Эфенди

Рашид Азизов
                ЭФЕНДИ

       Яшлу Ярман гъулаъ ад айи адми вуйи. Дидихъди сабси, дугъан иблис тІуларин ва аьмларин гьацІар баярра гъавриъ ахъну адайи. Дугъу чаз кюмекар апІуз, уччву гафар ва тярифар апІури, жигьил баяр чахъди гъахуйи.
       Йигъарикан сад йигъан, кьюрд гъяйиз, думу гъюляригъ баяр уч апІури гъючІвру. Дугъу шлиз вушра Эфенди кІуйи ва му ччвурнан суй гъулаъ яркьуди дарабгънайи.
       Гюзел ригъ айи. Йигъ лис’ан илтІибкІурайи ва гъваарин сирнар ярхла-ярхлариз гъярайи.
       КІубан Габан, чан аьхю гъардши гъапІу тІаласйирстар дажйириин – сануб кьючІлигъ кІул, гьатмунубдигъсана - чиб-чпиин иливну ликар, чпин икриъ ригъдихь каргри дахънайи.
       Саб арайиланси:
       – Э-фен-ди, – кІури, ихтиятди дугъаз, гьяятдин зиихъ Яшлу Ярмну дих гъапІу.
       КІубан Габан чаз гъеебхьнушра гъиришвундайи.
       Дугъаз, «Эфенди» кІуру дих гъапІубси, Яшлу Ярмнан гъвалахъан, чан таярин: «КІи-кІи-кІи» – жини аьлхъбар гъеерхьу.
       Ачухъди аьлхъюз дурариз Яшлу Ярмнахьан, саб гъапиб - гучІурира вуйи, кьюб гъапиб - гьюрмат уьбхюрайидар вуйи, шубуб гъапиб – нач’валра кади шуйи.

       – Э-фен-ди-и-и! – «Э» гьярфназ илзигури, «и» гьярф хърифури, явашди, карграйириз гучІ даршлубси, ихтиятди, сулан тІулар апІури сабансана дих гъапІу.
       Баярихьан хъана аьхю кІикІйир ттадахьу.
       Яшлу Ярман дурарихьинди илтІикІну, чан кІвантІариин тІуб иливну «чш-ш-ш!» гъапІу.
       Асла фикир турувди, КІубан Габан му ражнура чан айи саягънаан адахъундайи: думу, чаз деребхьу мисал дапІну, диришвди дахъну гъузу.
       Шубуб кІуру ражнура Яшлу Ярмну жанлудиси дих гъапІу:
       – Э-э-фе-эн-ди-и-и!
       Яшлу Ярмнан ажайиб дихниин, дугъан гъвалахъ хъайи баяр хъана кІикІйир апІури аьлхъюрайи. Баяр КІубан Габнин гъавриъ ахънайи, гьаддиз дурариз аьхю тамаши дубхьнайи.
       Хъасин КІубан Габан яваш-явашди ккиришву ва зиъхъан дих гъапІурихьинди маш чІур дапІну, кІул илтІибкІну аскканзина ккилигу.
       Яшлу Ярмну, КІубан Габнин чахьинди «гъилибгу» суфат дярябкъруси, чан хиларин кьюбрид гагьарра гьат1арццну, аскканзина чахьинди йивурайи "ч1имрар" ктрук1уз чан улихь гъалханси хъацІакну гьивну:
       – Мягъян, мягъян! Мягъян, гавур!!! – гъапи.
Думуган Яшлу Ярмнан саягъ рябккъюз ккунийчвуз, чан жандикан фйир ап1уйиш дугъу.
       – Гъачай, баяр, гъачай, – дупну, «КІикІйир» апІурайидар хъади гъушу.