Среди народных и авторских сказок есть и такие, которые приобрели международное значение. Они звучат на языках почти всех народов мира и вошли в золотой фонд мировой культуры. Одна из таких сказок – “Сказка о золотой рыбке” великого русского поэта девятнадцатого века А.С.Пушкина, которая была создана отнюдь не на русском фольклоре. А как актуальна проводимая ею до сознания человека мысль для нас сегодня, (хотя, все равно не всегда доходит).
Есть учёные, которые придают этой сказке другой смысл, считают, что она не только о человеческой алчности, о женской жестокости, но и о безусловной любви старика к своей старухе...
В любом случае, эта сказка - художественное, образное обобщение совершенно реального человеческого качества. Подобное рассказанному в сказке грозит любому, в чьей душе зияет пустота. Тогда человек мечется и не знает, чем себя утешить. Ему кажется, что причина его несчастий в недостатке материальных благ.
Желание перевести эту сказку на татарский язык навеяно ее популярностью, ибо, когда уже известное из других источников произведение вдруг зазвучит на родном языке, его освоение (родного языка, преданного ныне забвению многими нашими современниками)облегчается. Значение смысла усиливается.
Посмотреть видео по данному произведению на татарском языке в прочтении автора перевода можно на канале Многомерный мир Дины.
ссылка почему-то ведёт только на канал, послушать сказку удаётся нашедшим её на канале.
A.S. Pushkin
Zangar dingez jarymda,
Iskerep betkan jortta
Iashagan di utiz el,
Shunnan tagin och-djurt el
Kart belan karchik.
Kart jorgan di balikka
Gailasena azikka.
Karchik zeben erlagan,
Orchigin tagaratkan.
Mena babai bermalne
Dinngez jaryna kilde.
Awin tashlap dinngezga
Balikka omet itte.
Lakin auda tik mate.
Kart aptirap aularin
Ikenchega tashladi.
Auda haman balik juk –
Dinngez ulane chikti.
Ochenchega irgytti –
Altin balik elakte.
Balik keshecha soili,
Karttan utenep soryi:
- Zibar, babai, dinngezga,
Beruklar charap itma!
Kyimmat khakni tularmen,
Telagenne utarmen.
Gazaplande balihchi, -
Nichek bolai bulmakchi?
Utiz och el balik totam,
Torle khallar kurmakche,
Lakin suz katkan balik
Kurganem juk hich wakit!
Sinamadi jazmishni,
Zibarde ul balikni.
- Zobhanalla, altin balik!
Ishanmas monga khalik.
Bar kait inde dinngezga,
Jozep uina irkenda.
Kaitti babai, karchigina
Soilap birde kicherganen:
- Tottim bugen saer balik,
Gadi tugel – altin balik.
Beznen telda soili balik:
“Gomeremne kharap itma,
Zibar dide dinngezema,
Ni telasan, biram singa”.
Kyimadim min, soramadim,
Dinngezena tik zibardem.
Ishetkachten moni karchik,
Sukte kartni, tukip-tukip .
- Ei ishtansiz jularsen sin,
Takdimennan nik bash tarttin?
Ber narsa da soramadin.
Aldagisin uilamadin.
Sorar iden khot tagarak,
Bezneke bit ku]tan kharap!
Jargalangan karitada kerlarenne
Nichek itep jumak kirak?!
Kitte babai bashin iep,
Karchik suzen alga kuep.
Jar buena kilep zitte–
Dinngez sui uinakladi.
Kart balikni chakirip algi.
Balik kilde ham soradi:
“Nilar kirak singa, kartlach?”
Kart balikka bashin ide,-
Kharap itma, altin balik,
Bigrak kati sukte karchik.
Mesken kartka juk tingilik,
Nik karita soramadin
Dip azgira minem karchik.
Zawap birde altin balik:
“Hich kaigirma, kait ojenga,
Kota sine janga sawit”
Kaitip kerde ul jortina,
Jaltrap tora or-jannadan ber karita,
Tik kanagat tugel karchik,
Mesken kartni tagin sjuga:
- Ei ishtansiz, jular sin,
Eshkilmagan isar sin!
Ber karita soragan,
Karitadan kem ungan?
Ni faidasi bar anin.
Bar, balikka inal tagin!
Anga barip tezen chuk,
Anga kainar jashen tuk!
Zirga sengan oiebez -
Baliktan sin oi sora!
Jana dinngezga kilde,
Tinichsiz bit su oste.
Chakira kart balikni.
“Ni kirak singa, kartlach ?”
Soradi balik, kilgach.
Jana kart bashin ide,-
Kharap itma mine, balik, dide,
Karchik ber da tina almyi,
Sinnan khaser ul oi daulyi.
- Sin kaigirma, kait oiena,
Janga oien sine kota.
Kaitip zitte babai tiz-tiz
Zirga sengan oie torgan zirga.
Iske oinen eze da juk. Shul urinda
Balkip tora or-janga jort.
Agartilgan torbalari,
Bik bizalgan bulmalare.
Kapkalari imannan,
Bildirlar marmar tashtan.
Karchik oida utira,
Kartni bik kati sjuga.
- Ei, isarsen, isarsen,
Botenlai sin jularseng.
Bar balikka ham sora.
Bulasim kilmi kara,
Zatlilar ishe itsen,
Mine alpawit itsen!
Mesken babai tagin da,
Kechka ajagin soirap,
Kitte balikni ezlap
Zangar dingez jarina,
Altin balik karshina.
Zangar dingez tinichsiz,
Dulkin kaga tuktausiz.
Kilde balik babaiga, -
Ni kirak, kartlach? – dide.
- Karchigim jana sjuga,
Inde akildan jaza .
Kara kristian bulmyim di
Alpawit it mine di.
Zawapka altin balik:
“Kaigirma, kait oenga”.
Kaitti babai karchikka,
Kuz aldina ni kila?!
Jugari matur bina–
Bildirda karchik tora.
Kiengan ul zatlidan,
Muenda asiltashlar,
Barmaklarda baldaklar,
Ajaginda chiteklar.
Khezmatche - ergasenda,
Harbere eshen bela,
Karchikka khezmat ita.
Karchik usal baibicha,
Jalchini kyinyi, sjuga.
Echka syimyi agui,
Tamam betkan arui.
Babai khatinga kilde, -
Saumi, baibicha, dide.
Kanagatter sin khaser,
Bar narsang sineng azer!
Kartka karchik zikerde, -
At kararga kit! – dide.
Utte ber-ike atna,
Karchik tagin kotira,
Tagin kartni chakira,
Jamsez itep zikera. -
Bar balikka, tezen chuk,
Kainar-kainar jashen tuk.
Jaliktim bu tormishtan–
Patshabika it mine!
Kart kurikti jalwardi:
“Karchik, karchik, ni buldi?
Bashinga tai tipteme?!
Kolderma sin khalikni,
Belmisen nazjakatne,
Tarbijasez, belemsez!
Kilinma sin talimsiz!”
Tamam kotirdi karchik,
Kartni sugip zibarde,
Kart mesken barip toshte,
Jatkan zirdan tezlande.
“Minem belan suzlashma,
Khaerchesen, - onitma!
Jakhshi chakta bar uzeng,
Balikka aitche suzeng.
Agar inde karishsang,
Suzemne tinlamasang,
Soirap alip barirlar,
Ameremne utarlar”.
Kitte babai, bichara,
Kaldi anga ni chara?!
Zangar dingez kap-kara,
Oli dulkinnar kaga.
Jana balikka dashte,
Jana balik suz kushti.
“Ni kirak singa, kartlach?”
“Patsha-balik, marchamat
Kil inde minga kabat.
Karchigim tingi birmi–
Patsha bulirga teli”.
Balik birde zawabin:
“Kaigirma, kait oenga.
Bulir karchiging patsha!”
Kaitti babai oena,
Tashsarai tora anda.
Binalari chut-chutsiz,
Jalchilari chuk-chutsiz.
Turda karchik utira,
Zatli rizik aldinda.
Har kiligin, har suzen
Jalchilar totip ala,
Har boerik utala.
Karchikning joze chitik,
Khush tugel anga rizik,
Zimera jozen, sjugena,
Karalarcha soilana.
Kilde kart ergasena,
Khatinining jozena
Sinap-sinap karadi, -
“Kanjagatme sin, khatin?”
Saklik belan soradi.
Zikerde karchik anga,-
“Jugal monnan, bichara!
Minem zatli saraida
Bulmas urin jarliga!”
Kitte babai bash iep,
Asraular torgan zirga.
Utte ber-ike atna,
Karchikta tuli kazna,
Ni telasa, shul azer,
Ber niga da juk gozer.
Lakin karchik gel chitik,
Shatlandirmyi ni rizik,
Ni zatli jakhshi kiem,
Echenda kara ojem.
Shul ojem ani borchyi,
Ber da tingilik birmi.
Jana kartni chakira,
Kati itep zikera:
“Bar balikka, ait agna ,
Patshabika bulular
Mine bik jaliktirdi!
Dingezga mine alsin,
Uze minga buisinsin!
Amerem zakon bulsin–
Balik minga buisinsin,
Kondezen da, tonen da
Minga khezmat kursatsen!”
Ishetkach moni babai,
Taba almyi tordi zai!
Nichek anda barasi,
Balikka jalvarasi!
Bu bit kotochkich, dorfa,
Sorawi uze zafa.
Nishlasen, kitte babai,
Ajagin soirap, ai-hai!
Kilde babai dingezga,
Dashte altin balikka.
Ketterde balik beraz.
Nihajat, kilep zitte,
Gadatencha soradi:
“Ni kirak singa, kartlach?”
Kartnin bashi ielde,
Tezlare da chugelde,
Kuzennan jashe tamdi,
Babai kochka tin aldi,
Aktik kochlaren zyidi:
“Kicherche, Altin balik!
Karchikta jaman cholik.
Tinglamyicha chara juk,
Min-babaiga tingi juk.
Alchi minem karchikni,
Bulchi anga khezmatche!”
Ber suz dashmade balik,
Shap itte suda koirik.
Balik dingezga chumdi,
Su tobena jul aldi,
Kuz aldinnan jugaldi.
Ei kette babai, kotte...
Balik hich kurenmade.
Kochka ajagin soirap,
Joragen beraz koilap
Kaitip zitte oiena–
Elekke surat kura:
Iske oienda karchik,
Karshisinda tagarak,
Iske, tishek tagarak.
рисунок из Интернета