Осиё уйинлари чемпионлигини нега олувдик?

Анвар Шукуров
               
                (А.Азизхужаев хотирасига)
     1994 йилда Узбекистон футбол терма жамоаси Японияда булиб утган китъа уйинлари бахсида Осиёда биринчи булиб, бутун дунёни лол килди. Ушандан сунг куп утмай, Осиё мамлакатларининг кандайдир йигилиши булади, шунда хитой рахбарияти Юртбошимизни бир-бирига курсатишиб «бизни командамизни енгган мамлакат рахбари шу киши» деб ола карашган экан. Хитойликлар финалга уларнинг азалий ракиби хисобланмиш Япония, Жанубий Корея, Шимолий Корея ёки жахон чемпионатлари иштирокчилари Саудия Арабистони, Эрон каби командалар чикмай, айнан Узбекистон чикканидан анча хурсанд булишган-у, аммо чучварани олдиндан хом санаб куйганликлари учун аламзада булган-да.
           Узбекистон улар учун ким бупти? Бор-йуги 20 миллион ахолиси бор мамлакат. Хитойнинг битта уртачарок шахри ахолиси билан тенг.
           Бу мавзуда бир латифа бор.
           Хитой Мудофаа вазири Компартия Бош котиби олдига доклад билан кириб, «урток Бош Кумондон Болгария бизга уруш эълон килиб, чегарамизга уз кушини билан етиб келди»-дебди вахима килиб. Бош котиб пинагини хам бузмай Мудофаа вазирига шундай дебди: «Шундайми? Улар кайси мехмонхонамизга жойлашишибди?»...
         Ха, ушанда футболчиларимиз Хитойдек гигант мамлакат терма жамоасини уз уйида маглуб килиб, Узбекистоннинг обруйини дунё узра ёйганди.    
             Кейинчалик ушбу факт хакида бадиий фильм хам ишланди. Мен футбол хакидаги фильм ижодкорларини танимайман, улар билан мулокот килганим хам йук. Лекин, фильмдаги бош кахраман – узбек делегацияси рахбарининг хаётдаги прототипи Алишер Азизхужаев деб хисоблайман.
             Бу хакда уша пайтда таниш-билишларимга айтганман. Бир уртогим шу гапни Тошкентдаги бир туйда Алишер акага «айтдим» дегандиям. Шунда рахматлик «рахмат» деб куйган экан.
            Нега бунчалик ишонч билан айтяпман? Бундай фикрни мен билан бир курсда укиган 100 та курсдошим хам тасдиклаши мумкин.
             Биз у кишини 1983 йилдан буён билардик.
             1983 йил куз ойига кайтамиз. Уша йили давлат тепасига КГБчи Ю.В.Андропов келган булиб мамлакатда темир интизом хукм сурарди. Кучаларда сандираклаб юрган, кинотеатрларда эрталабки сеансларга кирган одамлар «нега иш вактида бекор юрибсан» дея сурок килинган,  текширилган ва кандайдир чоралар курилган (мени шунака «облава»лардан Худойимнинг узи асраганди) пайтлар (хамма бир хил булиши керак деган хато гоя-социализмнинг фазилати эди, аммо уни биз уша пайтда билмасдик).
            Андроповнинг Москвадаги мафия бошликларини, муштумзур-у, эркатойларни тартибга олганлигини кейинчалик эшитганмиз. Мен унинг Америка журналистлари билан мулокотдаги «биз Америкага жангда ютказганимиз йук» деган маънодаги жавобини укиб койил колганман. Оддий халк Андроповнинг золимларни тийиб куйиш буйича килаётган ишларига хайрихох эди. Халк уни узбекона килиб «Абдурауфов» дерди.
           Узбекистондаям уюшган жиноятчиликка карши кураш бошланиб, Бухоро вилоят ИИБ ОБХСС булими бошлиги 1000 рубль (сум) пора билан кулга тушиб, СССР Прокуратураси томонидан жиноят иши кузгатилган ва терговни Тельман Гдлян деган хеч ким билмайдиган бир армани бошлаган эди. Бошланишида хеч ким эътироз билдиргани йук. Аммо, кейинчалик тарихдан билишимизча, Россия империяси махфий хизматларни килган ишни СССР КГБси хам килиб, майда миллатлардан иборат терговчилар оркали, айнан узбек миллатига мансуб кишиларни кама-камаси билан шугулланиб кетди.   
         Уша йили сентябрнинг чамаси 20 саналарида В.И.Ленин номидаги Тошкент Давлат университети талаблари Сирдарё виляоти Ок олтин тумани пахтазорларига «сочиб» юборилди. Мен уша йили пахтага «октябрь ойи бошида борувдик»  десам, ургутлик курсдошим Элмурод «сентябрь охирида эди, мен бир неча кун кечикиб борувдим, аник ёдимда»- деди.
             Бизнинг курсдошларимиз ичида узбек тили гурухлари саккизта эди. Хар гурухда уттизтадан талаба, хар турт гурух бир булим, 1-4 гурухлар уюшиб уша пайт урфига кура, урисчасига «А» поток дейиларди. Кейинги 5-8- гурухлар «Б» поток дейиларди. Узбек тилидаги гурух жами 240 кишини ташкил киларди. Шулардан кирктасини кизлар десак, колган 200 тасини йигитлар ташкил киларди. Яна рус тилида таълим олувчи 100 тача курсдошларимиз бор эди. Пахта териш масаласида рус тили булими тилга арзигулик иш килгани йук. Шунинг учун биз хам улар учун вакт сарфламаймиз.
             Мана шу «А» поток аъзолари биз эдик. Хар бир курс жойлашган шийпон, уша пайт русмига кура,  харбийчасига отряд дейиларди ва унинг уз номи буларди. Бизнинг отрядимиз номи «Комсомол» булиб, биринчи курс 1981 йилда доврук солиб пахта териш буйича унга якин маротаба, беш кунликда пахта териш буйича хукукшунослик факультетида, балким бутун ТошДУда биринчиликни кулга киритгандик.
             Бунинг сабаблари бор эди. Аввало, бизнинг отрядда Совет Армияси таркибида хизмат килиб келган йигитлар куп эди. Баъзи курсдошларимиз ун йиллар давомида уриниб нихоят укишга киргандилар. Пахтага борган курсдошлар ичида энг ёши каттаси 1951 йилда тугилган Алижон ака булса, энг кичиги 1965 йилда тугилган камина эди. Яъни, мен 16 ёшимдаёк хукукшунослик факультети талабаси эдим.
            Иккинчидан умри бино булиб пахта нималигини билмаган шахарлик, айникса, Тошкент шахрилик болалар бизнинг отрядда кам эди. Отряддагиларнинг деярли 97 фоизи вилоятлик болалар эди. Биринчи курсда режа 120 килограмм подбор (машина теримидан сунг гуза танасида колган ва ерга сочилиб кетган чикит) пахта эди. Вилоятлик болалар бу нормани уйнаб-уйнаб териб куярди. Масалан мен 10 - синф пайтим, 15 ёшимдаёк Кашкадарёда ок пахтанинг узидан 102 кило терганман, яъни,  подборнинг 200 килосиниям Сирдарёда теришим мумкин эди.
         Лекин, нима булди-ю биринчи курсда пахтага бориб, ота-онадан узок булиш хавоси ёмон таъсир килди, шекилли, катталарга кушилиб сигарета чекишни одат килдим. Бунинг боиси хам кизик булди. Пахтага кетишдан олдин кайсидир паркда 15 тийин ташлаб, кути ичида турган сигаретани эксковатор кавшига ухшаш мослама билан тортиб оладиган автоматдан бир пачка «Наша марка»ми «Ростов»ми деган сигарета ютдим. Шу пачка сигаретани жомадонимга солиб пахтага олиб келиб, бирон кишига бераман дегандим. Нима булди-ю, узим хам урганиб колдим ва пахта тергим келмади. Бир неча бор «лунний бригада»га чикиб, тунда чирок ёругидаям пахта терганман. Мен учун буларнинг хаммаси кизикувчанлик булган холос. «Кани термасам нима буларкин?»-деган маънода шу ишни килганман.
          Тугма ужарлик пешонада ёзилган экан. Эсимда бор, синфдошим Хамдамнинг онаси (Аллох рахмат килсин), санэпидстанция бош шифокори эди. Бир куни у киши биз синфдошлар ётадиган ижарадаги уйга келиб, «булка ноннинг тепасида буртиб чиккан кора кисмига ун ичидаги барча зарарли моддалар кутарилиб чикади, уша жойини еманглар» деб айтгандилар.
          Шундан кейин биз синфдошлар булка ноннинг уша кисмини емасликка ургангандик (ой охирида «ноль вариант» булиб, тошни еб куядиган холатлар бундан мустасно). Пахтага келганда, гурухидан катъи назар, фикри зикри бир хил бир неча киши биргаликда овкатланардик. Бизнинг дастурхон атрофида водийлик туртта, самаркандлик учта, кашкадарёлик туртта, хоразмлик иккита йигит бор эди.
          Уша даврда укиган бошка талабалар учун бу таркиб  гайритабиий туюлиши мумкин, айникса, Кишлок хужалиги, САМПИ, Политехника олийгохларида укиганлар учун, чунки, у ерларда махаллийчилик бор эди. Бизда эса бундай гапга ишораям йук эди. Сабаби, хукукшунослик факультетида укийдиганларнинг купчилиги хукукни мухофаза килиш органларида ишловчиларнинг угли, кизи ёки кариндоши эди. Улар эса турли-туман вилоятларга ротация килиниб турарди. Шунинг учун махаллий ахоли, куни-кушни билан яхши муносабатда булишни хаёт таказо киларди.
          Иккинчидан, хукукшунос талабалар куча-куйда узларини кандай тутиши лозимлиги хакидаги гапларни, юрист ота-онаси, кариндошларидан пул олаётган пайтларида бот-бот эшитишарди.
           Учинчидан беш-ун йиллаб укишга кирмаган талабалар Жиноят, Маъмурий кодексларни яхши укиб, хатто ёдлаб олганлар хам бор булиб, махаллийчилик ёки миллатчилик жиноят эканини яхши билишарди.
            Ха, гапимизга кайтайлик. Гурухимиздаги 10 кишидан 9 кишининг хаммаси булка ноннинг барча кисмини ер, мен эса тепасини ажратиб куярдим. Синфдошим, хамхонам Акром хам уларнинг гапига карши бормасдан, улар тарафига осонгина утиб олди. Бизнинг дастурхон атрофида, курснинг энг ёши каттаси Алижон ака ва энг кичиги мен бор эдим.
             Хуллас, Алижон ака бошчилигида ёши катта курсдошларим нонни исроф килмаслик хакида кунига уч марта менга аталган насихатни «едириш»дан тоймас, мен хам уз хаклигимни исботлаш учун тиббий йусиндаги маълумотга асосланган эътирозимни уларга «кайтариш»дан чарчамасдим. Орадан бир ойлар утгач, ногахон дастурхон атрофидаги барча курсдошларим булка ноннинг тепа кисмини ажратиб куяётганлигига гувох булдим. Аммо, кувонганимни уларга билдирмадим.
             Отрядимизда менга ухшаган ужарлардан ташкари эркатойлар, кариндош уругининг мансабига, ота-онасининг катта пулига ишонган олифталар, уз билими ва кучига ишонган ёши катта талабалар хам бор эди.
            Аммо, биринчи иккинчи курсдагидан фаркли уларок, хамма узини бир хил тутар, индамайгина урнатилган режани бажарар эди. Агар уша Ок олтин туманида жойлашган дала шийпонларини куш парвози сатхидан кузатиш имкони булганида, энг тинч шийпон бизнинг курсдошлар ётган жой эди. Бу ерда хеч канаканги «Лунний бригада»ям, кечкурунлари «нега режани бажармадинг» дея вагир-вугур буладиган тафтиш Штабиям йук эди.
         Чунки, бизнинг отрядни адолатли, кузи тук, насл-насаби тоза булган иккита ёш укитувчи бошкарарди. Уларнинг бири Республика прокурори Нуъмон Бурихужаевнинг угли Тохир ака, иккинчиси судьянинг угли Алишер Азизхужаев эди.
        Курсимизда Алишер акадан ёши катта иккита курсдошларимиз бор эди. Бири юкорида тилга олганим фаргоналик Алижон ака, иккинчиси андижонлик Абдувохид ака (Аллох рахмат килсин). Тохир акаям, Алишер акаям юридик фанлари номзоди эди-ю, ёши улар катори ёки улардан катта икки киши хали 3-курс талабаси эди (???). Гап келганда айтиб куяй, бу хали хеч нарса эмас, 2-курсда бухоролик 1949 йилда тугилган талаба хам бор эди.
        Укитувчилар таркибин укиб, бош ролда Республика Прокурори угли булган десангиз янглишасиз.
         Тохир ака умуман талабаларнинг пахтани кандай терганига, кунлик режани бажарган ёки бажармаганига аралашганини эслолмайман. Пахта даласига борган булса, сайр учун боргандир. Пахтага борган мутасадди укитувчиларнинг эзма гапи хисобланмиш «ху, урнингдан тур», «ху, чала терма» деб бакирганиям ёдимда йук. Тохир акадан эсда колган нарса, Алишер акани «хужам» деб чакириш-ю, укитувчилар ётадиган дераза ойнаси ёнида, унинг жуда хушбуй француз атири (унинг хушбуйлигини, атирни сепган чойхоначи курсдошимиз Чапа оркали билардик) борлиги эди.      
          Домлаларимиз Тошкент дуконларида сотилаётган Marlboro, Pall Mall, Winston, Gamel каби сигаретлар чекишарди. Алишер ака буркситиб, баъзида бирини иккинчисига улама килганча «GAMEL» чекарди.
         Эрталаб отряд жангчиларини далага юборишдан олдин хам, Алишер ака ADIDAS спорт костюм шимида, жемпери чап ёкасини тишлаганча олдинга чикиб, пахта режасини бажариб келиш хакида «дуо» берарди. Кечкурун эса даладан кайтаётган жойимизга бориб, хаммадан бирма-бир «неча кило булди?» -деб сурар, агар терилган пахта режадан бир кило кам булсаям, далага кайтариб юборарди.
           Ха, айтмокчи, бизга белгиланган режа 70 килограмм ок пахта эди. Олдинги йиллариям, кейинги йиллариям биз ок пахта термаганмиз. Нукул чикит терганмиз. Бешинчи курс якунида «энди пахта термасам керак» деган хаёлда пахта мавсумининг энг охирги кунида 150 кило чикит пахта терганман. Аммо, ушанда адашган эканман, юрисконсульт булиб ишга келган йилим, она Ватаним Гузор туманидаям янток (1986 йили кургокчилик булгани учун корамолларга янток чопиш учун хашаргаям чикканмиз) ва пахта далалари зорикиб мени кутиб туришган экан.
            Гапимизга кайтайлик. Хуллас пахта режаси 70 килограмм булиб бу режани хамма бола уйнаб-уйнаб териб ташларди. Аммо, 69 килограмм терган булсангиз хам Алишер ака оркага кайтариб бир кило олиб келмагунингча шийпонга кирмайсан деб туриб оларди. Алишер аканинг жуссаси кичкина булса-да гаплари уткир эди. Шунинг учун девкелбатли курсдшларим хам индамай оркага кайтиб режани бажариб кайтарди.
           Кизик вокеалардан бири хамон ёдимда. Университет касаба уюшмасидан комиссия келди, деган гап эрталабки нотация мажлиси олдидан хамма талабанинг кунглига гулгула солди. Комиссия келганлигини шийпон штаби (домлалар ётадиган) ёнида турган кизил «Нива» дарак бериб турарди.
       Хамма чой ичиб чиккач, отряд жангчилари ок олтин фронтига шайланиб уртаси кенг «П» шаклида тизилдик.
        Гапни хар доимгидек Алишер ака осмон-у фалакка чикиб гойиб булаётган хабарларни, худди кушларнинг думидан ушлаб колгандек бизга етказди, кейин ерни остига кириб кетаётган ахборотларни хам кулогидан тортиб олиб чиккандек важохат билан бизга етказар экан, «мана, отрядимизда колоклик юз бераётганидан катталар хам хабар топишибди. Шунинг учун Университет Штабидан Фалончи Пистончиевични бизнинг отрядимизга хушёр булишимиз учун юборишибди. Суз хурматли мехмонга деди:
         Мехмон хам гапга чечан экан, партия ва хукуматимизнинг гамхурлигидан гап бошлаб, бизга тиш кайраб турган империалистларнинг куни битаётганлиги хакида салмокли фикрларни бизнинг калламизга сингдириб булгач. Хеч булмаса 30 килодан ок пахта теринглар! –деворса буладими?
        Хаммамиз хурсанд буп кетдик. Кимдир кулган, кимдир карсак чалган. Ковун тушуриб куйган мехмоннинг хатосини Алишер ака бирдан тузатди:
– Нима девотсиз, домла-э, булар хар куни етмиш теришади. Болалар!
Домла адашдилар. Хамма далага, мабодо етмишдан бир кило кам булсаям шийпонга келиш йук!».
           Хамма хуш кайфият билан далага кетди. Университетдан келган вакил бизни кайсидир факультетдаги европаток талабалари билан адаштириб юборганди. Демак, кайсидир факультетда кунлик норма 30 кило пахта экан-а?
           Алишер аканинг гапига хеч ким эътироз билдиролмасди. Бунинг бир неча сабаби бор эди. Биринчиси кунлик норма 70 килограмм ок пахта адолатли норма эди. Уша бизнинг гурухимиздаги синфдошим Акром бу пахтани тушликкача териб куярди. Биз уни гохида Турсунбой Охунов дердик. Иккинчидан Алишер ака талабаларни тушлик учун шийпонга келтиртирмас эди. Яъни, кун утган сайин пахта далалари узоклашиб борарди. Ярим соат пахта даласига бориш, ярим соат кайтишга бир соат юриш тугри келиб, кишини толиктирарди. Алишер ака эса ун-ун икки кишилик хар бир гурухга овкат масалликларини эрталабдан ошпазлар оркали бердиртириб юборарди. Ун икки кишининг ичида, айникса, водийлик болалар ичида ошпазлар топиларди. Алишер аканинг камдан-кам, Тохир аканинг эса деярли хеч пахта даласига бормаслигини инобатга олсак, талабалар далада эркин булишарди. Аммо, норма бажариларди.
           Демократик бошкарувни оз-моз тушунтирган булсам сиёсий бошкарув хам бор эди. Биринчиси иккала домланинг хам ёшлиги (демакки, танкаси кучли), иккинчидан Тохир ака уша пайтдаги Республика Прокурори угли эди. Учинчидан Алишер ака Давлат курилиши ва Маъмурий хукук деган учи-куйруги йук фандан дарс берар, демакки у билан учакиш ёмон окибатлар олиб келарди. Алишер ака хам вакти-вакти билан бирон-бир кишига танбех бермокчи булса «хали сени Тошкентда кураман»-деб удагайлаб куярди.
         Албатта, барча талаба учун биринчи хавфли сиёсий босим Эшбой аканинг пахтага кечикиб келиши вокеаси эди. Алишер акадан бор йуги бир икки ёш кичик, аммо дев келбатли, сурхондарёлик Эшбой ака, курпа-тушагини ортиб бир хафталар чамаси кечикиб зарбдор фронтимизга келди. Алишер ака уни ичкарига киритмасдан «кетавер, сени укишдан хайдатаман» дея, кайтариб жунатиб юборди. Эшбой ака бир неча кундан кейин кайтиб келди. Нима вокеа булганини билмаймиз. Бирок у яхши пахта терарди. Балким бошкачарок булгандир, лекин Алишер ака уни хайдатганиям йук, кек саклаганиям ёдимда йук.
        Алишер аканинг хар куни эрталабки жангга сафарбарликдан олдинги яхши курган гапи, деярли мана бунака:
        –Санлар уйнаб юрибсан-ла, мана биз талабалик давримизда 69 кун пахта даласида булганмиз. Так что, терларинг.
          Пахтага даласига боргунчаям, ундан кайтгунчаям бу жарангдор гапларни бир-биримизга катайриб бир-биримиздаги жанговарликни ошириб турардик.
          Ха, айтмокчи. Рагбатлантиришлар хам буларди. Булар хам гайритабиий. Мактов ёрликларидан ташкари будильник соат, радиоприемник. Гохида антика, жуда сифатли курткалар (бир курсдошим магнитафон хам берувди деди, аммо мен бу гапга шубха килдим, чунки магнитафон у пайтда, ута камёб матох эди, шунинг учун уни биров олганида купчиликнинг эсида колиш керак эди) талабаларга бериларди. Кейинчалик билсам, бу матохларни Тохир акани кургани келган туман, вилоят прокуратураси ходимлари ташкил килишар экан. Кунларнинг бирида, Алишер аканинг таъкидлашича «Университет буйича энг «кули ширин» булган ошпазимизга бир кути чех пивоси совга» килинади. Кейинчалик билсак,  пиво яна жюри аъзоларига кайтариб топширилган экан.
           Уша йили Шароф Рашидов хам вафот этиб, курсдошларимиздан бирининг кариндоши УзКП МКнинг биринчи котиби булиб колди денг.
           У йигит ута камтар ва роса мехнаткаш эди. Канча уни «хурмат киламан» деган маънода пуфласангиз, уям сизни «хурмат килиб» нафасингизни узингизга кайтариб куярди. Уша пайтларда бизларга ухшаган гурриларнинг кариндоши Рахбар буп колганда борми, эртасигаёк «тогамни куриб келишим керак» деб Тошкентга сурворардик. У эса, уша-уша, хамма катори пахта терар, тогасининг обрусига чанг юктирмасди.
            Атроф-четимиздаги пахта далаларидаги хосилни териб ташладик. Кейин чикит теришгаям утдик. Кунлар утгандан утар, ноябрь ойи хам якунланиб декабрь ойи бошланиб колди. Шийпонимиз атрофидаги дала шудгорланиб, трактор билан хайдаб ташланди (менимча Алишер ака бу ишларга бош-кош булган). Кор хам ёгди.
            Алишер аканинг козири булган 69 кунлик муддатга хам якинлаша бошладик. Ана шундай совук кунларнинг бирида эски тракторлар балонларини ёкиб исиниб утирардик. Шунда Алишер ака дабдурустдан узбек халки ва миллатининг зурлиги хакида шунаканги баландпарвоз гапларни гапирдики, бунгача купчилигимиз бундай гапларни эшитмагандик.
            Яширмайман, Алишер аканинг бироз кайфи бор эди. Лекин, узини йукотадиган даражада эмасди.
            –Мана курасанлар, хали,-дерди Алишер ака, биз узбеклар жуда зур халкмиз. Хаётни узи курсатади, любой ишда узимизни курсатоламиз. Бир вактлар биз дунёни бошкарган халкмиз. Ким бупти, анавилар... Хали курасанлар, мани айтди дейсанлар хали...
             Мабодо, уша утирган курсдошларимиздан биронтаси Алишер аканинг бу гапларини КГБгами, УзКПгами ёзиб берганда борми, Алишер ака миллатчиликда айбланиб жазоланиб кетиши мумкин эди. Бу фикрлар четдаги укувчи учун, уша ерда утирганларнинг эса бу ишга кули бормасди. Чунки, бу гаплардан кейин кунглимиз кутарилиб, калбимиз фахр-ифтихорга тулган ва узбек халки шунака зур миллат эканлигини хис килгандик.
               Алишер ака фавкулодда бошкача фикрлар, адолат тарозиси улчами хам, узи учун хавфли, аммо одамлар учун манфаатли эди.
             Мана бир мисол.
            Уша йили 12-13 декабрда бизнинг пахтада булишимизга 70 кундан хам ошиб кетди. Алишер ака тушлик пайтида баракка кириб келди-да:
          –Болалар хамманг курпа-тушагингни боглаб автобусга солинадиган килиб тахлаб, аста-секин йулга тушаверинглар. Ахборот программасида пахта кампанияси тугаганлиги хакида эълон килингач, ВУЗгородокка келларинг, ошпазлар курпа тушакларингни олиб боради, деб расмий Хукумат эълонидан 5-6 кун олдин бутун патокка жавоб бериб юборганди.
            Бундай карор учун Андропов бошчилигидаги КГБнинг кип-кизил зуровонлиги даврида кишида битта эмас иккита юрак булиши керак эди.
              Горбачев даврида «Мехнатсиз даромадларга карши кураш» деган карор чикиб, хукукбонлар бу карорни уз нафси талаби эвазига ижро кила бошлади.
              Биз у пайтда 4-курсда укирдик. Кунларнинг бирида Чорсуда сомса сотадиган онахоннинг бир товок сомсасини милиция ходимлари мусодара килишади. Уша вокеаларнинг устида турган курсдошимизнинг айтишича, тусатдан пайдо булиб колган Алишер ака «бу мехнатсиз даромад хисобланмайди» деб сомса тула тогорани эгасига кайтариб олиб берган экан.
             Мустакилликдан сунг рахматлик домла билан учрашганим йук.
             Домлани эслашимга сабаблардан бири футбол буйича Узбекистон терма командасининг иккита охирги, уз уйидаги уйини булди. Самвел мураббийликни кулга олган пайтда командани яхши рухий тайёрлаганди. Бир интервьюсида «биз узбек менталитетига асосан уйнашимиз керак» деб менинг кунглимни ёриштирганди. Лекин охирги иккита уйин жуда хавотирли булди. Шунда Алишер акага ухшаган киши унинг ёнида йуклиги мени хотираларга чумдирди.