Урушнинг яхшисиям, ёмониям булмайди

Анвар Шукуров
Абдулла бобонинг хотиралари

         Хамд ва саноларнинг барчаси Парвардигорим, Тангри Таолога булсин!
         Ватанимизни ёмон кузлардан ва золимлардан Аллохимнинг узи асрасин!
         Юртимиздаги тинчлик абадий, хотиржамлик хаммамизнинг кунглимизда, уйимизда булсин.
         Мамлакатимизда яшаётган хар бир киши уйкудан турганда «бугун факат савоб-у яхшилик киламан?» дея урнидан турсин-у, кечга бориб, «эртага нима яхшилик килсам экан» дея уйкуга ётсин.
         Уруш бу уруш. Унинг яхши ё ёмони булмайди. Урушаётганларнинг тарафини олманг, уларни яраштириш чорасини куринг.
          Эътиборингизга хавола этилаётган вокеа Кашкадарё вилояти Дехконобод тумани Бошчорбог кишлогида юз берган.
          Саксон ёшли Абдулло бобо дейди:
          ¬¬- 1943 йилда отам фронтда нобуд булганлиги хакида кора хат келди. Онамнинг турт нафар фарзанди бор. Икки угли икки кизи. Акам Бобак 9 ёшда, мен 7 ёшда, синглим Адолат 5 ёш, Асалой 3 ёш. Ок кишлокда яшаймиз. Колхуз марказидан 5-6 километр узокликда.
           Етим болалар учун хадя сифатида Бошчорбогнинг марказидаги Чашмирон кишлогида, дукон мудири Норкул Бобоев ун беш метр газлама, ланкасимон ярим буз, ярим чит материал берди. Уст-бош тикиш учун.
          Очлик. Биринчи булиб очликдан акам Бобак улди, кейин катта синглим Адолат.
Орадан беш ойдан утиб, онам ва унинг куйнида ётган Асалой улишди. Уларнинг хаммасини кишлокдошлар унчалик чукур булмаган кабрларга кумиб келишди.
          Тош каланган уйнинг ичида учок хам бор. Мана шу учокнинг ичида бир хафталар ёлгиз ётганман. Бир вакт отлар дупур-дупур этиб келиб колди. Уйга икки киши кириб келди. Улардан бири мени кийимимдан ушлаб утинни кутаргандек тепага кутариб ташкарига олиб чикди ва бир кишининг чап кайтарилган  чопони оркасига солди. У ерда мендан ташкари яна туртта угил-киз аралаш болалар бор эди. Уларнинг хар бири мен катори ёки мендан бир-икки ёш кичик булсаям 4-5 кило чикади. Бундай чопонни тескари кайтарган кишилар 5 булиб хаммаси оёк яланг,  уларнинг хар бирида 5 тадан бола бор эди.
              Отнинг устида турган кишлок совети раиси Мирзо Коракулов деди:
            «Мана болалар сони 25 та булди. Буларни Кучим Бойкулникига олиб бориб, бир кило унни атала килиб ичиринглар. Кейин Чашмиронга олиб бориб, болалар уйига топширасизлар. Мабодо юким огир деб болалардан биронтасини бугиб улдирсанглар, ун йилга камаласан. Бу хакда Сталиннинг буйруги бор. Тушунарлими?!!».
               Бизларни Кщчим аканикига келтиришиб бир пиёладан атала ичиришди. Кейин йулга тушдик. Уста Хаккулнинг уйини Болалар детдом килишган экан.
                Кутариб келган одамлар «улдим-а онажон, детдомиинг хам бошингдан колсин»-дея сукинганча, оркалаб келган юкларини ерга сочиб жуфтакни ростлашди. 25 бла остин-устун булиб бир уюмга айландик.
               Кейинчалик маълум  булишича Санобар опа келиб бизларнинг ун иккитамизни, худди кучукваччаларни кутаргандек четрокка ажратиб куйди.
              Кейин Кандол опа куринди унинг кулида фуфайкалар бор эди. У ажратилган ва колган болаларга разм солди-да Санобар опага караб, норози охангда деди:
          ¬¬–Нега сен уладиганларини менга колдириб, узингга улмайдиганларни ажратиб олдинг!
             Бироз вагир-вугурдан кейин Санобар опа муроса килди:
– Майли улса, детдом улади. Сен уша яхшиларини олиб колавер, менга колганиям булади.
             Бизларни Кандол опа олиб, хар биримизга фуфайка кийгизиб, детдомнинг эшиги ёнига олиб бориб куйди-да, битта юпкагина арпа нон олиб келиб хаммамизга бир булакчадан берди.
             Нонни кулимга олиб энди огзимга соламан деяётгандим, детдомда яшаб юрган ёши катта бир бола кайдандир пайдо булиб, кулимдаги нон булагини юлкиб олиб еб куйди.
            Кандол опа бу ковеани куриб турган экан, карганганча етиб келди. У киши  келгунича, талончи бола кочиб кетди. Кандол опа яна озгина нон топиб келиб «мана буни еб ол»-дея устимда турди.
           Нонни олиб огзимга соламан, аммо  огзимда сулак йуклигидан чайнолмайман. Кандол опа «буни емасанг улиб коласан»-деди-да, нон булакчасини узи чайнаб огзимга солди. Яна ютолмадим. Кандол опа кулларини огзимга солиб нон булагини итариб бугзимдан утказдириб юборди. Кузларимдан ёш чикиб кетди. Бир хафталар шу алфозда, Кандол опанинг курикчилиги асосида нон, атала, арпа ковурмоч еганимиздан кейин бемалол оёкларимизга куч кириб узимиз юрадиган булдик.
           Аммо, биз билан бирга оркалаб келинган йигирма беш боланинг унталари вафот этганди.