(пераклад дыялогаў і маналогаў фільма "Иван Васильевич меняет профессию" на беларускую мову)
А халера цябе!
Што здарылася?
Зноўку свет пагас.
Гэта ж жах нейкі. Зноў з-за Цімафеева аўтаматы павыключаліся.
-Таварыш Цімафееў, калі гэта скончыцца?
-Зараз заканчваю
Я пытаюся, калі скончацца вашы безадказныя доследы,
з-за якіх весь наш дом застаецца без святла, вы разумееце?
-Кали б вы ведалі, Іван Васильевіч, над якім каштоўным вынаходніцтвам я працую, якія доследы раблю, вы б так не казалі!
-Вопыты з электрычнасцю, дарагі таварыш, трэба рабіць на рабоце, а у хаце электрычную энергію трэба выкарыстоўваць у мірных, хатніх цэлях.
-Я ў адпачынку, таму працую дома. Мае доследы абсалютна бяспечныя.
-Я вам як прадстаунік грамадскасці заяўляю: спыніць!
Сёння вы аўтаматы павырубалі, а заўтра ўвесь дом спаліце!
-Ну што ж, прыйдзецца павысіць напружанне. Небяспечна? Вядома, небяспечна, але рызыка, як кажуць...
З каханнем сустэцца -
Праблема складаная
Планента круціцца
Круглая, круглая
Ляціць планета удалечыню
Скрозь беганіну дзён
Нялёгка, нялёгка
Пакахаць на ёй.
Звініць студзеньская завіруха,
И ліўни пляскаюць пругка
И зоры імчацца па крузе
И шумяць гарады
Не бачаць людзі адзін аднога,
Праходзяць мима адзін аднога,
Губляюць людзі адзин аднога,
А потым не знойдуць ніколі, ніколі, ніколі...
Уяўляю, што зараз будзе
Толькі б не сварка.
Яны так стамляюць, гэтыя сваркі
Тры разы я разводзілася.
Зюзіна я не лічу.
Ніколі я так не хвалявалася. Ну добра, пайшла.
-Ах, Шурык, Шурык! Твой апарат тябе загубіць
-Мой апарат, Зіначка, мяне праславіиць! И цябе таксама!
-Да. Ты прабач, што я цябе замінаю, але я павінна паведаміць цябе жахлівую навіну. Сёння у мяне у кавярні сцягнули пальчаткі. И я пакахала іншага.
Ты мяне разумееш, Шурык?
-Што пальчаткі?
-Ды не пальчаткі, я пакахала іншага. Ну вось, здзейснілася! Толькіи не пярэч мне і не трэба сцэнаў.
Што, ты пытаешся, хто ён? И вядома, думаеш, што гэта Малчаноускі?
Не, не адгадаў. Зуперман? Зноўку не адгадаў. Ну, хопіць, не будзем гуляцца ў хованкі. Гэта кінарэжысёр Якін!
-Так, так, так.
-Аднак, гэта дзіўна. Гэта ўпершыню ў маім жыцці.
"Яму паведамляюць, што жонка ад яго ўходзиць, а ён - "так,так". Нават неяк непаважліва.
-Он хто, як яго, бландзін высокі?
-Ну, гэта зусим нікуды не варта! Так не цікавіцца жонкай!
Бландзін - Малчаноўскі. А Якін, Якін - таленавіты! Што? Ты пытаешся, дзе мы будзем жыць?Сёння мы ад`язджаем з ім у Гагры выбіраць месца для здымкі, а потым яму павінны даць кватэру. Ну, канешне, калі не брэша. Ну, вядома, брэша.
Ах, як гэта бязглузда.
З-за рэўнасці абражаць чалавека!
Я шмат разважала у час бяссонных начэй и прыйшла и прыйшла да вынику, што мы не падыходзім адзін да аднога.
Уцямі, я уся ў кино, ў мастацтве!
Я дзіўлюся тваёй стрыманасціи.
И ведаеш, Шурык, неяк вось цягне ўчыніць сварку.
-Не трэба.
-Ты думаеш?
-Упэўнены.
-Ну, бывай, Шурык.
Толькі ты мяне пакуль не выпісвай. Ці мала чаго яшчэ можа здарыцца.
-Аляксандр Сяргеевич, перадайце Зінаідзе Міхайлауне...
-Я нічога не магу ёй перадаць, яна ад`ехала
-Куды ад`ехала? - З каханкам на Кауказ.
-Як з каханкам?
И вы аб гэтым так спакойна гаворыце?
Арыгінальны вы чалавек!
Аднак у вас характар! Будзь я вашай жонкай, я б таксама з`ехала!
-Кали б вы былі маёй жонкай, я б павесіўся!
-Хам!
Стаматалагічная паліклініка? Алё! Дабавачны тры- шэсцьдзесят два. Будзьце добрыя, папрасіце, калі ласка, Антона Сямёнавіча Шпака.
-Антон Сямёнавіч, вас!
-Хто пытаецца?
-Нейкая жанчына.
-Не закрывайце рот! Я слухаю!
-Антон Сямёнавіч? Добры дзень. Вы да якога часу сёння працуеце? Гаворыць адна артыстка. Не, не знаёмая, але вельмі-вельмі хачу пазнаёміцца.
Так значыць, да чатырох будзеце? А я вам яшчэ патэлефаную. Я вельмі настойливая.
-Буду чакаць.
-Гэта я ўдала трапіў!
Грамадзяне, захоўвайце грошы ў ашчаднай касе, вядома, калі яны ў вас ёсць!
-Ну якая вам справа, што у мяне адбылося з жонкай?
Разводзімся мы з ёй ці не разводзімся - гэта наша асабістая справа!
-Гэта справа грамадская! Сваим разводам вы значна зніжаеце нашы паказчыкі. Я прашу вас пачакаць з разводам да канца квартала. А потым развадзіцеся колькі вашай душы заўгодна.
-Калі вы гаворыце, Іван Васильевтч, уражанне такое, што вы трызніце.
И зноу-такі наконт вашай падазронай машыны. Я вас прашу, заявіце, заявіце, а то мы сами заявім.
Ничога у гэтым апараце няма падазронага. Проста я вынайшаў машыну часу. Карацей, я магу праніизаць прастору и зайсці ў минулае.
-Зайсці ў минулае?
-У мінулае.
-Такія вопыты робяць толькі з дазвалення адпаведных органаў.
-Апарат прынясе нечуваную карысць! Я вам зараз усё растлумачу.
Ну, усё! А зараз мы выпрабуем маю машыну часу у дзеянні.
Вы прысутнічаеце пры гістарычнай падзеі.
Зараз мы пройдзем праз прастору. Вы бачылі?
-Што?
-Вы бачылиі?
-Што такое? У чым справа? Што здарылася? Куды сцяна падзявалася?
-Што такое?
-Тут зараз сцяна была! Таварыш Цімафееў, за сцяну будзеце адказваць па закону. Бачыў, якую машыну вынайшли.
-Паўкватэры зніикла!
-Нічога і не зрабілася!
Бачыў цуды тэхнікі, але такога!
-Даруйце, а вы хто такі?
-Хто я таки?
-Да!
-Я сябар Антона Сямёнавіча Шпака!
-А што вы робіце ў яго кватэры?
-Чакаю свайго сябра. А вы што падумалі?
-А як вы аказаліся у кватэры, калі ён на працы?
-Што за брыдкія пытанні!
-Разумееце, я пранзіў час! Я дабіўся свайго!
-Дык гэта значыць, што любую сцяну можна вось гэтак прыбраць?
-Сцяну!
-Вашаму вынаходніцтву цаны няма!
Віншую вас!
-Дзякуй!
-Што вы на мяне гэтак глядзіце, татуля родны? На мне армнаментаў няма.
-Мяне раздзіраюць трывожныя сумненні. На вас надзета такая ж замшавая куртка як у Шпака.
-Курта? Замшавая? А хіба ва усёй Маскве адзіны Шпак мае замшавую куртку?
-А прозвішча ваша як?
-Я артыст вяликіх і малых акадэмічных тэатраў. А прозвішча маё надта вядомае, каб я яго называў!
-Мабыць, вы хочаце вернуцца у пакой Шпака? Я адчыню вам сцяну.
-Не,не. Я лепей пагляжу на вашу машыну. Яна мне вельмі спадабалася.
-Я вельмі рады. Вы першы, хто яе ўбачыў.
Вы, гэтак мовіць, першы сведка!
-(Николі яшчэ сведкай быць не даводзілася!)
-Вось вылупіўся! Вы на мне яшчэ дзірку прасвідруеце!
-Вы ўяўляеце, што вы бачылі?
-Ды яшчэ бы!
-И у краме гэтак жа магчыма сцяну узняць? Якое карыснае вынаходніцтва!
-А вы з магнітафонам да Шпака прыйшлі?
-Разумееце, абмінуўшы ўусе гэтыя сцены, я магу пранізаць прастору.Я магу рушыць на дзвесьце, на трыста год назад.
-Да,да,да.
-Вы ігнаравалі маё пытанне наконт магнітафону.
-Цьфу на вас!
Ах, якая машына! Гэта сапраўды новае слова і ў навуцы і у тэхніцы!
-Цьфу на вас яшчэ раз!
-Мы зараз жа трапім у минулае і убачым старажытную Маскву!
-Адумайцеся, таварыш Цімафееў, перш чым, разумееце, убачыць старажытную Маскву без дазвалення адпаведных органаў!
-Пачакай!
-Што такое?
-Кали яшчэ раз залезеш у вопыты акадэміка и станеш на шляху прагрэсу...
-Зразумеў.
-Дзейнічайце.
-Я хвалююся.
-Смялее, я тут
Да прынябёснага паселішча...
...Прэпадобнаму ігумену Казьме
-Казьме.
-Цар и Вялікі князь усея Русі
- Усея Руси
-Чалом б`е
Пишы далей!
- Глядзіце! Дык гэта ж Іван Грозны!
-Ідзі ты!
Дэманы! Дэманы!
Згінь! Згінь! Знікні!
-Пачакайце!
-Увы мне грахоўнаму! Гора мне, акаяннаму душагубцу!
-Стойте!
-Згінь!
-Пачакайце!
-Прападзі пропадам! Нячыстая сила!
-Ты куды званіць збіраешся?
-У міліцыю!
--Пакладзи трубку!
-Чаго?
--Пакладзі трубку! Чаго? Чаго пакладзі?
-Трубку!-
-Не пакладу!
-Кладзі трубку, я табе кажу!Пакладзі трубку!
-Прыб`ю, капялюх!
Дзе дэманы?
Бей дэманаў!
Кладзіся!
Стойце!
Пачакайце!
Замуравалі, замуравалі дэманы!
Вось што крыж жыватворны робіць!
А дзе цар?
Закусваць трэба!
Хутчэй!
-Ой як яны крычаць!
-Яны не могуць крычаць! Яны дауным-дауно мерцвяки!
-Бачылі, як мерцвяки страляюць?
-Адчыняй, сабака!
-(Гэта ён каму?)
-Вам!
-Мне?
-Ох, цяжка мне! Скажы яшчэ раз, ты сапраўды не дэман?
-Я вам сто разоў тлумачыў, хто я такі!
-Не дэман я!
-Ой, не хлусі! Цару хлусіш! Не чалавечым хаценнем, а божым загадам цар есі!
-Вельмі добра, я выдатна разумею, што вы цар, але...
-Гора мне, Івану Васільевічу!
-Гора мне, цудадзей, адпрауляй мяне назад!
-Не магу! З-за гэтага праклятага бярдыша перагарэлі ўсе транзістары і пакуль я не куплю новыя, я не магу адаслаць вас назад.
-Дык купляй!
-Крамы зачынены, абедзенны перапынак.
-О гора мне! О гора мне!
-Вы гарэлку п`еце?
-Анісавую!
-Так! Анісавай, нажаль, няма. Сталічная!
-Пейце!
-Скаштуй спачатку ты з маёй шклянки!
-Навошта?
-Скаштуй!
-Вы мяркуеце, што я хачу вас атруціць? У нас няма такога звычаю. И кількамі ў наш век атруціцца лягчэй, чым гарэлкай! Пейце!
-Здрав будзь, баярын!
-Будзьце здаровы!
-Ключніца гарэлку рабіла?
-Хай будзе ключніца! Закусвайце!
-Ты такую машыну зрабіў?
У мяне вось таксама адзін таки быу. Крылы зрабіў.
-Ну,ну?
-Што, ну?Я яго на бочку з порахам пасадзіў. Хай палятае!
-Навошта так сурова?
-Я не п`ю, Іван Васільевіч. Дзякуй.
-Ты мяне паважаеш?
-Госпадзі, Іван Васільевіич!
-Тады пей!
-Трошкі! Стоп, стоп!
-Ну, здрав будзі!
-Ваша здароу`е!
-Дык гэта, стала быць, ты тут жывеш! Палацы цеснаватыя!
-Дык ужо, вядома, не царскія хорамы.
-Дык ужо вядома.
-А баярыня твая дзе? Ци у царкве?
-А баярыня мая з сваим каханкам Якіным на Каўказ сёння ўцякла.
-Як зловяць, Якіна на кол пасадзіць.
-Навошта, Іван Васільевіч? Яны кахаюць адзін аднога і хай будуць шчаслівы.
-Ух, літасцівы ты чалавек!
Госпадзі Божа мой! Што ж я гэта тут, а там у мяне шведы Кемь захапілі! Баярын, адсылай мяне назад, Бяжы, купляй гэтыя транзістары!
Я заняты! Патэлефануйце пазней!
Я з табой пайду!
Па вуліцы?-Не, гэта выключана. Чакайце мяне тут.
-Толькі ты, баярын, пахутчэй!
-Сам спяшаюся. Тых дваіх таксама вяртаць трэба.
Што з імі ўу вас там будзе?
-Галовы им паадрубаюць и ўся справа.
-И ўся справа?
-Ды пэс з імі.
Жывыми хапайце дэманаў!
Стойце!
Эурыка! Царскія шмоткі! Апранайся! Царом будзеш!
-Ні за што!
-Апранайся! Прыб`ю!
Пагавары хоць ты са мной
Гітара семіструнная
Уся душа пауна табой, а ноч такая лунная
Эх раз, ды яшчэ раз,
Ды яшчэ многа-многа раз.
У чыстым поли васількі
Дальняя дарога
Сэрца рвецца ад нуды,
А у вачах трывога.
-Ну як?
-Ой, непадобны! Ой, халтура!
Дай ці хоць зубы падвяжу. Няшчасце мае!
Разумееш, у таго твар разумнейшы.
-Вось твару папрашу не кранацца!
-Сядай! Займайся дзяржаунай справай!
Бяры кій! Дыктуй!
-А што дыктаваці?
-Ну, гэта... Цар и вялікі князь...паўтарай...усея Руси.
-Цар и вялікі князь...паўтарай...усея Русі...
-Ды не паўтарай "паўтарай"! Ціха!
Дык вы кажаце...Цар і вялікі князь...Напісаў, коска.
Куды гэта наш сакратар запрапасціўся?
У чым справа, таварышы?
Я вас пытаюся, каштоўныя, у чым справа?
Яки шкоднік адважыўся зламаці дзверы у царскае памяшканне? Хіба іх дзеля таго вешалі, каб вы іх ламалі?
Працягвайце, Ваша вялікасць.
Чалом б`ець. Кропка з коскай.
Дык я чакаю адказа на пастаўленае мною пытанне.
Цар, цар тут, тут цар, цар тут...
Цар тут!
Сядзець! А дзе ж яму быць?
Цар заўсёды на сваим месцы!
-Не карай смерцю, вялікі гасудар, надзея!
Дэманы цябе схапілі - па усіх харомах мы за імі ганяліся!
Хоп! А дэманаў та і няма!
-Былі дэманы. Мы гэтага і не адмаўляем.
Але яны самаліквідаваліся. Таму прашу гэтую недарэчную паніку спыніць. Ты хто такі?
-Феафан, дзяк пасольскага загаду.
-Добра, Федзя. Заставайся тут, а астатніх прашу пакінуць царскі пакой, Карацей гаворачы, усе вон!
Гыркні на іх!
-Вон!
-Не карай смерцю, вялікі гасудар, надзея!
-Ды годзе куляцца! Кінуўся раз, кінуўся два - хопіць!
-Што ж гэта ў цябе гасудар, а?
Али хвароба якая сталася?
-Ты не маўчы, як пень! Я ж не магу адзін працаваць!
-Зубы баляць! Перыястыт у яго, флюс. Не чапляйся да цара.
-Федзя! Ты кінь кланяцца. Гэтак ты да вечара будзеш кланяцца.
-Будзем знаёмы!
-Не гневайся, баярын, не прызнаў я цябе. Аль ты князь?
-Я? Бадай што князь! А што тут дзівоснага?
-Ды адкуль жа ты з`явіўся у палацы царскім? Бо не было ж цябе?
-Бацюхна цар, хто ж гэта такі?
-Гэта прыяцель Антона Сямёнавіча Шпака.
(Ой дурань!)
Надзея-цар кажа, што я князь Миласлаўскі. Задавальняе гэта вас?
-Чур...Згінь!
-Што такое?
-Дык ведзь пакаралі цябе смерцю надоечы!
-Вось гэта навіна!
-Павесілі цябе на ўласных варотах трэцяга дня па загаду цара
-Ой, дзякуй! Павесілі мяне па твайму загаду.Выратоувай, а то засыплемся. Чаго ж ты маучыш, сволач? А! Успомниў! Дык гэта ж не мяне павесілі! Таго, якога павесілі, як звалі?
-Ванька-разбойнік.
-А я наадварот, Жорж. Той бандыт проста мой аднафамілец. Правільна я кажу?
-Угу.
-Вось, кали ласка.
-Чаго гэта яны там зноўку разгарланіліся? Збегай, Фядзюша, даведайся.
-Слухаюся!
Цара, цара, цара...
Шайбу, шайбу....
Служывы люд цара ўратаванага бачыць жадае. Радуюцца!
-Э, не, гэта адпадае. Няма калі. Радавацца потым будзем.
Адаслаць іх трэба неадкладна куды-небудзь, зразумела? Маучыць, пракляты.
-А што, Федзенька, вайны зараз ніякай няма?
-Ды як жа гэта няма, кармілец! Шведы проста заядаюць, крымскі хан на Ізюмскім шлясе бушуе.
--Як жа вы дазволіліи?
-Не карай смерцю!
-Падыміся, Фёдар! Я цябе не абвінавачваю. Сядай. Пішы: "Царскі загад": Паслаць войска выгнаць крымскага хана з Ізюмскага шляха.
Падпісвай, Вялікі гасудар.
-Я не маю права падпісваць такія гістарычныя дакументы.
Скажы им, каб назад не спяшаліся. Хай па дарозе дамоў Казань возьмуць. Ну, каб два разы не ездзіць.
-Ды як жа гэта, бацюшка, бо Казань жа наша. Мы яе даўным-даўно ўзялі.
-Да? Гэта вы паспяшаліся!
-Не карай смерцю!
-Ну, добра, Калі ужо ўзялі, так таму і быць. Не назад жа ім аддаваць. Ну, ідзі. І каб духу іхняга тут не было праз пяць хвілін!
Зялёнаю весной
Пад стараю сасной
З каханаю Ванюша развітваецца
Кальчугай ён звініць
Пяшчотна гаварыць:
Не плач, не плач, Маруся- прыгажуня.
Маруся маучыць і слёзы лье,
Ад суму баліць душа яе
Кап-кап-кап
З ясных вачэй Марусі
Капаюць слёзы на кап`ё
Кап-кап-кап
З ясных вачэй Марусі
Капаюць горкія
Капаюць кап-кап
Капаюць прама на кап`ё
Сцюдзёнаю зімой
Ізноўку пад сасной
З каханаю Ванюша сустракаецца
Кальчугай зноў звинить
І пяшчотна гаварыць
Вярнуўся я к табе, раскрасавіца
Маруся ад шчасця слёзы лье,
Як гуслі, душа яе спявае
Кап-кап-кап, з ячных вачэй Маруси
Капаюць слёзы на кап`ё
Ну, пайшли справы сёе-як. Што ж вынаходнік сваю машыну часу не круціць?
-Госпадзі! Яки ж скандал мяне дома чакае!
-А што такое?
-Я жа не сказаў Ульяне Андрэеўне, куды я пайшоў!
-Ах, да, безумоўна!
-То-то и яно!
Прабачце, што непакою вас у час вашай сямейнай драмы, скажыже, ці Іван Васильевич не ў вас? Яго па ўсім доме шукаюць.
-Ах, яки мярзотнік! И навошта я адкрылася гэтаму святому чалавеку?
Шурык, ты дома?
Чаго гэта, а?
Госпадзі! Дык гэта ж я чамадан мярзотніка Якіна ўзяла!
-Мала таго, што гэтая істэрычка ўчынила скандал на студыі,
яна яшчэ пераблытала нашы чэмаданы. И гэта за час да самалёта.
-Карп Савельич! Я проста аж не веру свайму шчасцю!
-Чакай мяне и я вярнуся.
Алё! Анюта? Ты сабе не ўяўляеш! Я адлятаю ў Гагры! З самім Якіным!
-Я думаю, Зінаида Міхайлаўна, вы выдатна разумееце, што пасля таго, што вы вытварылі на студыі, паміж нами ўсё скончана!
-Карп Савельіч, вы нягоднік!
-Папрашу вярнуць мой чэмадан. Спадзяюся, усе мае рэчы на месцы?
-Нягоднік, падлюка! Я кідаю мужа, гэтага святога чалавека з усімі зручнасцямі, геніяльнага вынаходніка. Еду да гэтага....мярзотніка!
-Божа мой, яки тэкст, якія словы!
-Вы яшчэ не ведаеце сапраўдных слоў! И за дзве гадзины да адезду я выяўляю ў яго гэтую кікімару, якую ён хапае за рукі і навогул паводзіць сябе як апошні мярзотнік!
-Я праходзиў з ёй сцэну! Істэрычка! Гэта мой прафесійны абавязак! Прoфесьoн де фуа!
-Хопіць! З мяне досыць! Я ухажу ад вас да рэжысёра Будзіміра Касога ў яго пастаноўку "Барыс Гадуноў".
-Касой- халтуршчык. А вы - бяздарнасць.
-У яго я буду іграць царыцу.
-У Касога нікога няма на ролю Іоана Грознага
-Што? Няма Іоана?Ды я ужо рэпетыравала з ім!
-Дзе рэпетыравалі?
-Тут!
-А хто грае Барыса - цара?Хто?
-Якога Барыса-цара?
Барыску на царства?
-Як, вы сапраўды репетыруеце?
Дык ён, каварны, адным толькі злым заплациў за ўсю дабрыню?
Сам захацеў цараваць і ўсім валодаць? Павінны смерці!
-Божа, які тыпаж! Браво, браво!
Прашу вас, прадоўжвайце!
-Ты пашто баярыню пакрыўдзиў? Смерд!
-Выдатна! Надзвычайна! Геніяльна! Сухайце, я не пазнаю вас у грыме. Хто вы такі? Сяргей Бандарчук? Не. А, Юрый Нікулін? Не,не. Божа мой! Інакенцій Смактуноўски! Кеша!
Як жа вы ўхавалі ад мяне гэта?
-Ах ты валацуга смяротны прышч?
-Ты што, здурнеў?
-Вось табе, сукін сын!
-Кеша! Гэта не дасціпна!
Божа мой!
Нягоднік, сукін сын!
Прэлюбадзей няшчасны!
Гэта сапраўдны цар!
На дапамогу! Ратуйце! Міліцыю!
-На калены, чарвяк!
Папаўся, прэлюбадзей, сукін сын Якін!
Маліся, шчучы сын! Разітайся з жыццём!
-Ах, гэта вы рэпетыруеце, Зінаіда Міхайлаўна?
-Рэ-пе-пе-тыруем...
-Якая ж гэта рэпетыцыя? Патэлефануйце ў міліцыю.
-Куды?
-Я тут, я тут.
-Натуральна як вы граеце! И цар такі тыповы... На нашага Буншу падобны! А мяне ж, Зінаіда Михайлаўна, абакраліи. Сабака з міліцыяй абяцаў прыйсці!
-Ты чыйны будзеш?
-Вы мяне прабачце, таварыхш артыст, але што гэта такое - чыйны?
-Чыйны халоп, пытаюся?
-Прабачце, але я вас не разумею!
Існы бязглузды халоп!
-Чаго гэта вы ўсё "халоп" ды "халоп"?
-Гэта ён з ролі. Ну, вось, роля такая!
-Гэтая роля абразлівая, я прашу яе да мяне не ўжываць! Ну і домік - то абкрадваюць, то абзываюцца, а яшчэ змагаемся за ганаровае званне дома высокай культуры быту. Гэта ж кашмар!
-Ну, любапалкі прышч, жывата ці смерці прасі ў баярыні.
-Жывата
-Жывата,жывата.
-Пашкадуй яго, вялікі гасудар!
-Жывата?Ну, хай будзе па-твойму!
-Выслухайце мяне, Карп. Толькі ўмольваю вас, спакойна. Гэта сапраўдны Іван Грозны! Памятаеце, я казала пра машыну часу?
Дык вось, Шурык здейсниў гэты вопыт!
-Ён жа мог мяне зарэзаць!
-И паміж іиншым, правільна б зрабиў.
Лухта! Які Іван Грозны? Ён жа даўно памёр!
-Хто памёр?
-Я не пра вас гэта кажу! Гэта іншы, які памёр, які...
-Ты баярыню спакусіў?
-Я азм есмь. Жыціе мое.
-Якое жыціе твое, пэс смярдзячы! Ты паглядзі на сабе! Жыціе!
-Падкажы мне што-небудзь па-славянску
-Пакі
-Пакі, пакі...Іже херувімы. Ваша сіяцельства, злітуйцеся. Між іншым, вы мяне не так зразумелі.
-Ды як жа цябе зразумець, калі ты нічога не гаворыш?
-Мовамі не валодаю, ваша благароддзе.
-Кахаеш баярыню?
-Кахаю! Шалёна!
-Ах баярыня, прыгажосцю лепа, чарулёна вуснамі, брывамі злучона. Чаго ж табе яшчэ трэба, сабака?
-Нічога.
-Дык жанися, хараняка, князь адпускае яе.
-Прашу вашай рукі, Зінаіда Міхайлаўна!
Алё! Галачка? Ты зараз ашалееш! Цудоўная навіна! Якін кінуў сваю кікімару і ўгаварыў мяне ляцець з ім у Гагры.
-Ну, барада шматгрэшная, калі за табой што кепскае праведаю!
-Не перабівай цара!
-Слухаюся!
-Дарую табе футру з царскага пляча!
-Дзякавай, дзякавай!
-Вельмі...понеже.. дужа вамі ўдзячны!
-Вялікі гасудар! Вам нельга ў такім выглядзе заставацца. Ці мала чаго могуць падумаць.
-Госпадзі ўсеўладны. Ды я ж забыўся, дзе я. Госпадзі. Забыўся.
-Пераапраніцеся, Іоанн Васільевіч!
-Ой, бясоўская вопратка.
-У мяне блытаюцца думкі. Футра, цар Іоан Грозны.
-Ды кінь ты нервавацца! Ну Іоан, ну Грозны, ну што тут асаблівага?
-Пайдзт лепш дапамажы цару пераапрануцца.
-Слухаюся!
Алё! Вава? Ты зараз павалішся!
-Госпадзі! Як жа да нашага Буншы падобны!
-Ды чаго вы! Вам вельмі падыходзіць.
-Дарагі цар, нам пара.
-Поеліку, мы зело на самалёт спазняемся.
-Абрусам дарога.
-Дазвольце вас падзякаваць за ўсё!
-А вы вельмі тэмпераментны чалавек!
Алё! Шурачка? Уяви сабе, Якін закахаўся у мяне як хлапчук, зрабіў мне прапанову и мы зараз адлятаем у шлюбнае вандраванне.
Кранай!
Ох, прыгажосць ды якая! Лепата!
Перакур!
-Пасол шведскі...
-У чым справа, Федзя?
-Пасол шведскі прыняць просяць!
Увядзіце грамадзяніна пасла!
Пасунь бровы! Пасунь бровы!
Дер грoссер кениг, дас швэдішен кенігрейх,
занде міх.
Зайнен трейен дінер, цу інен,
цар и фелікі кнэзе
Іван Васільевич усарусса.
-Інтурыст, добра гаворыць.
-А што ён гаворыць менавіта?
-А пэс яго ведае!
-Добра б перакладчыка
-Быў у нас талмач - яму перакладаць, а ён лыка не вяжа. Мы яго у кіпені і зварылі.
-Нельга так з перакладчыками абыходзіцца.
-Адказвай чаго-небудзь, бачыш - чалавек надрываецца.
-Гітлер капут!
-Прадоужвайце, містэр пасол. Мы з вамі цалкам згодны!
- Кемска вoлoст!
-Правільна, абсалютна...
Паслухайце, таварыш! Таварыш, ці можна вас на хвіліначку?
Хацелася б, так мовіць, у агульных рысах зразумець, чаго яму трэба.
-Ды зразумець яго, надзея-цар, не дзіва. Яны Кемску воласць патрабуюць. Ваявалі, кажуць, дык падай яе сюды!
-Што,што? Кемскую воласць?Хай забіраюць на здароўе. Я-та думаў, Госпадзі!
-Як жа гэта так, карміцель?
-Цар ведае, што робіць! Дзяржава не збяднее! Забірайце! Забірайце!
-Не карай смерцю, вялікі гасудар, дазволь слова молвіць!
Ды ты што, сукін сын, самазванец, казённыя землі пратрэнькваеш? Гэтак ніякіх валасцей не напасешся!
-Дык што перадаць мой кароль?
-Перадай твой кароль маё палымянае прывітанне!
-А Кемска волост?
-Такія пытанні, дараги пасол, з кандачка не вырашаюцца. Нам трэба параіцца з таварышамі. Заходзьце на тыдні.
Дарэчы, вам ад мяне маленькі сувенір. Трымай!
Ну, ауфидерзэен! Гудбай! Орэвуар!
Карацей гаворачы, чао!
Усе свабодныя.
Да, канвой таксама свабодны.
Канвой свабодны!
-Ты чаго, татуля, поўзаеш?
-Пасол рыцарски ордэн з грудзі згубіў.
-Нельга быць такім рассеяным. Глядзець трэба за рэчамі, калі ў пакой уваходзіш.
Чаго гэта ты, Фёдар, на мяне лупішся? Ці не думаеш ты, што гэта я ўзяў?
-Што ты?
-Ты не браў?
А мабыць, за трон закаціўся?
Ну, няма дык няма.
-Вось гора, а!
Мяне зноуку раздзіраюць невыразныя сумненні, у Шпака - магнітафон, у пасла - медальон.
-Ты на што намекаеш? Я цябе пытаюся, ты на што, царская морда, намекаеш?
Татарски князь Едігей да гасудара!
Прыём закончаны.Абедзенны перапынак.
Цар трапезнічаць жадае!
--Гэта сон нейкі!
-Хвіліначку! За чый кошт гэты банкет? Хто аплачваць будзе?
-Ва ўсялякім выпадку не мы!
Фядзюнчык, а што там такое?
А, ныркі заячыя кручаныя, галовы шчупаковыя з часнаком,
Ікра чорная, чырвоная, да...
Заморская ікра... Баклажанная!
-Хараство! Ну, цар, здрыгануліся!
-Здрыгануліся!
-Лепота
-Вітаю! Я яго па усяму дому шукаю, а ён у чужой кватэры сядзиць. Ты чаго адварочваешся, а?
-Паглядзіце, як маю кватэру апрацавалі. Гэта ж усё, што нажыта
непасільнай працай, усё загінула!
-Ды на каго ж ты падобны? Ты ж акасеўшы ад п`янства. Цябе ж пазнаць нельга! Ты што нацягнуў на сябе?
-Магнітафон імпартны...
-Ён жа п`яны
-Партсігар залаты, айчынны, нічога ж няма.
-Ён жа на нагах не стаіць! Ты куды? Ды што ж гэта такое? А ну ідзі дамоў, алкаголік
-Пакінь мяне, бабулька, я ў суме
-Бабулька? Нахабнік! Я ж на пяць гадоў за цябе малажэйшая. А ну пайшлі, зараз жа.
-Да ты вядзьмарка!
-Каравул! Каравул!
-Ух, вядзьмарка!
-Шчыра прызнацца - да!
-Паважаны Іван Васільевіч, я прашу засведчыць. Вось спіс зкрадзенных рэчаў:
Два магнітафона, дзве кінакамеры, два партсігара. Калі ласка!
-Як чалабітную цару падаеш?
-Дазвольце! Вы не хуліганьце! Што гэта за п`яныя выбрыкі? Я на вас скаргу падам - калектыўную!
-Да ты, я бачу, халоп, ніяк не сцихнеш!
-Психіятрычная бальніца? У майго мужа белая гарачка! На людзей кідаецца з нажом!
-Спыніцеся, схавайце ножык!
-Ножык!
Вы гляньце на нашага актывіста! Гэта ж узброены бандыт!
-Смерд!
-Ад смерда слышу!
-Халоп!
-Зараз міліцыя разбярэцца, хто халоп!
-Умольваю вас, пачакайце, гэта не Бунша!
-Як гэта не Бунша?
Гэта Іоан Грозны, сапраўдны!
Я заняты, пазваніце пазней!
Я адкрыў вам таямніцу, вы прыстойны чалавек. Умольваю, абяцайце маўчаць.
-Што вы! Даю сумленнае высокароднае слова.
-Дзякуй, дзякуй.
-Міліцыя? Гэта гаворыць сённяшни абакрадзенны Шпак. А я не наконт крадзяжу.У нас тут справы цікавейшыя. Інжынер Цимафееў у сваю кватэру жывога цара выклікаў. Я не пітушчы З кінжалам. Халодная зброя. Даю сумленнае слова. Чакаю.
-Уяўляю, якая зараз бойка на Ізюмскім шлясе ідзе.
-Ды гэта нічога
-Федзя, ты чаго там ціснешся каля нырак? Ідзі сюды, не саромейся. Трымай. Давай на брудэршафт вып`ем.
Слухай, дружа, у вас у ювелирнай краме каштоўнасци прымаюць?
-Зробім!
-Здрыгануліся!
Царыца да цябе, вялікі гасудар! Бачыць жадае!
-Дарэмна зняў! Не царская ў цябе фізіяномія!
-Чаго? Но, папрашу! З кім гаворыш? Халоп!
Дарагая царыца, вельмі рады!
Вельмі рады пазнаёміцца.
Вельмі рады. Добры дзень. Цар.
Вельмі прыемна, цар.
Вельмі прыемна. Цар, цар. вельмі прыемна.
Добры дзень. цар, вельмі прыемна.
Прашу вас, прашу вас да нашаго століка.
Мне здаецца, мы з вамі недзе сустракаліся.
-Ты што балбочаш, гад?
-Чалавек! Афіцыянт!
Ныркі адзін раз для царыцы.
-Прабачце, ваша імя, імя па бацьку?
-Марфа Васильеўна я.
-Цудоўуна.
-Чарачку кардамонавай?
-Ой, што вы.
-А што, не адмоўце, Будзьце здаровы.
Вось вы гаворыце- цар, цар.А вы думаеце, нам, царам, лёгка?Ничога падобнага! Ва ўсіх працоўных два выхадных дні, мы, цары, працуем без выхадных. Працоўны дзень у нас ненармаваны. Закусвайце, Маргарыта Васильеўна, усё аплачана.
Кали хочаце ведаць, нам, царам, за шкоднасць трэба малоко бясплатна даваць. Часопіс "Здароуе" так літаральна и загадвае: нярвовыя клеткі не аднаўляюцца.
И ўсё ты ў працах, вялікі гасудар, акі пчала!
Марго, вы адзіны чалавек, які мяне разумее.
-Яшчэ чарачку пад шчупачыную галаву?
-Ну што Вы, што Вы!
-Скажыце, ці няма у вас паасобнага кабінета?
-Да ты, ваша благароддзе, накіраўся!
Чаго ж вы, маэстры, маўчыце? Ну-ка, грымніце нам што-небудзь!
То не моцная хмара захмарылася
Хмара!
То не моцныя громы грымнулі.
Громы!
Куды едзе, сабака крымскі хан?
Сакака!
Які гэта сабака?
Не дазволю пра цара такія песні пець!
Распусціліся тут без мяне!
Што за рэпертуар у вас?
Трэба штосьці масавае спяваць, сучаснае. Як гэта?
Тралі-валі, Цілі-цілі.
Гэта нам не цілі-цілі,
Гэта мы не тралі-валі.
-Спакойна, Ваня! Будзе зроблена!
-Прабачце, як ваша імя, імя па бацьку?
-Марфа Васильеўна я
-Ну да, Марфа. Эх, Марфуша, ці нам быць у суме?
-Да ты, айцец, толькі скажы, як гэта, а мы перахопім.
-Стоп! Ціха.
Шчасце раптам
У цішыні
Пастукалася ў дзверы
Няужо ты да мяне?
Веру і не веру.
Падаў снег, плыў світанак,
Восень церусіла.
Колькі гадоў, колькі гадоў
Дзе цябе насіла?
Раптам, як у казцы, рыпнулі дзверы
Усё мне ясна зрабілася зараз
Колькі гадоў я спрачаўся з лёсам,
Дзеля гэтага спаткання з табой.
Мерз я дзесьці, плыў за мара.
Ведаю-гэта было не дарэмна.
Усё на свеце было не дарэмна.
Не марна было.
И прыйшло, и здзейснілася
И не чакай адказу,
Без цябе як жылося мне на свеце гэтым?
Той, хто чакае, усё стрывае,
Як бы жыццё не біла.
Толькі б усё, гэта ўсё
Не дарэмна было.
Танцуюць усе!
Войска збунтавалася! Кажуць, цар не сапраўдны!
-Дарагі самадзержац, мы прапалі!
-Я патрабую падоўжвання банкета!
Як прапалі? Чаму?
Тут!
-Хутчэй, князь, вяртай мяне назад
-Праз тры хвіліны ўсё будзе гатова!
Зараз, Іван Васільевіч! Вы бы пакуль пераапрануліся ў сваё, царскае.
Курыце? Не курыце? Правільна робіце. Я таксама не куру. А ўсё-таки, хто вы такі?
-Аз есьм цар.
-Мянушка?
-Ціха. Прозвівшча?
-Рурыкавічы мы.
-Імя, імя па бацьку?
-Іоан Васільевіч.
-Іоан. Год нараджэння?
-Тысяча пяцьсот трыццаць трэці ад Раства Хрыстова.
-Жартуем. Таксама мне Тарапунька и Штэпсель знайшоўся.. Ціха. Дзе пражываеце?
-У палатах!
-У якіх палатах? Адрас, адрас ваш!
-Да ты скажы, якая правіна на мне, баярын.
-Тамбоўскі воўк табе баярын! Кватэру Шпака вы бралі?
-Шпака?
-Да!
-Казань браў, Астрахань браў, Рэвель браў, Шпака - не браў.
Вось ён! Замялі цябе, галубчык. Дачакаўся, п`яніца?
-Вы хто?
-Таварыш лейтэнант, жана я гэтаму алкаголіку.
-Ілжэш! Якая ты мне жана, старая!
-Дапіўся да чорцікаў. Жонкі не пазнае. Психіатрычку прыйшлося выклікаць.
-Дык вось яно што! То-та я бачу, ён бязглуздзіцу гародзіць.Казань браў, Астрахань браў.
-Царом сабе называе - Іоанам Грозным.
-Белая гарачка. Тыповы выпадак.
-А як сапраўднае прозвішча гэтага хворага?
-Бунша Іван Васільевіч.
-Ілжэш! Вядзьмарка!
- Бачыць яго не магу!
Увага!
Падрыхтаваліся, Іван Васільевіч!
Жывымі хапайце самазванцаў!
Ікра чорная!
Ікра чырвоная!
Ікра заморская баклажанная!
Таварыш Цімафееў! Аляксандр Сяргеевич!
Ратуйце! Ратуйце! Ратуйце!
Іван Васильевич! Спяшайцеся! Бывайце!
-Жывыя?
-Жывыя! Расказаць - ніхто не паверыць!
-У міліцыі павераць!
-Вялікі гасудар! Адну хвілінку!
Цікавае кіно! Чагойсці ў вас, таварыш вучоны, на пляцоўцы міліцыя дзяжурыць?
-А, гэта вашага сябра, Шпака, сёння абакралі.
-Што вы гаворыце?
-Яшчэ аднаго затрымалі, таварышы.
-Не затрымалі. Я сам да вас ішоў. Чыстасардэчна ва ўсім прызнацца. З захапленнем аддаюся у рукі міліцыи і на яе спадзяюся.
-Вы хто такі?
-Бунша Іван Васільевіч.
-Значыцца, вы сцвярджаеце, што вы Іван Васільевіч Бунша?
-Ну-у!
-Вашы дакументы!
-Дома пакінуў.
-А хто можа паццвердзіць вашу асобу?
-Ды хто заўгодна. Хоць жонку маю запытайце.
-Вы у чымсці хацелі шчыра прызнацца?
-Каюся, што не па ўласнай воли, а па прымушэнню князя Міласлаўскага часова з`яуляўся выконваючым абавязкі цара.
-Якога цара? И вы цар?
-Цар, Іван Васільевіч Грозны.
-Ілжэш, сабака. Аз есьм цар!
Усё, што набыта непасільнай працай, усё ж загінула:
Тры магнітафона, тры кінакамеры, тры партсігара, куртка замшавая - тры курткі. И яны яшчэ змагаюцца за ганаровае званне дома высокай культуры побыту.
-Скажыце яшчэ раз, хто гэта такі?
-Госпадзі, ды я ж вам казала - муж мой, Іван Васільевіч Бунша. Цяпер цябе вылечаць, алкаголік!
-Цудоўна. А гэта хто такі?
-Самазванец!- Ад самазванца чую, вось так!
-Ну, а гэта хто такі?
-Муж мой, Іван Васільевіч Бунша. І цябе вылечаць.
-Дык што ж, выходзтць, у вас два мужа?
-Выходзтць, два.
-І абодва Буншы?
-Абодва!
-І цябе вылечаць! І цябе таксама вылечаць! І мяне вылечаць!
-Тое, што вы расказалі, грандыёзна! Вам, як відавочцы, цаны няма! Я б на вашым месцы за доктарскую дысертацыю неадкладна сеў бы.
-Спяшацца не трэба. Сесці я заўсёды паспею.
Няўжо ты да мяне? Веру і не веру. Падаў снег...
-Ульяна Андрэеўна, я царстваваў, але вам не здрадзіў! Мяне царыцай спакушалі, але не паддаўся я. Клянуся!
-А трасцы табе! У нашых руках быў сам Міласлаўски!
-Жорж Миласлаўскі?
-Ён самы!
-Затрымаць яго! Хутка!
-Зараз!
-Стойце! Трымайце Міласлаўскага! Трымайце яго!
-Я быу канчаткова ўпэўнены, што адаслаў вас назад.
-Спяшайся, князь, круці сваю машыну.
-Дзе ж вы былі ўвесь гэты час?
-У міліцыю замялі, справу шыюць! Пагоня, князь. Пагоня! Хутчэй!
Хутчэй, хутчэй, Госпадзі!
Бяжыце, Іван Васільевіч, бяжыце!
Хутчэй, Іван Васільевіч!
-Бягу ужо, Госпадзі, грахі мае цяжкія. Бывай, князь!
-Шчасліва! Не ўспамтнайце ліхам, Іван Васільевіч!
-Гэта бязладдзе. Зноўку абясточылі ўвесь дом, разумееш.
Майце ва ўвазе, мы будзем скардзіцца на вас у адпаведныя ўстановы!
-Што, вас ужо выпусцілі з вар`яцкага дому?
-Што? Што такое? Ах ты, хулиган!
-Якое хамства! А яшчэ акуляры надеў! Цябе яшчэ судзіць будуць, мярзотнік! Дапаможам, дапаможам! Вывучылі вас на сваю галаву! Аблыселі ўсе!
Што гэта, усё мне здалося ці напраўду было?
Іван Грозны? Міласлаўскі?
Ах, мяне ж Зіна кінула!
Лухта, добра мяне дзяўбанула!
А раптам не лухта?
Госпадзі! Што ў цябе робіцца? Накурыў, надымиў, і, вядома, яшчэ не абедаў.
-Ты не ад`ехала ў Гагры?
-Якія Гагры?
-Ты з глузду з`едзеш са сваёй машынай. Ой, дзе ты такі гузак пасадзиў?
-Зіна, скажы шчыра, дзе ты была зараз?
-На рэпетыцыі.
-Добра. Я спытаю па простаму: "Ты кахаеш Якіна?"
-Якога Якіна? Ды што з табой, Шурык?
-Не прыкідвайся. Ён ваш кінарэжысёр!
-Ніякага рэжысёра Якіна ў нас няма.
-Сапраўды?
-Ну сумленнае слова.
-Ура!