадали, ислягьвалиинди кьяляхъ гъарах».
8 «Фтин узкан тахсир ктубч1вну? - жаваб тувуйи Давудди. - Яв лук1 увуз гъуллугъ ап1уз хъюгъхъанмина гьамусдизкьан тягьна кадрур дайин? Узхьан йиз аьхюрин, паччагьдин душмнарихъди сат1иди дявдиз гъягъюз гьаз шулдар?» 9 Ахишди дугъаз гъапи: «Узуз аьгъязуз, йиз улихь, Заанурин малайикдикси, увук тягьна кадарвук, амма филистимарин къушмарин аьхюдари гъапну: «Думу учухъди сат1иди дявдиз душну ккундар». 10 Гьаддиз закур гвач1нинган, акв алабхьубси, яв аьхюрин увухъди сат1иди гъафи лук1арихъди гъарах». 11 Гвач1нин ухди Давуд ва дугъан адмийир филистимарин уьлкейиз кьяляхъ рякъюъ уч1ву, хъа филистимар Изреелин терефназди диш гъахьи.
30
Амалекитарихъди дяви
1 Шубудпи йигъан Давуд чан эскрарихъди Циклагдиз хъуркьу. Гьаддиз улихьна амалекитар Негевдиин ва Циклагдиин алархьуз хъуркьнийи. Дурари Циклаг гъибиснийи ва дидик ц1а кипнийи, 2 хъасин чпин йишваз гъушнийи. Дишагьлийир ва шагьриъ гъуздар вари, биц1ирихъан аьхюрихъна, йисирвализ гъурхнийи – сарра йивну гъак1ундайи. 3 Давуд ва дугъан адмийир шагьриз багахь гъахьиган, рябкъюрайиб ц1а кабхъну гъубгу йишвт1ан дайи. Хпар ва биц1идар йисирвализ гъурхнийи.
4 Давуд ва вари эскрар кьувватнаан адахъайизкьан ижмиди гъишнийи. 5 Давуддин кьюби хпарра йисирвалиъ ахънийи: Изреелиан вуйи Ахиноамра ва мугагьназ Кармилиан вуйи Навалихь хпирди гъахьи Авигаилра. 6 Давуддиз гизаф гъагъиди алабхънийи: чпин баярихъ ва шубарихъ мягьрум гъахьи эскрариз думу гъвандихь гьитуз ккун дубхьнайи. Амма Давуддиз РАББИЙИЪ, чан Заануриъ, даягъ гъибихъу. 7 ва дугъу Заанурин гъуллугъчи Авиатариз, Ахимелехдин бализ, гъапи: «Узухьна, тупут гьипбан бадали, улгьани абкъин». Авиатари дугъахьна улгьани гъабхи. 8 Давудди РАББИЙИХЬАН гьерху: «Узу дурарин дестейихъ хъергуб лазим вуйин? Узхьан дурарихъ хъуркьуз хьибдин?» РАББИЙИ жаваб туву: «Гъарах. Уву дурарихъ хъуркьидива ва яв вуйиб кьяляхъ ап1идива».
9 Давуд йирхьудварж касдикан ибарат вуйи къушмихъди рякъюъ уч1ву, ва, Бесор гъярихъна хъуркьган, дугъу душвахь саб пай эскрар гъиту. 10 Бесор гъяркан ктуч1вуз кьувват адру кьюдварж адми душвахь гъузу. Давуд к1ули ади, юкьудварж адмийи хъергувал давам гъап1у.
11 Ич1и чюлиъ дурариз египетлу алахъу. Думу Давуддихьна хъади гъафи, ип1руб ва шид туву. 12 Дугъаз сац1иб гъеебццу инжил ва кишмиш кайи кьюб лаваш туву. Дип1ну, египетлу чан амриз гъафи: шубуб суткайиъ дугъу я гъип1ундайи, я шид гъубхъундайи аьхир. 13 Давудди дугъхьан гьерхбар-хъерхбар ап1уз хъюгъю: «Уву шлин ва наънан вува?» «Узу Египетдиан, сар амалекитжвиван лук1 вуза. Узу иццру гъахьиган, шубуд йигъ улихьна эйсийи узу гат1ахьну. 14 Негевдиин, керетарин, Ягьудайин ва Калевдин ругариин алжагъдар ва Циклагдик ц1а кипдар учу вуча».
15 Давудди гьерху: «Ичв десте фици абгуруш, узуз улупидина?» «Анжагъ, – жаваб туву египетлуйи, – узу йивну дарк1уз ва эйсийихьна кьяляхъ дарап1уз узуз Заануриинди ху ап1ин. Гьадмуган улупидиза». 16 Ва египетлуйи Давуд дурар хьайишвахьна хъади гъушу. Давуддиз дурар, филистимарин уьлкейиъ ва Ягьудайиъ гъибису девлетлу хюрчан машквар ап1ури, ип1ури, убхъури, вари хут1ил вуйибси дараргъну гъяркъю. 17 Гвач1индин акв алабхьру вахтна Давуд дурариин алархьу, ва дугъу дурар хябяхъдизкьан т1анкь ап1ури гъахьи. Саркьан ч1ивиди гъитундар, анжагъ юкьудварж адми девйириинди гьергу. 18 Амалекитари гъибисуб вари, гьадму гьисабнаан чан кьюр хпирра, дугъу кьяляхъ гъап1у. 19 Вари йисирар, биц1ирихъан аьхюрихъна, баярра, шубарра гъюрхю; амалекитари т1араш гъап1у вари девлетра Давудди кьяляхъ гъап1у. 20 Дугъу гьацира марччарин ва хюнйирин лижар гъидису. «Магьа Давуддин хюрч!» к1ури, эскрари лижан улихь хьайи мал-къара хъап1райи. 21 Давуд хъергувал давам ап1уз дархьи ва Бесор гъярихъ гъузу кьюдварж эскрихьна гъафи. Дурар Давуддин ва дугъан дестейин улихьна удуч1ву. Багахь гъахьиган, Давудди дурариз салам туву. 22 Думуган Давуддихъди гъушдарин арайиъ «Дурари ухьухъди сат1иди дяви гъап1ундар, гьаддиз ухьу гъибису хюрчкан дурариз фук1а тувидархьа. Гъит чпин хпар ва биц1идар гъадагъри ва гъарахри» к1уру мердимазарарра алчгъарра гъахьнийи. 23 Амма Давудди гъапи: «Чвйир, дици мап1анай: гьаму хюрч ухьуз РАББИЙИ пешкеш гъап1ну аьхир! Гьадгъу ухьу гъюрхну ва ухь;ин алархьдар ихь хилариз тувну. 24 Учвухъди рази хьуз фици шул? Аьрабйирихъди гъузурира дяви гъап1урисиб пай гъадабгъиди. Варидигъна сабси пай ап1идихьа!» 25 Гьаддихъанмина гьамусдизкьан думу Израилиъ дигиш даршлу къанун дубхьна.
26 Циклагдиз гъафиган, Давудди хюрчан пай ягьударин аьхюрариз, чан дустариз, дурарикна «Магьа РАББИЙИН душмнарихьан тадабгъу хюрчкан учвуз пешкеш» гафар пуз амур дап1ну, хътап1у. 27 Дугъу пешкешар Бетулиз, Рамот-Негевдиз, Яттирдиз, 28 Ароэриз, Сифмотдиз, Эштемоайиз, 29 Ракализ, Иерахмеэлин шагьрариз, кенеярин шагьрариз, 30 Хормайиз, Бор-Ашандиз, Атахдиз, 31 Хеврондиз – Давуд ва дугъан адмийир уч1ву вари гъулариз хътау.
31
Саулин ва дугъан баярин аьжал
1 Филистимар израиларихъди кч1ихуб филистимарин гъалибвалиинди ккудубк1у. Израилар гьергу, ва хайлиндар Гилбоа дагъдиин талаф гъахьи. 2 Филистимар Саулихъ ва дугъан баярихъ хъергу, ва дурари Саулин баяр Юнатан, Авинадав ва Малкишуа йивну гъак1и.
3 Саулин багахь гургутум женг гъябгъюрайи. Дугъан багахьна ч1имрар йиврудар гъафи, ва дурари Саулиз гъагъи зийнар гъап1у. 4 Думуган дугъу чан яракь хруриз гъапи: «Тур уьч1юбгъ ва узу урк, даршиш кадрабт1дари узу уркиди ва узук кялхъди». Амма яракь хруриз яманди гуч1 гъабхьи, ва дугъу думу ляхин к1ул;ин гъадабгъдар. Думуган Саул учв туриин алахъу. 5 Саул йик1найивал дябкъну, яракь хрурра туриинди гат1архьу ва Саулин багахь гъак1и. 6 Гьаци, сад йигъан Саул ва дугъан шубур бай, Саулин яракь хрур ва дугъан вари къушум гъийиху.
7 Дерейин тмунуб терефнаъ ва Ярдандин кьяляхъ яшамиш шулайи израилариз израил къушум дагъитмиш ап1бакан ва Саулна дугъан баяр йихуваликан аьгъю гъабхьиган, дурари чпин шагьрар дирчу ва гьергу. Филистимар гъафи ва душваъ ерлешмиш гъахьи.
8 Хъайигъан, филистимар йивну дийихнайидар т1араш ап1уз гъафиган, дурариз Гилбоа дагъдиин талаф гъахьи Саулин ва дугъан шубур балин майтар гъидихъу. 9 Саулин к1ул алдабт1ну, дугълан дявдин палтар илдитну, дурари филистимарин уьлке вуйибси, чпин аллагьарин гирамишвариз ва вари халкьдиз гъалибваликан хабар тувуз, чархачйир гьау. 10 Дявдин палтар дурари чпин Астарта аллагьдин дараматдиз бахш гъап1у, хъа майит Бет-Шеандиъ цалик кьумар йивну керху.
11 Галааддин Явеш шагьрин агьалйириз, филистимари Сауликан фу гъап1нуш, аьгъю гъабхьи. 12 Думуган Явешдин вари эскрар сад йишвандин арайиъ Бет-Шеандиз хъуркьу, ва дурари цалкан Саулин ва дугъан баярин майтар ктагъу. Явешдиз кьяляхъ хътаркиган, дурари майтар ц1игъ гъургу, 13 хъа к1урбар уч дап1ну, Явешдиъ тамариск гьарикк накьвдик киву. Дидин кьяляхъ дурари ургуд йигъан ушвар гъидису.
--------------
Переводчики:
Алдулмеджид Курбанов – основной текст.
Рашид Азизов – текст местами.