Узбек Мартин Идени - Даврон Султонов

Анвар Шукуров
    Тугма истеъдод эгаси булган ёш ёзувчимиз, хозирги пайтда романлар ёзиш билан биргаликда гишт куйиш билан шугулланиб юрибди. Унинг китоблари электрон шаклда сотилиши йўлга куйилмокда. Бугунча унинг узи ёзган таржимаи холи билан таништирамиз

                Таржимаи хол

   Мен, Султонов Даврон Муминович, 1993 йил 2 март куни Гулистон шахрида тугилганман. Миллатим узбек. Маълумотим урта махсус. 2008 йил Гулистон шахридаги 15 урта таълим мактабини, 2011 йил Биринчи Академик лицейни тугатганман. Оилада опам ва акамдан сунг кенжа фарзандман.
   Хаваскор ижодкор сифатида детектив хамда саргузашт жанрларда калам тебратаман. Хозиргача беш романимни тугаллаганман:
1. «Жонатан Макгрегорнинг саргузаштлари туркумидан: Мархумнинг касоси» (Мистик фантастик детектив саргузашт жанрлардаги алкимёгарлар хакидаги асар.
          «Тун кириб келиши кишлок ахлини куркувга солади. Одамлар куролланиб, уйларига беркинишади. Хатто итлар инграб, отлар депсиниб вахимага тушишади. Ярим тунда урмондан чикиб келган конхур котил янги курбонини улдиради. Одамлар чинкирикни эшитишса да, ёрдамга ожиз колишади. Ярим соат утиб баъзи одамлар кучага чикиб, навбатдаги жасадга дуч келишади. Юзи шилингани боис, мархум юзи ой нурида куркинчли куринади. Одамлар куркув билан бирин кетин вафот этишларини кутишади. Улар куроллари билан узларини хавфсиз хис этишмайди. Негаки, шамшир ва курол уки котилга зигирча таъсир этмайди. Негаки, бу вахший котил саксон йил мукаддам вафот этган... Йигирма саккиз одам улдирган ва юзини шилиб олган лорд Айлтон саксон йил утиб уз котиллари набираларидан вахшиёна касос олади. Асар улкан ёвузлик каршисида танг колган кичик кишлок ахли ва алкимёгар йигит Жонатан саргузаштлари хакида хикоя килади.
             Тошкент. «Тафаккур» нашриёти – 2015. Адади 1000 нусха;
2. «Бури одам» (жунгли каъридаги кадимий шахар харобаларидан топилган улкан хазина билан боглик вокеалар акс эттирилган саргузашт асар (Тошкент «Узбекистон» 2016. адади 5000 нусха);
3. «Жинлар дараси синоати» (саргузашт жанрда, жинлар макон килган дара).
           Асрлар давомида одам кадами узилса да, у ер билан боглик афсоналар одамлар тилидан колмайди. Дара ортида эса сувпариларига тула сирли кул. Бу тусиклар ортида кадимий зардуштийлик ибодатхонаси ва унга яширилган хазина мавжуд. Асарда шу хакда хикоя килинади. Асар чоп этилгани йук;
4. «Лаънатланган хазина: Кор одам макони» (саргузашт жанрида);
           «Умрини илм фанга багишлаган кекса олим Фокс бир неча хитойлик кочоклардан тогда хамма ери оппок юнг билан копланган махлук хакида эшитади. Огир кечган илмий сафар кор одамнинг кашф этилиши билан якун топади. Бирок Лондонда купчилик Фокснинг сузларига ишонмайди. Навбатдаги сафарида кор одамни тириклайин Англияга олиб келишни кузлаб Осиёга йул олган олим ортга кайтмайди. Унинг номини окламокчи булган дустлари ва Фокснинг каллоблигини исботламокчи булган душманлари бахси натижасида Хиндистонга янги экспедиция уюштирилади. Фокснинг ёш дусти Картнер тогда фанга номаълум хеч кандай жонзотни учратмайди. Бирок унинг хамрохи профессор Оуен йирик жавохир билан ортга кайтади. Кейинчалик жавохир куринганидан хам кимматбахо эканлиги, хасталикларга тез шифо булиши маълум булади. Ноёб бойлик одамлар нафсинининг хакалак отишига ва куплар халок булишига олиб келади» (асар чоп этилгани йук);
5. «Жеймс Харкер саргузаштлари туркумидан: Афсонавий кузгу сири» (детектив жанрда);
         «Мамлакатдаги энг катта компания президенти Жейсон Коннор тугилган кунида унга кадимий кузгуни тортик этишади. Афсонада айтилишича, уни уч аср олдин бир алкимёгар яратган. Кузгу сохиби кузлаган курбон каршисида унинг хаётини тортиб олади. Аксланган одам бир неча сония ичида кескин кариб кетади, юзини ажинлар босиб, сочи кордек оппок тус олади. Киши улиб танаси ун йиллик жасаддек чириб кетади. Шу оркали алкимёгар уша одам умрига ва унинг киёфасига эга булади. Зиёфат катнашчилари буни чупчак сифатида кабул этишади. Бирок базм кизиган бир дамда кузгуга тикилиб турган компания рахбарларидан бири жаноб Норман бир зумда кариб вафот этади ва танаси тезда чириб кетади. Одамлар хамма ерни бошига солиб кучага отилишади. Полиция иш бошлайди. Шифокор улим сирини очиб бера олмайди. Полисменлар хам гайритабиий куч иш курсатганига ишона бошлашади. Махкамага олиб кетилган кузгу эртасига гойиб булади. Унинг урнида бир уюм кул колади. Тунда эса компания рахбарларидан бири жаноб Остин уз хонасида хамкасби сингари азобли улим топади. Вокеа жойига етиб келган полициячилар кундуз махкамада йуколган кузгу шу хонада, шундок жасад ёнида турганлигини куришади... Иктидорли, аммо бахтга карши кашшок ва бедаво хасталикка чалинган Эрик Бредли хасадгуй, галамислар тусиги олдида ожиз колади ва хаётдан кунгли совуган йигит табиатида узгариш юз бериб, у илмидан ёвуз режани амалга оширишда фойдаланади. Асар кийинчиликларга тоб бера олмай, йулдан адашган гоят иктидорли йигитнинг аччик кисматини хийла ёритиб утади».
           Айни кунларда Абадият чашмаси номли саргузашт романимни ёзмокдаман. Якин йиллар ичида «Бури одам»нинг иккинчи томини, «Лочин»; «Олтин васвасаси»; «Лаънатланган хазина: Сувпарилар шахри»; Жеймс Харкер саргузаштлари туркумидан «Мархумлар ороли», хамда Жонатан Макгрегор саргузаштлари туркумидан «Италия миссияси» ва «Мукаддас туйгу» номли асарларимни ёзишни режалаштирмокдаман.
            Илк машкларим ун саккиз ёшимдан бошланган. Рости, болалигимда ёзувчи буламан, деб сира уйламаган эдим. Болалигимдан тунлари онам эртак айтиб беришини ёктирардим. Энг севимли эртагим кук бури эди. Онам буни хар канча кайтармасин жон кулогим билан эшитардим.
           Яна турт беш ёшлар пайтлигимда уйимизда катта хажмдаги эртаклар туплами борлигини эслайман. Укишни билмасам да, ундаги девлар, ялмогизлар, сувпарилари ва бошка турли хил кахрамонлар акс эттирилган расмларни томоша килиш жуда ёкимли эди.
            Китобни кечкурун онам ёки опам ёнига олиб бориб, суратига караб бирон эртакни танлаб курсатардим да, укиб беришларини сураб, узим тинглашга шайланардим.
           Хар бир сузни кулок кокмай тинглаб, бундан узгача лаззат туярдим. Айникса, эртакнинг куркинчли жойлари юрагимда алланечук таърифлаб булмас туйгуларни мавжлантирарди.
            Кейинчалик мактабга катнаб харф танигач, узим эртакларни укий бошладим. Эхтимол, мутолаа завки менга ота онамдан мерос булиб утгандир. Негаки, улар хам болаликларида куп китобларни укишган. Хозирда хам кам булса да, мутолаа килиб туришади.
            Бешинчи синфлигимда йирикрок асарни кулга олдим: «Сарик девни миниб» асарини кизикиш билан укиб чикдим. Уша йили эса биринчи романимни укидим.
           Бу Александр Минковский Толстякнинг «Бакалок» романи эди. Асар       менга жуда жуда манзур булди. Кахрамон бола тенгкурим булгани учунми ёхуд у ва дустлари бошидан утказган саргузаштлар шунчалар махорат билан тасвирлаб берилганигами, хар холда бу асарни кейинчалик хам кайта кайта укиб чикдим.
            Назаримда, энг куп шу китобни укиганман: йигирма етти маротаба. Саккизинчи синфда эса катталарга мулжалланган романни кулимга олдим. Мушфик Козимийнинг «Куркинчли Техрон» асарининг биринчи ва иккинчи томи дунё ва одамлар хакидаги тасаввуримни бойитди.
            Негадир ёшлигимдан хазина изловчилар ва чигал жумбокларга махорат билан ечим курсатиб беролган уддабуронлар хакидаги фильмларни катта кизикиш билан томоша килардим.
            Фильмни куриш жараёнида узим хам курган жумбокларимга охирига етмай туриб ечим топишга уринардим. Буни карангки, хозирда узим хам жумбокли ва уларга ечим очиб берувчи асарларни ёзишни ёктираман.
            Шерлок Холмс хакидаги хикоя ва киссалар, «Хазиналар ороли»; «Бошсиз чавандоз» сингари асарлар ва улар асосида ишланган фильмлар, назаримда, детектив жанрига булган ихлосим ошишида бекиёс ахамият касб этган.
            Кейинчалик кимёгарлар хакидаги асарлар ва фильмлар хам мени узига торта бошлади. Шу тарика инсониятнинг келиб чикиши, дунёнинг яралиши, бундан кандай максад кузланганлиги, коинотда канча сайёралар у, уларнинг кайсиларида бизники сингари хаёт борлиги, вакт давомийлиги хакида куп фикрлай бошладим.
            Албатта, хар бир киши дунё сирларини билишга ошикади. Ахир, биз куриб турган олам, авлодлар алмашинуви замон давомийлиги буларнинг барчаси булмаслиги хам мумкин эди. Биз нима учун яралганмиз?
            Хатто кузга куринмас хужайраларнинг хам мукаммал тузилиши, атрофимиздаги борлик Яратгувчининг накадар кудратли Зот эканлигини курсатиб туради.
           Аминманки, бизнинг яралишимизда кандайдир юксак максад мужассам. Бирок хали инсоният буларни англаб етганича йук.
           Биз хали уз имкониятларимиз чегарасини аник билмаймиз. Хатто мия фаолиятимиздан тулик фойдалана олмаймиз.
           Эхтимол, ростдан хам тафаккур оламимиз кенгайганида танамиздаги миллионлаб хужайраларни бир биридан ажратиб уча олармиз ва яна кайта йигила олармиз?
           Эхтимол, вужудимиздаги хужайралар алмашинуви туфайли юз берувчи кексаликни бартараф этиб, узок ёки абадий хаёт кечира олармиз?
           Жонатан Макгрегор саргузаштлари туркумидаги ва уларга туташ булган ун бир томлик асарим оркали мен хам узимнинг дунё хакидаги фалсафий фикрларимни китобхон билан мажозийликдаги уйлаб топган вокеаларим билан булишишни ният килганман.

                Даврон Султонов