МатIыжъ Аминэт
Нуриет телефонкIэ Сарэ къыдэгущыIи, ядэжь къызэрихьащтыр къыриIуагъ. Сыда шъуIуа ипшъэшъэгъу зыгъэгумэкIырэр? Сарэрэ ишъхьагъусэрэ IэкIыб къэралыгъо гъэпсэфыпIэм щыIагъэх. Зэпшъэшъэгъухэр тхьамэфитIо зэIукIагъэхэп, зэраIонэу къэнагъэр бэ. Зэфэзэщыгъэх.
Нуриет илъэс тIокIырэ хырэ ыныбжь. Дэхэшхоп, ау гохь, лъэпэлъаг, къопцIэ нэгуф, тIэкIу пэтхыщ умыIощтмэ, зи епIолIэнэп. Ц1ыфыр къэзгъэдахэрэр и1эпкълъэпкъ, нэпэ зэры1ыгъым изакъоп, арба? Ишэн, изек1уак1, 1адэбэу хэлъыр,... Къэп1он плъэк1ыщтыр бэ. Нуриет щык1эгъэнчъэпщтын, ау ш1ык1аш1о, хъупхъэ. Парикмахерэу Iоф ешIэ, дэгъоу къегъахъэ. МэзапкIэм фэшхьафэу, икIэджыбэ «тхьауегъэпсэу» гори къыралъхьэ.
Ятэ иIэжьэп, янэ ипшъэшъэ закъошъ, ным ыгу къызэрыдищыещтым пылъ. Пшъэшъэгъуи, Iахьыли зэрэдэмыкIорэм егъэгумэкIых. Загъорэ нэIуасэ къыфэхъу зышIоигъо кIалэ горэм игугъу къызфашIыкIэ, ушъхьагъухэр къегъотыхэшъ, зышъхьарегъэхы.
Сарэ къешIэжьы, илъэсищкIэ узэкIэIэбэжьымэ Нуриет кIалэ горэ ыгу рихьи дакIо зэрэшIоигъуагъэр, ау янэ дигъэкIуагъэп. Псэлъыхъор къопцIэ нашхъоу, шъыпкъэр пIон хъумэ, дэхагъэ, лъэгъупхъагъ ыкIи еджагъэу, Iэдэб хэлъэу узблэмыхъопсыкIын кIэлагъ. ЕтIани анахьэу гум къезгъаштэщтыгъэр Краснодар зэрэдэсыр ары. Ау, Айщэт, Нуриет янэ ыдагъэп.
- Дунаим ащ нэмыкI къытемынэжьыгъэми, къэбгъэшIэщтым ущысыщтми удэзгъэкIощтэп! - ыIуагъ. Нуриет лъэшэу ыгу хэкIыгъ, нэпсыр рилъэкIэхызэ ипшъэшъэгъу дэжь къэчъагъ. Сарэ егупшыси, къыIуагъ:
- Уянэжъ етэгъаIоба! Аминэт фэгъэдэIонба?
- Сыгугъэрэп едэIункIэ.
- Арэп! Сыда идагъор? КIалэм унагъо иIа?
- Хьау, иIэп.
- КIэлаща, жъыща?
- Сэщ нахьи илъэситф зэрэнахьыжъыр.
- Адэ сыда пэрыохъу къыпфэхъущтыр?
Нуриет джэуап къымытыжьэу ытамэхэр зэфищагъ.
Хэты сыд зеIоми Айщэт афэгъэдэIуагъэп - ыIуагъэм тырагъэкIын алъэкIыгъэп. Нуриет гъыгъэ, пыхьагъэ, пIэ ышIэу гъолъыгъэп, ау ыгъэсымэджагъ. Янэ – къушъхьэ хъугъэ!
- СыбгъэлIэнэу уфаемэ дакIу! Ау сызщыгъэгъупш! – Айщэт зеIом, сыд ышIэна, янэ ыпсэ хигъэIэжьыми насыпышIо хъуна? ЕдэIугъ, еуцолIагъ.
Ащ фэдиз хьал - балыкъ къызпыкIыгъэм тарихъ шъэф пылъ. Илэс пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьымэ, щыIэныгъэм хъугъэ-шIэгъэ Iэджи, нафэуи, шъэфэуи хэухъытагъэу къыхэнагъэхэр хэплъэгъощтых.
Нуриет янэ Айщэт пшъэшъэ зидэкIогъоу, шIыкIашIоу, кIэлакIэхэр нэплъэгъу фабэкIэ зыфыреплъэкIыхэрэм ащыщыгъ. Ипшъэшъэ унэ къихьэщтыгъэхэри кIэлэ лъэгъупхъэхэу, якъуаджэ дэсхэм ямызакъоу чылагъохэми, къалэми къарыкIыщтыгъэх.
Ежьым ыгукIэ къахигъэщэу, анахьэу зыфаягъэр Юр. Ау кIалэр заулэрэ къакIуи, къэлъэгъожьыгъэп. Ежагъ, пэплъагъ. ЩыIэп! ЕтIанэ къыщагъэу зэхихыгъ. Ыщагъэри ышIэу къычIэкIыгъэти лъэшэу шъхьакIо пшъашъэм щыхъугъ, «сыда сэщ нахь зэрэдэгъур?!» зыфэпIон фэди, ыгу къилъэдагъ.
Айщэт инасыпи чъыгым рапхыгъ къыпшIошIа? Бащэ темышIэу Ерыстэм дэкIуагъ. Къехъопсагъэри бэ: Мыекъуапэ дэсыщт, кIалэр гъэсагъэ, еджагъ, уни къаратынэу ежэх, Айщэти IофшIэн къыфагъотыгъ. ИлъэситIу зытешIэм Нуриет цIыкIур къафэхъугъ. Шъауи фэягъэх, ау къадэхъугъэп. «Ар Тхьэ Iоф» аIуи, еуцолIагъэх. Айщэт инасып къыубыти, Ерыстэм ибын зышIобылымэу, унагъо зыдэпшIэн плъэкIыщтхэм ащыщэу къычIэкIыгъ. Дэгъу дэдэу зэгурыIохэу, къаIэкIыхьэрэ щыIэмэ унагъом къырахьылIэу, зэрахэхъощтым пылъхэу, яшэни, яакъыли зэтефэу зэдэпсэущтыгъэх. ЗэкIэ ящыкIагъэр тIэкIу – тIэкIузэ зэрагъэгъотыгъ. Машини ащэфыгъ. Зыгорэ зэзымыIoрэ щыIэп, зэIуупхъохэуи къыхэкIыгъ, ау гущыIэ гомыIухэр зэраIоу, загъэгусэмэ зэдэмыгущыIэхэу ящыIэныгъэ къыхэфагъэп пIоми, ухэукъощтэп. Пшъэшъэжъыер зыми щамыгъакIэу, хэти емыхъуапсэу, еджэным зэрегугъущтым пылъыгъэх.
Нуриет, шъыпкъэр пIощтмэ, егугъушхоу, къин зэригъэлъэгъоу, еджэным пыгъэнагъэу пылъыгъэп, ау гупкIэти дэгъоу къыгурыIощтыгъ. Япшъэшъэжъые закъо тфы закIэкIэ зэреджэрэр Ерыстэмрэ Айщэтрэ ягопагъ. Джаущтэу ящыIэкIэ - псэукIэ зэтеуцуагъэу, Iахьылхэри ащыгушIукIыхэу зэдэпсэущтыгъэх. Мыхэм нэ атырамгъэфагъэмэ, о къашIэ, ошIэ-дэмышIэу зэкIэ къэукъуагъ.
КIымэфэшхоу, Iумылэу, гъогухэр мылышъхьэ пцIанэ техъукIыгъэхэу, уащызекIонкIэ щынагъоу мэхъуба? Джащ фэдэ мафэ горэм Ерыстэм имашинэрэ ыпэкIэ къэкIыгъэмрэ зэутэкIыгъэх. Шъобжьэу къытефагъэхэм мэзэ пчъагъэм Ерыстэм къин рагъэлъэгъугъ. Зэмыусагъэхэрэ, «уц дэгъу» зыфаIуагъэу амыуплъэкIугъэрэ къагъэнагъэп, ау амал фагъотыгъэп. Нуриет ятэ зеухым ябгъонэрэ классым исыгъ. Айщэт шъузабэу къэнагъ. Сыда пшIэщтыр? «ЦIыфым инасып ынэтIэгу итхагъ» аIоба?
Нуриет гурыт еджапIэр щы хэмытэу къыухыгъ. Янэ пшъэшъжъыер къэралыгъо университетым чIигъахьэ шIоигъугъ.
- Мазэм зэ къысатыщт сомэ такъырым сыкIэнэцIэу сыщыIэн слъэкIыщтэп. Ори укIэлэегъадж. Тетрадрэ, планрэ унэхэр яуухылIагъ. Сыда федэу хэпхыгъэр? – ыIуи, парикмахерэу зигъэсагъ. Къыухыгъэри курс къызэрыкIоп, Краснодар дэт еджапIэу «Шарм - Клео» зыфиIорэр ары. Дэгъу дэдэу сэнэхьатыр къызIэкIигъэхьагъ. ЗэкIэмэ зэлъашIэ. Пшъхьац зыгорэ къыребгъашIэ пшIоигъомэ пэсаIоу зебгъэтхын фае, армырымэ, чэзыур къыбнэмысызэ мафэр кIощт.
Дунаир гъэшIэгъонэу гъэпсыгъэ нахь, Нуриет ипсэлъыхъо, джа Юрэу, Айщэт зымщагъэм икIалэу къычIэкIыгъ. Ипшъашъэ димгъэкIоным пае, ащ пытагъэу къыхэфагъэр зымгъэшIэгъуагъэ къэнагъэп:
- Алахьэм симыукIи, хэты фэдэ ылъэгъугъ! Пшъашъэм инасып ным ыIашъхьитIукIэ пеупкIы.
Ау Айщэт хэти ишъэф фиIотагъэп, ыIуагъэми текIыгъэп. Нэужым, Нуриет зи къызэрэзыдимыгъэгущыIэрэм ыгъэпагъ, ау, гъэшIэгъоныба, кIэгъожьыгъэп.
Сарэ гукъэкIыжьхэм ахэтэу, пчъэм иодыджын къызытеом къыгъэщтагъ.
-КъакIо, къеблагъ!- Пшъэшъэгъум фэчэфэу пэгъокIыгъ.
- Моу, сызэгъэплъ! Дахэу тыгъэм укъистыгъ! – Нуриет гуш1оу ипшъэшъэгъу пыплъыхьагъ.
- О уфыжьыбз! Унэм укъикIырэба, сэIо?
Сарэ гуIэзэ Iанэр къыгъэпсыгъ.
Нуриет къэтIысыгъо имыфэу къызIуипхъотыгъ:
- Зы кIалэ горэ къыздэгущыIэ, нэIуасэ къызысфэхъугъэр илъэс ныкъо хъугъэ, ыгу сырихьэу ыIуагъ, сэри сыгу рехьы. СыдакIомэ сищэщт.
- Шъыпкъэуи?
- Ащ нахь сипшъыпкъагъэу къэсшIэжьырэп, - шъабэу, гупшысэр ымакъэ хэлъэу Нуриет къызэриIуагъэм сэмэркъэум зэрэпэчыжьэр къыгъэнэфагъ.
- Ар къэбар дэгъу дэдэба! Хьаумэ сыхэукъуа?
- Ашъу, сшIэрэп. Мыщ ыпэм сянэ ошIэжьыба къызэрэсфимыдагъэр. Сэщынэ фыхэзгъэпсынкIэ. Проблемышху!
- Ар проблемэ хъуна! Сэ есIощт.
Айщэт бзылъфыгъэ пытэ хьазыр, фэмыеу пфэгъэдэIощтэп - ар аушэтыгъах. Ау пшъэшъэгъум, Нуриет янэ ыпхъу дэкIоным зэрэдэгуIэрэм гу лъитагъ, игъэпсыкIэ-шIыкIэхэми ахилъэгъуагъэхэм гугъапIэ къыратыгъ.
Сарэ унагъо зихьагъэр илъэситIу хъугъэ, шъэожъые цIыкIуи къыфэхъугъ. Айщэт къыIукIэ къэс къыщэгушIукIы:
- Мэшэлахь! Алахьэм насып кIыхьэ шъуешI!- Iэ къыщефэ. - Сэ сифыжь цIыкIу гущэ зы тэрэзыIо горэ ыпэ къэкIэу, уцупIэ горэ ыгъотыгъэу къэслъэгъужьыгъэмэ, сылIагъэми сыраз, – зыгъэгумэкIырэр жэм къышIудэкIы. Ыпхъу унагъо ихьаным зэрэкIэхъопсырэм укIэмыупчIэжьыми, гъэнэфагъэ.
- Неущ Самир цIыкIур сигъусэу шъуалъэныкъо сыкъырекIокIыщт, гущыIэхэтэу псэлъыхъом игугъу къыхэзгъэпсыщт. КIэлэцIыкIур шIу елъэгъушъ, къехъуапсэ. УмыгумэкI! ЗэкIэри къэтэрэзыщт.
ЯтIонэрэ мафэм Нуриет дэжь пшъэшъэгъур къэкIуагъ. Айщэт кIэлэцIыкIум щыгушIукIыгъ, джэгуалъэр къыфищэигъ:
- Мы сэ къысфэкIуагъэр хэта? ХьэкIэ къызэрыкIоу къышъушIошIа? Ар зэрэкIэлэ хъупхъэр шъолъэгъуа? Нэнэ Айщэт ыгъэгушIонэу, Тхьэр зэтэжьын цIыкIур къэкIуагъ! – ЗэрэгушIорэм ыжэ зэтрыримыгъалъхьэу къыригъаIорэр бэ. – Сэ сиунэ лъэгу сабый щызечъэу къэслъэгъужьыгъэемэ сылIэми сыраз,- ыпхъу фыдреплъэкIи, къыдзыгъ. Сарэ къыгурыIуагъ джы ежь ичэзыу къызэрэсыгъэр.
- Ори ащ фэдэ насыпым ухэныщтэп, Айщэт. ШIэхэу Нурет дэдгъэкIощт.
- Е-о-ой! Унэмрэ парикмахерскэмрэ азыфагу илъ гъогум темыкIырэр дэкIона! ЦIыф хэхьанэу фаеп, зы нэбгырэ къыздигъэгущыIэрэп. КъезыIощтыгъэхэри езэщыхи, ыуж икIыжьыгъэх. Ныбжьыми хэхъоба! А, си Сар, о дэхэ дэдэу уинасып зэтеуцуагъ. Уипшъэшъэгъу гъэдаIоба!
Сарэ ынапцэхэр дищэягъ, ынэхэр къыригъэкIи, зэхихрэр ыгъэшIагъорэм фэдэу ипшъэшъэгъу нэчапэкIэ фычIэплъи, ыгъэмысэу къыхиIукIыгъ:
- Адэ уянэ зи епIуагъэба?... Айщэт, къэбар пшIэрэба?... Ащыгъум гушIуапкIэр Самир цIыкIумрэ сэрырэ къэтхьыгъ!
Айщэт къэгушIуагъ, къэщтэуIугъэу ыгу къэлъэпэрэпагъ, ау зиIэжагъ.
- Сыд къэбара зэхэсхын фэягъэр?
- А-а-а! Апэ гушIуапкIэр къаштэ!
- Боу къыостын, къапIорэм ифэшъуашэу гушIуапкIэ къыостыщтыба!- Къыпэсэмэркъэужьы шъхьаем, гуцафэу ышIыгъэр ышIошъ хъупэрэп. Нуриети ыкIыб къэгъэзагъэу, aIoрэр зэхимыхрэм фэдэу, Iанэм лагъэхэр къытрегъэуцох.
- Адэ дэгъуба! Къэбарыр зэхэпхымэ, гушIуапкIэр къэлъэпIэнкIи мэхъу! Сарэ Айщэт къекIуалIи, IаплI къырищэкIыгъ, ытхьакIумэ зыIуиуIуби къеIушъэшъагъ. Зэхихыгъэм ныр къыгъэгушIуагъ:
- Осэмэркъэумэ, гушIуапкIэр зыщыгъэгъупш!
- Къаштэ, къаштэ! УиIуагъэ гъэцэкIэжь. Сшъхьэ сырыгущыIэжьэу сыкъекIокIырэп сэ! Сикъэбар уасэ къыфэшI! – Сарэ щхызэ унэ пчэгум Айщэт щигъэчэрэзыгъ.
- А-ей! Сшъхьэ бгъэунэзагъи! Пхьыгъэ, пхьыгъэ гушIуапкIэр!
Шъэожъыем ищэджэгъо чъые къэсыгъэти, Сарэ бэрэ щымысэу кIожьыгъэ.
- А, сифыжь, мыдэ къакIо, - диваным Айщэт тетIысхьагъ, - уипшъэшъэгъу сызхигъэгъозэгъэ къэбарыр къысфэIуат.
Нуриет ыгу щышIэрэр зэк1э: щыни, укIыти ынэгу тетхагъэу, янэ къекIолIагъ. Чэщыр хэкIотагъэу гущыIэныр аухыгъ. Айщэт нэф къэшъыфэ хэчъыешъугъэп. Бэ ыгу къитэджагъэр. Ипшъэшъэжъые инасып ятэ зэримлъэгъужьыгъэми ынэпс къыгъэчъагъ. Нуриет зыфэегъэ кIалэм зэрэдимгъэкIогъагъэри гукъэкIыжьхэм къахэфагъ, тIэкIуи къэгумэкIыгъ - зыгорэкIэ зэрэфэе дэдэу насыпыр къычIэмыкIэу, янэ ыгу къебгъэмэ…Тэрэзэу ышIагъа, хьаумэ хэукъуагъа? Бэ зэгупшысагъэр.
ТIэкIу – тIэкIузэ гукъэкIыжьхэм ныр къахэкIи, гушIуагъоу ыпэ илъым зэрэзыфигъэхьазырыщтым, уахътэу къэнагъэр зэрэмакIэми, Iахьылхэм макъэ зэраригъэIун фаеми игупшысэхэр зэлъаубытыгъ.
- Шыкур! Джары, Ерыстэм, тифыжь цIыкIуи инасып къэкIуагъ. Джы пхъорэлъфыхэр Тхьэм къыситэу, ахэм янасып зэрэхъурэр къэслъэхъужьымэ, зэкIэмкIи сыраз, - дэпкъым пылъэгъэ сурэтым зыфигъази, тым зэхыригъэхы ш1оигъом фэдэу, 1ушъашъзэ къы1уагъ.