謄 ² ÌÀÑÒÀÖÒÂÀ 3
6 ñòóäçåíÿ 2006 ãîäà
²äó íà êàìá³íàò «Ìàñòàöòâà». Ãýòà õóò÷ýé ïàõàðîííàå
áþðî, áî ÿíî çàéìàå âÿë³êóþ ïëîø÷ó, áîëåé çà ³íøûÿ àðãàí³çàöû³.
Ó âåñòûáþë³ ñóñòðàêàþ ²âàíîâà, â³òàåìñÿ, â³íøóåì àäç³í àäíàãî ç
Íîâûì ãîäàì. ¨í çäç³¢ëÿåööà, ÿê ÿ ¢ òàê³ õîëàä ³äó ¢ ìàéñòýðíþ.
Êàæà, øòî ¢ñå õâàðýþöü, à ¸í ³äçå ³ ï³øà. «Âîñü ãýòà æûâàï³ñ! Æà-
äàåø ïàñïåöü óñå çðàá³öü», – êàæà ¸í. ß àäêàçâàþ, øòî ïàñïåþ, òî
– ïàñïåþ. ²âàíî¢ ïàâåäàì³¢, øòî ñ¸ííÿ ¢êëþ÷àöü àöÿïëåííå. ¨í âå-
äàå, áî ÿãî çÿöü – äûðýêòàð êàìá³íàòà. ß ñêàçà¢, øòî ìíå òðýáà ³ñö³
ïðàöàâàöü, áî æûöü çàñòàëîñÿ ìàëà. ²âàíî¢ ñêàçà¢, øòî ìภìåñöà
çàíÿòà. ß àäêàçà¢, øòî ïà÷àêàþ, ïàêóëü âûçâàë³ööà. ¨í çàñìÿÿ¢ñÿ.
Íå¢çàáàâå ¢ñå ïà÷àë³ áåãàöü, óêëþ÷àþ÷û äûðýêòàðà Íàâ³öêàãà.
Äàë³ ãàðà÷óþ âàäó, ïà÷àë³ ñïóñêàöü ïàâåòðà ç áàòà-
ðýé. Ñàíòýõí³ê, ÿê³ ðàíåé ïðàöàâà¢, çâîëüí³¢ñÿ. Àäì³í³ñòðàöûÿ
çýêàíîì³ëà ãðîøû íà àöÿïëåíí³ ³ àòðûìàëà äîáðóþ çàðïëàòó. Òðû
ìåñÿöû íå áûëî ¢êëþ÷àíà àöÿïëåííå. Ëþäç³ ç âûøýéøàé àäóêàöûÿé
ðàçìàðîç³ë³ áàòàðý³ ³ âûöÿíóë³ íà êàë³äîð ñåêöû³ ç äç³ðàì³. Âîñü ÿíà,
ýêàíîì³ÿ. 7 ñòóäçåíÿ ïðûõîäç³ë³ ìàñòàê³, çë³âàë³ âàäó, äçå ìàã÷ûìà.
ѳñòýìà ¢êëþ÷àíà, à áàòàðý³ çàìàðîæàíû. Íà êàëÿäû àäì³í³ñòðàöûÿ
áûëà íà âûõàäíûõ. 8 ñòóäçåíÿ ÿ çàñòà¢ñÿ äîìà. 9 ñòóäçåíÿ íàíÿë³
ñëåñàðࢠ³ ïà÷àë³ âûê³äâàöü ñåêöû³, ÿê³ÿ ëîïíóë³. Òðýáà áûëî çëó-
÷ûöü òûÿ, øòî çàñòàë³ñÿ, ñïàòðýá³ë³ñÿ íîâûÿ òðóáû ç íîâàé ðàçüáîé.
Ïà÷àë³ çëó÷àöü, ñàðâàë³ ðàçüáó. Óñ¸ ñàñòàðýëà, òîëüê³ òðîíü – ÿíî
ðàññûïàåööà. Ó ïàìÿøêàíí³, äçå çàõî¢âàþööà ìàå ðàáîòû ³ Êóõà-
ðàâà, äàëó÷àë³ òðóáû. Òàì áàòàðýÿ çàõàâàëàñÿ, áî ÿ çë³âࢠâàäó. Ç
ðàí³öû ïðàöàâà¢, à ¢ 19 ãàäç³í ñòàì³¢ñÿ, íå ¢ ñ³ëàõ áû¢ ñòàÿöü íà
íàãàõ, àääࢠêëþ÷ àä ñõîâ³ø÷à ìàéñòðó, ÿê³ äàïàìàãࢠñàíòýõí³êàì,
³ ïàéøî¢ äàäîìó. Ïðàç äçåíü ïðûéøî¢ ó ìàéñòýðíþ, ïàéøî¢ øó-
êàöü ìàéñòðà. ͳäçå ÿãî íå áûëî. Çàéøî¢ äà äûðýêòàðà. Òàì áûë³
ìàéñòàð, ãàëî¢íû áóõãàëòàð ³ äûðýêòàð. Óñå âåñåëà ñìÿÿë³ñÿ, ç
ÿêîé íÿãîäû ìíå íåâÿäîìà. Ãýòà ïàñëÿ òàãî, ÿê ðàçìàðîç³ë³ ñ³ñòýìó
àöÿïëåííÿ. Äà, ãýòà íå ³õ óëàñíàñöü. Ãýòà ¢ëàñíàñöü ìàñòàêî¢, à
ê³ðóå Ñàþç ìàñòàêî¢ ÐÁ. ͳõòî í³ çà øòî íå àäêàçâàå.
18 ñòóäçåíÿ 2006 ãîäà
Àäêðûâàëàñÿ âûñòàâà – àêâàðýëü ³ ãóàø – ìàñòàêà Ñÿíüêî
Ñöÿïàíà ¢ ðàòóøû ãîðàäà ³öåáñêà. Çà äâà äí³ äà ãýòàãà ¸í çàõàäç³¢
äà ìÿíå ³ çàïðàñ³¢ íà àäêðûöö¸ âûñòàâû. ß ïààáÿöࢠïðûéñö³. Ñÿíü-
êî – íå ÷ëåí Ñàþçà ìàñòàêî¢, àëå ÿãî ïðàöû çàñëóãî¢âàþöü òàãî, êàá
¸í áû¢ ó Ñàþçå. Âûêëàäࢠó ðîçíûõ øêîëàõ âûÿ¢ëåí÷àå ìàñòàöò-
âà, ó âó÷ûë³ø÷û, ó ñòóäû³ “Ìàëàäç³ê”. ßìó 65 ãàäî¢. Ãýòà ñö³ïëû,
ñàðàìë³âû ÷àëàâåê. Ìû âåäàë³ àäç³í àäíàãî, ñóñòðàêàë³ñÿ íà âû-
ñòàâàõ, íà Ñëàâÿíñê³ì áàçàðû, ðàçìà¢ëÿë³. Êàë³ ÿ çðàá³¢ ñâàþ ïåð-
ñàíàëüíóþ âûñòàâó äà 70-ãîääçÿ, ÿêàÿ ðàçìÿø÷àëàñÿ ¢ òðîõ çàëàõ
ìóçåÿ ³ ¢ çàëå Ñàþçà ìàñòàêî¢, òî ïðû ñóñòðý÷û ¸í ñêàçࢠìíå: “Òû –
âÿë³ê³ ìàñòàê”. ß íàñöÿðîæàíà ñóñòðý¢ ãýòûÿ ñëîâû. ß ñïûòà¢, ÷àìó
ðàïòàì âÿë³ê³, ïàäóìà¢, ìàáûöü, ãýòà íàñìåøêà. ¨í àäêàçà¢, øòî ÿìó
ñïàäàáàë³ñÿ ìàå ðàáîòû, øòî ¢ ³õ ¸ñöü óíóòðàíàÿ ýíåðã³ÿ, ÿêîé íÿìà
¢ ³íøûõ ìàñòàêî¢. Ïàñëÿ ãýòàãà íàøû àäíîñ³íû ñòàë³ áë³æýé. Íà
âûñòàâå áûëî øìàò ëþäçåé: ðîäíûÿ, íàâó÷ýíöû øêîë ³ âó÷ûë³ø÷à¢,
ïåäàãîã³, ìàñòàê³, çíà¸ìûÿ. Øìàò êàçàë³ ïðà ÿãî ïðàöàçäîëüíàñöü,
ïðà ÿãî ÿê ïåäàãîãà-ìàñòàêà, ïðà ³íòýë³ãåíòíàñöü, ñö³ïëàñöü ³ òà-
ëåíò. Ó ÿãî ñÿì’³ ¢ñå ìàñòàê³ – ³ æîíêà, ³ äçåö³. Ãýòà áûëî âåëüì³
ïðûåìíà. Øìàò ö¸ïëûõ ñëî¢ áûëî ñêàçàíà ¢ àäðàñ à¢òàðà. Íåêàëüê³
ÿãî àêâàðýëåé ïðûñâå÷àíà ñòàðîìó ³öåáñêó ³ àñàáë³âà ñàáîðàì,
ÿê³õ çàðàç íÿìà. ß ïðûåõࢠó ³öåáñê ó 1961 ãîäçå, ÿíû ÿø÷ý ñòàÿë³,
ÿ ³õ áà÷û¢. Ïîòûì ³õ çíåñë³, óçàðâàë³, áî âÿëàñÿ áàðàöüáà ç ðýë³ã³ÿé.
Ðàíåé ðàñïàâÿäàë³, øòî ïàäðû¢í³êîì áûëà æàí÷ûíà ç Ëåí³íãðàäà,
ó ÿå áû¢ òàëåíò ïà ãýòàìó ïûòàííþ. Âîñü ÿå ³ çàïðàñ³ë³ ¢ ³öåáñê
äëÿ ãýòàãà.
Ó ñâà³ì âûñòóïåëåíí³ ÿ ñêàçࢠøìàò ö¸ïëûõ ñëî¢ ó ÿãî
àäðàñ. ¨í ïðàöóå áîëüø ó ñàöðûÿë³çìå, íåêàòîðûÿ ïðàöû âûêàíàíû
¢ êëàñ³÷íûì ñòûë³. Àëå ÷àìó æ ÿìó ñïàäàáàë³ñÿ ìàå ðàáîòû? Êàë³
ÿãî ñëîâû ø÷ûðûÿ, òî ãýòà ãàâîðûöü àá òûì, øòî ÿãî êóëüòóðà ³
äûÿïàçîí óñïðûíÿööà øûðýé, øòî ³ ðîá³öü ÿãî ³íòýë³ãåíòàì. Áûëî
øìàò âûñòóïàþ÷ûõ, øìàò êâåòàê ³ ö¸ïëûõ ñëî¢. Íàñòðîé âà ¢ñ³õ
áû¢ äîáðû. Ïàñëÿ ¢ êàíöû çàëû áû¢ àðãàí³çàâàíû íåâÿë³ê³ ôóðøýò.
Áûë³ áóòýðáðîäû, öóêåðê³, ñàäàâ³íà, ñóõîå â³íî. Æîíêà ïàäûõîäç³ëà
äà êîæíàãà ç ö¸ìíà-÷ûðâîíàé áî÷à÷êàé ³ íàë³âàëà â³íî. Ãýòà áûëî
íå÷àêàíà ³ ïðûåìíà. Óñ¸ ïðàõîäç³ëà êóëüòóðíà ³ ³íòýë³ãåíòíà, óñå
ðàçìà¢ëÿë³ àäç³í ç àäíûì.
Ç 18 ñòóäçåíÿ 2006 ãîäà ïàâÿë³÷û¢ñÿ ìàðîç äà 24 - 30°. Ãýòà
áûëî íå÷àêàíà, òàê³ ñêà÷îê ç íóëÿâîé êðîïê³ äà -30° – ãýòà øìàò
àäðàçó. Àðãàí³çì ÷àëàâåêà íå ïðûâûê äà òàêîãà. Ñòàëà çàíàäòà õî-
ëàäíà. ×àòûðû äí³ ÿ íå õàäç³¢ ó ìàéñòýðíþ ³ í³êóäû íå âûõàäç³¢.
Òîëüê³ ñ¸ííÿ, 22 ñòóäçåíÿ, ñõàäç³¢ ó ñóñåäíþþ êðàìó. Çðàá³¢ ñàáå
êàí³êóëû. Çàíÿ¢ñÿ ïðàöàé ïà ãàñïàäàðöû, ó êâàòýðû. Çààäíî ³ àä-
ïà÷ûíàê àä æûâàï³ñó, õîöü ìîçã àïðàöî¢âàå íåêàòîðûÿ áóäó÷ûÿ
êàðö³íû.
ßê ÿ ñòࢠñòàðøûí¸é ñàäîâàãà òàâàðûñòâà
“À¢òàìàá³ë³ñò”
8 ñàêàâ³êà 2006 ãîäà àäáû¢ñÿ ñõîä äà÷í³êࢠÑÒ
“À¢òàìàá³ë³ñò”. Ãýòà ¢æî òðýö³ ñõîä. Ó ì³íóëûì ãîäçå çà ñòàðøû-
íþ ³ áóõãàëòàðà ïðàöàâàëà ѳí³öà Çîÿ Ìà³ñåå¢íà. Çà ÷àñ ïðàöû ÿíà
ñóòûêíóëàñÿ ç ìíîã³ì³ öÿæêàñöÿì³, öÿïåð àäìà¢ëÿåööà àä ïðàöû
ñòàðøûí³, àëå í³õòî íå õî÷à ³ì áûöü. Êàë³ âûá³ðàë³ Çîþ Ìà³ñåå¢íó,
øìàò õòî ç äà÷í³êࢠâûêàçâࢠòàêîå ìåðêàâàííå, øòî ñòàðøûíÿ íå
ïàòðýáíû, à ïàòðýáíû òîëüê³ áóõãàëòàð. Áûëû ñòàðøûíÿ í³÷îãà íå
ðàá³¢. Òðû ãàäû òàìó òðýáà áûëî ïðûíÿöü íîâû ñòàòóò. Íå çðîáëåíà
àôàðìëåííå ¢ áàíêó äàêóìåíòà¢, êàá âåñö³ ðàçë³ê ç Áåëýíåðãà, çà êà-
ðûñòàííå ýëåêòðàýíåðã³ÿé. Ñëóï ýëåêòðàýíåðã³³ áà÷û¢ íà äðàòàõ, ¸í
íàõ³ë³¢ñÿ íà 45 ãðàäóñà¢, ³ çíàõîäç³ööà ¢ àâàðûéíûì ñòàíå. Òðàíñ-
ôàðìàòàð, ÿê³ ñ³ëêóå äà÷íûÿ äîì³ê³-ó÷àñòê³, ¸í íå àôîðìëåíû, íå ïà-
ôàðáàâàíû, çàðîñ ïóñòàçåëëåì ³ õìûçíÿêîì. Äà÷í³ê³ ïðûñòàñàâàë³ñÿ
êðàñö³ ýëåêòðàýíåðã³þ. Çà ãîä íàêðàë³ íà 500 000 ðóá븢. Ïàêðûâàöü
ãýòûÿ âûäàòê³ òðýáà çà êîøò óçíîñà¢, äàäàòêîâûÿ ¢çíîñû ïëàö³öü
äà÷í³ê³ íå õî÷óöü. Íåàáõîäíà áûëî çìÿí³öü íàçâó òàâàðûñòâà, áî
ÿíî äà¢íî ñàìàñòîéíàå, íå çàëåæûöü í³ àä ÿêîãà ïðàäïðûåìñòâà.
Øìàò áûëî ³íøûõ ïûòàííÿ¢. Ïàä ïàãðîçàé áóõãàëòàðà, øòî ÿíà
ê³íå äàêóìåíòû ³ àäìîâ³ööà àä ñâà¸é ïàñàäû, äà÷í³ê³ ñàáðàë³ñÿ ¢
äàñòàòêîâàé êîëüêàñö³. Íà ôîíå äâóõ ãðóï áÿðîç íà çÿë¸íàé òðàâå
ðàçìÿñö³¢ñÿ ñõîä. Óñå ïàñåë³ äóãàïàäîáíàé ë³í³ÿé ³ ñâà³ì àäçåííåì
íàãàäâàë³ âÿñ¸ëêó. Ç.Ì. ѳí³öà ðàñïàâÿëà ïðà ïðûõîä ³ ðàñõîä ãðà-
øîâûõ ñðîäêà¢. Ïà÷àë³ñÿ äýáàòû. Êîæíû äàâࢠïàðàäó, ÿê çëàâ³öü
çëîäçåÿ, ÿê³ êðàäçå ýëåêòðàýíåðã³þ ³ øòî äëÿ ãýòàãà òðýáà ðàá³öü.
Ïðàïàíî¢ áûëî øìàò, ñòàÿë³ ãóë ³ ðîçíàãàëîññå, ÿê³ÿ, çë³âàþ÷ûñÿ
¢ àäíî, íàãàäâàë³ ÷àðàäû ñàðîê. Êàë³ ñóïàêî³ë³ñÿ, âûðàøûë³, øòî
òðýáà àáðàöü ñòàðøûíþ, àëå í³õòî íå õàöå¢ áûöü ñòàðøûí¸é. Íåõ-
òà ç òûõ, øòî ñÿäçåë³, óí¸ñ êàíäûäàòóðó ïðàäïðûìàëüí³êà. Ãýòà
ñàë³äíû ÷àëàâåê, ïðûéøî¢ íà ñõîä ó êàñöþìå ö¸ìíà-øýðàãà êî-
ëåðó. ¨í æûâå ïàñòàÿííà íà äà÷û. Ïðàöóå øàô¸ðàì, ìàå ¢ëàñíûÿ
à¢òàìàá³ë³ «Ç³ë» ³ «Âîëãó», ðàçìà¢ëÿå áàñàì, àäðûâ³ñòà ³ ãðóáà, ÿê
áû çàãàäâàå. Êàë³ áûëî ïàñòà¢ëåíà ïûòàííå, õòî ãàëàñóå çà ÿãî, ¸í
àäðàçó ñêàçà¢: «Íå, íå, íå!». Õîöü äà ãýòàãà äàâࢠïàðàäû, ÿê ³ øòî
òðýáà ðàá³öü. Ïåðàéøë³ äà ³íøàãà êàíäûäàòà. Ìàëàäû ïðàöàâ³òû
ìóæ÷ûíà ãàäî¢ ñàðàêà, ñÿðýäíÿãà ðîñòó àäìîâ³¢ñÿ àäðàçó, ñêàçà¢,
øòî ¸í íå çãàäç³ööà í³ çà øòî. Áûë³ ïðàïàíîâû çðàá³öü ñòàðøûí¸é
ìóæà áóõãàëòàðà, íåêàòîðûÿ äà÷í³ê³ ñòàë³ ñìÿÿööà ³ ïàäê³äâàöü âîñ-
òðûÿ æàðòû. Êîæíû õàöå¢ çäàâàööà ðàçóìíûì, àëå æ âûãëÿäàëà
ãýòà ñìåøíà. Íåõòà ïàäࢠãîëàñ: «Òðýáà âûáðàöü æàí÷ûíó. Íÿõàé
ÿíà ê³ðóå». Àëå ³íøûÿ æàí÷ûíû çàïÿðý÷ûë³: Øòî, íàøû ìóæ÷û-
íû – ñëàáàê³? Õàâàþööà çà ñï³íû æàí÷ûí? Âîñü ãýòà ìóæûê³! ͳ
íà øòî íå ãîäíûÿ, òîëüê³ áóòýëüêó ³ì äàâàé!». «À âàì øòî ïàòðýá-
íà?», – ïûòàë³ñÿ ìóæ÷ûíû ¢ æàí÷ûí. Óñå çàñìÿÿë³ñÿ. Ó ïðîøëûì
ãîäçå ÿ áû¢ ÷ëåíàì ê³ðà¢í³öòâà ³ äàïàìàãࢠáóõãàëòàðó ï³ñàöü ïðà-
òàêîëû ñõîäà¢, äàâࢠ¸é ïàðàäû ïà ðîçíûõ ïûòàííÿõ. Ãýòà áûëî íà
ãðàìàäñê³õ ïà÷àòêàõ. Àëå ¢ êàíöû ñåçîíà áóõãàëòàð âûäçåë³ëà ìíå ³
äðóãîìó ÷ëåíó ê³ðà¢í³öòâà ÿê çààõâî÷âàííå àäíàðàçîâà ïà 50 ðóá븢.
Íà ïàïÿðýäí³õ äâóõ ñõîäàõ âûëó÷àë³ ìàþ êàíäûäàòóðó, àëå ÿ êîæíû
ðàç àäìà¢ëÿ¢ñÿ. Ìíå 75 ãàäî¢, ìíå íå ïàòðýáíû ë³øí³ÿ êëîïàòû.
Íà ãýòû ñõîä ÿ ³øî¢ ç ðàçë³êàì, êàá àäìîâ³ööà àä ïðàöû ÿê ÷ëåí
ê³ðà¢í³öòâà, êàë³ ìÿíå âûëó÷àöü. ² í³ ¢ ÿê³ì âûïàäêó íå çãàäæàö-
öà ïðàöàâàöü ñòàðøûí¸é. Ñÿäæó íà ñõîäçå ³ íàç³ðàþ çà ¢ñ³ì, øòî
àäáûâàåööà. ß çàäàþ ïûòàííå áóõãàëòàðó, êîëüê³ ïàêðàë³ ê³ëàâàò
ýëåêòðàýíåðã³³ ³ íà ÿêóþ ñóìó. Âûñâåòë³ë³, øòî øìàò. ß ¢æî çãàäâà¢
ïðà ãýòà. Ðàïòàì áûëû ñòàðøûíÿ ³ íåêàëüê³ ³íøûõ ÷ëåíࢠêààïå-
ðàòûâà âûëó÷àþöü ìàþ êàíäûäàòóðó íà ñòàðøûíþ. ß ïàðà³¢ ïå-
ðàáðàöü óñ³õ ñâà³õ, ìàáûöü íåõòà çãàäç³ööà. Ìíîã³ÿ çàêðû÷àë³, øòî
¢æî ¢ñ³õ ïåðàáðàë³. ß íå ñòࢠàäìà¢ëÿööà. Óñå ç ïàë¸ãêàé óçäûõíóë³
³ àäíàãàëîñíà ïðàãàëàñàâàë³ çà ìÿíå. Ïàñëÿ ãýòàãà ÿ ïà⸢ ñõîä.
×ëåíàì ê³ðà¢í³öòâà âûáðàë³ æàí÷ûíó Ìàëåâ³÷. ßíà ðàíåé êàçà-
ëà, øòî êàë³ íå æàäàåöå àáðàöü ñâàéãî ñòàðøûíþ, òî áóäçå ÷óæû.
Ïðàéøëî 16 ãàäî¢, ÿê ÿ íàáû¢ òóò äà÷ó, ìíîã³ÿ âåäàþöü ìÿíå ³ ìàþ
ïðàôåñ³þ, ³ ¢ñ¸-òàê³ ÿ äëÿ ³õ ÷óæû. Ðàíåé ãýòûÿ äà÷û áûë³ òîëüê³
äëÿ à¢òàìàá³ë³ñòà¢, à çàðàç 50 % ïðàäàë³, ³ æûâóöü òóò ðîçíûÿ ïà
ïðàôåññ³³ ëþäç³. Âûáðàë³ ðýâ³ç³éíóþ êàì³ñ³þ. Íåõòà ïðàïàíàâà¢
áóõãàëòàðó çàðïëàòó 50 ðóá븢 ó ìåñÿö. ßíà àäêàçàëà, øòî çà ãýòûÿ
ãðîøû ÿíà íå áóäçå äóðûöü ãàëàâó. Ó ì³íóëûì ãîäçå ¸é çà áóõãàëòà-
ðà ³ ñòàðøûíþ ïëàö³ë³ 100 ðóá븢 ó ìåñÿö. Âûðàøûë³ ïàê³íóöü çàð-
ïëàòó áóõãàëòàðó 100 ðóá븢. Äàëåé âûðàøàë³ ïûòàííå ïðà çàðïëàòó
ñòàðøûí³. Àäíà æàí÷ûíà ñêàçàëà: “80 ðóá븢”. Òàäû ÿ àäêàçࢠ¸é:
“ß ìàãó ñàñòóï³öü ñâàþ ïàñàäó âàì”. Ïà÷ó¢ñÿ ãîëàñ: “Íó ÿê ñòàðøû-
íÿ áóäçå àòðûìë³âàöü ìåíø çà áóõãàëòàðà, òðýáà àäíîëüêàâà äàâàöü
çàðïëàòó”. Âûðàøûë³ äàöü çàðïëàòó ñòàðøûí³ 100 ðóá븢.
Ýëåêòðûê íà ñõîäçå íå ïðûñóòí³÷à¢. Êàë³ âûðàøàëàñÿ ïû-
òàííå ïðà çàðïëàòó ýëåêòðûêà, ìíîã³ÿ áûë³ ³ì íåçàäàâîëåíû, êàçàë³,
øòî ¸í í³÷îãà íå ðîá³öü, ìû ÿãî íå áà÷ûì, íå êàíòðàëþå ë³÷ûëüí³ê³.
Âûðàøûë³ äàöü ÿìó çàðïëàòó 70 ðóá븢 ³ çàðïëàòó ïà âûêàíàíí³ ðà-
áîò. ß ¢í¸ñ ïðàïàíîâó, øòî çà êðàäçåæ ýëåêòðàýíåðã³³ òðýáà äàâàöü
øòðàô 100 000 ðóá븢 ³ àäêëþ÷àöü àä ñåòê³. Ïà÷óë³ñÿ âûãóê³, øòî
ñïà÷àòêó òðýáà íàâåñö³ ïàðàäàê, à ïîòûì óæî êàðàöü. Òðýáà çíàéñö³
³íøàãà ýëåêòðûêà, àëå äçå ÿãî ¢çÿöü. Ó íàøûì ÑÒ íÿìà ³íøàãà ýëåê-
òðûêà. Õàäç³öü ïðàâÿðàöü ïðàâîäêó, ëàâ³öü çëîäçåÿ¢ – íàæûâåø
âîðàãà¢. Äîì³ê³ ¢ àñíî¢íûì äðà¢ëÿíûÿ, äàø÷àíûÿ. Óñå ïàê³äàþöü
³õ íà âîñåíü ³ ç³ìó, à ñàì³ ç’ÿçäæàþöü. Óñ¸ ìîæà çäàðûööà, ìîãóöü
³ ñïàë³öü. Òàê äóìàå êîæíû, òàìó ³ íå æàäàþöü ãýòûì çàéìàööà.
Ïàñëÿ ¢ñÿãî ¢ñ¸-òàê³ ïðàãàëàñàâàë³. ß ïàäóìà¢, øòî çëîäçåÿ¢ òðýáà
íåÿê íàïóæàöü. Ñà ñõîäó ïðûéøî¢ äàäîìó, æîíöû í³÷îãà íå ñêàçà¢.
Ïðàç äçåíü ïðûéøëà áóõãàëòàð, êàá íàï³ñàöü ïðàòàêîë ñõîäó. ßäâ³ãà
Àíäðýå¢íà ïðàöóå ¢ íàñ ñàêðàòàðîì íà ãðàìàäñê³õ ïà÷àòêàõ. ß ïà÷à¢
äûêòàâàöü òýêñò, ³ êàë³ äàéøë³ äà ñòàðøûí³, íàê³íóëàñÿ íà ìÿíå:
«Òû äࢠçãîäó? Íàâîøòà òàáå ãýòà ïàòðýáíà? Òû øòî, íå âåäàåø,
ÿê³ÿ òóò ëþäç³, çàõàöå¢ íåïðûåìíàñöåé, íàæûöü âîðàãà¢?!”
Ïðàòàêîë íàï³ñàë³, øòî çðîá³ø, òðýáà íåêàìó áûöü ñòàð-
øûí¸é. Àëå ïðàéøëî ¢æî òðû ñõîäû ³ í³õòî íå çàõàöå¢ óçÿöü íà
ñÿáå êëîïàòû. Õîöü íåêàòîðûÿ êàæóöü, øòî âÿë³ê³ÿ ¢çíîñû ³ âÿë³ê³ÿ
çàðïëàòû ¢ áóõãàëòàðà ³ ñòàðøûí³, àëå æ ÿíû í³÷îãà íå ðîáÿöü. Àäíà
æàí÷ûíà ñêàçàëà, êàë³ ïëàö³ëà ¢çíîñû, øòî í³ çà ÿê³ÿ ãðîøû
çãàäç³ëàñÿ á ïðàöàâàöü ñòàðøûí¸é. ß ³ ñàì ïàäóìà¢: ÿê³ ìÿíå ÷îðò
øòóðõíó¢, øòî ÿ äࢠçãîäó. Íàñòðîé äðýííû, ñàì ñàáîé íåçàäàâîëå-
íû. Ó ãàëàâå ðîçíûÿ ãëóïñòâû. Çàìåñò òâîð÷àñö³ òðýáà ÷àñ àä ÷àñó
çàéìàööà áÿãó÷ûì³ äðîáÿçíûì³ ïðàáëåìàì³. Äâà àëüáî òðû ãàäû
òàìó òðýáà áûëî çìÿí³öü íàçâó ñàäîâàãà òàâàðûñòâà. Çàðàç ìíå ãýòà
òðýáà ðàá³öü. Çàïî¢í³ë³ çàÿâó íà äçâþõ ìîâàõ ³ ¢íåñë³ 12 íàçâࢠáó-
äó÷àãà ÑÒ, çàïëàö³ë³ 30 ðóá븢 ³ àäïðàâ³ë³ ¢ ̳íñê ó ̳í³ñòýðñòâà
þñòûöû³. Ïðàç 10 äç¸í ìíå ïðûéøî¢ ë³ñò àäòóëü. ϳøóöü, øòî ìû
àäïðàâ³ë³ ³ì êîï³þ ÷ýêà àá óïëàöå, à ³ì ïàòðýáíû àðûã³íàë. Íàê³ðàâàë³
äðóã³ ë³ñò ç àðûã³íàëàì. Ïðàéøëî ïàðàäêàì ÷àñó, ³ ÿ ïàåõࢠäàäîìó.
Ç ïàøòîâàé ñêðûí³ âûöÿãíó¢ ãàçåòó ³ äâà ë³ñòû. ß íå ïàãëÿäçå¢ íà
àäðàñ ³ àäêðû¢ ãýòûÿ ë³ñòû. Àêàçàëàñÿ, ÿíû íå ìíå, ãýòû ÷óæûÿ
ë³ñòû. Äàâÿëîñÿ ³õ çàêëåéâàöü ³ àäíàñ³öü íà ïîøòó, êàá ³õ àäíåñë³
àäðàñàòàì. Êàë³ ïðûÿçäæࢠäàìî¢ äðóã³ ðàç, ìíå ïàòýëåôàíàâàë³ ç
̳í³ñòýðñòâà þñòûöû³. Ñêàçàë³, øòî íàçâà íàøàãà ÑÒ áóäçå – «Çà-
ïàâåòíàå». Çàïûòàë³ ö³ çãîäçåí ÿ. «À ³íøàé íàçâû íÿìà?» – ñïûòà¢
ÿ. Ìíå àäêàçàë³, øòî íÿìà. Ïðûéøëîñÿ ïàãàäç³ööà ç ãýòàé íàçâàé.
«Õàé áóäçå ãýòà íàçâà, ÿêàÿ ðîçí³öà?» – ïàäóìࢠÿ. Êàë³ ïðûåõࢠíà
äà÷ó, óñ³ì, êàãî ñóñòðý¢, ñêàçࢠíîâóþ íàçâó ÑÒ. Óñå çàñìÿÿë³ñÿ. Çà-
ïàâåòíàÿ Óëàäç³ì³ðà ²ëü³÷(à ³í³öûÿëû ñòàðøûí³ ÑÒ), ¢çí³êàå ìåòà-
ôàðà ïðà ïðàâàäûðà. «Âîñü ãýòà íàçâà», – êàçàë³ ¢ñå. Íó øòî æ, ÿêóþ
äàë³, òàêàÿ ³ áóäçå. Çàñòàëîñÿ òîëüê³ áþñò ïàñòàâ³öü Óëàäç³ì³ðó
²ëü³÷ó. Ïðàç ìåñÿö ïðûéøî¢ ïðàäñòà¢í³ê ýíåðãàíàãëÿäó äà ìÿíå.
Ïðûåõࢠíà ³íøàìàðöû. Òàê³ ì³ëû ÷àëàâåê. ¨í ñêàçà¢, øòî ïðûéøî¢
ïàãëÿäçåöü ýëåêòðàñåòêó íà íàøûì ó÷àñòêó, óñþ íàøó ýëåêòðàãà-
ñïàäàðêó. ß ïàêë³êࢠýëåêòðûêà ³ áóõãàëòàðà, ïàéøë³ äà òðàíñôàð-
ìàòàðà. Ýëåêòðûê àä÷ûí³¢, çíÿë³ ïàêàçàíí³ ë³÷ûëüí³êà. «Ó àñíî¢íûì
óñ¸ íÿäðýííà, – ñêàçࢠ¸í, – àêðàìÿ ñëóïà, ÿê³ â³ñ³öü çà êîøò ïðàâàäî¢.
Òóò áàëîòà, ãýòà çíà÷ûöü ãðóíò íå òðûìàå æàëåçàáåòîííû ñëóï».
Ëàñêàâà ðàçâ³òà¢øûñÿ, ðàçûøë³ñÿ. Ïðàç òûäçåíü òîé æà ñàìû ïðà-
âåðàþ÷û ïðûõîäç³öü çíî¢ äà ìÿíå, ïàäàå ðóêó, â³òàåööà. ß ïàêë³êà¢
áóõãàëòàðà Çîþ Ìà³ñåå¢íó, ÿíà æûâå íåäàë¸êà íà Óçâûøøû, ìû
áà÷ûì àäç³í àäíàãî ñà äâàðà. Äࢠÿìó ìåñöà, ¸í ñàäç³ööà ³ àäðàçó
ïàêàçâàå ìíå, äçå ÿ ïàâ³íåí ðàñï³ñàööà. ß áÿðó àêò ó ñâàå ðóê³ ³, ïðî-
ñÿ÷û ïðàáà÷ýííÿ, ïà÷ûíàþ ÷ûòàöü. Íàï³ñàíà ñòîëüê³ çà¢âàã, øòî
âûêàíàöü ³õ íåìàã÷ûìà. Íåêàòîðûÿ ìîæíà ë³êâ³äàâàöü, ³ ìû, êàíå÷-
íå, ãýòà çðîá³ì. Íàïðûêëàä, íÿìà ïëàíó ýëåêòðàñåòê³ íàøàãà ÑÒ, ó
ýëåêòðûêà íÿìà àìóí³öû³ ïà òýõí³öû áÿñïåê³. Òðýáà ïðûâåñö³ ¢ ïà-
ðàäàê òðàíñôàðìàòàð, àáãàðàäç³öü. Ïàòðýáåí ïëàí ðàìîíòó
ýëåêòðàë³í³é, íåàáõîäíà çðàá³öü êàëÿ òðàíñôàðìàòàðà òàáë³÷êó, äçå
íàï³ñàíà: «Ïàä íàïðóãàé, íåáÿñïå÷íà äëÿ æûööÿ» ³ ã. ä. Àêò äࢠïà-
÷ûòàöü áóõãàëòàðó, ÿíà ñêàçàëà, øòî ¢ ÿå íÿìà ÷àñó, òðýáà äà÷êó
àäïðà¢ëÿöü ó ãîðàä íà à¢òîáóñ. ß ðàáëþ ¸é çà¢âàãó, øòî ÿíà íå
òîëüê³ ç’ÿ¢ëÿåööà áóõãàëòàðàì, àëå ³ ÷ëåíàì ê³ðà¢í³öòâà ³ ïàâ³ííà
çíà¸ì³ööà ç äàêóìåíòàì³. Ïðûéøëîñÿ ñêàçàöü ïðàäñòà¢í³êó ýíåðãà-
íàãëÿäó, øòî ÿ íå äûðýêòàð çàâîäà àëüáî ôàáðûê³, ó ìÿíå íÿìà áþä-
æýòó, ³ ÿ íå ìàãó ¢çÿöü íà áàëàíñ óñþ ñâàþ ãàñïàäàðêó. Ìÿíå ñõîä íå
¢ïà¢íàâàæâࢠïàäï³ñâàöü óñ¸ ãýòà. Áóõãàëòàð ìíå êàæà, êàá ÿ
ïàäï³ñâࢠãýòû äàêóìåíò. ß ïûòàþñÿ ¢ ÿå, õòî áóäçå àäêàçâàöü çà ¢ñ¸
ãýòà. Ïðàâÿðàþ÷û êàæà, øòî ÿíû àäêëþ÷àöü ó íàñ ñâÿòëî. ß íå
çãàäç³¢ñÿ ç ³ì, òàìó øòî ìû ïëàö³ì çà ýëåêòðàýíåðã³þ. Òàê ÿê ìû
ïëàö³ì, à âû ïàñòà¢ëÿåöå ýíåðã³þ, âû ¢ñ¸ àñòàòíÿå ïàâ³ííû ðàá³öü
ñàì³. ¨í ñêàçà¢, øòî ïåðàäàñöü çâåñòê³ ¢ ðàéâûêàíêàì. Êàë³ ïîéäçå
òàê³ ñêàíäàë, òî ñàáÿðó ñõîä ³ áóäó àäìà¢ëÿööà àä ïàñàäû ñòàðøûí³.
Çîÿ Ìà³ñåå¢íà êàæà: «Âîñü ãýòà ñòàðøûíÿ, ïðàáû¢ àäç³í ìåñÿö ³
¢æî àäìà¢ëÿåööà». Àëå ÿ íå ìàãó ïàâÿë³÷ûöü ÷ëåíñê³ÿ ¢çíîñû ¢
íåêàëüê³ ðàçî¢, ëþäç³ ³ òàê íå æàäàþöü ³õ ïëàö³öü. Ïðàâÿðàþ÷û
ñêàçà¢, øòî ãýòà íàøû ïðàáëåìû, çãàðíó¢ ñâàå ïàïåðû ³ ïàéøî¢. ß
ðàñõâàëÿâà¢ñÿ, ïàäóìà¢, øòî ñàïðà¢äû àäêëþ÷àöü ñâÿòëî. Øòî
òàäû ñêàæóöü ìíå ìàå äà÷í³ê³? Ó äóìêàõ âûðàøû¢, øòî ÿ äóðàíü,
íàâîøòà ìíå áûëî ¢ñ¸ ãýòà? Êàë³ ïðà ãýòà ðàñêàçâࢠýëåêòðûêó, òîé
çàçíà÷û¢, øòî 16 ãàäî¢ íàñ í³õòî íå òóðáàâà¢, à çàðàç ïà÷àë³
ïðàä’ÿ¢ëÿöü ñâàå ïðýòýíç³³ ³ ïàòðàáàâàíí³. Ïàéøî¢ äà áûëîãà
ñòàðøûí³ êààïåðàòûâà. ¨í êàæà, øòî ïëàí íàøûõ ýëåêòðàë³í³é áû¢,
àëå ñãàðý¢ ïàä÷àñ ïàæàðó íà à¢òàêàëîíå. Ïà ñëîâàõ áóõãàëòàðà ¢
ì³íóëûì ãîäçå âûêë³êàë³ ¢ ýíåðãàçáûò, êàá ìû ¢çÿë³ ¢ñ¸ ãýòà íà ñâîé
áàëàíñ. Ïàêóëü øòî íåêàòîðàÿ áëûòàí³íà. Ïðàéøî¢ ìåñÿö, ìíå
í³÷îãà íå ïàâåäàâì³ë³ ³ í³êóäû íå âûêë³êàë³.
Íà äíÿõ åçäç³¢ ó ðàéâû-êàíêàì íàêîíò àôàðìëåííÿ íîâàãà
Ñòàòóòó (íîâàÿ ðýäàêöûÿ) ³ íàêîíò çìåíû íàçâû íàøàãà ÑÒ.
Äëÿ ãýòàãà ñïàòðýá³ëàñÿ äàâåäêà ç íàëîãàâàé ³íñïåêöû³ ïðà
íàø ðàçë³êîâû ðàõóíàê ó áàíêå, êóäû ïëàö³ì ïàäàòê³.
Ïðàç òûäçåíü àäâ¸ç, àääࢠ40 ë³ñòî¢ ïàïåðû, áî òðýáà íàä-
ðóêàâàöü 4 ýêçýìïëÿðû Ñòàòóòà. Ïîòûì íîâû Ñòàòóòà òðýáà áûëî
çàöâåðäç³öü íà ñõîäçå ÷ëåíࢠÑÒ. Ç ýëåêòðûêàì Àëÿêñååì
ͳêàëàåâ³÷àì Àðøà¢ñê³ì ïàãëÿäçåë³ íà â³ñÿ÷û ñëóï, ÿê³ ¢ ëþáû ìî-
ìàíò ìîã çâàë³ööà, ïðûçíà÷ûë³ äçåíü ³ ÷àñ äëÿ ¢ñòàíà¢ëåííÿ ÿãî ¢
ïðàìîå ñòàíîâ³ø÷à. Ïàòðýáíû áûë³ âÿë³ê³ÿ êàìÿí³, êàá ÿãî çàìàöà-
âàöü. Äàìîâ³¢ñÿ ç äà÷í³êàì Ïÿòðîì, ó ÿêîãà ¸ñöü êîíü, êàá ïðûâåçö³
êàìÿí³ äà ñëóïà. ¨í âåäàå, äçå ëÿæàöü âÿë³ê³ÿ êàìÿí³. Ñàì ϸòð ìà-
ëåíüêàãà ðîñòó, ñòàðýíüê³. Êàíÿ ¸í äàñöü, à âîñü õòî áóäçå ãðóç³öü
êàìÿí³? Ïààáÿöࢠäàïàìàã÷û ìóæ áóõãàëòàðà. Çâÿðíó¢ñÿ äà ñóñåäà
Ïàøû ç ïðîñüáàé äàïàìàã÷û. ¨í ìîöíàãà öåëàñêëàäó, ãàäî¢ 45 – 50,
âûñîêàãà ðîñòó. Íåêàë³ äàïàìàãࢠâûñÿëÿöü ëþäçåé ç ×àðíîáûëü-
ñêàé çîíû. ¨í æûâå íà äà÷û, êàæóöü, øòî àòðûìë³âàå âÿë³êóþ
ïåíñ³þ. «Íà õðýíà ìíå ãýòû ñëóï ³ êàìÿí³, ¢ ìÿíå ñï³íó çâÿëî», –
âûëàÿ¢ñÿ ¸í ³ ïàéøî¢ àä ìÿíå. Ïàéøî¢ çà ìóæàì áóõãàëòàðà, àëå
ÿãî ¢æî íå áûëî äîìà, ¸í ïàéøî¢ êàñ³öü òðàâó ñâà³ì òðóñàì. Øòî
ðàá³öü? Ñàäæóñÿ ¢ êàë¸ñû ç Ïÿòðîì ³ åäçåì äà ÿãî äà÷û ¢ íàäçå³,
øòî ¸í õóòêà ïðûéäçå. Àëå æ ÿãî íå áûëî. Ïÿòðî ïàéøî¢ äà äà÷í³êà
Øóðìÿë¸âà Ãåíàäçÿ ³ ñêàçà¢, êàá ¸í äàïàìîã ñòàðøûí³ ñàáðàöü êà-
ìåííå. Ãåíà ïðûíÿ¢ ìÿíå çà áûëîãà ñòàðøûíþ, òîé òàêñàìà íàñ³¢
áàðàäó, ÿê ³ ÿ. Êàá ¸í çãàäç³¢ñÿ, ÿ ïààáÿöࢠäàöü ãðîøàé íà áóòýëüêó.
Ïàåõàë³ ¢òðîõ, íàáðàë³ êàìÿí¸¢. Êàìÿí³ ëÿæàë³ ðàçàì, â³äàöü, ³õ
ñàáðàë³ ç êàëãàñíûõ ïà븢. Ïàãðóç³ë³ âÿë³ê³ÿ êàìÿí³ íà êàë¸ñû. Óçÿ¢
ïàñëÿ ãýòàãà ¢ áóõãàëòàðà 5 000 ðóá븢 ³ àääࢠÃåíå, òîé ñêàçà¢, øòî
êóï³öü ï³âà, áû¢ çàäàâîëåíû. ϸòð ïàäâ¸ç êàìÿí³ äà ñëóïà, ìû ³õ
ðàçãðóç³ë³. Íà äàðîçå ñóñòðýë³ äà÷í³êà Ïÿòðà ²âàíîâ³÷à ²ëü³íà, ¸í
ìíå êàæà: «Øòî òû, ÿê ñòࢠñòàðøûí¸é, òàê ³ â³òàööà íå æàäàåø?».
ß ïàäûøî¢ äà ÿãî, ïàäࢠðóêó. ßìó 70 ãàäî¢. ϸòð ²âàíàâ³÷ ñêàçà¢:
«Âû ñêàæûöå ìíå, øòî âû ðîá³öå? Âû í³÷îãà íå ðîá³öå». ß àäêàçà¢,
øòî òðýáà áûëî ñòàöü ñòàðøûí¸é, àëå æ íåøòà òû àäìîâ³¢ñÿ. «Ìíå
70 ãàäî¢, ìÿíå íå âîçüìóöü íà ïðàöó», - ñêàçࢠ¸í. ß êàæó: ïðû-
õîäçü, ÿ òàáå ïàêàæó, øòî ìû ðîá³ì. Âîñü áà÷ûø êàìÿí³? Ïðûõîäçü
çà¢òðà, áóäçåì ðà¢íÿöü ñëóï. «À êîëüê³ çàïëàö³ø?»- ñïûòࢠ¸í. Äà-
âÿëîñÿ òëóìà÷ûöü, øòî ãýòà áóäçå ðàá³ööà íà ãðàìäñê³õ ïà÷àòêàõ.
ϸòð ²âàíàâ³÷: «Òû æ àòðûìë³âàåø çàðïëàòó!». ß ñêàçà¢, øòî áîëåé
äàþöü æàáðàêó, ÷ûì ãýòà çàðïëàòà. ϸòð ²âàíàâ³÷: «Êàæû äçÿêóé ³
çà ãýòà». Ðàçûøë³ñÿ. ß äàïàìîã ñê³íóöü êàìÿí³ ç êàë¸ñ ³ ïàéøî¢ äà-
äîìó. Íà íàñòóïíû äçåíü, ãýòà áûëî 8 ë³ïåíÿ, ýëåêòðûê ïðûçíà÷û¢
íà 19 ãàäç³í àäíà¢ëåííå ñëóïà. Ó ïðûçíà÷àíû ÷àñ ïàéøî¢ çàïðà-
øàöü ìóæ÷ûí íà ñóáîòí³ê. Ïà÷ࢠç âóë³öû Öýíòðàëüíàé. Óñ³õ ïðàøó
ïàäûéñö³ äà ñëóïà, ÿê³ íàõ³ë³¢ñÿ. Íåõòà çãàäæàåööà, à íåõòà ³äçå ¢
ëàçíþ àëüáî ñìàæûöü øàøëûê³. Æàí÷ûíû àäêàçâàþöü, øòî ìóæ-
÷ûíû ïàéøë³ ¢ ëàçíþ. ß êàæó, æàðòóþ÷û, êàá ³øë³ æàí÷ûíû.
Âûõîäç³öü öÿæàðíàÿ æàí÷ûíà ³ ïûòàåööà: «Øòî, ³ íàì òðýáà ³ñö³?».
«Íå, íå òðýáà, - ñêàçࢠÿ, - ó òàê³ì ñòàíå íå áÿðîì». ²äó äàëåé. Ñòà-
ÿöü çíà¸ìûÿ æàí÷ûíû. Ìóæ÷ûí íå áà÷íà, àëå ÷óþ ãàëàñû ïàäï³òûõ
ìóæ÷ûí. Ïðàøó ïàäûñö³ äàïàìàã÷û, ïàòðýáíà ìóæ÷ûíñêàÿ ñ³ëà.
Àáÿöàþöü. Ïîòûì ³äó äà äîìà ïðàäïðûìàëüí³êà. Ïðàøó ÿãî äàïà-
ìàã÷û. ¨í àäêàçâàå, øòî áàë³öü ðóêà. ß êàæó, øòî ¢ ìÿíå òàêñàìà
áàë³öü. Ñòàþ ÷àêàþ. ¨í ïûòàåööà: “Øòî íåçðàçóìåëà? À òî ñêàæó!”.
ß ñêàçà¢: “Êàæû”. ¨í: “Àäâàë³ àäñþëü!” ² ïàéøî¢ ó ñâîé äîì. Ó
ãýòû ÷àñ ÿãî æîíêà ñòàÿëà êàëÿ áàñåéíà ç âóäàé ³ áåñöûðûìîííà
ëàâ³ëà ðûáó. Ó ³õ äâà çÿìåëüíûõ ó÷àñòê³, íà àäíûì ç ³õ – ñâîé âàäà-
¸ì. Ãýòà áûëî òàê äýìàíñòðàòû¢íà, ÿ çá³ðࢠíàðîä, ïðàñ³¢ äàïàìàã-
÷û, à ¸í àäìîâ³¢ñÿ, à æîíêà ëàâ³ëà ðûáó. ß ïàñòàÿ¢ ³ ñêàçà¢: «Ïàäó-
ìàåø, ïàíû», – ³ ïàéøî¢. Ïàâÿðíó¢ñÿ ³ áà÷ó, øòî ²ëü³í âûñóíó¢
ãàëàâó ç-çà ñâàéãî ïëîòó. ß ïûòàþñÿ: «Ï¸òð ²âàíàâ³÷, ãýòà òû?». ¨í
íå àäêàçࢠ³ ïàéøî¢ äàäîìó. Ëþäç³ ñûõîäçÿöü ñà äâàðî¢ ³ õàâàþööà
¢ ñâàå äîì³ê³. Ñàáðࢠÿ êàëÿ 10 ÷àëàâåê. Ïà÷àë³ àäêîïâàöü ñëóï.
Áà÷ó, øòî ñòàì³¢ñÿ àäç³í, ïðàøó çàìÿí³öü, êàïàþöü. Ïàäûøë³ ìàëà-
äûÿ õëîïöû. Ýëåêòðûê ðàñêðó÷âࢠòî¢ñòû êàáåëü, êàá ïðûâÿçàöü
ÿãî äà ñëóïà ³ ³ì öÿíóöü. ß ¢ñïîìí³¢, øòî òðýáà àäêëþ÷ûöü ñïà÷àò-
êó ñâÿòëî, ïðàøó áóõãàëòàðà ïðûíåñö³ êëþ÷ àä òðàíñôàðìàòàðíàé
áóäê³. ßíà ïàéøëà. Ó ãýòû ÷àñ ìóæ÷ûíû ¢ïåðë³ñÿ ¢ ñëóï ðóêàì³, ³ ¢
ìîìàíò ¸í ñòࢠíà ñâภìåñöà. Òýõí³êà áÿñïåê³ íå âûêîíâàëàñÿ. ˳í³ÿ
áûëà ïàä íàïðóãàé, ìîã áû àáàðâàööà ïðîâàä, ³ àäáûëîñÿ á ÍÇ. Äçÿ-
êóé Áîãó, óñ¸ çàâÿðøûëàñÿ äîáðà. Ýëåêòðûê íàø òàêñàìà íå
ïàêëàïàò³¢ñÿ àäêëþ÷ûöü ñâÿòëî. Ïóñòý÷û, ÿê³ÿ ¢òâàðûë³ñÿ, çàê³äàë³
âÿë³ê³ì³ êàìÿíÿì³. Çàãàíÿë³ ³õ óí³ç, óäàðàþ÷û çâåðõó ³íøûì êàìÿ-
íåì. Òûÿ êàìÿí³, øòî çàñòàë³ñÿ, ïàêëàë³ çâåðõó: âÿñíîé ÿíû áóäóöü
ö³ñíóöü íà í³æí³ÿ ³ ÿø÷ý ëåïø óìàöóþöü ñëóï. Íåõòà ç ïðûñóòíûõ
ïðîñòà ïàñòàÿ¢ ³ íå ¢çÿ¢ñÿ çà êàìåíü. Òàê íå õî÷àööà íà ãðàìàäñê³õ
ïà÷àòêàõ ïðàöàâàöü. Êàëÿ 10 ãàäî¢ ñòàÿ¢ ñëóï ýëåêòðàë³í³³ ¢ àâà-
ðûéíûì ñòàíå, ³ í³êîìó íå áûëî í³ÿêàé ñïðàâû. Êàë³ çàêàçàöü ãýòó
ïàñëóãó ¢ àðãàí³çàöû³, òî ÿíà êàøòàâàëà á 500 000 ðóá븢. Ìû
âûäàòêàâàë³ 20 000 ðóá븢, 15000 áûëî âûïëà÷àíà Ïÿòðó, ÿê³
çíàéøî¢ êàìÿí³, ïàäâàç³¢ ³ äàïàìàãࢠãðóç³öü ³õ. Óñå ïàñëÿ ïðàöû
ðàçûøë³ñÿ. ß ³øî¢ ç ýëåêòðûêàì, ³ ìÿíå òóðáàâàëà òîå, øòî ìàãëî á
çäàðûööà, êàë³ á àáàðâà¢ñÿ ïðîâàä. Ãýòà áóäçå íàâóêàé ó äðóã³ ðàç.
20 ë³ïåíÿ ïàåõࢠó ðàéâûêàíêàì, ïûòàþñÿ ïðà íîâû Ñòàòóò äëÿ ÑÒ.
Æàí÷ûíà ñÿäçåëà çà êàìï’þòàðàì, ïàâÿðíóëàñÿ äà ìÿíå ³ ïûòàåööà:
«Âû äà ìÿíå? ß í³÷îãà íå çðàá³ëà, áû¢ ðàìîíò, ïàêóëü óñòàëÿâàë³
ñòàëû, ïàäêëþ÷ûë³ êàìï’þòàðû». Ñêàçàëà ïðûÿçæàöü ïðàç äâà äí³,
ó ïàíÿäçåëàê. ß ïàåõࢠó ÷àöâåð, àëå Ñòàòóò ÿø÷ý íå áû¢ íàäðóêà-
âàíû. Ç’åõà¢ í³ ç ÷ûì. Äàâÿäçåööà åõàöü ó äðóã³ ðàç.
9 ñàêàâ³êà 2006 ãîäà ïðûåõࢠñòàðøûíÿ Ñàþçà ìàñòàêî¢
Áàñàëûãà Â.Ñ. ó ³öåáñê. Äà ãýòàãà õàäç³ë³ ðàçìîâû, øòî ¸í ïðû-
åäçå çäûìàöü äûðýêòàðà Íàâ³öêàãà. Çàïàçû÷àíàñöü ó êàìá³íàòà
50.000.000. Ðàçìàðîç³ë³ ïÿöü áàòàðýé, êàìá³íàò êàö³ööà ¢ áåçäàíü.
Çðàá³ë³ ñòà¢êó íà ñäà÷ó ïëîø÷û ¢ àðýíäó, ³ ¢ñå ñòðóêòóðû æûë³
çà ãýòû êîøò. Ó òîé æà ÷àñ ó ãîðàäçå ¸ñöü íåêàëüê³ àðãàí³çàöûé
ïðàäïðûìàëüí³êà¢, ÿê³ÿ êàíòðàëþþöü àôàðì³öåëüñê³ÿ ³ ðýêëàì-
íûÿ ðàáîòû ¢ñ¸é âîáëàñö³. ʳðà¢í³öòâà çíàõîäç³ööà íà 4-ì ïàâåðñå
êàìá³íàòà, òàì æà ³ ìàÿ ìàéñòýðíÿ. Àëå ïà ïðûåçäçå Áàñàëûãà íå
ïðûéøî¢ äà ìÿíå ¢ ìàéñòýðíþ. ʳðà¢í³öòâà çàñÿäàëà äà àáåäó, ¸í
ìîã çíàéñö³ 5 õâ³ë³í ³ çàéñö³, àëå íå ïàæàäà¢. ʳðà¢í³öòâà ³ ñòàðøû-
íþ íå ö³êàâ³öü òâîð÷àñöü ìàñòàêî¢, ³õ ö³êàâÿöü ãðîøû, àäêóëü ÿíû
àòðûìî¢âàþöü çàðïëàòó. Ó ãýòû äçåíü ÿ çíàõîäç³¢ñÿ ¢ ìàéñòýðí³,
³ ¢ ìÿíå áû¢ ñêóëüïòàð Ìàãó÷û Âàëåðà. ¨í ïàç³ðàâࢠìíå, ÿ ï³ñà¢
ÿãî ïàðòðýò. Ïðà¢ëåííå ñêîí÷ûëà ñâàþ ðàáîòó, çíÿë³ äûðýêòà-
ðà Íàâ³öêàãà ³ ïðûçíà÷ûë³ íîâàãà – Ô³ë³ïåíêó ².Ä. (13.03.2006 –
04.2006 ã.), ïà ðýêàìåíäàöû³ àáëàñíîé ³ ãàðàäñêîé óëàäû. Àäðàçó æ
çâîëüí³ëàñÿ ãàëî¢íû áóõãàëòàð ³ ñàêðàòàð, ÿíà æ çàãàä÷ûê àääçåëà
ïà êàäðàì. Íà ïðàöó ÿíû ïðûõîäç³ë³ êàë³ õàöåë³ ³ ñûõîäç³ë³, êàë³
õàöåë³. Àäíà ç áóõãàëòàðࢠêàçàëà, øòî êàìá³íàò – çàëàòîå äíî. Äðó-
ãàÿ êàçàëà, øòî òóò ïàâ³ííû ïðàöàâàöü äâà ÷àëàâåê³: áóõãàëòàð ³
äûðýêòàð. Øòàò àäì³í³ñòðàöû³ íà êàìá³íàöå – êàëÿ 15 ÷àëàâåê. Äû-
ðýêòàð ³ áóõãàëòàð ïàäë³÷ûë³, øòî êàìá³íàò çíàõîäç³ööà ¢ ñòàðöå íà
50 ì³ëü¸íࢠðóá븢. Äûðýêòàð íàï³ñࢠçàï³ñêó ¢ ê³ðà¢í³öòâà, øòî
òàê³ äî¢ã íå ìîæà ¢çÿöü íà ñÿáå. Ïàñëÿ ãýòàãà íå ñòࢠïðûõîäç³öü
íà ðàáîòó ³ íå çâîëüí³¢ñÿ. Ïðàç 10 äç¸í Áàñàëûãà âûêë³êࢠñòàð-
øûíþ ê³ðà¢í³öòâà ³öåáñêàé àáëàñíîé àðãàí³çàöû³ Ñêàâàðîäêó.
Äçåñüö³ ¢ âÿðõàõ âûðàøàåööà ïûòàííå àá êàìá³íàöå. Íåâÿäîìà,
êàìó ¸í áóäçå íàëåæûöü: ñàþçó ìàñòàêî¢ àëüáî ãîðàäó. Óòâàðû-
ëàñÿ áåçóëàääçå, íÿìà êàìó ïàäï³ñâàöü äàêóìåíòû. Ïà÷àë³ àôàðì-
ëÿöü íàìåñí³êà ç ïðàâàì ïàäï³ñâàöü äàêóìåíòû, íîâàãà áóõãàëòàðà
âûêë³êàë³ ¢ ̳íñê. Ïà ðàñêàçàõ Ñêàâàðîäêà Áàñàëûãà äࢠóêàçàííå
íå ïàäï³ñâàöü í³ÿê³ÿ äàêóìåíòû. Àäêëþ÷ûë³ àöÿïëåííå ó ìàéñòýð-
íÿõ, ñàáå ¢êëþ÷àë³ ýëåêòðû÷íûÿ àáàãðàâàëüí³ê³. ²øëà áàðàöüáà çà
çàðïëàòó ñàáå ³ àäì³í³ñòðàöû³. Ìàñòàê³ ìåðçë³, àïðàíàë³ñÿ ÿê ç³ìîé
íà âóë³öû ³ ï³ñàë³ ñâàå êàðö³íû. Âàäà ç áàòàðýé íå áûëà çë³òà, ³ êàë³
¢äàðûë³ ìàðàçû ³ äàë³ àöÿïëåííå, àöÿïëÿëüíûÿ áàòàðý³ ëîïíóë³, ³
ïàéøëà âàäà ç 3-ãà ³ 4-ãà ïàâåðõà¢. Ñàíòýõí³ê, äàâåäà¢øûñÿ ïðà ãýòà,
çâîëüí³¢ñÿ. Çàïðàñ³ë³ ³íøàãà ïà äàãàâîðû ³ ïðàöî¢íûõ, óñ³ì òðýáà
áûëî ïëàö³öü. Òàäû ñàáðàë³ ïàñÿäæýííå ïðà¢ëåííÿ ÑÌ. Ïðûåõà¢
Áàñàëûãà, ïðûñóòí³÷ࢠíà÷àëüí³ê àáëàñíîãà ïðà¢ëåííÿ Ïàøûíñê³ Í.Ï.
Àáàâÿçê³ äûðýêòàðà âûêîíâàëà Äðóé Ã.Â. (27.04.2006– 01.06.2006 ã.) – ìàñòàê-âûêàíà¢öà, íàìåñí³ê áûëîãà äûðýêòàðà.
Ïà÷àë³ñÿ ïîøóê³ íîâàãà äûðýêòàðà, ³ì ñòàëà Íåñöÿðîâ³÷ Í.².,
ÿêàÿ ïðàöàâàëà ç 01.06.2006. ïà 11.01.2007 ã. ßíà ñòàëà íàâîäç³öü
ïàðàäàê íà êàìá³íàöå íà ñâîé ëàä. Àäíàâ³ëà àöÿïëåííå, ïàìÿíÿ-
ëà àðýíäàòàðà¢, ïàêàçàëà ñÿáå ÿê ãàñïàäàðûíÿ. Ñêàðàö³ëàñÿ çàïà-
çû÷àíàñöü. ßíà ïà÷àëà ïàäãàíÿöü ñâà³õ ïàäíà÷àëåíûõ, êàá ðàá³ë³
õîöü øòî-íåáóäçü. Çäàâàëàñÿ, øòî ñïðàâû íàëàäæâàþööà, õîöü äëÿ
ìàñòàêî¢ í³÷îãà íîâàãà íå áûëî.
Àëå 11.01.2007 ãîäà ÿå àðýøòàâàë³, ñïåöîðãàíû ÿå ¢
íàðó÷í³êàõ ïàâåçë³ ç ïðàöî¢íàãà ìåñöà çà õàáàð. 80 äîëàðࢠóçÿëà ç
àðýíäàòàðà. Òàê, íå øàíöóå íàì ç ê³ðà¢í³öòâàì. Çàðàç ÿå íàìåñí³ê
Òðýáñ Ë.À. ç 16.01.2007 âûêîíâàå àáàâÿçê³ äûðýêòàðà. Äûê âîñü,
ç 1967 ãîäà ïàáûâàëà íà ïàñàäçå äûðýêòàðà 11 ÷àëàâåê, àëå ¢ñ¸
ïà-ðàíåéøàìó ïðûõîäç³öü ó çàíÿïàä ³ ðàçâàëüâàåööà. Ñï³ñàíà
íà âåë³çàðíûÿ ñóìû àáñòàëÿâàííÿ ³ ìýáë³. ² âîñü ³çíî¢ íîâàÿ íå-
ïðûåìíàñöü. 7 ñàêàâ³êà ñâÿòêàâàë³ æàíî÷û äçåíü. Áûëà âûï³¢êà,
ïàâåñÿë³ë³ñÿ, ïàãóëÿë³, ðàçûøë³ñÿ. Âûï³öü äàë³ ³ âàõö¸ðó, à òîé
ïîòûì ë¸ã ñïàöü. Çà ãýòû ÷àñ ñêðàë³ êàìï’þòàð äûðýêòàðà. Çàìîê
íå áû¢ óçëàìàíû, à õòî ³ ÿê ñêðࢠíåâÿäîìà. ̳ë³öûþ àäðàçó íå
âûçâàë³. Õòî ³ ÿê áóäçå ÿãî øóêàöü – íåâÿäîìà. À ìîæà íàîãóë ÿãî
ñï³øóöü, òàê áóäçå ïðàñöåé.
7 ë³ïåíÿ ÿ ïàçíà¸ì³¢ñÿ ç äà÷í³êàì Øóðìÿë¸âûì Ãåíàäçåì.
¨í äàïàìàãࢠíàì çá³ðàöü ³ ãðóç³öü êàìÿí³ äëÿ óìàöàâàííÿ ñëóïà.
Ãýòà äîáðû, ÷óëû ÷àëàâåê. Ïàçíåé ÿ çàéøî¢ äà ÿãî, äóìà¢, øòî ¸í
çãàäç³ööà ïðàöàâàöü ó íàñ ýëåêòðûêàì. Àëå àêàçâàåööà, ó ÿãî íÿìà
ïàñâåä÷àííÿ ýëåêòðûêà. ¨í çàíÿòû, ïðàöóå ìàòàðûñòàì ïà ðàìîíöå
ìàøûí. Àáÿöࢠïðûíåñö³ ïëîìáû äëÿ ïëàìá³ðàâàííÿ ë³÷ûëüí³êà¢.
Ïàãóòàðûë³ ïðà òîå, ïðà ñ¸å ³ ¸í ïðàïàíàâࢠñõàäç³öü ç ³ì ó ëåñ çà
ãðûáàì³. «Ìàáûöü íåøòà çáÿðîì, – ñêàçࢠ¸í. – À êàë³ í³÷îãà íå
çíîéäçåì, òàê ïðàãóëÿåìñÿ ïà ëåñå, óäâà³õ âåñÿëåé». ß çãàäç³¢ñÿ.
6 æí³¢íÿ 2006 ãîäà
Ìû íàìåö³ë³ ñàáðàöü àãóëüíû ñõîä äà÷í³êࢠÑÒ
«À¢òàìàá³ë³ñò». Íàðîä àïàòû÷íû, íå æàäàå ³ñö³ íà ñõîä. ßìó ¢ñ¸
àáûÿêàâà. ßê âûðàøàöü äðóã³ÿ, òàê ³ áóäçå. Âûðàøàþ ¢ñ¸ æ òàê³ ñà-
áðàöü ëþäçåé. ²äó ïà àäíîé âóë³öû ³ çàïðàøàþ íà ñõîä, à áóõãàëòàð
– ïà äðóãîé. Àá’ÿâà ïðà ñõîä áûëà âûâåøàíà ÿø÷ý çà 10 äç¸í. Òðý-
áà ïðûíÿöü Ñòàòóò ó íîâàé ðýäàêöû³ ³ íîâóþ íàçâó ÑÒ “Çàïàâåò-
íàå”. Ìû ñàáðàë³ äàñòàòêîâóþ êîëüêàñöü ëþäçåé, ìîæíà ïðàâîäç³öü
ñõîä. Êàæó, øòî òðýáà çàñëóõàöü Ñòàòóò ó íîâàé ðýäàêöû³ ÑÒ “Çà-
ïàâåòíàå”. Ãýòà òðýáà áûëî çðàáèöü 3 ãàäû òàìó, àëå ïàïÿðýäí³ì
ê³ðà¢í³öòâàì çðîáëåíà íå áûëî. Òýêñò Ñòàòóòà ïà÷àëà ÷ûòàöü áóõ-
ãàëòàð ѳí³öà Ç.Ì. Äà÷í³ê³ ñïà÷àòêó ñëóõàë³, à ïîòûì ñòàë³ ïåðàãà-
âîðâàööà ïàì³æ ñàáîé, à ÷àñàì àäïóñêàöü óñÿëÿêàãà ðîäó æàðòû.
Ìíå äàâÿëîñÿ íåêàëüê³ ðàçî¢ ñóïàêîéâàöü íàðîä. Äâîå áûë³ ïàñëÿ
ï'ÿíê³, ïàâîäç³íû ³õ áûë³ áåñöûðûìîííûÿ. Çìåñò òýêñòó Ñòàòóòà
çàñëóõàë³, ¢õâàëÿåì ³ ïðûìàåì Ñòàòóò àäíàãàëîñíà. Äàëåé òëóìà-
÷ó ïðà áóäà¢í³öòâà êðûòàãà à¢òîáóñíàãà ïðûïûíêó. Ñõîä àäíàãà-
ëîñíà çàöâÿðäæàå ðàøýííå ïðà¢ëåííÿ ïà äàäçåíûì ïûòàíí³. Äàëåé
ñòà¢ëþ ïûòàííå ïðà ïðûíÿööå íîâàãà ÷ëåíà êààïåðàòûâà ³ âûêëþ-
÷ýííå áûëîãà. Çàöâÿðäæàåööà àäíàãàëîñíà. Äàêëàäàþ ñõîäó, øòî
íàñ ïðàâÿðàë³ ïðàäñòà¢í³ê³ “Áåëýíåðãà” òðû ðàçû ³ ïàãðàæàë³ àä-
êëþ÷ûöü ýëåêòðàýíåðã³þ. ³ñå¢ ñëóï íà ïðàâàäàõ ïàä âóãëîì 45
ãðàäóñࢠ15 ãàäî¢, ³ í³õòî í³÷îãà íå ðàá³¢. Íàì äàâÿëîñÿ á çàïëàö³öü
íå ìåíø çà 500 000 ðóá븢 çà ãýòóþ ïðàöó. Ìû âûäàòêàâàë³ òîëüê³ 20
000 ðóá븢 ³ àäíàâ³ë³ ñëóï ñâà³ì³ ñ³ëàì³. Ïðàâÿðàþ÷ûÿ ïðàä’ÿ¢ëÿë³
íàñòóïíûÿ ïðýòýíç³³: íÿìà àìóí³öû³ äëÿ ýëåêòðûêà, íÿìà ïëàíà
ýëåêòðàë³í³³ íà íàøàé òýðûòîðû³, òðýáà ïðûâåñö³ ¢ íàëåæíû âû-
ãëÿä ³ ïàðàäàê íàøó ïàäñòàíöûþ – òðàíñôàðìàòàð, ïàòðýáåí ïëàí
ðàìîíòó íàøàé ýëåêòðàë³í³³. Áûë³ ¢êàçàíí³ ïà òýõí³öû áÿñïåê³.
Ãýòà ¢ñ¸ áûëî íàï³ñàíà íà ÷àòûðîõ ë³ñòàõ – àêò «ýëåêòðàíàãëÿäà»,
ÿê³ ÿ íå ïàäï³ñà¢. ß ÿìó ðàñòëóìà÷û¢, øòî íà ïðàâÿäçåííå ãýòûõ ðàáîò òðý-
áà ñàáðàöü íå ìåíø çà 3 ì³ëü¸íû ðóá븢, øòî ãðîøàé ó ìÿíå òàê³õ
íÿìà, øòî ÿ íå äûðýêòàð ôàáðûê³ àëüáî çàâîäà, áþäæýòó òàêîãà ¢
íàñ íÿìà. Ñõîä óõâàë³¢ ìàå äçåÿíí³. ß ðàñòëóìà÷û¢, øòî íå âåäàþ,
ÿê ïàñòóï³öü “Áåëýíåðãà”. Õàöå¢ íà ñòàíî¢÷àé íîöå ñêîí÷ûöü ñõîä,
àäíàê ÷ëåí êààïåðàòûâà ÍîñࢠÌ. ïàòðàáàâࢠàäêàçó íà ÿãî çàÿâó.
¨í áû¢ âûï³¢øû, ³ ãýòà ÿìó íàäàâàëà ÿø÷ý áîëüø ñìåëàñö³. Íàñó-
ïðàöü ÿãî äà÷û çíàõîäç³¢ñÿ äàäàòêîâû ó÷àñòàê Ôÿäóðû Ë.²., ÿêàÿ íå
àïðàöî¢âàå ÿãî, íå àïëà÷âàå ïàòðýáíûÿ ¢çíîñû. Íîñࢠõî÷à, êàá ìû
àäíÿë³ ¢ ÿå ãýòû ¢÷àñòàê ³ àääàë³ ÿìó. ¨í æà òóò õî÷à âûêàïàöü áà-
ñåéí ³ ðàçâåñö³ ðûáó äëÿ çàáàâû. Íà òýðûòîðû³ ÑÒ çíàõîäçÿööà ¢æî
äâà íåçàêîííà âûêàïàíûÿ áàñåéíà. Íîñࢠòàêñàìà «çàõâàðý¢» ãý-
òàé õâàðîáàé. Ó ðàéâûêàíêàìå ìÿíå ïàïÿðýäç³ë³, øòî ãëåáà ïàâ³ííà
âûêàðûñòî¢âàööà òîëüê³ äëÿ âûðîø÷âàííÿ ãàðîäí³íû ³ ñàäàâ³íû ³
íå ïàâ³ííà áûöü í³ÿê³õ âàäà¸ìà¢. Íîñࢠòàê ðàçûøî¢ñÿ, øòî ïà÷à¢
ïàãðàæàöü, ïàêàçâࢠðóêîé ïà ãîðëå. ß ïàðà³¢ ÿìó çâÿðíóööà äà ñõî-
äó: ÿê ñõîä âûðàøûöü, òàê ³ áóäçå. Óáà÷û¢øû, ÿê ¸í ñÿáå ïàâîäç³öü ³
¢ ÿê³ì ¸í ñòàíå, ëþäç³ ïà÷àë³ ðàçûõîäç³ööà. Âîñü òàê ïàâîäçÿöü ñÿáå
íåêàòîðûÿ äà÷í³ê³. Õ³áà ìîæíà òóò ïðàöàâàöü? Òûÿ, øòî çàñòàë³ñÿ,
ïà÷àë³ ìÿíå ñóïàêîéâàöü, ìà¢ëÿ¢, íå çâÿðòàéöå íà ÿãî ¢âàã³. Óñå
ðàçûøë³ñÿ, ÿ òàêñàìà ïàéøî¢ ó ñâîé äîì³ê, ó ìÿíå áû¢ äðýííû íà-
ñòðîé. Êàë³ ÿ ðàñêàçࢠäîìà ïðà ¢ñ¸, ßäâ³ãà Àíäðýå¢íà ñêàçàëà: «ß
êàçàëà òàáå, íàâîøòà òàáå ãýòà ïàñàäà?». Àëå í³÷îãà íå çðîá³ø. Òðý-
áà ï³ñàöü ïðàòàêîë ñõîäó ³ âûï³ñêó ç ïðàòàêîëó ¢ ðàéâûêàíêàì.
13 ÷ýðâåíÿ 2006 ãîäà
Áû¢ ÷àöâåð. Ñòàÿ¢ ö¸ïëû ñîíå÷íû äçåíü. Ïðà÷íó¢ñÿ ðàíà,
ó 5 ãàäç³í ðàí³öû, ³ ñòࢠçá³ðàööà ¢ ³öåáñê. Àä äà÷û äà ãîðàäà ïðû-
êëàäíà 15 ê³ëàìåòðà¢. ß àïðàíó¢ ñâîé áåëû äæûíñàâû êàñöþì. Ñà
äæóñÿ ¢ ñâàå “Æûãóë³” 5-é ìàäýë³ ³ åäó ¢ ãîðàä. Ïà äàðîçå ïàäâ¸ç
äçâþõ ìàëî÷í³ö, æàí÷ûí ç â¸ñê³ Âàðîíû, ÿê³ÿ åäóöü ïðàäàâàöü ìà-
ëàêî. Ïðûÿçäæàþ äà ñÿáå íà êâàòýðó, ãëÿäæó ¢ ïàøòîâóþ ñêðûíþ.
ͳÿê³õ ë³ñòî¢ íÿìà, õàöÿ ÿ ÷àêࢠñà ñëóöêàãà ìóçåÿ ³ Ãðýñêàé øêîëû,
êóäû ÿ ïðàïàíî¢âàþ ñâàå ïðàöû. ×àñ ó ìÿíå ¸ñöü, ïðûìàþ âàííó,
àäïà÷ûâàþ. Çá³ðàþñÿ åõàöü íà Ñìàëåíñê³ ðûíàê, ãýòà íåäàë¸êà, àä
ìà¸é êâàòýðû äà ðûíêà äâà òðàìâàéíûõ ïðûïûíê³. Ðûíàê äîáðû, òàì
óñ¸ ¸ñöü. Çàêóïàþ ïðàäóêòû ïðûêëàäíà íà 10 äç¸í ³ åäó ¢ ðàéâûêàí-
êàì çà íîâûì ñòàòóòàì äëÿ ÑÒ «À¢òàìàá³ë³ñò». Ó âåñòûáþë³ ðàé-
âûêàíêàìà ìÿíå ñóñòðàêàå äçÿæóðíû ì³ë³öûÿíåð ³ ïûòàåööà, êóäû
ÿ ³äó. Àäêàçâàþ: 30 êàá³íåò, 3 ïàâåðõ. Çàõàäæó. Æàí÷ûíà ñÿäç³öü çà
êàìï’þòàðàì, ïàâàðî÷âàåööà äà ìÿíå ³ ãàâîðûöü, øòî Ñòàòóò ÑÒ
ÿíà íå íàäðóêàâàëà äëÿ íàñ, òàìó øòî ¢ ³õ áû¢ ðàìîíò, íå ïðûíåñë³
ñòàëû, íå ïàäêëþ÷ûë³ êàìï’þòàðû. ̳ëà ãàâîðûöü, êàá ÿ ïðûåõà¢
ïðàç äâà äí³. ß àäêàçâàþ, øòî íå ìàãó ïðûåõàöü ïðàç äâà äíÿ, òàìó
øòî æûâó íà äà÷û. Ïðàøó ïðàáà÷ýííÿ ³ âûõàäæó. ßíà ãàâîðûöü, êàá
ÿ ¸é äàðàâà¢. Åäó äà ðàòóøû, äçå öýíòð ãîðàäà ³ êðàÿçíà¢÷û ìóçåé.
Ó ðàçãàðû “Ñëàâÿíñê³ áàçàð”. Âàêîë ìóçåÿ ìàñòàê³ ðîçíûõ ñòûëÿ¢ ³
íàê³ðóíêࢠïðàäàþöü ñâàå ïðàöû. Ïåðàä ìóçååì íà òðàòóàðû ñÿäçÿöü
ñòóäýíòû ìàñòàö³õ ÂÍÓ ³ ìàñòàê³. Ãýòà íàãàäâàå êëóìáó ç êâåòêàì³.
ßíû ìàëþþöü ïàðòðýòû ¢ñ³õ æàäàþ÷ûõ. Ñîíöà ïåðàë³âàåööà ¢ñ³ì³
ñâà³ì³ êîëåðàì³ ¢ âîïðàòöû ïðàõîæûõ, ÿê³ÿ ðàçãëÿäàþöü êàðö³íû ³
ìàëþíê³. Ìàëà òóò ñàïðà¢äíàãà ìàñòàöòâà, ó àñíî¢íûì øûðñïàæû¢.
Öýíû íà ïðàöû í³çê³ÿ, ó àñíî¢íûì 20—30 äîëàðࢠÇØÀ. Ñóñòðà-
êàþ çíà¸ìàãà ìàñòàêà Ñÿíüêî, ìû ðàçìà¢ëÿåì. ¨í ïðàïàíóå ìíå
ïàïàç³ðàâàöü. ß ñàäæóñÿ, àáÿöàþ ïåðàäàöü ïàðòðýò ó ñëóöê³ ö³
â³öåáñê³ ìóçåé. Ñÿíüêî çãàäæàåööà. Íà êàðû÷íåâûì ôîíå ïàïåðû
æà¢òàâàòàé ïàñòýëëþ âûõàï³¢ ñâåòëûÿ ìåñöû, óäàðû¢ ðûòì³÷íà
äçå-í³äçå ÷îðíûì êîëåðàì ïà ¢ñ³ì ìàëþíêó. Íà ïàðòðýöå ïðûæìó-
ðàíûÿ âî÷û, ô³ëàñîôñê³ ïîç³ðê, äû ÿø÷ý ¢ñ¸ ãýòà ïðûãîæà çðîáëå-
íà. ¨í áà÷ûöü ìÿíå òàê³ì, ÿê àòðûìàëàñÿ. Ìíîã³ÿ çíà¸ìûÿ ìàñòàê³
ïûòàë³ñÿ, ÷àìó ÿ íå ïðàäàþ ñâàå ïðàöû. Àäêàçâàþ, øòî âûðàøû¢
ïðîñòà ïàãëÿäçåöü, øòî ðîáÿöü ³íøûÿ, àäïà÷ûöü, ïàãóëÿöü. Êàëÿ
Ïàëàöà ïðàôñàþçࢠðàçìÿñö³ë³ñÿ ¢ìåëüöû-ðàìåñí³ê³. Øìàò ðîç-
íàé á³æóòýðû³, ¸ñöü ðàçüáà, âûðàáû ç äðýâà, ñàëîìê³ ³ ìåòàëó, ðàç-
íàñòàéíûÿ ïðàöû ç äàðàãîãà êàëÿðîâàãà êàìåíÿ. Óñ¸ ñòðàêàö³öü,
ïåðàë³âàåööà, çë³âàåööà ¢ àäíó ìàçà³êó. Çäàåööà, íÿìà ìåæࢠ³õ
ïðûäóìêàì. Ç Ì³íñêà ïðûâåçë³ öýëóþ ýêñïàç³öûþ âûðàáࢠç äðý-
âà ³ ìåòàëó, óñåìàã÷ûìûÿ ïðàäìåòû âÿñêîâàãà ³íâåíòàðà. Òóò êîñû,
ñÿðïû, ïàäêîâû, àáðîö³, êàâàäëû, íà÷î¢ê³, â³ëê³, â³ëû, ðûä븢ê³. Óñ¸
ãýòà ñòàðàäà¢íÿå, ç íàøàãà ì³íóëàãà, âûêë³êàå ýìîöû³ ³ ¢ñïàì³íû
íàøàé ìàëàäîñö³, íàðîäíàãà ôàëüêëîðà íàøûõ áàöüêî¢ ³ äçÿäî¢.
Óñ¸ ãýòà çðîáëåíà íà ôîíå äðà¢ëÿíûõ ðàì ³ âûðàçࢠíà ñï³ëåíûõ
ç âÿë³ê³õ äðý¢ ÿê³õ-íåáóäçü ôðàãìåíòà¢. Êàìïàç³öûÿ ðàçìåø÷àíà
íà áåòîííûõ ïðûñòóïêàõ çí³çó ¢âåðõ, ÿíà çàéìàå âÿë³êóþ ïëîø÷ó.
Ãýòà ñàïðà¢äíàÿ ìóçûêà ç ì³íóëàãà ³ öÿïåðàøíÿãà, ÿêàÿ âûêë³êàå
øìàò äóìàê ³ ïåðàæûâàííÿ¢. Äàëåé ðàçìåø÷àíû âûðàáû àëüáî
êàìïàç³öû³ ç êàð÷àã. Óñ¸ ãýòà ö³êàâà, çàïàì³íàåööà. Êóïëÿþ ñàáå
äðà¢ëÿíóþ ëûæêó. Ìîæíà á áûëî ìíîãàå êóï³öü, êàë³ á áûëà âÿë³êàÿ
êâàòýðà ³ ãðîøû. Ó 75-ãàäîâûì óçðîñöå ³íøûÿ äóìê³. Óñ¸ ãýòà äëÿ
³íøûõ. ß çàäàâîëåíû òûì, øòî ¢áà÷û¢, ïàñòàÿ¢ êàëÿ öóäî¢íûõ ðà-
áîò ³ ïàëþáàâà¢ñÿ ³ì³: ìàã÷ûìà, óñ¸ ãýòà âûêë³êàå ¢ ìÿíå íîâûÿ
êàìïàç³öû³ ³ çìåí³öü ìภìûñëåííå, ÿ ñòâàðó íîâûÿ ïðàöû. Ñòà³öü
ñïÿêîòà, 30 ãðàäóñࢠöÿïëà. Ñîíöà ñïàëüâàå ¢ñ¸, ìû íå ïðûâûêë³
äà òàêîé òýìïåðàòóðû. Ó ìÿíå ¢ ðóöý áóòýëüêà ì³íåðàëüíàé âàäû
«Äàðûäà», õî÷àööà ï³öü, íàòàëÿþ ñìàãó. Êóï³¢ ìàðîæàíàå, ç’¸¢ ÿãî,
êàë³ ñÿäçå¢ ó öÿíüêó, ñòàëà íàìíîãà ëåïåé. ²äó äà ìàñòàêî¢, äçå ìà-
ëþþöü ïàðòðýòû. Ñÿäçÿöü ñòóäýíòû. Ïûòàþñÿ: õòî õî÷à ¢âàéñö³ ¢
ã³ñòîðûþ? Ö³êàâÿööà, ÿê³ì ÷ûíàì. Ãàâàðó: âû ìàëþåöå ìîé ïàðòðýò,
à ÿ ïåðàäàþ ÿãî ¢ ìóçåé. Àäíà ñòóäýíòêà 3-ãà êóðñà çãàäæàåööà.
Ïàç³ðóþ. ßíà ïà÷ûíàå ïðàöàâàöü ãóàøøó íà êàðû÷íåâàé ïàïåðû.
Çóñ³ì ³íøàå áà÷àííå ïà êîëåðó ³ ïà ôîðìå. Íàç³ðàþ, äàþ ïý¢íûÿ
ïàðàäû. Íàïðûêëàä, óäàðûöü ïà ñâåòëà-æî¢òàé ïëÿìå íîñà øýðûì
êîëåðàì, äçåñüö³ âûçíà÷ûöü öåíü íà ñêóëàõ. Øòîñüö³ ìภ¸ñöü ó
ãýòûì ïàðòðýöå, ö³êàâû ïîç³ðê ³ êîëåð ó âà÷àõ. Ïîòûì äçå-í³äçå ÿ
ïàëüöàì óäàêëàäíÿþ ôîðìó. Òýõí³êà ãóàøû ìíå ñïàäàáàëàñÿ. Òðýáà
áóäçå ïàñïðàáàâàöü íàï³ñàöü ïàðòðýò. Ãóàø äîáðà ñîõíå, à êàë³ íà-
ìà÷ûöü ó íåêàòîðûõ ìåñöàõ, òî ìîæíà àáàãóëüâàöü ³ ïåðàõîäç³öü ó
ïà¢òîí. Ðàçìà¢ëÿþ ç ìàñòàêàì³. Âûñòà¢êà Öýðûòýë³ àäêðûåööà ¢ 17
ãàäç³í, ïóñêàöü áóäóöü òîëüê³ ïà çàïðàøàëüíûõ á³ëåòàõ. Ìíå í³õòî
íå äࢠçàïðàøàëüíû á³ëåò. ³ ÿ õàöå¢ àä’ÿçäæàöü íà äà÷ó. Ïîòûì
ïàäóìࢠ³ ïàéøî¢ ó ìóçåé äà íàìåñí³êà äûðýêòàðà ìóçåÿ. Ñïûòà¢ñÿ
¢ ÿå, ÿê ïðàéñö³ íà âûñòà¢êó. ßíà ñêàçàëà ïðûéñö³ çà 20 õâ³ë³í äà
àäêðûööÿ, ÿíà äàïàìîæà ïðàéñö³. Ïàäûõîäç³öü ÷àñ, óñå çá³ðàþööà
ëÿ ðàòóøû. Ïàäûõîäæó ³ ÿ, ñóñòðàêàþ ìàñòàêà ²çà³òêó. ¨í ãàâîðûöü
ìíå, øòî çàïðîøàíû “âûøýéøû ñâåò”, à ðàáû ïàâ³ííû ïðàöàâàöü
ó ìàéñòýðí³, òàì ³õ ìåñöà. Óñå ñìÿþööà. Êàëÿ äçâÿðýé ñòàÿ¢ ìóæ-
÷ûíà ñÿðýäíÿãà ¢çðîñòó ³ ïóñêࢠíà âûñòà¢êó ïà çàïðàøàëüíûõ
á³ëåòàõ. Ïîòûì íà ÿãî ìåñöà ñòàëà æàí÷ûíà. ß ïàäûøî¢ äà ÿå ³
ñêàçà¢, øòî íàìåñí³ê äûðýêòàðà ìóçåÿ ñêàçàëà ìíå ïðûéñö³ çà 20
õâ³ë³í äà àäêðûööÿ, êàá ïðàéñö³ íà âûñòà¢êó. ßíà ìÿíå ïðàïóñö³ëà.
²äó. Íàñóñòðà÷ íàìåñí³ê äûðýêòàðà ìóçåÿ, ãàâîðûöü: “Ïðàõîäçüöå,
Óëàäç³ì³ð ²ëü³÷”. Íàðîäó ñàáðàëàñÿ ìíîãà. Äà àäêðûööÿ ÿ ïàñïå¢
àáûñö³ ¢ñå çàëû, äçå ðàçìåø÷àíû ïðàöû Öýðûòýë³, ³ ïàãëÿäçå¢ ³õ.
Íà àäêðûöö³ âûñòà¢ê³ ïðûñóòí³÷àëà ¢ñ¸ ãàðàäñêîå íà÷àëüñòâà, àä
Àíäðýé÷àíê³ Óëàäç³ì³ðà äà ãàðàäñêîãà àääçåëà êóëüòóðû. ³öåáñê³õ
ìàñòàêî¢ áûëî êàëÿ 10 ÷àëàâåê. Ñòîëüê³ ãëåäà÷î¢ íå ïðûõîäç³öü íà
àäêðûöö¸ çâû÷àéíûõ âûñòàâàê. Ñïÿêîòà, øìàò ëþäçåé. Áûë³ êâåòê³,
ïàäàðóíê³, ö¸ïëûÿ ñëîâû íà àäðàñ ìàñòàêà Öýðûòýë³. Ïðûñóòí³÷àëà
øìàò æóðíàë³ñòà¢, ôîòà, â³äýààïåðàòàðà¢. Ìàñòàê ïàäàðû¢ ãîðàäó
ñêóëüïòóðó «Äàáðî ïåðàìàãàå çëî». Êàë³ àô³öûÿëüíûÿ ïðàäñòà¢í³ê³
ïàéøë³ ³ çàñòàë³ñÿ ãëåäà÷û, ÿ âûðàøû¢ ÿø÷ý ðàç ïðàéñö³ ïà çàëàõ
³ ïàãëÿäçåöü óâàæë³âà âûñòà¢êó. Ìíå ñïàäàáà¢ñÿ çàë, äçå ðàçìåø-
÷àíû ãðàô³êà ³ ýìàëü, ñêóëüïòóðíû ðýëüåô. Ñìåëà ³ øûðîêà âûêà-
íàíà, àä÷óâàåööà íàöûÿíàëüíû êàëàðûò Ãðóç³³. Æûâàï³ñ çðîáëåíû
øûðîêà ³ ñìåëà, àëå êîæíàÿ ïðàöà íàãàäâàå ôðàíöóçñê³õ ìàñòàêî¢-
ïîñò³ìïðýñ³ÿí³ñòࢗÃàãåíà, Ìàäûëüÿí³, Ìàðêà Øàãàëà ³ ³íøûõ. Íå
áà÷íà íå÷àêàíûõ êàìïàç³öûé, à òàêñàìà íÿìà òðàãåäû³ ãðóç³íñêàãà
íàðîäà. Ãýòà ìàÿ àñàá³ñòàÿ äóìêà. Ìàã÷ûìà, ìàñòàê íå çàõàöå¢
ïðûâåçö³ ³íøûÿ êàðö³íû ³ ñêóëüïòóðû. Ïàâåðõàì í³æýé ðàçìåø÷à-
íà âûñòà¢êà ìàñêî¢ñêàãà ìàñòàêà ͳêàñà Ñàôðîíàâà. ¨í ïðàöóå ¢
òýõí³öû êëàñ³÷íàãà ìàñòàöòâà ìàéñòýðíÿ¢ XVIII ñòàãîääçÿ. Àïðà-
íàå ñâà³õ ãåðîå¢ ó âîïðàòêó òàãî ÷àñó. ¨í ï³øà íåâÿë³ê³ÿ ïðàöû,
ÿê³ÿ àôîðìëåíû ¢ áàãàòûÿ ðàìû. Óñå ïðàöû ¢ àñíî¢íûì çàêàçíûÿ,
ãàâîðàöü, âåëüì³ äîðàãà êàøòóþöü. Ïðàöû Ñàôðîíàâà çàêàçâàþöü
ïðýç³äýíòû, çîðê³ ê³íî ³ òýàòðà, ðîçíûÿ çíàêàì³òàñö³. Æûâàï³ñíàé
ñòðóêòóðû íÿìà, óñ¸ ñòðûìàíà ³ ñóõà. ² ¢ñ¸ æ ó êîæíàãà ìàñòàêà ¸ñöü
íåøòà ö³êàâàå, ðîçíàå áà÷àííå ³ ðàøýííå. Ãýòà áàãàòûÿ ìàñòàê³, ³ì
íå çðàçóìåöü íàñ, à íàì—³õ. Ìû ðîçíûÿ. ßíû ðàí³öàé ïðûëÿöåë³
¢ ³öåáñê ³ ¢âå÷àðû ç àõîâàé ³ ñóïðàâàäæàëüíûì³ ñóïðàöî¢í³êàì³
ïàëÿöåë³ ¢ Ìàñêâó. ßê ðàñêàçâàë³ ÷ëåíû ïðà¢ëåííÿ, ÿíû ïàëÿöåë³ íà
ñâà³ì ñàìàë¸öå. Ðàïòàì ïàñëÿ òàêîé ñïÿêîòû ïàéøî¢ ë³âåíü ç ãðà-
äàì. ß ïàäûøî¢ äà àêíà ¢ ìóçå³, ïàäóëà ïðàõàëîäàé, áûëî ïðûåìíà.
Âûõàäæó íà âóë³öó, ë¸ãêà äûõàåööà. Ìîêðûÿ ìàñòàê³ ðàññòà¢ëÿþöü
ñâàå ïðàöû. Ìíîã³ÿ ïðàöû íàìà÷ûëà äàæäæîì, ïàá³ëà øêëî,
çâàë³ë³ñÿ ñòýëàæû. Äîæäæ ðàïòî¢íà ç’ÿâ³¢ñÿ, âûë³¢ âàäó íà ãîðàä
³ ëþäçåé ³ çí³ê. Ñòàëà ñâÿö³öü ñîíöà, âàêîë ïðûåìíàÿ ïðàõàëîäà. ß
³äó äà ñâà¸é ìàøûíû. ßíà ñòà³öü ÷ûñöåíüêàÿ, áåëàÿ, ïàìûòàÿ äàæ-
äæîì. Ñàäæóñÿ ³ åäó íà äà÷ó. Òàì äàæäæó íå áûëî. Óâå÷àðû ñïÿêîòà
ñïàäàå. Ïàâÿ÷ýðࢠ³ ïàéøî¢ íà äðóã³ ïàâåðõ. Òàì íà àêíå ³ äçâÿðàõ
ñåòêà. Ïà ïàêî³ ðóõàåööà ñâåæàå ïàâåòðà. Êëàäóñÿ àäïà÷ûâàöü ³ ïàä
óðàæàííåì àä íàñû÷àíàãà äíÿ çàñûíàþ.
3 æí³¢íÿ 2006 ãîäà
Ïàåõࢠó ³öåáñê. Çàåõࢠäà ñÿáå íà êâàòýðó. Ïîøòû
í³ÿêàé íå áûëî. Ïàìû¢ñÿ ¢ âàííå ³ ïàåõࢠó äîìàê³ðà¢í³öòâà, êàá
àääàöü äàâåäê³ íà ïåðàðàçë³ê çà êàìóíàëüíûÿ ïàñëóã³. Àäòóëü åäó
íà Ñìàëåíñê³ ðûíàê. Öýíû íà ìÿñà ³ ðûáó ïàâÿë³÷âàþööà. Âûìàþ
ñï³ñ, øòî òðýáà êóï³öü. Êóïëÿþ ïðàäóêòû. Ïîòûì åäó äà ñêóëüïòàðà
Ìàãó÷àãà, ÿãî äîìà íÿìà. Åäó íà êàìá³íàò “Ìàñòàöòâà”. Çàõàäæó ¢
ïðà¢ëåííå, ó Ñàþçå ìàñòàêî¢ í³êîãà íÿìà. ²äó ¢ ñâàþ ìàéñòýðíþ,
ïåðàíàøó ç ïàêîÿ ñõîâ³ø÷à ñâàå êàðö³íû òóäû, òàìó øòî ìÿíå âûñÿ-
ëÿþöü ç ïàêîÿ-ñõîâ³ø÷à. Ó ìà¸é ìàéñòýðí³ ñòàëà öåñíà, ÿê ó áî÷öû
ç àãóðêàì³. ²ìêíóñÿ ðàçìÿñö³öü ïðàöû òàê, êàá çàñòàâàëàñÿ êðûõó
ìåñöà äëÿ ðàáîòû. Íàøó ïðàöû, ñòàðàþñÿ íå äóìàöü ïðà áîëü ó ïðà-
âûì ëîêöåâûì ñóñòàâå. Ïîòûì óáà÷û¢ àä÷ûíåíûÿ äçâåðû ¢ Ñàþç,
ÿíû íà àäíûì ïàâåðñå ç ìà¸é ìàéñòýíÿé. Çàõîäæó, òàì òîëüê³ áóõ-
ãàëòàð. ß çàïûòà¢ñÿ, ö³ ¸ñöü çàãàä àá ìà³ì âûñÿëåíí³. ßíà àäêàçàëà,
øòî íÿìà. Ïðà¢ëåííå áûëî, àëå âûï³ñê³ íÿìà, ³ ïàäï³ñàöü íÿìà êàìó
– ñòàðøûí³ À. Ñêàâàðîäê³ íÿìà. Àääàþ äàâåäêó àá ïåðàðàçë³êó çà
ìàéñòýðíþ ¢ áóõãàëòýðûþ. Ó âåñòûáþë³ â³ñ³öü àá’ÿâà àá àäêðûöö³
þá³ëåéíàé âûñòàâû Ì. Äðàíåíê³. ßìó 60 ãàäî¢. Òðýáà ñõàäç³öü ³ ïà-
ãëÿäçåöü âûñòà¢êó, ÿíà áóäçå àäêðûòà ¢ 17 ãàäç³í. Ó ìà¸é ìàéñòýðí³
õàîñ. Ïà ïàäëîçå íå ïðàéñö³. Êðûõó ïðûâîäæó ¢ñ¸ ¢ ïàðàäàê. Äà
ìÿíå çàõîäç³öü ìàñòàê Òêà÷î¢. ¨í êðûõó «ïàä ãðàäóñàì». ¨í â³íåí
ìíå òðû òûñÿ÷û ðóá븢, ïàêóòâàå ³ í³ÿê íå ìîæà àääàöü, òàìó øòî ïà
äàðîçå ïðàï³âàå. Âîñü ³ ñ¸ííÿ òîå ñàìàå. Ðàçìîâà ³äçå ïðà ìàñòàêî¢,
âûñòà¢êó ³ ³íøàå. ¨í äàïàìàã÷û ìíå íå ìîæà, – âåëüì³ ï’ÿíû. Ïåðàä
àäûõîäàì àáÿöàå ïàçíà¸ì³öü ìÿíå ç ïàýòàì, ÿê³ ï³øà ðàçóìíûÿ âåð-
øû. Òêà÷î¢ ó ãýòûõ âåðøàõ í³÷îãà íå ðàçóìåå. ß ïðàöÿãâàþ íàñ³öü
ïðàöû. Ñòàì³¢ñÿ, ñå¢ àäïà÷ûöü. Ó ãàëàâå äóìê³ ïðà íåïàòðýáíàñöü
ãýòàãà ìàñòàöòâà. ² ¢ òîé æà ÷àñ ãýòà íàøà æûöö¸. Ñàäæóñÿ ¢ ìàøû-
íó ³ åäó ¢ âûñòàâà÷íóþ çàëó, äçå áóäçå àäêðûòà âûñòà¢êà Äðàíåíê³.
Õàäæó ïà çàëå, ãëÿäæó ïðàöû: àêâàðýë³, ïåéçàæû, ïàðòðýòû. ¨ñöü
ìàéñòýðñê³ÿ ¢äàðû ïýíäçëåì ïà ïàïåðû, ë³ðûêà. Ìíå çäàåööà, øòî
ãýòà ìàëà àäíîñ³ööà äà ìàñòàöòâà. Ñóñòðàêàþ à¢òàðà, â³íøóþ ç
þá³ëååì. ¨í ãàâîðûöü, øòî çâàí³¢ ìíå, àëå íå äàçâàí³¢ñÿ. Ó ðýñòà-
ðàíå áóäçå àäçíà÷àöü ñâîé þá³ëåé, àëå ìåñöû ¢ñå çàíÿòûÿ. Áûëî äâà
ìåñöû ¢ ðýçåðâå, àëå íà ³õ ïðýòýíäóþöü çàãàä÷ûöà öýíòðà ñó÷àñíà-
ãà ìàñòàöòâà ³ íåõòà ÿø÷ý. «ß íå ïðýòýíäóþ. Íå ï’þ, ÿ íà ìàøûíå»,
– ñêàçࢠÿ. ¨í ñêàçà¢, øòî, çíà÷ûöü, íå ö³êàâà. Áûööàì áû ³ çàïðàñ³¢
ìÿíå, ³ äࢠçðàçóìåöü, êàá ÿ íå ïðûõîäç³¢. Êàë³ñüö³ ÿ ÿãî àáàðàíÿ¢ ó
êðûòû÷íû ìîìàíò, êàë³ ÿãî õàöåë³ çíÿöü ç ïàñàäû. Ïàñëÿ àäêðûööÿ
ÿ ïàãàâàðû¢ ç ìàñòàêàì³, ïàñëóõࢠÄðàíåíêó ³ ïàåõࢠíà äà÷ó.
7 æí³¢íÿ 2006 ãîäà
Ñÿäæó ³ ï³øó ñâîé äç¸íí³ê. Äîæäæ ïåðàñòà¢, íà âóë³öû øýðû
ö¸ïëû äçåíü. Áûëî êàëÿ 18 ãàäç³í, êàë³ ÿ ïà÷ó¢ òðýñê. Ñïà÷àòêó ¸í
áû¢ ðýäê³ì, ïîòûì ïà÷àñö³¢ñÿ. Òðýñê íàãàäâࢠñòðàëüáó ç ï³ñòàëåòà
³ ¢çìàöíÿ¢ñÿ. Äçâåðû ç ïàêîÿ íà áàëêîí áûë³ àä÷ûíåíû. Âûõàäæó
íà áàëêîí. Çëåâà ìåòðàõ ó 500 àä íàøàé äà÷û çà âÿë³ê³ì ë³ñòàâûì
äðýâàì âåë³çàðíû äûì, ÿê³ ïåðàâàðî÷âàåööà êëóáàì³ ³ ðóõàåööà íà
çàõàä. Ïîòûì óñïûõâàå àãîíü. Ñòðàëÿå øûôåð äàõó. Ïðàãëÿäàåööà
äàõ, êðîêâû. Óíó÷êà ³êà ôàòàãðàôóå íà ñâîé ñîòàâû òýëåôîí. ß
õóöåíüêà ñïóñêàþñÿ ç äðóãîãà ïàâåðõà ³ ³äó äà ìåñöà ïàæàðó. Çäàë¸ê
÷óâàöü òðýñê, ðàçëÿòàåööà äàõ ç øûôåðó. Ïðàáÿãàå äóìêà: «Äîáðà,
øòî ãýòà íå íàø êààïåðàòû¢, ÑÒ «Çàïàâåòíàå». Çá³ðàþööà äà÷í³ê³,
àëå í³÷ûì íåëüãà äàïàìàã÷û, íàâàò íåëüãà ïàäûñö³ áë³çêà. Äîì áû¢
öàãëÿíû, ïðûãîæû, äâóõïàâÿðõîâû, ñöåíû áåëûÿ. Àãîíü âÿë³çíûì³
ÿçûêàì³ ïàãëûíàå äàõ ³ àáë³çâàå âîêíû, âûê³äâàþ÷ûñÿ âîíê³. Êðîê-
âû ³ ïåðàêðûöö³ ¢òâàðàþöü âîãíåííóþ êëåòêó. Ïàñòóïîâà äûì ïà-
ìÿíøàåööà. Àãîíü âà ¢ñ¸é ñâà¸é óëàäçå ïàãëûíàå ñòîëü ³ ïàäëîãó.
Àãíÿâîå ïåêëà ¢íóòðû äîìà. ×àñàì ç òðýñêàì íåøòà âûê³äâàåööà ç
âîêíà¢. Ç áàêàâûõ ôðàíòîíࢠïàäàþöü öàãë³íû. Êàâàëê³ áëÿõ³ ðóõà-
þ÷ûñÿ, ñòâàðàþöü ãóê³, ÿê³ÿ íàãàäâàþöü ÷àëàâå÷ûÿ êðûê³ àáî ñòîã-
íû. Äà÷í³ê³, ÿê³ÿ ñòàÿë³ ñà ¢ñ³õ áàêî¢, í³÷îãà íå ìàãë³ çðàá³öü. Ïðàç
15 õâ³ë³í àãîíü ñïàäàå, ëþäç³ íàáë³ç³ë³ñÿ áë³æýé. Ïà÷àë³ñÿ ðîçíûÿ
ìåðêàâàíí³, ÿê ³ ÷àìó ¢çí³ê ïàæàð. Öàãëÿíûÿ ñöåíû íå äàë³ ðàçãó-
ëÿööà àãíþ. Ëàçíÿ áûëà ïîáà÷, àëå íå çàãàðýëàñÿ. Ïðàç 20 õâ³ë³í
ïðûÿçäæàå ïàæàðíàÿ ìàøûíà ÌÍÑ “³öÿçü”. ß ñòàþ ïîáà÷. Áàÿâû
ðàçë³ê ðàçãîðòâàå ðóêàâû, ñòàâ³öü ëåñâ³öó äà ñëóïà ³ àäêëþ÷àå ýëåê-
òðàñåòêó. Ïîòûì çäûìàþöü àãðàäó, ïà÷ûíàþöü ïàäàâàöü ó ðóêàâû
âàäêàñöü. Ç áðàíñáîéòࢠâûëÿòàå âÿë³ê³ ñòðóìåíü ñâåòëà-çÿë¸íàãà
êîëåðó. Êîæíû ç ðàçë³êࢠâûêîíâࢠñâàþ ïðàöó. Ïðûåçäæàå äðóãàÿ
ïàæàðíàÿ ìàøûíà, àëå í³÷îãà íå ðîá³öü. Àãîíü çðàá³¢ óæî ñâàþ ñïðà-
âó. ¨í ÿê áû ïàäïàðàäêî¢âàåööà ïàæàðíûì ³ çí³êàå. Êëóáû øýðàãà
ïàðà ïàäûìàþööà ³ àõ³íàþöü áóäûíàê. Ç ³õ âûìà븢âàþööà áåëûÿ
ñöåíû ç àáãàðýëûì³ öàãë³íàì³ ³ ö¸ìíûì³ äç³ðêàì³ çàìåñò àêîí. Áàÿ-
âû ðàçë³ê ó øëåìàõ, ÿê ñòàðàæûòíûÿ ðûöàðû, ç’ÿ¢ëÿåööà ¢ âîêíàõ.
ßíû ëåçóöü íà äðóã³ ïàâåðõ, àáûõîäçÿöü áóäûíàê ³ ç âîäíàé çáðî³
çàá³âàþöü àãîíü, ÿê äç³êàãà çâåðà. Ïàñëÿ äðóãîé ïàæàðíàé ìàøûíû
ïðûÿçäæàå à¢òàìàá³ëü çÿë¸íàãà êîëåðó “Æûãóë³” ïåðøàé ìàäýë³. Ç
ÿãî âûõîäç³öü ìóæ÷ûíà ñÿðýäíÿãà ðîñòó ç âÿë³ê³ì æûâàòîì, ÿê³ ãîëû
ïàì³æ øòàíàì³ ³ ÷ûðâîíàé òýí³ñêàé. Íà ïëÿ÷àõ ô³ðìåííàÿ êóðòêà
ÀÀÒ «Áóäà¢í³ê». ˳òàðû íàï³ñàíû áåëûì êîëåðàì. Ç íàïðóæàíûì
òâàðàì, íåçàäàâîëåíû òûì, øòî çäàðûëàñÿ, ¸í ïà÷ࢠõàäç³öü âàêîë
ñâàéãî äîìà. Çà ³ì âûéøëà ÿãî æîíêà, òàêñàìà ¢êîðìëåíàÿ. Øâý-
äàð ç ÷ûðâîíûì³ ïëÿìàì³ íå ïðûêðûâࢠÿå æûâîò. Ïà êàìïàç³öû³
³õ àäçåííå ¢âàõîäç³ëà ¢ ðûòì àãíþ, ÿê³ òîëüê³ øòî áóøàâà¢, à çàðàç
ïàêàçâࢠäçå-í³äçå ñâàå âóçåíüê³ÿ ÿçû÷ê³. Êàë³ ãàñïàäàð ñïûí³¢ñÿ,
äà ÿãî ïàäûøî¢ äà÷í³ê ²ëü³í. ß ïàäûøî¢ áë³æýé äà ³õ. Ãàñïàäàð
ðàñïà⸢, øòî ¸í ñ¸ííÿ áû¢ íà äà÷û, ðàìàíòàâࢠöàãëÿíóþ ïå÷, ïî-
òûì ç’åõàë³. Ðàçìà¢ëÿ¢ ¸í íåàõâîòíà ³ õóòêà ïàéøî¢ àä íàñ. Æîíêà
âàæíà õàäç³ëà âàêîë, çàêëà¢øû ðóê³ çà ñï³íó ³ ìà¢÷àëà. Íà ÿå òâà-
ðû íå áûëî áà÷íà í³ õâàëÿâàííÿ, í³ ïåðàæûâàííÿ. Ìàã÷ûìà, áîëü
³ ïàêóòû áûë³ ¢ ÿå ¢íóòðû, àëå æ ÿ ãýòàãà íå çà¢âàæû¢. Àãíþ ¢æî
íå áûëî, äçå-í³äçå äûì ç ïàðàé ñòðóìåí³ë³ñÿ ³ ïàäûìàë³ñÿ ¢âåðõ.
Ïàæàðí³ê³ õàäç³ë³ ¢í³çå ³ ¢ ïÿðýäí³ì ïàêî³, äàá³âàë³ àïîøí³ÿ ÿçûê³
àãíþ. Áåëû êàðêàñ áóäûíêà ç àáãàðýëàé öýãëàé ³ ïóñòûì³ âîêíàì³,
¢çâûøà¢ñÿ íàä ïåéçàæàì, ÿê ìàíóìåíò, ÿê êàíöýïòóàëüíàå ìàñòàöò-
âà, ÿêîå íàãàäâàå ëþäçÿì: «ß – àãîíü ³ áóäçå àñöÿðîæíû ñà ìíîé».
Äà÷í³ê³ ïà÷àë³ ðàçûõîäç³ööà, ïàéøî¢ ³ ÿ. Ïà äàðîçå äàäî-
ìó ¢ñïîìí³¢ ñâàéãî íàñòà¢í³êà, ÿê³ êàçࢠòàê: «Óâîãóëå, ìàòýðûÿ
çà¢ñ¸äû ãàðûöü».
15 æí³¢íÿ 2006 ãîäà
Ðàí³öà õìàðíàÿ, õàëîäíàÿ, ó 7 ãàäç³í åäó ¢ Â³öåáñê.
Ãëÿäæó ïîøòó. Ïàâåäàìëåííå àä Ñàþçà ìàñòàêî¢. Ðàøýííå
ê³ðà¢í³öòâà àá âûçâàëåíí³ ñêëàäà, ïàêîÿ äëÿ çàõî¢âàííÿ êàðö³í.
Ïðûíÿ¢ âàííó, òðîõó àäïà÷û¢ ³ åäó ó ðàéâûêàíêàì, êàá àääàöü
íîâû Ñòàòóò “Çàïàâåòíàãà” äëÿ íàøàãà êààïåðàòûâà äà÷í³êà¢, ÿêîå
çàöâåðäç³¢ ñõîä. Ðàéâûêàíêàì íà ñåñ³³ ïàâ³íåí çàöâåðäç³öü. ×àòûðû
ýêçýìïëÿðû òðýáà áóäçå ðàçäàöü ïà ³íñòàíöûÿõ. Åäó ¢ ìàéñòýðíþ
íà «Ïðà¢äó», 46, íà êàìá³íàò «Ìàñòàöòâà». Òýëåôàíóþ ¢ âûñòà-
âà÷íóþ çàëó Öýíòðà ñó÷àñíàãà ìàñòàöòâà, ïûòàþñÿ, êàë³ ïðûâàç³öü
ïðàöû äëÿ âûñòàâû. Àäêàç: ýêñïàç³öûÿ ¢æî çðîáëåíà, àäêðûöö¸ 16
æí³¢íÿ à 17 ãàäç³íå. Ïûòàþñÿ: «ßê?!». “Äîáðà, ïðûâîçüöå, ìàáûöü,
çíîéäçåì ìåñöà”. Äîáðà íà ñâà¸é ìàøûíå. Ïðûâîæó, àäíîøó ¢ çàëó.
Ìîé òâîð âûêë³êàå ö³êàâàñöü. Òàì çíàõîäç³ëàñÿ Ýâåë³í, æàí÷ûíà ç
Ãåðìàí³³, ìû ÿå ¢æî âåäàåì. ßíà àðãàí³çî¢âàå âûñòàâó êàíöýïòó-
àëüíàãà ìàñòàöòâà “Áåç ìåæ࢔, ó ¸é óäçåëüí³÷àå íÿìåöê³ ìàñòàê,
ÿê³ çàíÿ¢ òðýöü ïàìÿøêàííÿ, âûñòàâ³¢ êàëÿ äçåñÿö³ ö³êàâûõ ïðàö.
Ïàñëÿ íåâÿë³êàé äûñêóñ³³ çíàéøë³ ìåñöà ³ äëÿ ìÿíå. Êàçàë³, øòî
òýëåôàíàâàë³ ìíå íåêàëüê³ ðàçî¢, àëå áåç àäêàçó. Äà, ÿ áû¢ íà äà÷û.
Êàìïàç³öûÿ ìàéãî òâîðà: äðà¢ëÿíàÿ, ïàìåð 45 õ 45 ñì, ó ñÿðýäç³íå
ñïðóæûíû ìåòàë³÷íûÿ ³ ïàäâåøàíà ã³ëüçà àä ñíàðàäà. Ïà áàêàõ –
óá³òûÿ öâ³ê³, øòî ¢òâàðàå êðûæ. Ó ñÿðýäç³íå ã³ëüçû ¢ìàíö³ðàâàíû
ìåòàë³÷íû ãðóç, êàë³ ÿãî çà÷àï³öü, ã³ëüçà ïà÷ûíàå ãó÷àöü, ÿê çâîí.
Óí³çå ïà àáîäâà áàê³ ã³ëüçû ¢ñòà¢ëåíû øêëÿíà÷ê³ ç áëÿõ³ ³ ¢íóòðû
çàë³òû ïàðàô³í, ãàðàöü ñâå÷ê³. Óñ¸ ãýòà ðàçìåø÷àíà íà øýðûì êâà-
äðàöå 65 õ 65 ñì, ñïðóæûíû ñòâàðàþöü ãóêàâû ôîí, çâîí çâîí³öü,
àãîíü ñâå÷ê³ ãàðûöü, ³ ïëþñ ÷îðíàÿ ðàìà íà øýðûì êâàäðàöå. Óñ¸
ãýòà ³ ñòâàðàå, ôàêóñ³ðóå ¢ñå ôîðìû ¢ àäíî. Âûêë³êàå äóìê³, ìåëî-
äûþ òðàã³çìó, àáóäæàå ïàìÿöü àá ïàìåðëûõ. Óñå ïàë³÷ûë³, øòî ìåñ-
öà äîáðàå ³ çìÿíÿöü íå òðýáà. Êóïëÿþ áàòîíû ³ çàÿçæàþ íà äà÷ó.
16 æí³¢íÿ 2006 ãîäà – äçåíü àäêðûööÿ âûñòàâû “Ìàñòàöò-
âà áåç ìåæ࢔. Ðàí³öàé çá³ðàþñÿ àä’ÿçäæàöü íà äà÷ó. ×óþ, ÿê íåøòà
ïÿ÷ý ¢ ÿãàäç³öû. Äç¸í ïÿöü òàìó æîíêà ßäâ³ãà Àíäðýå¢íà çðàá³ëà
óêîë, áàë³öü ïëÿ÷î. Íûþ÷û áîëü, õóò÷ýé çà ¢ñ¸ àä ïàçâàíêà.
Ïàãëÿäçåë³ ÿãàäç³öó – âÿë³ê³ ñ³íÿê, äû ÿø÷ý ³ ïàáàëüâàå. Ïàñëÿ ¢êîëó
ÿ ðàá³¢ ðàìîíò ñâà¸é ìàøûíû. Çìÿíÿ¢ àöÿïëÿëüíû êðàí, ïàñòàâ³¢
íîâû, çàáû¢ ïàñòàâ³öü ïðàêëàäêó, ³ ¸í òàêñàìà öÿ÷ý. Óñ¸ ïàòðýáíà
áûëî ïà÷ûíàöü ñïà÷àòêó. Òðýáà áûëî çíÿöü íåêàëüê³ ïàíýëåé, êàá
äàáðàööà äà êðàíà. Ïàêóëü çðàá³¢, íàö¸ð àá ïàðîã ìåñöà ¢êîëó ³ ¢ñþ
ÿãàäç³öó, øòî ³ äàëà ñ³íÿê. Âûðàøûë³ – òðýáà åõàöü äà õ³ðóðãà. Áÿðó
ç ñàáîé áåëû äæûíñàâû êàñöþì ³ åäó ¢ 2-þ ãàðáàëüí³öó. Çàõàäæó,
ìÿíå â³òàå ìîé óðà÷, õ³ðóðã-óðîëàã. ¨í äóìà¢, øòî ÿ íàêîíò ïðàñòà-
òû. ß êàæó, øòî íå, ó ìÿíå ³íøàå. «Ïàêàçâàé. ͳ÷îãà äðýííàãà, óæî
êâ³òíåå – çíà÷ûöü ïðàõîäç³öü. Ìàáûöü ìàçü ³øíå¢ñêàãà ³ íå ïà-
òðýáíà, óñ¸ ïðîéäçå». Íàñòðîé äîáðû – åäó ¢ ìàéñòýðíþ, êàá
äýìàíòö³ðàâàöü ðýéê³ ç òàãî ïàêîÿ, ç ÿêîãà ìÿíå âûñÿëÿþöü. Àïðà-
íàþ ðîáó. Ç ñàáîé óçÿ¢ òàïîð, àáöóã³, âÿë³ê³ ìàëàòîê. Ïà÷ࢠàäðû-
âàöü ðýéê³, ÿíû ñóõ³ÿ ³ ìîãóöü ñïàòðýá³ööà äëÿ ðàìàê áóäó÷ûõ
êàðö³í. Äóìࢠàäàðâàöü ç àäíàãî áîêó. Áîëü ïðàéøî¢, ðóêà àñàáë³âà
íå íåïàêî³ëà. Øìàò íàðàá³¢ øóìó íà äðóã³ì ïàâåðñå. Ìàñòàê³
çàõîäç³ë³ ³ ñà çäç³¢ëåííåì ãëÿäçåë³, ÿê ÿ ¢ 75 ãàäî¢ ðàñê³äâàþ ñöåëà-
æû. ²çà³òêà ñêàçà¢: “ßø÷ý ¢ âàñ ñ³ëà ¸ñöü”. Ïåðàéøî¢ íà äðóã³ ðàä,
àìàëü ñêîí÷àþ. Ïðûéøî¢ ìàñòàê-àôàðì³öåëü Áàëòîâ³÷ Ñ., àáÿöà¢
äàïàìàã÷û, àëå ñïàçí³¢ñÿ, ïàïðàñ³¢ ïðàáà÷ýííÿ ³ ïà÷ࢠäàïàìàãàöü.
Óñ¸ çàíåñë³ ¢ ìàéñòýðíþ. Çàðàç òóò ïàòðýáíà íàâåñö³ ïàðàäàê. Óñ¸
ðàñïàðàäêàâàë³ – äçå øòî ïàêëàñö³ ³ ïàñòàâ³öü. Ñòàëà ëåïåé – çàðàç
¸ñöü ìåñöà äçå ïðàöàâàöü, ïàäìÿë³ ïàäëîãó ³ ñåë³ ï³öü ãàðáàòó. Ó
ìÿíå áûë³ àãóðê³ ³ ïàì³äîðû, ñûð, ìû ïàñíåäàë³, ³ ÿ ¢çäûõíó¢. Êðû-
õó ïàñÿäçå¢ ó êðýñëå ³ âûðàøû¢ åõàöü ó âûñòàâà÷íóþ çàëó. Áû¢ ÷àñ,
³ ÿ çàéøî¢ íà ïðàÿ¢êó, ïîòûì ïàéøî¢ ó çàëó, ÿíà ïîáà÷. Òàì ñóñòðà-
êàþ ìàñòàêà Ïøîíêó, ó ÿãî ìàá³ëüíû òýëåôîí, ¸í íàáû¢ íåäàðàã³
«Nokia», 150 000. ß ïàïðàñ³¢, êàá ¸í ïàêàçࢠìíå, äçå. Åäçåì ó ìà-
øûíå ¢ òàðãîâû öýíòð ïà ïðàñïåêöå Áóäà¢í³êî¢. Ãýòà íåäàë¸êà, êàëÿ
1 êì, àëå íà ìàøûíå õóò÷ýé. Àêàçâàåööà, çà ìåñÿö òýëåôîí ñòà¢
êàøòàâàöü íà 10 000 ìåíø. ß êóï³¢ çà 140 000. Äà àäêðûööÿ – êàí-
ôåðýíöûÿ íàêîíò âûñòàâû, çàñòàëîñÿ 30 õâ³ë³í. Êàá ïàäêëþ÷ûööà
äà ñåòê³, òðýáà åõàöü äà ðàòóøû, äà ìóçåÿ. Òàì öýíòð Velcom. Ïøîí-
êà ³äçå ¢ ñâàþ ìàéñòýðíþ, ÿíà ïîáà÷. ß åäó ïàäêëþ÷àööà. Çàõàäæó.
Äçÿæóðíû ì³ë³öûÿíåð ñî÷ûöü çà êîæíûì ðóõàì, çà òûì, øòî äàñòà-
þöü ç ñóìàê. ̳ëàâ³äíàÿ äçÿ¢÷ûíà âûñëóõî¢âàå, øòî ÿ õà÷ó ³ ÿê ³
ïðû ÿê³õ óìîâàõ æàäàþ çàêëþ÷ûöü ç ³ì³ äàãàâîð. ß õà÷ó, êàá äëÿ
ìÿíå áûëî òàííåé. ßíû õî÷óöü, êàá ³ì áûëî âûãàäíà. Äàìîâ³ë³ñÿ. ß
ïåðøû ¢ ÷àðçå. Ïðàøó ÿå äàïàìàã÷û, áî ìíå òðýáà åõàöü, àäðûâàþ-
ñÿ, ãëÿäæó ¢ àêíî, êàæó, ÿø÷ý ìàøûíó ¢ãîíÿöü, ìàþ íà ¢âàçå ÄÀ².
ßíà êàæà: «Íå õâàëþéöåñÿ, í³êóäû âàøà ìàøûíà íå äçåíåööà». ßíà
àáûøëà äçÿó÷àò-àïåðàòàðà¢, óñå ÿê íà ïàäáîð – ìàëàäûÿ ³ ïðûãî-
æûÿ. À òóò äçåä ç áàðàäîé ó áåëûì êàñöþìå ì³òóñ³ööà. ×àêàþ,
âûçâàë³ëàñÿ ìåñöà, ìÿíå çàïðàøàþöü, ðàñòëóìà÷âàþöü ³ àôàðìëÿ-
þöü, ïàêàçâàþöü àçû. ß äðýííà çàïàì³íàþ. Ïðîáíû çâàíîê, ïûòà-
þööà ïðà ëþá³ìû íóìàð, ¸í æà áÿñïëàòíû, 10 õâ³ë³í êîæíû ìåñÿö.
Íàçûâàþ, çâàíþ, ñêóëüïòàð Ìàãó÷û àäêàçâàå ìíå, øòî ¸í ó âûñòà-
âà÷íàé çàëå, ³äçå ïðýñ-êàíôåðýíöûÿ, ÿ ¢æî ñïàçíÿþñÿ íà 25 õâ³ë³í.
Àïëà÷âàþ 4000 ðóá. ³ äàäàòêîâà àä ñÿáå êëàäó 10 000. Ãðîøû ãýòûÿ
– àâàíñ. Àôàðìëåííå – áÿñïëàòíà. Ñóïðàöî¢í³öà, ÿêàÿ àôàðìëÿëà,
êàæà, êàá ÿ íå çãóá³¢ àïàðàò. ß àäêàçâàþ: «Íåâÿë³ê³ÿ ãðîøû! ß ñïàç-
íÿþñÿ ³ ñïÿøàþñÿ». ßíà óñì³õàåööà. Ñìÿåööà ³ ì³ë³öûÿíåð. Êâ³òîê
ïðà 10 000 óñ¸ æ íåäçå çãóá³¢, àëå ãýòà íå âàæíà. Ãðîøû íà ë³êó
¸ñöü. Ñàäæóñÿ ¢ ìàøûíó ³ åäó ¢ âûñòàâà÷íóþ çàëó. Áÿðó áóêåò êâå-
òàê, ÿê³ ¢çÿ¢ ç äà÷û ³ ïðûõîäæó. Ó öýíòðû çàëû ³äçå ïðýñ-
êàíôåðýíöûÿ, ìàñòàê³ ³ íàâåäâàëüí³ê³, òûÿ, õòî çàïðîøàíû, ñÿäçÿöü
íàâîêàë. ß êëàíÿþñÿ çíà¸ìûì. Àãëÿäàþ çàëó ³ áà÷ó ìàñòàêî¢ Ëþö-
êî ³ Ìàãó÷àãà, ñàäæóñÿ, ïàêàçâàþ ïàêóïêó. ³íøóþöü, ïûòàþñÿ, ÿê
êàðûñòàööà. Àäêàçâàþöü, øòî íå âåäàþöü, ó ³õ – ³íøûÿ òýëåôîíû.
Ïà÷ûíàåööà àô³öûéíàå àäêðûöö¸ âûñòàâû. Ç ïðàäñòà¢í³êî¢ ãîðàäà
– íåìåñí³ê ê³ðà¢í³êà àääçåëà êóëüòóðû – æàí÷ûíà ç äçâþìÿ
íåâÿë³ê³ì³ ðîçàì³ – ÷ûðâîíàé ³ áåëàé. Ö¸ïëûÿ ñëîâû ¢ àäðàñ
àðãàí³çàòàðà âûñòàâû – Ýâåë³í, íåìê³, ãàñïàäûí³ ïðûâàòíàé ãàëåðý³
³ çíà¢öû ìàñòàöòâà. Ç â³íøàâàííÿì³ âûñòóï³ë³ ìàñòàê³ Ñàëࢸ¢ ³
Äàñóæà¢, à òàêñàìà äûðýêòàð Öýíòðà ñó÷àñíàãà ìàñòàöòâà ʳðûëàâà
Â.Ì., ÿêàÿ øìàò ãàâàðûëà ïðà ñÿáðî¢ñòâà íÿìåöê³õ ³ áåëàðóñê³õ
ìàñòàêî¢. Âûñòóï³ë³ Ýâåë³í ³ ìàñòàê ç íÿìåöêàãà áîêó, ç ³ì áûëà ³
ÿãî æîíêà. ßê òîëüê³ àá’ÿâ³ë³ ïðà àäêðûöö¸ âûñòàâû, ÿ ¢ðó÷û¢
íÿìåöê³ì æàí÷ûíàì ïà áóêåòó êâåòàê. Óñ¸ çäûìࢠíàø ãàðàäñê³
àïåðàòàð íà â³äýàêàìåðó. Ó âóãëå ñòàÿ¢ ñòîë³ê, äçå áûë³ ñòàêàíû,
øàìïàíñêàå, àðýõ³ ³ øàêàëàä. Æàäàþ÷ûÿ ìàãë³ ïà÷àñòàâàööà ³ ïàãó-
òàðûöü. Äóìàþ, øòî ¢ñ¸ ãýòà áûëî àðãàí³çàâàíà ç íÿìåöêàãà áîêó.
Øìàò õòî ç ìàñòàêî¢ ïàäûõîäç³¢ äà ìÿíå ³ â³íøàâàë³ ìÿíå ç ìà¸é
òâîð÷àé ïðàöàé. ß ïàäûõîäç³¢ ³ ïàêàçâà¢, ÿê çâàí³öü, ãàðýë³ ñâå÷ê³.
Òâîð âûêë³êࢠö³êàâàñöü. Ýâåë³í çàõàïëÿëàñÿ. ß êàçà¢, øòî ãýòà ÿíà
àäàáðàëà äëÿ ýêñïàç³öû³ ç ìíîã³õ ìà³õ òâîðࢠãýòûÿ. ßíà ÷óëà ãýòà ³
ðàäàâàëàñÿ, øòî ÿíà – ýñòýò. ßå òâàð áû¢ ðàäàñíûì ³ ãàðý¢ âÿñåë-
ëåì. Ó çàëå äà ìÿíå ïàäûøî¢ Âàëåðûé Ìàãó÷û ³ ïðàäñòàâ³¢ ìÿíå ÿê
«ãåí³àëüíàãà ìàñòàêà» ïàýòýññå Íàòàëëå. Ìíå ñòàëà íÿ¸ìêà àä ÿãî
ñëî¢. ß ñêàçà¢: «Íå çâÿðòàéöå ¢âàã³ íà ÿãî ñëîâû». ¨í ïðàöÿãâà¢,
øòî ÿíà áà÷ûëà ³ âåäàå ìàþ òâîð÷àñöü, õàöåëà á ïàçíà¸ì³ööà ç
êàðö³íàì³ áë³æýé, ïàãëÿäçåöü ³ ¢áà÷ûöü íîâûÿ. ß äࢠçãîäó ñóñòðýö-
öà ¢ ñóáîòó à 11 ãàäç³íå ¢ ìàéñòýðí³. ßíà õàöêëà íåøòà íàï³ñàöü ³
íàäðóêàâàöü. Øàìïàíñêàå, õîöü ÿãî áûëî íÿøìàò, ñêîí÷ûëàñÿ ³ ïà-
êðûõó ïà÷àë³ ðàçûõîäç³ööà. ß ïàäûøî¢ äà Ëþöêî Àíàòîëÿ
ðàçâ³òàööà, à ¸í êàæà, øòî ñâÿòêàâàöü âûñòàâó ïîéäçåì ó ìàéñòýð-
íþ êåðàì³ñòࢠÊàâàëü÷óêî¢ Ëþäçì³ëû ³ Âàëåðû (áûëàÿ ìàéñòýðíÿ
²âàíîâà Ó.Ó.). ß íà ìàøûíå, íå àäâàæâà¢ñÿ ³ñö³. Àëå òóò æà
ñïàòðýá³ëàñÿ àäâåçö³ æàí÷ûí ó ìàéñòýðíþ. Íà äðóãîé ìàøûíå åõàë³
ãîñö³ ç Ãåðìàí³³. ß çãàäç³¢ñÿ, óçÿ¢ ÷àòûðû ÷àëàâåêà ³ ïàåõࢠóñëåä çà
³ì³, ãýòà çà ʳðà¢ñê³ì ìàñòîì. Ïðûõîäç³ì. Íàñ ñóñòðàêàå ãàñïàäàð
ìàéñòýðí³. Çà ñòàëîì ñÿäçÿöü ²âàíî¢ Ó.Ó., ÿãî æîíêà. ¨í ïà¢æàðòàì
êàæà: «Òû øòî? Íàñ ïðàñëåäóåø?». ß àäêàçà¢, øòî íå âåäà¢, øòî âû
òóò. Æîíêà ÿìó íåøòà ñêàçàëà, ÿ íå ÷ó¢. ¨í ñêàçà¢, øòî ãýòà ÿãî áû-
ëàÿ ìàéñòýðíÿ, çàðàç ¸í ó ìàéñòýðí³ Òîëêà÷à. «Òû íå âåäà¢, øòî ãýòà
ìàÿ ìàéñòýðíÿ, òû íå áû¢ ó ìÿíå». «Òàê, òû ìÿíå íå çàïðàøࢻ.
Äàëåé ïàéøî¢ ÷îðíû ãóìàð. «Óëàäç³ì³ð ²ëü³÷, ÿãî ÿø÷ý íå âûíåñë³
ç ìà¢çàëåþ. Íó äûê øòî æ – áóäó æûöü, ïàêóëü íå âûçâàë³ööà ìåñ-
öà». Àãóëüíû ñìåõ. Ñïà÷àòêó ÿ íå áðࢠâûï³¢êó ³ âûãëÿäࢠáåëàé
âàðîíàé. Ïîòûì âûðàøû¢, øòî ÷ûì ï³öü ï³âà – ëåïåé íàëüþ ñàáå
øàìïàíñêàãà. Çàõìÿëåöü àä ïàðû ãëûòêî¢ íåìàã÷ûìà, äû ³ äàç³ìåòð
íà¢ðàä ö³ ïàêàæà, à òàê – ÿê óñå, ñà ñêëÿíêàé, ÷îêàþñü ç óñ³ì³. Ãà-
ñïàäàð ³ãðࢠíà ã³òàðû ³ ïå¢ ïåñí³ äëÿ ðàçìîâû. Íàðìàëüíà. Öÿðï³ìà.
Âåñåëà. Ó ìÿíå áûëà íåéêàÿ çàêóñü: ïàì³äîðû, àãóðê³, äçâå âÿëåíûÿ
ðûáû ³âàñ³, ñàëåíûÿ ³ âûñóøàíûÿ íà ñîíöû, äîáðûÿ íà ñìàê.
Ïà÷àñòàâࢠÝâåë³í, ÿíà ïà÷àëà êóñàöü – öâ¸ðäàÿ, àäëàæûëà ¢áîê.
Äðóãóþ ðûá³íó ïðàïàíàâࢠíÿìåöêàìó ìàñòàêó, òîé ïàñïðàáàâà¢,
íåõòà ñêàçà¢, øòî ¢ ÿãî çàáàë³öü æûâîò, ìàã÷ûìà, ÿìó ïåðàêëàë³. ¨í
àäûøî¢ ó ïÿðýäí³ ïàêîé ³ ïàêëà¢. Êàë³ ¸í ïðûéøî¢, ÿ ñïûòà¢:
«Øòî,ñïóæà¢ñÿ?». ¨í íåøòà áóðêíó¢. Ãýòóþ ðûáó ïîòûì åë³ íàøû
æàí÷ûíû ïàñëÿ øàìïàíñêàãà, õâàë³ë³ ³ ïðàñ³ë³ ÿø÷ý. Àëå áîëüø íå
áûëî. Òàí÷ûë³, â³íøàâàë³, ãóòàðûë³ àäç³í ç àäíûì, àáäûìàë³ñÿ ³
öàëàâàë³ñÿ, áûëî âåñåëà. Íåìêà, æîíêà ìàñòàêà, äàñòàëà ç ñóìê³ ïà-
ïÿðîâûÿ ñóðâýòê³ ³ ïà÷àëà ðàçäàâàöü óñ³ì. Ãýòûÿ ñóðâýòê³
¢ñêàëûõíóë³ ¢ ìà¸é ïàìÿö³ ïàäçå³, ÿê³ÿ àäáûâàë³ñÿ ó 60-ÿ ãàäû. ß
åçäç³¢ ó Ìàñêâó ïà ðîçíûõ ñïðàâàõ ³ áû¢ íà ïðàìûñëîâàé âûñòàâå ç
Ãåðìàí³³. Òàì çá³ðàëàñÿ øìàò ëþäçåé, ãëåäà÷î¢, ãëÿäçåë³, øòî âû-
ðàáëÿå êàï³òàë³çì, ÿê³ÿ âûïóñêàþöü òàâàðû. Êàë³ ñàá³ðàëàñÿ øìàò
íàðîäó, íåìöû âûê³äâàë³ ïàïÿðîâûÿ ñóðâýòê³, ëþäç³ ê³äàë³ñÿ ³ õàïàë³
ïà÷êàì³, à ÿíû çäûìàë³ ¢ñ¸ íà ê³íàêàìåðó. Ïðûêëàäíà òàêóþ ñóðâýò-
êó ÿ òðûìàþ ¢ ðóöý ñà ñêëÿíêàé. ² ïàäçå³ òûõ ÷àñî¢ ïðàáÿãàþöü ó
ìà¸é ïàìÿö³. Òàê, ìû äçåö³ âàéíû. Íàøû áàöüê³ çàá³âàë³ àäç³í àäíà-
ãî ¢ 1941 – 1945 ãàäàõ. Ãëÿäæó íà íåìöࢠ– òàê³ÿ ñàìûÿ ëþäç³, ÿê ³
ìû, àäç³íàå, ÷ûì ìû àäðîçí³âàåìñÿ – ãýòà ìî¢íû áàð’åð. Äóìê³ ³
ïà÷óöö³ íàøû – àäíîëüêàâûÿ. Êàðö³íû ìû ¢ñïðûìàåì áåç ïåðàêëà-
äó. Óñ¸ çàëåæûöü àä óçðî¢íÿ ìûñëåííÿ. Âå÷àð, ñîíöà çàõîäç³öü, òðý-
áà ðàçûõîäç³ööà. Ìíå òðýáà ÿø÷ý åõàöü 20 êì äà äà÷û Äðóêàâà. Ç
ê³ìñüö³ ÿ ðàçâ³òà¢ñÿ, ìàñòàê Âàëüíî¢ Ó. ïðîñ³öü ïàäâåçö³. Ïàäûõîä-
æó äà Ìàãó÷àãà, ¸í ïðîñ³öü ïà÷àêàöü. ͳÿê íå ðàçûäóööà, íåõòà íå-
êàìó ¢ñ¸ íåøòà ðàñïàâÿäàå. Ãàñïàäûíÿ ïðàâîäç³öü ìÿíå. ß êëàíÿþ-
ñÿ ³ äçÿêóþ çà ãàñö³ííàñöü. Ïðàáà÷àåööà, êàë³ íåøòà íå òàê. À êàë³
¢ñ¸ äîáðà, äûê çàñòàâàéöåñÿ. Íåêàòîðûÿ ÿø÷ý çàñòàë³ñÿ ³ ïðàöÿãâàë³
äîáðà ïðàâîäç³öü ÷àñ. Ìû âûéøë³ ç Âàëüíîâûì ³ ïàéøë³ äà ìàøû-
íû. Ìàãó÷àãà íå áà÷íà. ß ñêàçà¢, ïà÷àêàåì ïÿöü õâ³ë³í, êàë³ íå
ïðûéäçå – ïàåäçåì. Ïðàç íåêàëüê³ õâ³ë³í âûõîäç³öü. Ìû ìàõàåì ðó-
êîé. ¨í ïàäáÿãàå. «ß äóìà¢, âû ïàåõàë³», – ñêàçࢠÂàëåðà. ß àäêàçà¢,
øòî áåç ñÿáðà ÿ íå åäó. Ó ìàøûíå ¢çãàäࢠÂàëüíî¢ Ó. ïðà ìàþ òâîð-
÷óþ ïðàöó. Êàçà¢, øòî ÿãî â³íøàâàë³, ïàáëûòàë³ ñà ìíîé, à ¸í
àäêàçâà¢, øòî òâîð íå ÿãî, à ³òêî. Ìàãó÷û êàæà: «Ãýòà âûäàòíû
òâîð». Øòî òû÷ûööà æûâàï³ñó, òî äëÿ ìÿíå ãýòà ïðîéäçåíû øëÿõ,
õîöü äà æûâàï³ñó ÿ áóäó ÿø÷ý çâÿðòàööà. Ìÿíå çàðàç ö³êàâ³öü êàí-
öýïòóàëüíàå ìàñòàöòâà. Ó ìÿíå ¸ñöü íåêàëüê³ íîâûõ êàìïàç³öûé.
Ïàä’ÿçäæàþ äà ¢í³âåðìàãó, âûñàäæâàþ ñâà³õ ñóðàçìî¢öà¢-êàëåã.
Âàëüíî¢ ÿø÷ý ðàç äçÿêóå ìíå çà ìîé òâîð. Ðàçâ³òâàåìñÿ. ß àä’ÿçäæàþ.
Çíàõîäæóñÿ ïàä óðàæàííåì öýëû äçåíü. Äóìê³ ³ ýìîöû³ ïåðàá³âàþöü
àäíà àäíó. Íåéêàÿ ïðû¢çíÿòàñöü. Òû – ó öýíòðû ¢óâàã³ ¢ñ³õ. À ÿ çà
ðóë¸ì – åäó íà äà÷ó, òàì ìÿíå ÷àêàþöü ³ õâàëþþööà. Ïàä’ÿçæàþ äà
ïåðàêðûæàâàííÿ ³ íå ñàñòóïàþ øëÿõ íà ïàêàçàëüíû çíàê, ïðûòàð-
ìîæâàþ, ³ ñóñòðý÷íàÿ ìàøûíà ïðûòàðìîæâàå òàêñàìà. ß ðàçóìåþ,
¢ ÷ûì ñïðàâà, ³ ñïûíÿþñÿ, ïðàïóñêàþ÷û ìàøûíó. Íó âîñü, óñ¸ äî-
áðà, à ìàãëî á áûöü ³ ³íàêø. Ïðûÿçäæàþ íà äà÷ó, ìÿíå ñóñòðàêàå
ßäâ³ãà Àíäðýå¢íà. «Íó øòî? ßê? Ìû õâàëÿâàë³ñÿ äçå òû. ßê ñ³íÿê?»
Àäêàçâàþ, øòî óñ¸ äîáðà. Õ³ðóðã ñêàçà¢, øòî í³÷îãà íå òðýáà ðàá³öü,
óæî ïðàõîäç³öü. Çàãàíÿþ ìàøûíó ¢ ãàðàæ. Âÿ÷ýðàþ ³ êëàäóñÿ ñïàöü.
Äî¢ã³ ÷àñ íå ìàãó çàñíóöü, çíàõîäæóñÿ ïàä óðàæàííåì ãýòàãà äíþ.
Ñêàðûñòî¢âàþ à¢òàòðýí³íã ³ ïðàç íåêàòîðû ÷àñ çàñûíàþ.
Ïðûÿçäæàþ íà äà÷ó ¢ 20.30 óâå÷àðû. Ìóæ áóõãàëòàðà
ѳí³öû Ç.Ì. çàñÿêàå ãýòû ÷àñ, ³ êàë³ ÿíà íà íàñòóïíû äçåíü ïðû-
ÿçäæàå íà äà÷ó, ¸í àáâ³íàâà÷âàå ÿå ¢ íÿâåðíàñö³. Áûööàì áû ÿíà ¢
³öåáñêó ñóñòðàêàëàñü ñà ìíîé ³ êàòàëàñÿ íà ìà¸é ìàøûíå, øòî ìû
áûë³ ðàçàì ó ðàéâûêàíêàìå. Ïàãðàæࢠíàâàò ÿå ¢äàðûöü. ¨í ³ ðà-
íåé ðà¢íàâࢠÿå ê ³íøûì ìóæ÷ûíàì, ïàñëÿ ÷àãî ³øî¢ ó çàïîé, ³ òàê
äî¢æûëàñÿ íåêàëüê³ äç¸í. 15 ³ 16 æí³¢íÿ ÿ íàîãóë íå áà÷û¢ ѳí³öó
Ç.Ì. Ó ãýòû ÷àñ, êàë³ ²âàíî¢ Ó.Ó. ðà¢íàâࢠäà ìÿíå ñâàþ æîíêó ¢
áûëîé ñâà¸é ìàéñòýðí³ ïàä÷àñ ôóðøýòó ïàñëÿ àäêðûööÿ âûñòàâû,
òóò, íà äà÷û, àäáûâàë³ñÿ ñöýíû ðý¢íàñö³ äà ìÿíå ìóæà áóõãàëòà-
ðà êààïåðàòûâà ѳí³öû Ç.Ì. Äç³¢íàÿ çàãàäêà ïñ³õ³÷íûõ á³ÿòîêà¢:
ó àäç³í ³ òîé æà ÷àñ – ðý¢íàñöü äâóõ ìóæ÷ûí, êàë³ ÿ áà÷û¢ òîëüê³
àäíó æîíêó ²âàíîâà ïîáà÷ ç ³ì ïàä÷àñ ôóðøýòó. Äðóãóþ ÿ íàîãóë
íå áà÷û¢, ³ í³ÿê³õ äóìàê ó ìÿíå íå áûëî. Êàë³ Ñ³í³öà Ç.Ì. ïðà ¢ñ¸
ãýòà ðàñïàâÿëà ¢ ïðûñóòíàñö³ ßäâ³ã³ Àíäðýå¢íû, òî ìû ðàññìÿÿë³ñÿ,
à òûì ÷àñàì ìóæ âûãàíÿ¢ íî÷÷ó ÿå ç äîìó ³ íàâàò õàöå¢ ïàá³öü.
×àëàâåê çóñ³ì ïàçáàâ³¢ñÿ ðîçóìó. Çîÿ Ìà³ñåå¢íà âûçâàëà íà äà÷ó
ñâàþ äà÷êó, êàá ñóïàêî³öü ìóæà ³ ðàçðàäç³öü àáñòàíî¢êó. ßíà ÷àñî-
âà ïðàöóå ìåäñÿñòðîé ó â³öåáñê³ì òóáäûñïàíñýðû. Äû ìóæ åäçå íà
ïðàöó íà ñâà¸é ìàøûíå, à ÿíà – íà à¢òîáóñå. Ãýòàÿ íàïðóæàíàñöü
äî¢æûööà íåêàëüê³ äç¸í. Äà, àëêàãîëü ðîá³öü ñâàþ ñïðàâó ïàä
ðîçíûì³ ïðûãîæûì³ ýòûêåòêàì³ ³ ýêçàòû÷íûì³ íàçâàì³. ³äàöü, ÷à-
ëàâåê ïàêóòóå áÿçãëóçäç³öàé ðý¢íàñö³.
Áóäó÷û íà äà÷û, ÿ ¢âåñü ÷àñ ïàãëÿäâࢠó áîê äà÷û ýëåê-
òðûêà Àðøà¢ñêàãà. Íà ïðàöÿãó ìåñÿöà ¸í íå ç’ÿ¢ëÿ¢ñÿ òóò. À ñàì
àáÿöࢠïðûâåñö³ ¢ íàëåæíû âûãëÿä ýëåêòðàãàñïàäàðêó íàøàãà êà-
àïåðàòûâà. ×àñ ³øî¢ ³ çà òðû ìåñÿöû ¸í òàê í³÷îãà ³ íå çðàá³¢. ß
íåêàëüê³ ðàçî¢ ñàì øóêࢠÿãî, êàá òîé íàï³ñࢠçàÿâó àá çâàëüíåíí³,
àëå ýëåêòðûê óñ¸ àäêëàäâࢠíà ïîòûì. Ïðàç íåêàòîðû ÷àñ óñ¸ æ òàê³
çâîëüí³¢ñÿ.
Ìÿíå íàâåäࢠìîé ñÿáàð ñêóëüïòàð Ìàãó÷û Âàëåðûé, ÿêî-
ìó ÿ ïàäàðàâࢠñâàþ êàðö³íó «Çàáûòû òîðñ». Äîáðà, êàë³ ¢ öÿæêóþ
õâ³ë³íó äà öÿáå çàâ³òâàþöü ëåïøûÿ ñÿáðû.
˳ñòàïàä… Óæî çà àêíîì ëÿæûöü ñíåã. Çóñ³ì ³íøû ïåé-
çàæ ç³ìîé. Ó ãýòû ÷àñ ó ìà¸é óíó÷ê³ Â³ê³ äçåíü íàðàäæýííÿ. Ìàö³
ïàäàðàâàëà ¸é êàìï’þòàð çà âûäàòíóþ âó÷îáó. Ó íàñòóïíûì ãîäçå
ÿíà áóäçå ïàñòóïàöü ó ìåäûöûíñê³ ¢í³âåðñ³òýò. Ïàñëÿ ñâà¸é õâàðî-
áû ìíå õàöåëàñÿ çðàá³öü ¸é ïàäàðóíàê, êàá çàñòàëàñÿ ïàìÿöü ïðà
äçÿäóëþ, ÿê³ çàìÿí³¢ ¸é áàöüêó. Àñàáë³âàÿ íàãðóçêà ïà âûõàâàíí³
êëàëàñÿ íà ïëå÷û ßäâ³ã³ Àíäðýå¢íû, ÿêàÿ ïà ìàã÷ûìàñö³ äàïàìà-
ãàëà ¸é ó âó÷îáå. ß ¢çÿ¢ ìàøûíó, ³ ìû ïàåõàë³ ¢ ìàéñòýðíþ. Íà
ñöÿíå â³ñåë³ ïåéçàæû ³ íàöþðìîðòû. ß äàçâîë³¢ âûáðàöü ¸é äçâå
ëþáûÿ êàðö³íû. ßíà âûáðàëà àäç³í ëåòí³ ïåéçàæ ç âîçåðàì, äçå ÿíà
âó÷ûëàñÿ ïëàâàöü, áàÿëàñÿ âàäû. Äðóã³, ç³ìí³ ïåéçàæ: â¸ñêà íà ôîíå
øàö³ ç ðàá³íàé. ³êà çàñòàëàñÿ çàäàâîëåíàé. ß ïàâ³íøàâࢠñà ñâÿòàì
óíó÷êó ³ ïàæàäࢠäîáðàé âó÷îáû.
À ¢ ãýòû ÷àñ Âàëåðûé Ìàãó÷û ïðàöóå íàä ìà³ì ïàðòðýòàì.
Ïåðàðâàëà ïðàöó ìàÿ õâàðîáà. Àëå çàðàç çíî¢ ìîæíà ¢çÿööà çà ðà-
áîòó. Óñå ìàå òâîð÷ûÿ ðàáîòû ¢ ãýòûì ïàðòðýöå. Ãýòà – ÷àëàâåê-
òâîðöà.
Ïàì³æ õâàðîáàì³ ¢ 2006 ãîäçå áû¢ íà ðîçíûõ âûñòàâàõ. Íà
âûñòàâå 85-ãàäîâàãà Êë³êóøûíà, äçå áûë³ ïðàäñòà¢ëåíû ö³êàâûÿ
ãðàô³÷íûÿ ðàáîòû. ×àëàâåê ïðàéøî¢ öÿæê³ äî¢ã³ æûöö¸âû øëÿõ,
øìàò çðàá³¢ ó âîáëàñö³ øðûôòî¢, ó ñòàíêîâàé ãðàô³öû. Ö³êàâûì
áûëî âûñòóïëåííå Ôåë³êñà Ãóìåíà, âÿäîìàãà àêâàðýë³ñòà, ÿê³ ¢ êàí-
öû äàäà¢: «Òû ðàáîòàé, äóðà÷îê, ïîëó÷èøü ãðàìîòó è çíà÷îê». Àëå
ìàñòàê òàê ³ íå àòðûìࢠí³ÿêàãà çâàííÿ çà ñâàþ ïðàöó. Ó ÿãî ñëîâàõ
áûëî øìàò ãîðû÷û ³ êðû¢äû.
Ó ñÿðýäç³íå ëþòàãà ¢ êðàÿçíà¢÷ûì ìóçå³ áûëà àäêðûòà
âûñòàâà ìàñòàêà ç Ìàñêâû 40-ãàäîâàãà Âàñ³ëÿ Íåñöÿðýíê³. ϳøà
¢ êëàñ³÷íûì ðýàë³çìå ÑÑÑÐ. Ïàëîòíû âÿë³ê³ÿ. Ìíå ñïàäàáàëàñÿ
íåêàëüê³ ïåéçàæà¢.
Ó ìà³ì æûöö³ ¸ñöü çàïàì³íàëüíû äëÿ ìÿíå âûïàäàê, êàë³ ÿ
ñòࢠñòàðøûí¸é ñàäàâîä÷àé ñóïîëê³ «À¢òàìàá³ë³ñò». Ó ïà÷àòêó ìàÿ
2006 ãîäà àäáû¢ñÿ ñõîä äà÷í³êࢠ«À¢òàìàá³ë³ñò». Ðàíåé òàì áûë³
äà÷û òîëüê³ äëÿ à¢òàìàá³ë³ñòà¢, à çàðàç 50 % ïðàäàë³, ³ æûâóöü òóò
óæî ðîçíûÿ ëþäç³. Ïðàéøëî ¢æî 16 ãàäî¢ ç òàãî ÷àñó, ÿê ÿ êóï³¢
òóò äà÷ó. Ó ì³íóëûì ãîäçå ñòàðøûí¸é áûëà ѳí³öà Çîÿ Ìà³ñåå¢íà,
ÿêàÿ çà ÷àñ ïðàöû ñóòûêíóëàñÿ ç ìíîã³ì³ öÿæêàñöÿì³, ïàñëÿ ÷àãî
ÿíà çàéìàëà òîëüê³ ïàñàäó áóõãàëòàðà. À âîñü ïàñàäó ñòàðøûí³
÷àìóñüö³ í³õòî çàéìàöü ³ íå çá³ðà¢ñÿ, áî øìàò áûëî ðîçíûõ ïðà-
áëåì: êàðûñòàíííå ýëåêòðàíåðã³ÿé, êàë³ ïðàâàäû çíàõîäç³ë³ñÿ ¢
àâàðûéíûì ñòàíå. Àìàëü óñå ïðûñóòíûÿ äàâàë³ ïàðàäû, à âîñü íà-
êîíò âûáàðࢠ– ìà¢÷àë³… Ìàëàäû øàô¸ð ñÿðýäí³õ ãàäî¢ àäìîâ³¢ñÿ
àäðàçó, ìóæ áóõãàëòàðà – òàêñàìà. Õòîñüö³ íàâàò ïðàïàíî¢âà¢, øòî
ïàâ³ííà ê³ðàâàöü òîëüê³ æàí÷ûíà, àëå ³ ãýòà ïðàïàíîâà íå áûëà àäî-
áðàíà. Ó ì³íóëûì íåàäíàðàçîâà âûëó÷àë³ ³ ìàþ êàíäûäàòóðó, àëå
ÿ êîæíû ðàç àäìà¢ëÿ¢ñÿ, áî íàâîøòà ìíå, 75-ãàäîâàìó äçåäó, ãýòûÿ
êëîïàòû? À êàë³ íà ãýòû ðàç çíî¢ âûëó÷ûë³ ìàþ êàíäûäàòóðó, òî ÿ
çãàäç³¢ñÿ. Âîñü òàê ³ ïà÷àë³ñÿ ìàå êëîïàòû: íàêîíò çàìåíû ýëåêòðû-
êà, êàìïåíñàöû³ çðîáëåíûõ øêîä, ³ ã. ä. Øìàò áûëî çðîáëåíà äçåëÿ
òàãî, êàá æûöü áûëî ëåïø. Íÿìàëà ñðîäêࢠàäàáðࢠòîëüê³ ðàìîíò
ñëóïà ýëåêòðàë³í³³, àëå àãóëüíûì³ íàìàãàííÿì³ ìû ðàøûë³ ãýòó çà-
äà÷ó.
Çà ÷àñ ìàéãî ïðà¢ëåííÿ áû¢ ïðûíÿòû íîâû Ñòàòóò ³
çìÿí³ëàñÿ íàçâà ñóïîëê³ – “Çàïàâåòíàå”…
Ëåòàì íà äà÷û, íàâàò êàë³ çà àêíîì íàäâîð’å íå ëåïøàå, ðà-
äóåööà äóøà! Ãýòûì æí³¢íåì, íà æàëü, íàäâîð’å íàñ íå ðàäóå. Âîñü
óæî íåêàëüê³ òûäíÿ¢ ëüå äîæäæ, à ìû ïåðàæûâàåì çà ñâîé óðàäæàé,
áî äîæäæ ìîæà ÿãî ïàïñàâàöü. Âîñü òàêàÿ íàøà ïðàöà ñåëÿí³íà.
Ñïàäçÿ¸ìñÿ íà ëåïøàå áóäó÷àå. À äîæäæ ïðàöÿãâàå ë³öü…
ß àäïà÷ûâàþ ¢ ëåñå, êàë³ çá³ðàþ ÿãàäû ³ ãðûáû. Õî÷àööà
ñêàçàöü íåêàëüê³ ñëî¢ ïðà ìàéãî ñÿáðà Ãåíàäçÿ, ÿê³ ðîäàì ç ìàé-
ãî äà÷íàãà ïàñ¸ëêà. Ó ìà³õ ê³ðà¢í³÷ûõ ñïðàâàõ ¸í ìíå âåëüì³
äàïàìàãà¢. Ãýòà äîáðû ³ ÷óëû ÷àëàâåê ³ ëåïøû ãðûáí³ê, ÿêîãà ÿ âå-
äàþ. Äû ¢âîãóëå ¢ íàñ øìàò áûëî òýì äëÿ ðàçìîâû, íÿãëåäçÿ÷û
íà òîå øòî ¸í ìàëàäçåéøû çà ìÿíå ãàäî¢ íà 20. À êàë³ ìû ðàçàì ç
³ì âûá³ðàë³ñÿ ¢ ãðûáû, äûê ³ êîøûêà íå õàïàëà! Ñòîëüê³ ¸í âåäà¢
ãðûáíûõ ìåñö!
Õàöåëàñÿ á óñïîìí³öü ÿø÷ý àäíàãî äîáðàãà ÷àëàâåêà ¢ ìà³ì
æûöö³ – Çàìî÷íàãà Ï. Ãýòà âûñîê³ ìóæ÷ûíà, ìîöíàãà öåëàñêëàäó,
ñïàêîéíàãà õàðàêòàðó. Ðàíåé ïðàöàâࢠøàô¸ðàì. Ó ÷àñ ÷àðíîáûëü-
ñêàãà âûáóõó ïðàöàâࢠó ì¸ðòâàé çîíå ë³êâ³äàòàðàì. ßãî ðàñêàçû
ïðà òîé æóäàñíû ÷àñ êðàíàþöü ñýðöà íàñòîëüê³, øòî ïðîñòà íåìàã-
÷ûìà ãýòà ñöåðö³ ñà ñâà¸é ïàìÿö³. Ó ðàäûÿöûéíûÿ çîíû çàâîç³ë³
ðîçíû õàð÷, êàðì³ë³ ëþäçåé áÿñïëàòíà. Ïîòûì çäàðîâûÿ ìóæ÷ûíû
çàï³õâàë³ ëþäçåé ó à¢òîáóñû, âûâîç³ë³ ¢ ñïåöûÿëüíà àäâåäçåíûÿ
ìåñöû. Àñàáë³âà ïðà ãýòà í³õòî í³äçå íå ãàâàðû¢. ² âîñü Çàìî÷íû ñàì
ïðàöàâࢠó ãýòûì àòðàäçå. Ïàñëÿ çíàõîäæàííÿ íåêàëüê³õ ìåñÿöࢠó
ðàäûÿöûéíàé çîíå ¸í ñàì àòðûìࢠïý¢íóþ äîçó âûïðàìåíüâàííÿ.
Íà òîé ÷àñ çàìî¢÷âàëàñÿ äîçà ðàäûÿöû³. Ñàì Ãàðáà÷î¢ Ì.Ñ., âûñòó-
ïàþ÷û ïåðàä ëþäçüì³, êàçà¢, øòî í³ÿêàé êàòàñòðîôû íÿìà, òîëüê³
àäáûëàñÿ àâàðûÿ íà ×àðíîáûëüñêàé ÀÝÑ. Êàë³ Çàìî÷íû âÿðíó¢ñÿ
íà ðàäç³ìó, òî áû¢ íàê³ðàâàíû íà ðýàá³ë³òàöûþ ¢ ̳íñê. Ñóñåäç³
êàçàë³, øòî ÿìó äàë³ ³íâàë³äíàñöü ³ âÿë³êóþ ïåíñ³þ. Íà ãýòûÿ ãðî-
øû ³ ïàáóäàâࢠäà÷ó ¢ íàøûì ïàñ¸ëêó. Âÿäçå äîáðóþ ãàñïàäàðêó.
Àëå êîæíû ãîä åäçå íà ëÿ÷ýííå ¢ ñòàë³öó… À âîñü óëåòêó ñÿäç³öü
êàëÿ ñâàéãî âàäà¸ìà íà äà÷û ³ àá ÷ûìñüö³ ¢âåñü ÷àñ äóìàå… Ìîæà,
àá òîé òðàãåäû³, óäçåëüí³êàì ÿêîé êàë³ñü ïàáûâࢠñàì? Êàë³ ÿ áà÷ó
ÿãî ¢ òàê³ì ñòàíå, òî âåëüì³ ïåðàæûâàþ çà ¢ñ³õ òûõ, êàãî çà÷àï³ëà
ãýòà òðàãåäûÿ íà ×ÀÝÑ. Âîñü ÿíû, âûñîê³ÿ òýõíàëîã³³ ³ äóøý¢íû
àòàì, ÿê³ àïëàêàíû ñìåðöþ òûñÿ÷ ëþäçåé, øòî ìó÷ûë³ñÿ ³ ïàì³ðàë³.
Óñïàì³íàþ, øòî ãàäî¢ 60 ïàñëÿ âàéíû áû¢ íàäðóêàâàíû ìàëåíüê³
êâàäðàö³ê ³ âÿë³êàÿ êó÷à-ï³ðàì³äà âóãàëþ. Ãýòû ¢ðàí äàå íàì âÿë³êóþ
êîëüêàñöü òàííàé ýëåêòðàýíåðã³³, ÿêàÿ ïîéäçå íà ïàáóäîâó ðàéñêàãà
æûööÿ ³ êàìóí³çìó. Çàðàç æà íÿìà í³ òàãî í³ äðóãîãà, à øòî áóäçå
äàëåé – í³õòî íå âåäàå...