БАШКОРТОСТАЯННЫН, Т;Н ЯГЫНДА
КЫТКЫ ДИГ;Н АВЫЛ БАР.
Минем туган ;иремдер,
Кыткы диг;н авыл бар.
Чит илл;рд; яш;г;ч,
Еш кайтуы бик авыр.
;;р ягында кара урман,
Т;биг;те бай иде.
Бер сыныфта, м;кт;кт;.
Утыз бала бар иде.
Кырык беренче ;;ен,
Ирл;р китте сугышка,
«Хуш авлым» диг;нн;рдер,
Азактагы сулышта.
Ундурт кен; кеше кайтты,
Сугыш еллары бетк;ч.
Авыл яме бетте сыман,
Яшл;р ш;;;рг; китк;ч.
Мин еш кына кайта идем,
Сецелл;рем янына.
Ярата идем карарга,
Тау башлары ягына.
Тау башында елга буйда,
Ус; иде дурт каен.
Алар бл;н курш; идем я
Авылга кайткан саеян.
Житмеш дурт исем бел;н
Металл такта ;иб;рдем,
Сугыш корбаннары х;трен,
Онытмасыннар дидем.
Башкортостан 2007
К;Т; ;НИ ОНЫКЛАРЫН
Пиала, бетоннан ясаган
Зур ойлр;д; ;шлибез.
Шаулы даулы ш;;;рд;,
Т;биг;тсез яшибез.
Иок; т;ш; туган авыл,
Кулл;р, яшел болыннар.
Берг; жиылган чаклар,
Авылдашлар, туганнар.
Таралыштык т;рле якка
Барыбыз да ш;;;рд;.
Узе ген; калды ;нк;й,
Аца ничек яш;рг;?
Яратмады ул каланы,
Кайтим диде авылга.
Юксыныр минсез ;ем,
Танып елга тавында.
Ел буена к;т; ул,
Безнец монда кайтуны.
Картайса да й;греп йори
Белми ялны, ятуны.
Б;хетле чаклары ;нинец
Шушы ике атнадыр.
Ел буена к;теп безне
Х;сер;тк; батадыр.
Бала, оныклар кайтуга,
Устер;дер бер сарык.
Шашлык ясагыз ди ул,
Танып буена барып.
Жиылышып чит илл;рд;н,
Кайтабыз ;ни янына.
Б;хетле к;нн;р бетк;ч,
Кит;без вокзаллар ягына.
Ирт;г; юлга чыгарга,
Кит;р вакыт та ;итте.
Куз яшл;рен с;рген ;ни,
Безне озатып китте.
Башкортостан 2007
КЫТКЫ, 2007 ЕЛ.
Тагы кыткыга кайттым,
Мен; ;ти - ;ти к;бере.
Кайда минем туган ;ем
Мица бит ул к;дерле.
Исем китте кург;н х;лг;,
;й юк, жимерелг;н кирт;л;р,
Чупкэ баскан г;л бакчабыз.
Дурт каенны киск;нн;р.
Яме бетк;н авылымнын.
Яшл;р ш;;;рг; китк;ч.
Тик ;бил;р кайта анда,
Ул;р вакытлар ;итк;ч.
Агач м;кт;п бик искерг;н,
Буралары бик кара.
Укытучы д;рес бир;,
Дурт класста дурт бала.
Курген х;лг; бик борчылып
Киттем туган авылдан.
Авыл, милл;т бет;р сыман
Глобализация давылдан.
Мин Кыткыдан 1942 ел., сугышка китк;н идем.
КИТ;М ТУГАН АВЫЛГА
Кит;м туган авылга,
Атлар чапкан болынга.
Тынлим чишм; тавышын
Сандугачлар сайрашын.
Иск; алам ешкына
Сука с;рг;н чакларны.
Кичке уен, гарман мо;ын,
Урман, таулы якларны.
Мо;лы ;ырлар ;ырли, ;ырли,
Китк;н идек сугышка,
Купл;р бит вафат булды,
«Хуш авыл» дип азактагы сулышта.
Авылымда м;рхум булсам,
Язмышым шул ди;рл;р.
Китте диеп сонгы бабай,
Карчыклар бик к;ярл;р.
Башкортостан 2007
МИ;; ИНДЕ УНСИГЕЗ
Унсигезем, Яш чагым,
Яш чагым, санти чагым.
Сине яраткан идем,
Г;мерлекк; син дидем.
Мин б;хетсез булдым шул,
Син киттен дэ югады;.
Авыр х;лд; идем мин,
Бер узем ген; калдым.
Бирешм;дем авырлыкка,
Бер гуз;л кызым туды.
Сине курмы ус; бит,
Сине; т;с анда булды.
Картайгач бер килерсе;,
Хата булды ди;рсе;.
Гафу ит кызым дип,
Ак башыцны и;рсе;.
Кыткы. 2007
КИЧЕР МИНЕ Б;ГРЕМ АЧУЛАНМА.
Сандугачлар сайрадылар,
Без йорг;нд; бакчада.
Кара ды; шул унга сулга,
Ик;у булган чактада.
Ачуланма иде б;грем,
Т;нкит сузл;рем ;чен,
Яраттым шул ми; сине,
Нурлы кузл;рец ;чен.
Мактим ;ле уземне д;,
Нинди матур кыз дил;р.
Кем б;хтен; ус;се; дип,
Юл бир;л;р «уз» дил;р.
В;гд; бир;мен сыман,
Ачуланмам мин бут;н.
Конн;штем шул яратканга,
Кил б;грем, мин к;т;м.
Горурлыгымны уятма,
Яратмаса;, и;рмим.
Мин яш ;ле, ашыкмимын,
Язмыш шулай дн;рмен.
Югалттым Алсуымны дип,
Может мине ;зл;сец.
Утк;н г;мер кире кайтмас,
Бу х;лл;рне ж;лл;рсе;.
Кыткы. 2007
АКЧАМ БУЛСА КЕС;Д;
Акча р;те булмагач,
ПТУ-шник буласы;.
Бетерм;г;ч институт,
Эшче булып каласы;.
Завотыбыз ябылгач,
Ни ;шл;рг; белм;дем,
Базарда мин сатыштырам,
Ир, хатыннар кулм;ген.
Акча булса кес;д;,
Очар идем Канарга.
Кес;м тишек булгачтан,
Кит;м ;шк; базарга.
Канарга акча житм;с;,
Барыр идем Сочиг;.
Сочи урынына ж;ен,
Барам ;шк; басуга.
Акча булса кес;д;,
"Мерседес" алыр идем.
Калган акчаларымны,
Банкка салыр идем.
* * *
Баеп китс;м бер заман,
Матур ;й салыр идем.
Алсу диг;н с;йг;н кызны,
Килен дип алыр идем.
Совет иле бетк;н чакта,
Кай берл;ре урладылар, алдылаар.
«Совестым бар» диг;нн;ре
Ярлылыкта калдылар.
Ике сакчы уртасында
Бер бай яшт;щне курдем.
Нинди «ожмахка» ;лекк;н,
Арестантмы бу дидем.
Мескен киллерд;н курка,
Саксыз йори алмидыр.
Машинасы янынада
Саксыз якын бармидыр.
Минем ку;елем тыныч,
Киллерг; мин кир;кми.
Минем кебек кешел;р,
Бу доньяда сир;кме?
Ниг; со; мин бай тугел,
Мо;лана кайчак ку;ел.
Р;тл;нер димен тормыш,
Мин бит паникёр тугел.
Ж;ЛЛИМ КЫЗЛАР МИН СЕЗНЕ.
Пионерлар, комсомоллар
Т;рби;де шул безне.
Терби;ли сезне теливизор,
Жяллим кызлар мин сезне.
Эй кызларым, кызларым,
Ч;чегезне кистегез.
Чалбар, куртка кидегез,
Егетк; ошап беттегез.
Пиво эч;сез шеш;д;н,
Кубесе т;м;ке тарта.
Шундый х;лл;рне курс;м
Ачуларым бик арта.
Ташладыгыз авылларны,
Ш;;;рл;рг; киттегез.
Киттегез д; ш;;;рл;рг;
Урыслашып беттегез.
Тракторислар, механиклар
Килен ;зл;п тапмилар.
Ш;;;рг; китк;н кызлар
Кирг авылга кайтмилар.
Й;кле хатьнар ;з;йде,
Фигура бозыла дил;р.
Хатыннар бала тапмаса,
Татарсыз калыр илл;р.
Азатлык, тигезлек сузл;ре
Шундый х;дг; китерде,
Кызлар жигетк; ;йл;нде,
Сифат кызны бетерде.
Телевизор, Интернетне карисыз,
Шуннан урн;к аласыз.
Гаил; кора алмыйча
Каласыз яогыз, баласыз.
Т;м;ке тарткан кызны курс;м,
Начар уйларым кил;.
Андый килен кир;кми дим,
Бик ;;л кызым, бу б;л;.
Т;нн;р буе куцел ача,
Байлар егете, кызы.
Язалар аларны язмыш,
Ж;м;г;т корыр бик ;зе.
Иск; алыц ак калфакны,
Т;м;кене, ир киемен тышлагыз.
Булып м;селман кызы,
Яца тормыш башдагыз.
Юк бит андый х;лл;р
М;селман илл;ре;д;.
Бала таба ханум, т;рби;ли
Гаил; х;ле уйларында.
КАРТЛЫХ МОЦЫ
Картайдым шул, картайдым,
Узып киттем сикс;нне.
Сизми калдым ахрысы,
Г;мер ничек утк;нне.
Кырык икенче ел к;зен,
Китк;н идек сугышка.
Куп яшт;шл;эр ;;л;к булды,
«Хуш авыл» дип, азактагы сулышта.
Донялар бик узг;рде,
Балалар читк; киттел;р,
Киттел;р д; ш;;;рл;рг;,
Урыслашым беттел;р.
Ул;р вакыт жит; диеп
Турган авылга кайттым.
Ярый ;ем ис;н иде,
Капкаларны ми; яптым.
Яратам мин авылымны.
Таныш елга, болыннар.
Яш чакларым исм; т;ш;.
Сука с;рг;н урыннар.
Тынлим ирт;н, та; атканда
Чишм; суы акканын.
Сандугач сайрауларын,
Казлар канат какканын.
Куршел;рем мактилар,
Син бит озак яшисе;.
Т;м;ке д; тартмисы;,
Аракы да ;чтисен.
Кино, клуб юк монда,
Ничек ку;ел ачасын?
Ничек ут; к;нн;рен,
Кайгы ничек басасын?
Минем дустым телевизор,
Радио сойли татарча.
Шулай ;ч;у яшибез,
Ни ;шл;рсен башкача?
Яшт;шл;рем ожмахта шул,
Аралашыр кеше юк.
Оныкларым сир;к шалтырата,
Телефон, мобильканыц ;ше юк.
Гомер азагы ;ит;дер
Шул вакытны к;т;мдер,
Кояшлы доньяда дш;у,
Бер вакытта бет;дер.
ЯТИМ АВЫЛ ;Е МО;Ы
Утызынчы ел башында
Т;зедел;р чыршыдан.
Еллар ;тте, ятим калдым,
Х;терлимен, юксынам.
Ты;лый идем ирт;л;рен
Чишм; суы акканын.
Карый идем сокланып
Алсу та;нар атканын.
Машиналар юк иде,
;авалар бик саф иде.
Ш;;;рд;ге кебек т;гел,
Кышларын кар ак иде.
Х;терлимен еш кына,
Авыр сугыш елларын.
Матур, батыр егетл;рне;
Мо;лы итеп ;ырлавын.
Пар ат ;игеп, авылны урап,
;ырлап, елап киттегез.
Туганнарны, балаларны
Ятим, ялгыз иттегез.
Г;з;л, эшч;н авылдашлар
;;лак булды сугышта.
"Ис;н бул, авылым" диеп,
Ахырдагы сулмша.
;й, кызларым, балаларым,
Сез бит монда ;стегез.
Кисеп туган тамырларны
Ш;;;рл;рг; киттегез.
Киттегез д; ш;;;рл;рг;,
Урыслашып беттегез.
Китс;гез д; чит якларга,
Онытмагыз телемне,
Милли гореф-гад;тл;рне,
Туган ;ирне, илемне.
;тте яз ;;м ;;й к;нн;ре,
Кышлар килде яныма.
Картаямын, ;имерел;м,
Кайтыгыз дип, ялынам.
Ч;пл;р басты г;л бакчаны,
;имерелде кирт;л;р.
Т;р;з;л;р кадакланган,
Н;рс; булыр ирт;г;?
Ш;;;р боза бит халыкны,
Куп милл;тне бетер;.
Милли гореф-гад;тл;рне
Авыл гына к;г;р;.
Кайсы ;би-бабайлар
;кен;л;р китк;нг;.
Кайталар ;з ;йл;рен;
;лер вакыт ;итк;нд;.
Мин ;имерелеп бетк;нче
Сез д;, яшьл;р, кайтыгыз.
Еллар ;т;р, авыл яш;р
Мине д; я;артырсыз.
Донецк ш;;;ре.
АТЫЛГАН АТ МОНОЛОГЫ
Китердел;р мине берк;н
Военкомат - затонга.
К;зл;ремн;н яшьл;р тамды
Саубуллашкан чагында.
Онытмамын бер вакыт та.
Г;з;л туган ягымны;
Яшел тугай, болыннарны,
Б;хетле яшь чагымны.
Килеп ;иттек бер ш;;;рг;,
Одесса бу, дидел;р.
Чапай намен й;ртк;н частьт;,
Бер солдатка бирдел;р.
Ошбу солдат татар, ахры,
С;зен а;лыймын сыман.
Язмышыбыз туганлашты -
Ни х;л булыр бу заман?
Алда - дошман, артта - ди;гез,
;ир селкен; бомбадан.
;сте немец очкычлары -
Тыныч урын калмаган.
;йе, чынлап туганлаштык,
Солдат мине ошатты.
Кайчак ипи-шик;рен д;
Ми;а биреп ашатты.
;и;еп булмады дошманны,
Корал ;итм;де безг;, -
Кайбер моряклар мылтыксыз,
Тик гранаталар билд;.
Севастопольг; кит;рг;
Приказ буяды, дидел;р.
Тиз-тиз т;яп к;черерг;
Кораб бел;н килдел;р,
;мма анда урый юк ди
Безне; ише атларга,
;;м командир боерык бир;:
«Бар атларны атарга!..»
Кара;гы т;н. Ди;гез шаулый
Одесса-порт янында.
Елый-елый саубуллаштык
Кара ди;гез ярында.
Атты солдат минем башка,
;т;п командир с;зен
Аны мин ;ич гаепл;мим,
Алла сакласын ;зен.
Д;рт ме; еллар д;вамында
Без катнаштык сугышта...
Туган ;ирем, сау бул, дидем
Мин азаккы сулышта.
Кеше бел;н ян;ш;д;
Авырлыкка чыдадык.
Без бит акыллы хайвандыр,
Ху;а ;лс; - еладык.
Сугышсын ла машиналар,
Алар ;ансыз ич, димен.
Ипподром, басу, авыл -
Минем яраткан ;ирем...
Яратсагыз иде атны -
Со;гы тел;к шул минем.
УРЫС ОНЫКЛАР КАЙТА
Сафа апа баш вата:
Кемд; сон, дип, бу хата?
Татар ана, татар ата -
Урыс оныклар кайта,
«Ты, бабуля, дай молоко,
Сделай, дед, пистолет!»
Мен; хикм;т: татардан да
Урыс онык туа бит!
Сафа апа шакката:
Урыс оныклар кайта...
;авап тапмый баш вата -
Сез ни дисез бу хакта?..
Донецк.
КАЙТКАН ИДЕМ КАЗАНГА
Матур Казан, нурлы Казан,
Туган якка кайттым мин.
Тукай, Такташ ш;;;рен;
«Ис;нме!» дип каттым мин.
«Р;хим итегез!» диг;н
Чакыру с;зл;рен к;рдем. -
«Татарстан» дип аталган
Кунакхан;г; кердем.
Сезне монда каршы алыр
С;йд;шева Хафис;;
Ул югында киз; торыр
Акчуряиа Н;фис;...
Сорадым аннан татарча:
«Бармы, туташ, урын?» дип.
«Не пойму Вас», дигечтен кыз,
Нишлим - кире борылдым.
Казандагы татар х;ле
Ошамады ;ич ми;а
Киттем. Уфа ш;;;рен;
Килеп т;штем кич кен;.
Агыйделне; ак ярында
Матур кала Уфа бар.
Анда бик к;п татар яши,
К;тм;с мине хафалар...
Кумакхан; х;лл;ре д;
Кабатланды Уфада.
Аптырадым, ;йе, чынлап,
Шулай булды, «Уф, Алла!..»
Фин татары телне саклый,
Сезне; кебек т;гелл;р.
Урыслашып бетк;нсез бит -
Ж;ллим сезне, туганнар.
Шулай барса урыслашу,
Милл;тебез бет;ч;к;
Татар теле картлар бел;н
Теге йортка кит;ч;к.
Милл;тне; чын п;рв;рл;ре
Азайган шул бу вакыт.
Яшьл;р телне белм;с;л;р,
Халыкка килер «капут».
Матур м;четл;р тезелг;н.
Халык кайта азаннан.
Борчылып к;рг;н х;лл;рг;,
Киттем Уфа, Казаннан...
ТАРТА ИК;Н Т;М;КЕ
Шулай берк;н паркта мин
Бик г;з;л бер кыз к;рдем.
Кара кашлы, кара к;зле
Татар кызы, бу, дидем.
Д;рест;н да шулай булды,
Ишеттем татар с;зен,
Матурлыкны бик мул бирг;н
Аллда сакласын ;зен.
Шундый матур с;йл;ште ул,
Кушмый урыс с;зл;рен,
;йтми ген; улыма, мин
Милли килен ;зл;дем...
Тагы к;рдем мин ул кызны,
Тарта иде т;м;ке,
Андый килен кир;кми л;,
Начар ик;н гад;те.
Д;ш;м татар кызларына -
Бу гад;те ташлагыз?
Т;м;кесез, аракысыз
Тазалыкмы саклагыз!
САНДУГАЧЫМ
Суык кышлар ;теп китеп,
Яз килг;нен сизде;ме?
Сандугачым, син ерактан
Минем янга килде;ме?
Т;р;з;м каршы;да ;ск;н
Ак каенны сайлыйсы;,
Шул каенга кунасы; да
;з;кне ;зеп сайрыйсы;.
Матур к;йл;р сайрый-сайрый
;;валарда очасы;.
Д;ртле мо;нарын бел;н
К;;елл;рне кочасы;.
Юксынырмын, сандугачым,
Син кик;ч бу яклардан.
Каены; да сагынып к;т;р
Кайтыр дип ераклардан.
Август 2000 ел.
II вариант
Суык кышлар утк;не;
Яз килг;нен белдецме?
Сандугачам син ерантан
Минем янга килдецме?
Т;р;з;мнен янындагы
Ак каенцы сайлигез
Кил;сезда ел саен
Матур итеп сайрисыз.
Гуз;л к;йл;р сайрисында
Уйнашасыц, очасыц.
Ялгыз калган бер ;инец
Куцел;рен агасыц.
Юксынорлын инде мин
Син китн;чт; бу яктан.
Каен тоже котар сине
Кил дускаем ерактан.
САНДУГАЧЫМ, КАРЛЫГАЧЫМ
Татар кызы ик;нлеге;
Беленен торды ерактан.
К;реп сине исем китте:
Г;з;дсе; шул ;;р яктан.
Кара-тутлы й;зе;не,
Чия-нурлы к;зе;не,
;ылы, ягымлы с;зе;не,
Мин яраттым ;зе;не.
;итм;де шул батырлыгым,
Танышырга оялдым.
Й;р;к типте сикереп,
"Югалдым", мин, "югалдым".
Кыюлыгым бер ;ыеп
Бир кулы;ны, диярмен.
Сандугачым, карлыгачым,
Башны си;а иярмен.
А;лар ;чен сине; с;зне
;йр;нермен татарча.
Борынгы гореф - гад;тл;рне
Саклап булмас башкача.
Тукай, Такташны укырбыз,
Балаларыбыз бел;н,
Ма;кортлашып бет; яздык -
Хата шунда - мин бел;м.
Саклап калыйк милл;тне,
Якты булсын кил;ч;к.
Ма;кортлашу ;аман барса,
Татар халкы бет;ч;к.
Май 2003 ел, Украина
ЯЗМЫШКА СЕЗ Р;ХМ;ТЛЕ
Сабантуйда к;рдем сине,
;зл;г;н яр - шул, дидем.
Й;р;гем д;п-д;п сикерде,
Ничек т;зг;нмен инде.
Чакырдым сине биерг;,
Бер караудан а;лаштык.
С;йл;штек т;, к;лештек т; -
;н; шулай таныштык.
;зелеп с;йдем ;зе;не,
Йомшак - ;ылы с;зе;не.
Кыйгач каш к;зе;не,
Якты, нурлы й;зе;не.
Тату яшибез ;;ман да,
К;пме еллар ;тс; д;.
М;х;бб;т с;релм;де,
Ч;ч агарып бетс; д;.
Сабантуйлар ;итк;н саен
Иск; алабыз яшьлекне,
Язмыш безне таныштырды,
Язмышка без р;хм;тле.
САГЫНАМ САНДУГАЧЫМНЫ
Туган авылым, ис;нме?
Сине сагынып кайттым бит.
Таныш чишм;, агачларга
Саумысыз, дип ;йттем бет.
Газиз туган авылым,
Бик сир;к шул кайтам мин,
Шаулы ш;;;рд; яшимен,
Таш бер ;йд; ятам мин.
Табигать матурлыгы аз ш;;;рд;,
Килми анда карлыгач.
Бетон-асфальт арасында
Сайрамый шул сандугач.
Туган авылым, май аенда
Яшел кием киясе;.
Шаулый чишм;, урманым,
О;махтамин, диярсе;.
Сандугачлар - кошларым,
Г;з;л агач сайлыйсыз.
Яшел яфрак арасында
Матур итеп сайрыйсыз.
Эзли-эзли с;йг;н яры;ны
Агачларга кунды;мы?
Д;ртле, мо;лы к;йл;ре;
;лл; гашыйк булды;мы?
Сайрый-сайрый ирт;сен
Син мине уятасы;.
Уятасы; да ирт;сен,
Т;рле уй уйлатасы;.
Барам ;ле урманга -
К;пт;н анда булганым.
К;кк;к ;йтер ;ле димен
К;пме гомерем калганын.
ИСКЕ С;ГАТЬ
Балаларым очты оя ташлап,
Кай якларны якын иттегез?
Шулай калдык ятимсер;п ;йд;,
Иске с;г;ть ;;м мин икебез.
;зем монда туып ;ск;н кеше,
Якын ми;а авыл ;авасы,
Кир;к т;гел асфальт урамнары,
Биек йортлар, шаулы каласы.
Тен п;рд;се, башта т;рле уйлар,
Вакыт чутлый с;гать тавышы.
Барсы булды: шатлык, кайгы х;лл;р
Яшьлек м;х;бб;те, сагышы.
С;гатем, син ;аман тынгы белми,
Й;ре ;йд; йомгак с;телсен.
Картаябыз инде икебез д;,
К;пме калган гомер, кем бетсен?
Кайчан уйлыйм, ;г;р син вакытны
Бора алса; иде кирег;.
Яшьлек еллар, матур г;з;л чаклар
Килеп басса иде бирег;.
;ткенн;рне; мо;ы дулкын булып
Килеп керер иде к;;елг;.
Тик булмас шул, син д; алга й;рисе;,
Кире кайтмас яшьлек гомерг;.
Минем й;р;к арып туктап калса,
Син д; туктат мизгелн;.
Вафат вакытымны белеп торыйм,
Ми;а, дусларга ит изгелек.
Мин китк;ч т; бу д;ньядан
Ни х;лл;р булыр ик;н?
Син с;гатьне иске, диеп
Ч;пк; б;рм;сл;р мик;н?
АК КАЕН МО;Ы
Гар;п иле дил;р бу якларны
Анда кыш юк, ;ылы, дидел;р,
;ирд;н казып мине, ак каенны,
Г;л бакчага илтеп бирдел;р.
Кайсы ;йтте матур язмыш сине;
О;махтагы кебек яш;рсе;.
А;да кыш юк, ;ылы була ;;рчак,
"Б;хетле мии", - диеп д;ш;рсе;.
Дуслар калды Идел ярларында,
Юк к;ршед; серд;ш каеннар.
Ят ;ирл;рне; ч;ч;ге д; ят бит,
Кайда бассам, шунда кайгым бар.
Пальма, кактус, бамбук ярасында
Утырамын ялгыз бер ;зем.
;ласем килми чит илл;рд;,
Кайтарыгыз кире - шул с;зем!
Кыйбат даруларын сипс;л;р д;,
Саргаямын инде сагынып.
Бетен уем туган якта,
Очар идем канат кагынып.
ЯФРАКЛАР, Ч;Ч;КЛ;Р
Ямьле язын туасыз,
К;з к;шшрен ;л;сез.
Кеше х;ле алай т;гел,
Язмышлар шул - к;р;сез.
Кайсы егет унсигезд;
;;лак була сугышта.
Сау бул и;де, ;ни, диеп
И; азаккы сулышта.
Кайсы яши озак еллар,
Авыр язмыш булса да.
Кайсы яшьт;н ;;лак була
Унсигезе тулганда.
Кайсы эч;, тарта гашиш,
К;т;р;м дип к;;елне.
Туры юлга басалмыйча
Якынайта ;лемне.
;йт;л;рдер, безне; гомер
Алла-т;гал; кулында.
Кайсы ;йт;, ни к;р;ч;к
Язылган язмыш - гомер юлында.
ГАФУ ИТМИМ МИН СИНЕ
Ми;а тулды унсигез,
Туем ;т; авылда,
Туганнар, дуслар котлыйлар
Тик юк ;ти янымда.
Сине к;рми ;стем бит,
Гафу итм;м мин сезне.
;нине син ташлагансы;,
;;лл;м;ден син безне.
Безне ташлап китк;нд;
;ни ;ле яшь иде.
Мин ;земне; гомеремне
Кызыма багышлыйм, диде.
Ялгыз калган ;нием
Минем ;чен-яш;де,
Тормыш авыр булганга
Агарды шул ч;чл;ре.
Эзл;м;дем мин сине,
Х;терл;мим мин сине,
Яратмыймын мин сине
Гафу итм;м мин сине.
;тие; т;се синд;, дил;р,
Шул х;лне белс;м иде.
Яратмасам да мин сине,
Бер кабат к;рс;м иде.
КАЙТЫЙМ ;ЛЕ АВЫЛЫМА
Китердел;р ш;;;рг;,
Язмыш шундый, к;р;се;.
Уналтынчы этаждамын,
К;р;м "хрущевка" т;б;сен.
Лифт та бик еш ватыла,
Куркам тышка чыгарга.
Аерылдым табигатьт;н,
Мо;а ничек чыдарга?
Бетон тартмага охшаган
Балконда утырамын.
К;ндез ;йд; бер ад;м юк,
Буш вакыт уздырамын.
Ш;;;рд; яш;; ;айлырак,
Яхшы тормыш шартлары.
Тик картайгач ;;р кешене
Тарта туган яклары.
Куам бит мин д; сикс;нне,
Озак яш;; - авыр х;л.
Яшьт;шл;р к;пт;н о;махта,
Язмышлары бигр;к ж;л.
Х;к;м;т айт; сымак,
Бик озак сез яшисез.
Пенсйяг; акча ;итми,
С;т, икм;к кен; ашыйсыз.
Сугыш, ачлыкларны к;рдек,
Б;хетсез безне; буын.
Бирешм;гез ;ле, картлар.
Бозыйк башлыклар уен.
;лем диг;н сузне ;ле
Ишетм;сен колаклар,
;лемг; ;ыйган акчама
Кит;м ;ле кунакка.
Август 2000 ел, Башкортостан
АВЫЛ ;БИЕ МО;Ы
Кия;, кызым, оныкларым,
Кайтыгыз еш - тел;гем.
Гомерем бит м;;ге т;гел,
Арыды инде й;р;гем.
Еш кайтыгыз, балакайлар,
Ачын, авыл капкасы;,
Минем гомер кыскара бит,
;кенечл;р калмасын.
Б;ген ;йтер тел;кл;рне
Калдырмагыз ирт;г;.
Мин торырмын сезне к;теп
Кичл;рен д;, ирг; д;.
Ишетелс; капка тавышы,
Кит; й;р;к сикереп.
Уйларым гел сезне; якта -
К;т;м сезне тилмереп.
Балаларым, оныкларым,
Яратамын мин сезне.
С;йл;шм;с;гез де татарча,
А;лыйм кебек ;;р сузне.
Юксынмагыз, оялмагыз,
С;йл;шегез татарча.
Милли гореф-гад;тл;рне
Саклап булмас башкача.
Кайтмасагыз озак вакыт,
Нил;р булыр - кем белсен.
Юк, мин сезне гаепл;мим,
Тормышыгыз хуш булсын.
Со;ласагыз кайгырырсыз,
Онытма; с;зл;ремне.
Гафу ит син, диярсез д;,
Ябарсыз к;зл;ремне.
АВЫЛ ;БИЕ ЯЗМЫШЫ
КУНАК С;ЗЛ;РЕ
Матур ханым идегез,
Картайгансы;, ;бием.
Си;а охшаган иде бит
Минем газиз ;нием.
Син бит, ;лфинур ;би,
Минем и; якын к;решем.
К;пме еллар ;тте инде,
Булмады шул к;решеп.
Г;л бакчасын ч;п баскан,
Кирт;л;р ;имерелг;н.
Мунчагыз да т;б;сез,
;егез бик искерг;н.
Сыер заты к;ренми,
Сарыклар да юк сыман.
Казлар гына шаулаша,
Авырланды бу заман.
Утын, печ;н ;зерл;рг;
Инде ;итмидер кече;.
;йр;нг;нсе; шул тормышка
Кайгырмыйсы; юк очен.
Югалтты; син ире;не -
Калдык ятим яшьлект;.
Гомере; ;тте авырлыкта,
Ярлылыкта, гел эшт;.
Улы;, кызы; ш;;;рд;,
Кайталардыр бик сир;к.
Онытмыйлармы со; сине,
Ярд;м бит ;;рчак кир;к.
Ш;;;рд;н язган хаты;
Минем д; х;теремд;.
Туфрагым булсын, диде;,
М;селман каберенд;.
;БИ С;ЗЛ;РЕ
Озак еллар чит ;ирл;рд;
Нил;р эшл;п яттыгыз?
Улым, кызым, р;хм;т сезг; -
Туган илг; кайттыгыз.
Сагындыргандыр болыннар,
Матур Танып елгасы,
Чишм; суларын эчегез -
;кенечк; калмасын.
Сез мен;рг; яраткан
Ялгыз юк; картайды.
Корый инде, ;;ллим аны,
Булды ми;а бер кайгы.
Агачлар бит ад;м кебек
Картаялар, ;л;л;р,
Кайберсен; балта т;ше -
Б;р;н;г; б;л;л;р.
Авылыбыз ирл;ре
Аракы к;п эч;л;р.
Эч;л;р д; аракыны
Бакыйлыкка к;ч;л;р.
Улым, кызым, тормышы,
;яинел т;гел бу заман.
Ярд;м к;т; д;рес булмас,
Х;лем булса да яман.
Шундый язмышым минем,
Китмидер мо;а исем.
Булганына ш;кер кылып,
Р;хм;т, ходаем, дисе;.
Август 2000 ел, туган авыл
ЯТИМ АВЫЛ ;Е МО;Ы
;тызынчы ел башында
Тозедел;р мине чыршыдан.
Еллар ;ттс, ятим калдым,
Х;терлимен, юксынам.
Ты;лый идем ирт;л;рен
Чишм; суы акканы;,
Сандугачлар сайравын,
К;рдем таннар атканы;.
Машиналар юк иде,
;авалар бик саф иде.
Ш;;;рд;ге кебек т;гел,
Кышларын кар ак иде.
Х;терлимен еш кына
Авыр сугыш елларын.
Матур, ыспай егетл;рне;
Мо;лы, зарлы ;ырларын.
Пар ат ;игеп, урам урап,
;ырлап, елап киттегез.
Тута;нарны, балаларны
Ятим, ялгыз иттегез.
Г;з;л, эшч;н авылдашлар
;;лак булды сугышта.
Ис;н-сау бул, авылым, дип,
И; азаккы сулышта.
;й кызларым, балаларым,
Сез бит монда ;стегез.
Кисеп нигез - тамырларны
Ш;;;рл;рг; китгеге.
Киттегез д; ш;;;рл;рг;
Урыслашып беттегез.
Китс;гез д; чит ;ирл;рг;
Онытмагыз телемне
Милли гореф-гад;тл;рне.
Туган ;ине, илемне.
;тте яз, ;;й к;нн;ре,
Кышлар килде тагы да.
Картаямын, ;имерел;м,
Кайтыгыз, дим, ялынам.
Ч;пл;р басты г;л бакчасын,
;имерелле кирт;л;р.
Т;р;з;л;р кадакланган,
Н;рс; булыр ирт;г;?
Ш;;;р ул боза халыкны,
Кун милл;тне бетер;.
Милли гореф-гад;тл;рне
Авыл гына к;т;р;.
Кайсыбер ;би-бабайлар
;кен;л;р китк;нг;.
Кайталар ;з ;йл;рен;
Ул;р вакыт ;итк;нд;.
;имерелеп бетк;нче бер
Р;сем ясап калырсыз.
Еллар ;т;р, авыл бет;р,
Ист;лек дип карарсыз.
2001 ел, Башкотарстан
ТИРГИ МИНЕ САНДУГАЧЫМ, ХАТЫНЫМ.
САЖИДЭ ХАИУМ СУЗЛЭРЕ.
Баеп китк;н дил;р Равиль,
Х;ниф депутат булган.
Син инженер мин дип йорисен,
Эш чыкми синен кулдан.
Совет иле таралганда
К;бесе баеп калдылар.
«Совестым чиста» диг;нн;ре
Синен кебек ярлылар.
Алсу ханымны курдем,
Мактады ирен к;р;се;.
Алтын, брилиантларын курс;тте,
Яхта, вилласынын сур;тен.
Безнен «жигулиг;» ун ел инде,
Ана утырырга оялам,
«Драндулет» ди;р аны,
Эш мени ул бу заман?
«Неудачник» булдьш син,
Кызыл дипломлы Кеше.
«Хрущевкада» гомрен ут;,
Итсез кай вакыт ашы.
Совестым чиста дип йорисен,
Ожмахка керермен дисенме?
Ярлыларны анда алмаслар,
Мактамаслар, онытырлар симен исемне.
ИРЕ, ГАЗИЗ ЭФЭНДЕ СУЗЕ
Тирги мине хатыным,
Нигэ син ди бай тугел?
Шундый сузлэрне ишеткэч,
Бозыла минем кунел.
Интеллегенталар шундыйлар,
Урлашырга, алдашырга белмилер.
Политикка, бизнеска ярамилар,
Ул Хэлгэ яккын да килмилэр.
Тэмэкене мин тармандым,
Аракыны эчмэдем.
Бар ачканы сина бирдем,
Ни начар хэл эшлэдем?
Шундый Кеше инде мин
Зря тиргисец син мине.
Нэрсэ булса шул булыр,
Узгэрергэ сон. инде.
Жилэтте синец ызгышыц,
Ниге ярлы д и ганец.
Алайса эзлэ бизнесменны,
Баен, модный костюм киганен.
Ожмахтагыча яшэрсен,
Коннэшерлэр Алсу сыман ханумнар.
Рэте Китмэсэ бизнесныц,
Тимэсэ суд, кануннар.
Ярлысы, бае тигез иде
Социализм бар чакта.
Байлар курка ярлылардан,
Ой алалар еракта, чит якта.
12 июнь 2010 ел. Донецк.
САБАНТУЙГА Р;ХМ;Т
Яшь вакыт мин сабантуйда
Бик матур кыз эзл;дем.
Биег;нд; очраштык
Танышыйк дим, т;зм;дем.
Тагар кызы бу дидем.
Шундый матур й;зл;ре.
Сизел; ;зр;к азиатлык
Кара кашы, к;зл;ре.
С;йл;ш;е ошады шул,
Йомшак к;кр;к с;зл;рен.
Роза диг;н г;л исемле,
Гашыйк булдым, сизм;дем.
Роза бел;н ташышырга
Сабантуй ярд;м итте.
Оныклар ;с; инде,
Гомер б;хетле ;тте.
Азат Ахмеров
91 яшь Донеик качкыны
1 май 2015 ел.
P.S.
Трагишутка I
Я может один из последних татароязычных татар, рожденных в начале 20-х годов ХХ века, получивших образование еще во времена творчества Тукая, при жизни Такташа, Мажит Гафури, Галимжана Ибрагимова, Бабичева, Шайхи Миннура, Афозал Тахира, Муса Жалила и других.
При моей жизни трижды меняли алфавит (буквы): арабские, латынь (1929-1939 гг. по-моему), кириллица.
Жаль, закон Природы (появление, развитие, угасание, исчезновение), глобализация, ассимиляция, урбанизация и т.д., когда-то (может к концу ХХI века) доконает и нашу нацию. Татары массово становятся русскоязычными. Ученые-лингвисты, журналисты, литераторы не в состоянии остановить этот процесс.
Трагишутка II
2100 год.
Как-то меня разбудил помощник Аллаха и говорит:
"Проснись, посмотри что происходит наверху, на том свете, где ты проживал, размышлял, прогнозировал когда-то".
г. Казань, Казанский Госуниверситет, спрашиваю:
"Как мне пройти на кафедру татарского языка и литературы?"
Ректор:
"К сожалению, почти все татары обрусели и кафедру пришлось закрыть. Есть небольшой НИИ, где трудятся лингвисты.
Позже возродить язык и нацию уже невозможно. Таков результат глобализации, урбанизации и ассимиляции.
Кстати, такая судьба настигла тысячи языков и национальных культур. Извините".
Жаль!