19. Замондошларимга маддохликдан воз кечганим хаки

Анвар Шукуров
(узбек ижодкор эркаги тулдиролмайдиган гор)
Ижод кишисини бошкалардан кура каттарок парвоз килиши учун маълум шарт-шароит булиши керак.
Имом Бухорий, Ал Хоразмий, Ал Беруний, Ибн Сино, Алишер Навоийнинг уйланганлиги хакида тарих жим. Улар илм чуккисига чикканлигининг сабаби хам шудир балким.
Ривоятда келишича Имом ал Бухорий хаёти давомида бир вокеадан сунг пулни кулида кайтиб ушламаган эканлар. Вокеа эса шундай:
Исмоил Ал Бухорий хадис йигиш максадида денгиз узра сузишга тугри келади. Хомийлар сафар харажатлари учун у  кишига беш минг дирхам пул берар экан. Кемада бир киши билан хамсухбат булиб коларкан. Сухбат асносида Ал Бухорий ёнида 5000 дирхам пули борлигини шеригига  айтиб куяркан. Каззоб шерик кема кумондони тарафга юзланиб бакирар ва  «менинг беш минг дирхамимни мана бу йигит олиб куйди»  деркан. Ал Бухорий эса акча тула тугунчани кемадан улоктириб юборар экан.
Одамнинг корни яримта нон-у, бир коса шурвага туяди. Расули Акрам «агар уйингизда бир кунлик егулик озукангиз булиб, оилангиз тинч булса, сиз бахтлисиз» деган эканлар.
Бир вактлар дунё тамаддунини ислом байроги остида бошкарган халкнинг магрур аждодларнинг елкаси кисик авлодлари 19-20-асрга келиб кундалик озука ва тан хирсига муккасидан кетиб бошкаларга карам булганидан кейин, уларнинг фарзандлари ошкозон гами-ю, туй-хашам завки билан яшашга куникиб колди.
Бутун бошли даврни куйлаган буюк шоиримиз хак эдилар: 
Мен эркак урнида туришим керак,
Ё хотин измига юришим керак.
Хотиннинг, туй, лозим омадаси куп,
Ха, деса лаббай, деб туришим керак.
Ха, деса лаббай, деб туришим учун,
Уйимда пул завод куришим керак.
Уйимда пул завод кура олмасам,
Энг катта банкани уришим керак.
Энг катта банка хам кулдан келмаса,
Ха, деса шалвираб туришим керак.
Шалвираб турувчи эркак булгандан
Йук булиб дунёдан, куришим керак.
Дунёдан йук булиб кетмаслик учун
Мен эркак урнида туришим керак.
Яъни эркакларнинг ишини килиб,
Мазза килиб шахмат суришим керак.
Эркин Вохидов
              Шалвираб турган эркакдан кура оилам дея ишлашим керак. Совет ва кейинги Мустакилликнинг 25 йилида ишхона берган маош билан оила тебратиш мушкул иш эди.
Жуда истеъдодли, борган жойида барака ёгиладиган узбек зиёлиси эса бир ставка эмас, хатто ярим ставка ишгаям рози:
ИШ БЕРУВЧИЛАР УЧУН АРИЗА
Менинг исми шарифим –Ёкубов Дадахон
Тугилган сана 20.04.1954
Маълумотим Олий –ТошДУ, Журналистика, Тошкент маданият техникуми, муз-хор мутахассиси.
Хозирги ахволим пенсионер ( кам пенсия оламан, ишхонамда Халкаро ташкилот раиси эдим, хужжатларим йукотилганлиги туфайли 17 йиллик раислик иш стажим хисобга олинмаган).
Илмий унвоним йук. Аммо Дизайн тарихи ва назариясидан докторлик диссертациясини ёзиб куйганман. (Узбекистонда бундай фан кабул килинмаган, дунё мамлакатлари бу сохада ярим аср олдинда).
Фахий унвоним – Узбекистон санъат арбоби.
Хукумат мукофотим – Мехнат шухрати ордени, Тожикистон Республикаси Олий Кенгашининг Фахрий ёрлиги, бошка медаллар.
Узбек ва рус тилларини яхши биламан.
Энди кулимдан келадиган ишларни таклиф этаман.
1. Богбонлик (уйимиздаги мевалар мисолида), Пахтакорлик (пахта таришда доимо биринчи уринни олганман, тедевидениеда ишлаган хамкасбларим бунга гувох булишади), коровуллик, фаррошлик, турли майда-чуйда ишларни бажариш (Телемарказ курилишида комсомол бригадасига бош эдим), кафелчи-мутахассис, гувала куйиш, шоли уташ, мол бокиш, умуман мадикорлик (мадикор бозорига чикиб турар эдим, ура кавлаш мутахассиси сифатида) сохада тажрибам бор.
2. Уй хужалик ишлари буйича мутахассис– уй кутариш, идиш товок ювиш, супириш, баъзи таомларни пишириш, дастурхон безаш, туйда корандалик килиш, чой кайнатиш, утин тайёрлаш, йигиштириш. Факат бола бокишга нунокман. Аммо янги эртак ва топишмоклар тукиб айтиб беришга устаман. Бу эртаклар чоп этилиши учун бир неча йиллар маблаг ишлаб топсам, кейин Чулпон нашриётига ва Ёзувчилар уюшмасига бораман.
3. Дуродгорликдан бир оз хабарим бор. Расмларга ромка ясай оламан. Фотосуратчилик билан шугулланаман. Оддий бир нарса тасвиридан санъат асари яратишим мумкин.
4. Савдо ишларига ярамайман. Куп алданганман.
5. Совчилик, куда андачилик масалаларида хам куп адашганман. Хисобли дустлар, мугомбир аёллар куп алдашган.
6. Рахбар лавозимларида ишлай олмайман, чунки кадр танлашни яхши билмайман. Мен бош булган идорада пашша хайдовчиларни ишга олиб, топганимни уларга едириб, охири узим ишсиз, маблагсиз колдим. Улар хатто катта микдордаги пенсияни олиб, бошлигимиз, кашшокликдан оч колса хам, хануз улмабди-я, деб юришибди.
7. Болаларингизга барча фанлардан, хуснихат, иншо, рус тили, нотиклик санъати, шеър ёзиш, расм чизиш, мусика чолиш каби сохаларни ургатишим мумкин. Баъзан кушик айтишни хам ургатиб тураман. Ёш мухбирлар тугарагини ташкил этишим мумкин.
8. Оммвавий ахборот воситаларининг барча турларида, жумладан ракамли журналистикада хам, нашриёт, реклама агентликлари, телевидение, кино, интернет нашрларида ишлай оламан. Технологиялардан фойдаланишни биламан. Бир узим курсатув олиб борувчи сухандон, режиссёр, мухбир, тасвирчи, ташкилотчи, продюссер вазифаларини бажаришим мумкин.
9. Докторлик диссертацияси ёзувчилар учун матнларини мукаммаллаштириб бераман.
10. Педагогик фаолиятдан тажрибам бор. Журналистика жанрлари, Дизайн тарихи ва назарияси фанидан Олий укув юртларида дарс беришим мумкин. Дарсликлар ва рисолалар ёзганман.
11. Бир нечта китобларим чоп этилган. Ёзувчи сифатида учта романим нашриёт кидирмокда. Шеърий машкларимни 50 йил туплаганман. Интернетда уз мухлисларига эгаман.
12. Давлат идораларида хам мутахассис сифатида ишлашим мумкин. Тажрибаларим бор. Хатто уз изини колдирган лойихаларимдан бири “Навруз” байрами ва марафони хисобланади.
Хурматли иш берувчи жаноблар!
Менга ярим ставка иш берсангиз, бажонидил ишлар эдим. Мени универсал мутахассис сифатида ишлатишингиз мумкин.
Камчиликларим хам бор. Куп гояларни тикиштираверганим, ихтиро ва кашфиётларни таклиф этаверишим купчиликка ёкмаслиги мумкин. Мендан асло чучиманглар. Рахбарларимни хурмат килганман. Асло уларнинг ортидан ёмонламаганман. Бир кун туз берган жойга минг кун салом, деган халкимиз маколи, менинг фазилатимдан жой олган.
Дадахон аканинг мухлислари ва шогирдлари бу хазил-мутойибага йугрилган арзномани хафачилик билан кабул килиб, у кишидан бу нолани интернетдан олиб ташлашни сурадилар.
Мухлислар ва шогирдлар учун Дадахон ака уша – уша кулиб юрадиган, хаёт ташвишларидан йирок, доим голиб, хаёт кувончлари билан хамдам сиймода колиши керак эди.
Истеъдодли узбек актёри, кинорежёссёри Исамат Эргашевнинг хаёти хам бунга ёркин мисол. Исамат ака Абдулла Кодирийнинг «Мехробдан чаён» номли романи асосида суратга олинган Анвар ролини койилмаком килиб ижро этганидан сунг, у киши яшайдиган колхознинг раиси «бундан буёгига салбий роль уйнамаслик» шарти билан умрининг охиригача колхоз газнасидан ойлик маош белгилаб беради. Исамат ака ноилож бу шартга кунади ва роль уйнашни тарк этади. Аммо, актёрлик каръерасидан воз кечишга мажбур булади. Ахдига содик колган И.Эргашев салбий роль уйнамади, аммо, хомий – колхуз йук булиб кетди.
Яна бир истеъдодимиз, том маънода одамийлик мужассам, жасур шахс ва ижодкор, устоз Тохир Малик эдилар. У кишининг «Шайтанат» киссалари туплами кандай шов-шув булиб укилгани купчиликнинг ёдида бор. Аммо, уша китоблардан олган гонорари уртача кийматдаги битта костюм шимга етган булса, бордир.
Устоз, жаннат эшиклари ланг очилган Рамазон ойида бизни тарк этдилар. Тохир Малик хотирасига багишлаб тижорат каналларидан бирида курсатув буляпти. Студияга келган аёл, хотирлаш учун фотиха маъракасида иштирок этиш учун уйларига бориб, яшаётган уйлари ута камтар эканлигини куриб хайрон колганини сузлади. Бу гапдан бошловчи хам энтикиб «ёзувчиларнинг кай бири бой булганини курувдингиз?»-деб юборди.
Сталинизмдан бошланган ёзувчи-шоирларнинг маддохлик профессияси иш бошлаган пайтда пролетар ёзувчилари Алексей Толстой ва Мксим Горькийлар миллионерлар булишгани факт. Бу эстафетани кабул килган узбек маддох ёзувчи-шоирлари хам совет замонида ёмон яшамаганлар. Уларнинг абжирлари маддохликнинг ёнига уз миллатига хоинлик ва душманликни хам кушиб олиб борганлар. Афсус! 
Хакикий ижод ахли бировдан тиланмайди. Чунки, бу истеъдоднинг улди дегани.
Узбек хотирасининг энг махфий темир кутисида сакланаётган сезгисига кура, узбек нолишни хам, нолиганни хам ёмон куради.
Нега нолийсан деса, бу нолиш эмас, бу исён дея янги улчамларни таклиф килади.
Истеъдоли шоир ва таржимон Абдухамид Пардаев ёзади:
(Х) ИС-ЁН!
Озодлик. Бу сузнинг мазмун-мохиятини унутдим.
Анчадан буён тушимга хам кирмайди.
Бир иним, бир маслакдошим, бир хамкасбим – хибсда.
Хурланган, хакоратланган, хак-хукуксиз жабрдийда махбусман, махбус.
Уз соямдан хам куркаман.
Бу кора куланка дафъатан дахшатли кора кучга айланиб, зиндон каърига судраб кетиши хеч гап эмас.
Уз ватанимда беватан мусофирман.
Менинг бахтим деб уз бахтини курбон килган бахтсиз эрксевар юртдошим билан мусофирлик ошини ичиб сочу соколим окарди.
Хак-хукуксиз бир кулман.
Бир бурда нон, бир коса ош топиш илинжида бегона юртларда мени назар писанд килмайдиган, итдай тепиб ишлатадиган шафкатсиз гайридинлар кулида кора терга ботиб ишлашга мажбурман.
Тилсиз-забонсиз гунгу соковман.
Бинобарин, хиёнаткорларнинг юзига хиёнаткорсан, соткинларнинг юзига соткинсан, ватанфурушга ватанфурушсан, ватан хоинларига ватан хоинисан деб айта олмайман. Угрибошини, Тугрибоши дея жар солишларига эътироз билдира олмайман.
Кувватим йук, кулим киска.
Дардманднинг дардига даво булиш, бир култум тоза хавога зор махбусга бир култум тоза хаво бахш этишга ожизман.
Сукир, кур, басирман! Хаксизликлар, адолатсизликлар, угирликлар, каллобликлар, ваъдабозликлар, луттибозликлар, шафкатсизликларни куриб курмаганга олишга мажбурман. Бинобарин, Худо менга икки кузни нима учун берганига тушуна олмай гарангман.
Мен одам-подам эмасман. Оломон ичидаги бир оми ожизман, холос.
Тош асрида, музликлар даврида музлаб колган, Худо каргаган замин зиндонидаман. Канотим булса, иссик улкаларга аллакачон учиб кетардим.
Жаннату дузах афсонавий манзилу маконлар эмас, жахонда мавжудлигига гувох булдим. Заминнинг бир томонида кун, бир томонида кора тун хукмрон булгандай бир томонида жаннат богларию бир томонида жаханнам оташгохлари!
Менга Рахмонни бор дедилар, бирок хали хануз унгимда хам, тушимда хам чор атрофимда факат шайтонлару шайтонваччалар улаксахур кора кузгунлардай чарх уради.
Мухаббат саробига алданавергач, шахват ахлатхонасида хирсу нафсимни кондирдим.
Минглаб набийлар уз динларини, дахолар уз таълимотларини, хукмдорлар уз тузумларини мажбурлаб тикиштиравергач, кайси бирини танлашни билмай тамомила йулдан адашдим, устига-устига бутунлай аклдан оздим.
Унг елкамдаги Фаришта, чап елкамдаги Иблис билан жанг килавериб, жонимдан туйдирди, хонумонимни куйдирди!
На жисму жонимда, хатто аъзойи баданимда бирон сог жой колмагандай. Жувонмарг умидларим, ушалмаган орзуларим, адойи тамом булган саломатлигим, топталган ору номусим, бугизланган истеъдодим, бой берилган умрим хунини кайси мард тулайди?!
Идроким – карахт, кулогим – кар, кузларим – кур, тилим – соков, калбим – сукир, юрагим – тош, кунглим - вайрон, жигар-багрим – кон, иродам – фалаж, кулимда – кишан, оёгимда – тушов!
Падарим - жонимни олди; модарим – кафанимни бичди; ёстикдошим – гассолим булди; кизларим – гуяндалик килди; угилларим – кабр казиб, лахадга жойлади; биродарларим – кабримга тупрок тортди!
Бир умр ахтариб топмаганларимни аллакандай хисоб кунида топишимга нима учун ишонишим керак!
Абдухамид ака!
Ишонинг хар кандай кийинчиликдан кейин енгиллик булади. Бу дунёни яратган Зотдан узга хеч ким хар кандай яхшиликка, хар доим яхшилик билан жавоб бера олмайди!
   Бир суз билан айтганда тепа ва пастки нафсига берилмаган узбек зиёлисининг хозирги кундаги иктисодий ахволи МИСКИН атамасида мужассам. Яъни, узи мухтож булса-да бировдан суролмайди. Ош-корин гамидагиларнинг корни очлар билан иши йук!
Бу огир йулдан чикиб кетишнинг иложи борми?
Бор!
Аммо, бунинг учун ижодий  ишлаш керак!
Хозирги кунда энг долзарб иш узбек халкининг тарихий хотирасини тиклаш, унинг каддини кутариш!
Фейсбук сахифаларида жонкуяр тарихчи истеъдодларнинг бир канчасини учратиш мумкин. Мисол учун биттагина Шохистахон Улжаева бутун бошли тарих институти килаётган ишни бепул бажариб ётибди. Бундай тарихчилар сафига бемалол Эркин Мусурмонов, Латофат Абдураимоваларни хам кушиш мумкин. Тарихий мавзуларда калам тебратаётган Бахтиёр Абдугафур хам шу жумлада.
Вазифа нимадан иборат?
Тарихчиларимиз ва ёзувчиларимизнинг асарларини саноатлаштиришимиз керак!
Узбек миллати тарихи, унинг мохир саркардалари, давлат арбоблари учун 300 миллионлик турк олами мавжуд! Менимча, турк кардошларимиз уртасида  Бахтиёр Абдугафурнинг Жалолиддин Мангуберди асари яхшигина шов-шув (даромад хам) келтириши мумкин. Шохистахон Улжаеванинг Амир Темур хакидаги асарларига асосан, хужжатли ва бадиий фильмларни бемалол яратиш мумкин.
Узбек диний уламолари тарихи ва хаётини акс эттирувчи ва унга мушток 1,5 миллиардлик мусулмон олами бор! Якинда Имом Термизий хакида фильм яратишибди. Битта кадр менинг энсамни котирди. Ёш имом Термизий битта нонни арикка окизиб, уни ушлолмай оркасидан кувиб кетди. Арик суви худди хозирги канал сувлари каби тез окди ёки ёш Термизий ландавурлиги туфайли уни ушлай олмади. Ландовур, соддадиллигига розиман. Аммо, кейинги кадр булажак олим уйига келган мехмоннинг хуржунидан китобни угирлаб олди!!!??? Буниси билан умуман келишолмадим. Дунёни лол килган аждодимиз хакида фильм яратиш учун дунёни лол киладиган дид керак эмасми? Булган-булмаган вокеаларни кимдир ёзган булса, кур-курона кадрга олавериш керакми?
Имом Бухорий, Мотрудий, Маргинонийлар каби уламолар хакида суйлаш учун юксак дид зарур булади. Бундай дидли одамлар хозирги кунда Ижтимоий тармокларда бор.   
Узбек адабиёти хали дунё микёсига чиккани йук! Аммо, асарлар бор. Бу асарларни дунёга олиб чикиш керак. Утган асрнинг 80-йилларида Габриэль Гарсия Маркес етакчилигидаги Лотин Америкаси ёзувчилари килган ишни биз хам килишимиз керак. Бу чидамли халкнинг фазилатларини хали дунё билмайди.
Бунинг учун хакикий ватанпарвар, халкпарвар хомийлар бирлашиб 3D форматдаги мултфильм студиясини очиш керак. Бу соха дунёда яхши тараккий топди. Битта уткир сюжетли мультфильм миллиардлаб доллар даромад келтиряпти!
Инглизлардан урганайлик биттагина Гарри Потер асарини сахналаштириш эвазига миллиардлаб доллар Англия иктисоди фойда курган булса, асар муаллифининг китоби 500 млн. нусхага етиб борди. Муаллиф эса шахсий жамгармасига бир неча миллиард доллар ишлаб олди.
Ишни бир бошлаб олайлик!
Давлат газнасига куз тикиб турмасдан ишга тоза калб, тоза куллар, мехрли виждон билан ёндашиб ижодий ишлайлик.
Бунинг учун ижодий, иктисодий, хар тарафлама манфаатли ушбу лойихани менимча, хозирги кундаги энг тугри ечим.
Бу гаплар 2019 йилда айтиляпти. Мен сузламокчи булган кисса якунига етай деб колди. Менда бу лойихалар 2011 йилда йук эди. Шунинг учун узимнинг уша пайтдаги молиявий ахволимни унглашнинг ягона йули И.Каримовга маддохлик деб уйлаб, унга маддохлик килгандим ва дакки еб бундан буёгига маддохлик килмайман дея Аллохга ваъда бергандим!

Давоми бор.