;рбір халы;ты; байыр;ы заманнан ;алыптас;ан ;з ;лтты; идеологиясы болады. Еліні; бірлігі ;шін, сонан со; табыcты тірлігі ;шін ;са;-т;йек м;селелерге к;;іл болмей биікте ау;ымды ба;дарламаларды алдына ма;сат етіп ;ояды. Ішкі саясаты мен сырт;ы саясатын басты ба;дарламасына с;йкес ж;ргізіп отырады. М;нсыз ел мемлекет бола алмайды. Сонан со; басты ба;дарлама;а ;немі заманына сай, даму жолына социологиялы;, экономикалы;, ;леуметтік, саяси зерттеулерді; ар;асында жа;а табыл;ан сара жолдарды, механизмедерді мемлекеттік бас;аруда іске ;осып отырады. Со;;ы 10-15 жылда азаматтарымызды; санасында революциялы; ;згерістер болды десек ;ателеспейміз. Кешегі ;;ндылы;тар;а б;гінгі жа;а буын бас;а ;лшеммен, бас;а к;збен ;арауда. М;ндай к;тпеген жерден ;мір мен саясатымызда бол;ан ;згерістер басым к;пшілікке ауыр тиді. ;тпели кезе;де ;зді ;зін таба алмай кеткен ;аншама азаматтар болды. Миллиондап ;аншасы ;ыр асып, те;із асып жа;сы жер, жа;сы ;мір іздеп кетті. Совет ;кіметіні; ;мірі неге ;ыс;а болды? Неге к;йреді? Б;л с;ра;;а берер жауап к;п. Е; бастыларыны; бірі – ата-бабаларымыздан кележат;ан рухани байлы; пен ;;ндылы;тардан айрыл;анды;ымыздан. О;ан себеп бол;ан Дарвин теориясы - ол коммунистерді; ма;ызды идеологиясына айнал;антын. Жарат;ан иемізге сенуді;, ар;а с;йеуді; орнына партия;а сендік, жеке адам;а табынды;. ;;дай жо; дедік. Билік ;шін таласта ;аншама кін;сіз адамдарды; ;аны т;гілді.
Б;гінгі жетістіктерімізге мы;-м;ртебе ш;кіршілік ету л;зім. Б;л к;ндерді ата-бабаларымыз ;асырлар бойы армандап келген. Енді осы жетістіктерді ;стап ;алу ;ажет. Хал;ымыз айт;ан: ;йлену о;ай, ;й болу ;иын деп. Егемендікке жеттік, ал енді оны ;стап ;алу сонан со; ары ;арай дамытып отыру о;ай шаруа емес. Б;гінде б;кіл ;лем т;нті болып отыр жетістіктерімізге. ;рине м;ны; б;рі ерекше бас;арушылы; ;абілетті; ар;асында болып отыр. Дами т;су ;шін талап;а сай іс-шаралар жасалынып отырулары керек. Экономикалы; жа;дайымыз жа;сар;ан со;, енді-енді ;з тарихымыз;а ;;іле бастады;. Тіпті біраз ж;мыстар да ат;арылып ;алды. Даламыз ;ркендеп, ;алаларымыз к;ркемденіп келеді. Рухани ж;не м;дени жетістіктеріміз к;зге к;ріне бастады.
Е; ;уаныштысы сол, ;атарда;ы ж;мысшыдан ;алымдар;а, ;арапайым мемлекеттік ;ызметшіден елді; беделді ;айраткерлеріне дейінгіні; барлы;ы ;з еліні; тарихын, б;рын;ы ;ткен ата-бабаларыны; тіршілік-тынысын білгісі келеді. ;йткені ;рбір адамны; алдында: «Біз кімбіз, ;айдан пайда болды;?» - деген м;;гілік бір с;ра; т;р. Кешегі дарвинизммні; ;;рсауында бол;ан адам;а о;ан жауап беру де о;ай емес. Біра; со;ан талпынбас;а та;ы болмайды. Б;л болаша; ;рпа; алдында;ы бізді; парызымыз. Сонан со; алдымыз;а: «Т;уелсіз ;аза;станым ;шін не тындырдым?» - деген ма;сат ;ойып ;мір кешуге тиіспіз.
Осы;ан жауап беру ;шін Елбасыны; со;;ы Жолдауын ;мірімізде на;ты пайдалануымыз ;ажет. Жолдау бірнеше ерекшеліктері бар ма;ызды ба;дарламалы ;;жат болып табылады. ;аза;станны; ;лемні; е; ;ркениетті елдеріні; ;атарына кіру туралы Стратегиясы Елбасымен жарияланды. Сонымен бірге аса ірі жа;арту жобасы (модернизациялы; жоба) м;лімдеме жасалды. Жолдауда елімізді; ;лтты; идеясы ;з т;жырымын тапты. Со;;ы жылдары б;л м;селе де к;п тал;ыланып ж;р [1].
К;рделі де тере; ж;не ау;ымды ;лтты; идеясы ;;ымыны; ішінде бірден бір ма;ызды м;селелер болып ;о;амымызды; рухани т;рбиесі ж;ніндегі проблема мен м;дениетімізді; дамуы жатады. ;сіресе ;азіргі аса ірі жа;арту заманымызда б;л екі м;селені саяси к;з;арастан тыс тастау;а болмайды. Елімізді; басшылы;ыны; б;гінгі іс-;рекеттерін ;;птау;а болады. Саяси институттар, сарапшылар мен ;алымдарымыз ;о;амда;ы хал-ахуалды зерттеп, оны; к;теріліп жат;ан м;селелерін дер кезінде шешу ;шін арнайы ж;мыстар ж;ргізіп жатады. «Билікті; мы;тылы;ы – демократия;а кедергі жасамайды» – дейді, елімізді; азулы саясат танушыларыны; бірі М.Ашимбаев [2].
Сонымен бірге хал;ымызды; ;лтты; сана-сезіміне о; ы;пал ету, “к;зін ашып” таби;и ж;не ;мірлік шынды;;а жетелеу ;рбір зиялы ж;не салауаты азаматтарымызды; борышы. ;р ;о;амда билікке талас болатыны бесенеден белгілі. Оны; т;рі де к;п. Сонымен бірге со;;ы жылдары ;о;амда адами ;атынастарды; ;;ндылы;тары ;згерді. ;о;амны; психологиялы; жа;дайына аса назар аудару ;ажеттігі туралы, ;о;амды; бірлестіктерді; ж;мыстары туралы ;алымдарымызды; е;бектерінде жары; к;ріп, аналитикалы; талдаулар жасалынып келеді [3]. Саясатымызды; барлы; ба;дары ;аза;станды;тарды Елбасымызды; н;с;а;ан жолдарымен алып бару ;ажеттігі туындап отыр. Ал оны іске асыру о;ай шаруа емес. Саяси ж;не ;леуметтік к;птеген т;йіні жеткен м;селелер дер кезінде шешіліп отырылуы тиіс. ;аза;станды;тарды; салауаттылы;ы мен білімділік де;гейіні; жо;арылылы;ы мемлекеттік ;ауыпсіздікке да айтарлы;тай ;лес ;осады. Жас ;алымдарымызды; б;л м;селедегі ізденістері, на;ты корытынды мен ;сыныстары осы проблемаларды шешу ;шін арнал;ан [4].
Мемлекеттік ж;йе ;алымдарды; ;сынысын ш;;ыл т;рде басты назар;а алулары тиіс. Себебі м;нда азаматтарды; к;;іл-к;йі, рухани байлы;ы мен патриотты; сезімдеріні; сапалылы;ы социологиялы; зерттеулерден отіп отыр. Адам факторы деген осыдан т;рады. Мемлекет органдарына т;сіп жат;ан арыз-ша;ымдарды; ар;асында мы;да;ан адамдарды; та;дырлары т;р емес пе? Билікке деген халы;ты; сенімін арттыру ;шін арыз-ша;ымдарды ;арау жолдарын жа;а де;гейге к;теру ;ажет болып т;р. ;лемдегі елу ;ркениетті елдерді; ;атарына кіреміз деп шешім ;абылда;ан болса; б;л м;селени де ;за;;а созбай ;ол;а алу керектігі ай;ын болып т;р. Себебі батыс елдері тек экономикалы; жетістітерімізді ;ана ;ада;алап жат;ан жо;, олар хал;ымызды; ;леуметтік жа;дайын да ба;ылап отыр. Ал б;л саяси м;селені; бірден бір ма;ыздысы болып табылады. Кедейлік, ;мірді; ауыр жа;дайы, билікті; жергілікті орындарда арыз-ша;ымдар;а нем;;райлы ;арауы, адамдарды т;нкерістер, ереуілдер мен наразылы; акциялар жасау;а жетелеуі м;мкін.
“;мір – б;л к;рес” немесе адамдарды тапты; ж;йеге жіктеп б;лу, ;л-ау;аттылы;ты; арасында;ы алша;ты;ты солай болу да керек деген, бір халы;ты; екінші халы;;а ;стемдік жасауы да, ;лсіз к;штіге ба;ынуы керек деген Дарвинны; теориясы б;гінгі та;;а дейін ;зіні; теріс ы;палын ;лем халы;тарына тигізіп келуде. Со;;ы бір жарым ;асыр ішінде миллионда;ан азаматтар мен кейбір мемлекеттер осы ілімні; жетегінде кетіп ;;рбанды;;а ;шырады [5. 9 бет]. Б;дан былай да ;шырайтындары ха; н;рсе. ;лем тарихына кімдер келіп кімдер кетпеді. Жеке т;л;а немесе мемлекет болсын. Сонды;тан да ;атарда;ы азамат па немесе билікке ;атысы бар адам ба е; бастысы оны; рухани бастуы мен адамгершілік де;гейі ;андай жа;дайда деп ;о;амда с;ра; ;ойылатыны да д;рыс ;ой деп ойлаймын. Б;л арада ;лы ;л-Фарабиді;: - ;ылымды ме;герген, біра; т;рбие алып ;лгермеген адам ;о;амды к;рделі опат;а ;келіп со;тырады - деген пікірімен таласу;а болмайды. Заманымызды; белгілі ;алым-жазушысы, педагог Совет-Хан ;аббасовті;: - билікте білімді азаматтар ;ызмет етеді, бір кемшілігі оларды; адамгершілік рухта т;рбие ала алма;анды;ында - дегенін мойындау керек. Американ жазушысы Ф.С.Фицджеральд ;з заманыны; жастары туралы былай деп жаз;ан: - Барлы; сенімдерден ж;рдай бол;ан, ;;дайсызды;;а душар бол;ан, алдыларында тек ;ор;ынышты келешек пен табыс;а ;ана бой;сынатын буын келді”, – деп [6.516 бет]. ;кінішке орай ;азіргі жастарды; басым к;пшілігі адами ;арым-;атынастан г;рі прагматикалы; ;атынасты бірінші орын;а ;ояды. Уа;ыты жеткенде т;сінер. Біра; ;аншалы;ты игілікті істерден айрыламыз;ой. ;аншама ата-анамызды;, ;ла;атты ;стаздарымызды; бай т;жірибесінен ж;рдай болып ;алатын ;ауыпы т;р. Б;гінгі к;не к;з ;арияларымыздан білген тергендерін алып ;алуымыз керек. Сонымен бірге ата-бабаларымызды;, ел билеушілерімізді; б;дан 100 жыл, мы; жыл б;рын;ы саясаты ж;ніндегі жа;адан ашылып, табылып келе жат;ан ма;луматтар б;гінгі ;зекті м;селелерді; ай;ындалуына, шешімін таппай ж;рген істерге ;з ;серін тигізетінін ;мытпауымыз абзал болар.
Тарихта;ы ;з орны;ды сезіне, сондай-а; б;рын;ы ата-бабалары;ды рулы; аяда ;ана емес, керісінше жалпы ;лтты; ау;ымда ма;тан ете отырып, кемсітушілікті; т;рлі ;рекеттеріні; барлы;ынан арыл;ан ;аза;тар мен оларды; ар;ы тегіні; орасан зор Еуразия тарихында;ы орныны; ;андай екенін сезіну – б;л ;лт болып ;алыптасуды; б;гінгі та;да;ы е; ;уатты ;рі м;лде жа;а т;сілі. ;йткені к;ні кешеге дейінгі бас;а этном;дениет ж;йесімен белсенді ;арым-;атынаста бол;ан ;аза; хал;ыны; бір б;лігін м;дени маргиналдандыру к;п жа;дайда оны; тарихын жете ба;аламаумен ты;ыз байланысты. ;лтты; сана-сезім ;міршілдік ж;йені; к;штеп енгізген тапты; сананы; ;;рбанына айналды. Мемлекеттік ау;ымда Орталы; Азияны мекендейтін халы;тар аума;ында, жаппай ж;не ма;сатты т;рде ж;ргізілген ;оныстандыру ар;ылы, этникалы; менталитетті ;згерту саясаты ж;ргізілді.
Б;гінде біз ;аза; жері к;не ж;не ертедегі ;зіндік ерекшелігі бар ;ркениет аума;ы бол;анды;ын ма;танышпен ;рі ;згелерді т;нті ететіндей т;рде айта аламыз. ;аза;станны; ;лан-;айыр даласы бір кездері орасан зор Еуразия ке;істігіне ;з ы;палын тигізіп отыр;ан. Номадтарды; м;дени миссиясы жеріне жеткізіле зерттелмеген. Бізді; ата-бабаларымызды; м;дени, саяси ы;палы Египеттен ;ндістан;а, Еуроподан ;ытай;а дейінгі ке; алапты ;амтып жатты. Т;рік ;лемі халы;тар мен м;дениеттер арасын байланыстырып жат;ан т;тас бір желі болды.
Дегенмен, біз ;з тегімізге тере;ірек ;;ілу, ата-бабаларымызды; жасап кеткен істерін зерделеу ар;ылы б;гінімізді ны;айта т;сіп ;ана ;оймай, сонымен ;атар оны келешек ;рпа;;а орнын тауып м;ра;а ;алдыру басты парыздарды; бірі болып табылады. Осы ізденістеріміз ар;ылы ;з хал;ымызды; рухани ;айта жа;аруына, м;дениетіне, тарихыны; а;и;ат шынды;ына ж;не ;лтты; сана-сезімні; ;алыптасуына жол ашамыз. Философ, м;дениеттанушы ;рі теолог М;ртаза Б;лутай ;зіні; ма;аласында осы;ан жауап іздеуге ;мтылыс таныт;ан [7].
11 ;ырк;йектегі ;ай;ылы о;и;адан кейін исламды ;аралау, оны терроризммен ;абыстыру ;ршіп т;р. Батыс пен Шы;ысты;, христианды; пен исламны; арасында «Берлин ;абыр;асы» болмауы тиіс. Шетелдік идеялы; а;ымдармен ;уестенбей, кеірісінше бізді; имамдарымыз ;аза;станды; д;ст;рлерді орны;тыру;а баса м;н бергені абзал болар еді.
«Лев Гумилевті; ;ылыми м;раларында;ы еуразиялы; идеялар» деп аталатын ;азанда;ы (2005 ж.) Халы;аралы; конференция;а ;атыса отырып, Н. Назарбаев б;гінгі та;да бізді; б;ріміз ;зімізді; м;дени-тарихи ;ауымдасты;ымызды, орта; еуразиялы; тамырларымызды ай;ын сезіне бастады; деп атап к;рсетті. ;рі б;л ХХІ ;асырда;ы интеграциялануды; ;уатты серпініне айналып отыр. Т;рки халы;тарыны; ;асырлар бойы кележат;ан бірлік пен ;йып отыр;ан ынтыма;ы Ресей империясыны; б;ле-жару саясатыны;, сонан со; ке;ес мемлекетіні; дарвинизмді ту еткені ар;асында ыдырап езгіге т;сті.
Бізді; басшымыз былай деп атап к;рсеткен: Т;рки халы;тарыны; тарихы не;;рлым тере;ге тамырын жай;ан сайын, оларды; ;лемдік ;ркениеттегі ы;палы соншалы;ты ке;ейе т;седі. Т;ркология ж;нінде ;ылыми е;бектер ;лемні; ;рт;рлі тілдерінде ;аншалы;ты к;п жазыл;анымен, б;л та;ырып ;лі де аз зерттелген к;йде ;алып отыр. ;лемге ;йгілі м;дениеттанушылар т;ркі ;ркениетін жеке ж;не дербес та;ырып ретінде ;арастырып отыр;ан жо;. М;ны; басты себебін е; алдымен патшалы; Ресейден, б;дан кейін ;лтты; м;дениетті ;олынан келгенше т;мшалау;а, т;ншы;тыру;а ;мтыл;ан Ке;естер Ода;ыны; ;ктемдігінен іздестірген абзал.
;азір м;лде бас;а уа;ыт туды. Т;ркі халы;тарын ;лемнен о;шауландырып келген «Темір тор» к;йреді. Оны; есесіне ;лемде ;аламдану процесі басталды. Осы жа;а сыннан с;рінбей ;ту ж;не ;аламдануды; ;аламат тас;ынында бізді; халы;тарымызды; бірлігін, тілдеріні; т;тасты;ын, м;дениетіні; орта;тасты;ын са;тап ;алу ;шін, бізге рухани интеграциялану керек. Бейбіт ;мір с;ру процесі, еуразиялы; ке;істікте халы;тар мен мемлекеттік экономиканы интеграциялау б;гінде е; ;зекті м;селе. Сондай-а; ол ;лемдік ау;ымда да ;те ма;ызды. Халы;тар ;зіні; ерекшеліктерін са;тай отырып, ;зара ;;рметтеушілікте ;мір с;руі тиіс. Кейбір мемлекеттер ж;не оларды; жетекшілері солай жасау;а тырысып ба;улы. Барлы; адамдар те;. Ешкім де ;лемдік билеп-т;стеушілікке ;мтылмауы ;ажет. ;мірде б;рі де ;ткінші. ;лан-;айыр ;лкені; азулы билеушілері Кир, Дарий, Македонский, Шы;;ыс хан, ;мір Темір, Сталин, Гитлер ж;не бас;аларды; билігі ;алай т;мамдал;аны тарихтан белгілі. Б;гінгі та;да бізді; уа;ытымызды; азулы мемлекеті терроризммен к;ресуді ;з мойнына алып отыр. Ал оны; астарында не жат;анды;ын т;сіндіріп жатуды; ;ажеті шамалы.
Терроризмні; шынайы идеологиялы; сипаты – дарвинизм мен материализм. Адамдарды; басым к;пшілігі а;ылшынны; ;уес;ой таби;ат зерттеушісі ;сын;ан ;ркендеу теориясы на;тылы ;ылыми д;лелдерге, зерттеулерге ж;не т;жірибелерге негізделген емес деп санайды. Теолог Харун Яхья Дарвинны; осы теорияны; негізін ;алаушы болып табылмайтынды;ын айтады, ;ала берді б;л теорияны; ;а;идаларына негіз болатын ;ылыми бірде-бір д;лел жо;ты;ын тілге тиек етеді. Жер бетіндегі тіршілікті; даму сатылары ;арабайыр, сонау ерте кездердегі материалистік философия ;а;идаларына негізделіп, таби;ат за;дарына орайластырыл;ан[5. 8 бет ].
Тек мифтік идеялар;а ;сіре еліктеуге негізделген м;лде негізі жо; теория;а с;йенген ;лемдік билікке ;мтылушылы; к;птеген ;ай;ы-;асіреттерді;, адамдарды; зорлы;-зомбылы;тарды бастарынан ;ткеруіні; бірден-бір себебі болды. Адамдар санасына дарвинизм мен материалистік философия идеяларын сі;іру ар;ылы Жаратушы Алла та;аланы; жер бетіндегі а;ыл иесі – адамны; р;лін т;сінуге кері ы;пал етті. Егер осы;ан дейін дінге сенуші адамдар Жер бетінде адам не ;шін пайда бол;ан, оны; Жаратушы алдында;ы парызы ;андай деген с;ра;тар;а: «Адам баласын ;;дай жарат;ан ж;не ол Жаратушыны; ;йреткеніндей, салауаттылы;пен ;мір с;руі тиіс» деп жауап ;айтарса, енді жауап м;лде бас;аша сипат ал;ан: «Адам Жер бетінде тіршілік иесіні; кезе;дік дамулары ж;не тіршілік ;шін к;ресуі барысында ана;;рлым ;лділері ;;рып кетуден аман ;ал;ан маймылдан тара;ан», - дейді.
Бізді ;орша;ан ортаны; ;атал за;дары адамзатты орасан зор идеологиялы; алдауды; апанына т;сірді, ;йткені дарвинизмні; «;ылыми» теориясы билікке ;мтылушылы; пен шиеленістерге баста;ан фашизм, коммунизм, маоизм ж;не бас;а да к;птеген адамзат;а жат идеологиялы; режимдерді; тамыр жаюына «;олайлы» идеологиялы; негіз ;алады. Харун Яхья ;зіні; кітабында дарвинизм теориясыны; кейбір ;;пия астарларына, ХІХ ;асырды; ортасынан бастап ;азіргі ;о;амда;ы оны; адамзат тарихында;ы р;ліне талдау жасайды, б;рмалан;ан ж;не м;н-ма;ынасыз идеологиялы; ілімдерді; пайда болуы мен дамуына ;олайлы орта ;алыптастыр;ан дарвинизм идеяларына «салтанатты шеру» жасайды, бізді; заманымызды; е; ;ткір проблемасына айналып отыр;ан дарвинизм мен терроризм арасында;ы к;зге к;рінбес байланыстарды ашып к;рсетуге ;мтылады.
Ке;ес д;уіріндегі дарвинизммен ;арулан;ан бізді; ;о;ам коммунизмді ;;рамыз деп “;лкен а;амызды;” жетегінде кетіп дінімізден, ділімізден, тілімізден, м;дениетімізден айрылайын деп ;ал;ан жо;пыз ба? Б;л тек ;аза; хал;ыны; басында емес бас;а да “кіші інілерді;” ;мірінде орын алды. ;лт ретінде жо;алуымызды, байлы;ымызды о;ды-солды пайдалану жоспары “;лкен а;амызды;” мемлекеттік саясаты болды. Тіпті кешегі 2000 жыл;а дейін Ресейді; кейбір о;ымыстылары бізді, бізді; тілімізді, д;режемізді ;здерімен салыстырып т;мендеткісі келді [8. 245-249 беттер].
Дарвинизмні; е; басты ;ателігі оны; «;мір – б;л к;рес» дейтін ілімі. Осы ілім ана;;рлым к;шті ;рі сол орта;а бейімделген органикалы; заттар мен а;залар;а ;олдану;а жарамды, ;йткені к;шті ;лсізді табанына басып жаныштап отыруы тиіс. Біра; б;л идеяны адамдар;а ;атысты ;олдану;а болмайды. Дарвинге ж;гінсек, «арты;шылы;ты расса» ;мір с;ру к;ресінде же;іске жетуі тиіс. Оны; ойынша олар еуропалы; а; адамдар да, ал африкалы;тар мен азиялы;тар б;л к;ресте же;іліс табуы керек. Ол тіпті б;лар к;п кешікпей ;;рып кетеді деген т;жырым жасайды. Мысалы Дарвин былай деп жазады: «Тек ;асырлармен ;ана ;лшеуге болатын алда;ы аз уа;ытты; ішінде ;ркениетті раса оларды с;з жо; ;;ртып тынады, ал б;дан кейін ;лемдегі жабайларды; б;рін жояды. Сонымен бірге антропоморфты маймылдар /я;ни маймылды; адам;а айналу сатысында;ылар/ да ;;ртылып жіберіледі. Адам мен оны; жа;ын тектері арасында;ы алша;ты; жедел ;ар;ынмен ;л;ая т;седі, ;ркениетті адамдар мен жабайылар арасында;ы айырмашылы; мысалы кавказ халы;тары мен гиббондар арасында;ы сия;ты алша;тайды, ;азіргі кезде ол негір немесе автралиялы;тар мен гориллалар арасында;ыдай сипатта». Міне, ата;ы ;лемге ;йгілі ;алымны; с;зі осындай. Дарвинні; ;з теориясын жасау кезінде идеялы; «серпілісті» сол кездегі зиялылар ортасында ке;інен танымал бол;ан британды; экономист Томас Мальтусты; кітабынан ал;анды;ы белгілі. Ол жер бетіндегі адамдар саны ;те к;п, оларды; к;беюіні; жолын кесу ;ажет дейді. «Со;ыс, ашты; ж;не ж;;палы аурулар сия;ты алапат апаттар халы;ты; санын азайту;а ;ажетті механизм болып табылады, ;йткені адамдарды; белгілі бір б;лігі, бас;аларыны; жа;сы ;мір с;руі ;шін, ;луі тиіс. Тек осындай «перманентті со;ысты;» н;тижесінде ;ана адамзат ;мір с;ре алады», - деп сана;ан Мальтус.
Дарвин перманентті шиеленісті ау;ымы зор таби;и ;;былыс ретінде ;арастырады. Б;л тіршілік ;шін к;ресте ;р;ашан к;штісі ж;не жа;дай;а ана;;рлым жа;сы бейімделгені же;іске жетеді, ал б;л тек солар ;мір с;руге ;;;ылы, ;йткені осы за; таби;аты т;р;ысынан ;зін а;тай алады деп м;лімдеуі содан. ;негелік ;;ндылы;тар мен рухани жетілу оны; іштен шы;;ан «ш;бар жыланы» - «;мір с;ру ;шін к;рес» идеясыны; басты жауы болды. Ол сол кезде ;;дай жаратты деген а;ылсыз діни т;сініктерді серпіп тастау;а барлы; адамдарды ша;ыр;ан та;ы бір «;ылыми» ;ранды ойлап тауып, ;азіргі заман;ы «;ылыми» жа;алы;;а сенуді ;сынды. Егер ХІХ ;асырда дарвинизм идеясы расизмні; саясатын «а;тау;а» теориялы; негіз ;аласа, ХХ ;асырда эволюция теориясы нацизм идеологиясыны; пайда болуына ал;ышарттарды ;амтамасыз етті. Гитлер мен Розенбергті; ба;дарламалы; ма;алаларында Дарвинні; «таби;и іріктеу», «таби;и селекциялау» ж;не «расалар арасында;ы ;мір с;ру ;шін к;рес» сия;ты т;жырымдары ;олданыс тап;ан. 1933 жылы Нюринбергтегі Германия ;лтты; – социал ж;мысшы партиясыны; съезінде Гитлер: «...жо;ары арий расасы барлы; ;зінен т;мен рассаларды ба;ындыруы тиіс... б;л таби;атты; ;зі ту;ыз;ан за;ы жер бетінде ;мір с;руді; бірден-бір ;йлесімді за;ы болып табылады», - деп ашы; м;лімдеген болатын. Дарвинні; идеяларымен ;арулан;ан Гитлерді; ;лемге нендей ;ай;ы – ;асірет ;келгендігін біз жа;сы білеміз. Ол адамзатты б;рын-со;ды болып к;рмеген ;лкен апат;а ;рындырды. К;птеген саяси ж;не этникалы; топтар, ;сіресе еврейлер гитлерлік «селекциядан» ;ткізіліп, концентрационды; лагерлерде мы;дап ;ырылды. Со;ыс 55 миллион адамны; ;мірін жалмады. Осы орасан зор апатты; басты себебі а;ылшынны; ;уес;ой таби;ат зерттеушісі Ч. Дарвин екендігін былай;ы к;пшілік біліп жат;ан жо;,
Осы арада елімізді; жетекші саясаттанушыларды; бірі, ;ылым докторы Марат Т;жинні; айт;андарынан мысал келтіре кеткім келеді. «Екінші миф деп мен геосаясатты; дарвинизм мифін атар едім. ;скери терминдерді саясат;а к;шіру орын алып отыр. С;зім жала; болмауы ;шін бір;атар мысалдар келтіре кетейін: ;ай жерде де «біреу біреулермен со;ысып жатыр», ;ай жерде де «;лде-;лде» – не біз оларды немесе олар бізді психологиясы, «егер жау берілмесе – оны ;;ртар болар» идеясы, а;паратты; майдан, ресурс ;шін майдан, билікке ;ол жеткізу ;шін майдан ж;ріп жатыр. Барлы; адамзат ;ауымдасты;ы – айма;ты; социумды немесе на;тылы ;лтты; мемлекетті - геосаяси дарвинизм терминдерін белгілі бір ;лтты; ерекшеліктерді б;кіл ;ркениетті, м;дениет аспектілерін сыпырып тастайтын сыпыр;ы ретінде ;арастырады. М;ны; ;те ;ауіпті екендігі сол, адамдар санасына біртіндеп сі;іп, «Кім к;шті болса, соны; с;зі ;теді» дейтін ;;ымды орны;тырады. Б;л саяси ке;істікті орны;тыруда а;и;ат;а айналып келеді» [9].
Б;гінде ;лем даттарды; /Дания/ газеттерінде жариялан;ан бірнеше суреттерге бола екіге жарылды... М;хаммед пай;амбарды; карикатурасы, б;дан кейін оны бір;атар Еуропалы; газеттерді; к;шіріп басуы, ;лемдегі барлы; м;сылмандарды; тол;уын ту;ызды. Кейбір ислам ж;не араб мемлекеттерінде іс дипломатиялы; санкциялардан, байкоттар мен ;арсылы;тардан да асып т;сіп, Дат елшілігі мен консулды;ына тікелей шабуыл жасау;а дейін ;ласты. Бізді; ;аза;стан Діни бас;армасы да осы;ан ;атысты ;з к;з;арасын білдірді. Ислам адамдарды немесе жануарларды бейнелеуге тиым салады. Алайда осы тиымдар ;рдайым, оны; ішінде М;хаммед пай;амбар;а ;атысты са;тала бермеген. Мысалы, ХІ; ;асырда Осман империясында ж;не Сафавидті Иранда М;хаммед пай;амбарды; бейнесі салын;аны белгілі. Атап айт;анда, Ыстамб;лды; м;ражайында са;тал;ан «Мирадж-наме» кітабында пай;амбарымызды; беті ашы; к;рсетілген.
Карикатура т;;ірегіндегі ай;ай-шу М;хаммедті; бейнесінде т;р;ан жо;, керісінше оны; ;андай сипатта салын;анды;ында болып т;р. Дінге сенушілерді; ж;не діни беделділерді; к;з;арасы т;р;ысынан ;ара;анда м;нда мас;аралаушылы;;а жол берілген. М;ндай мас;аралаушылы; ;шін Ислам тарихында к;птеген суретшілер мен ойшылдар, оны; ішінде «Ана-ль-Хакк» /Мен – А;и;атпын/ деп жаз;ан с;зі ;шін ;лімге кесілген Халладж аль-Манс;р да бар. ;йткені ол ;зіне Алланы ерекшелендіріп т;ратын с;зді арна;ан. ХІ; ;асырда;ы суфизмні; к;рнекті а;ыны Насимиді; Алеппо ;аласыны; моллалары /дін ;ызметкерлеріне/ атына ;айбат с;з айт;аны ;шін тірідей терісі сыпырыл;ан.
Мемлекетімізді; негізін ;алаушы ретінде ;аза; хал;ына ;лкен жауапкершілік пен байыптылы; т;сіп т;р. ;рине бізді; ерекше толерантты;ымыз б;дан да былай даму ;стінде болуы ;ажет. Ислам бізді; елде ;ркендеу жолында. М;сылман елдеріні; арасында ;ар;ынды дамып келе жат;ан мемлекетпіз. Елімізде ;азан айыны; 18 ж;лдызы – рухани келісім к;ні деп саналады. ;;рбан айт пен Рождество демалыс к;ндері болып жарияланды. ;лем діндеріні; екі д;ркін съезі ;тті ;лкен абыроймен. Б;л бізді; жерде еш;андай ;а;ты;ыстар орын алмайды дегенді білдіруді; бір ай;а;ы. ;аза;станны; абыройы ;суде. Мысалы, кезінде Франция митрополиті Емануель Дания газеті Мухаммед пай;амбарымызды ;шкерелеген кезде муфти ;бсаттар ;ажы;а шиеленіскен жа;дайды беделді дінбасы ретінде шешуге к;мектесуін с;ра;ан болатын.
Елімізді; болаша;ы б;гінгі жастар. Жеткіншек ;рпа;;а жалпы т;рбиемен бірге рухани т;рбие беру бізді б;гінде бас;а пробемалармен ;атар тол;андырып келеді. Жастарды; болаша;ы елімізді; болаша;ы деп Елбасы жиі айтуда. Мемлекеттік жастар саясаты мен т;жірибе ж;не даму ;рдістері барлы; жерде дерлік билікпен ;ол;а алын;ан. Бізде ж;не ;лем де;гейінде жастар саясатын ;алай ж;ргізіп жат;анды;ы туралы Д.Калетаевті; е;бегінен табу;а болады [10. 34-47 беттер]. Ересек азаматтарды;да б;гінгі ;мірге деген т;сінігі бізді ойландырады. ;йткені кейбір ;мірлік ма;ызы бар м;селелерді шешуде біз ;зімізді к;бірек ойлаймыз да, айналамызда;ы ;зіміз сия;ты адамдарды; ;адір-;асиеттерін ескере бермейміз. ;о;амда ;андай орын алса да, ;зіні; к;нделікті т;рмысында;ы іс-;рекеттерде д;ст;рлі рухани ж;не жалпы адамзатты; ;;ндылы;тардан ауыт;ымайтын адамдарды; кемшіліктері мен жауы болма; емес. Ма;айында;ылармен келісімде ;мір с;ру адамны; басты принципі. ;лемдегі барлы; ;лы д;ст;рлі діндер осыны уа;ыздайды. «Ислам б;гінде бізге нан сия;ты ;адірлі»- дейтін ;айрат Сатыпалдыны; айт;анымен келіспеу м;мкін емес. «Рухани бай болмай адам материалды; байлы;пен толы; ба;ытты бола алмайды» деген оны; ойымен ;ркімні; келісетіндігіне к;м;н жо;. Назарбаевтарды; бастамасымен ;;ранны; аудармасы 11 мы; данамен шы;арылып жо;ар;ы о;у орындарына таратыл;аны ;уантарлы; жа;дай [11. 6-8 беттер].
Бізді; іргеміздегі мемлекеттерді; есті адамдары да рухани т;рбие ж;нінде с;з к;теріп ж;р. Мысалы, Ресейді; ;ділет министрі Владимир Устинов жастарды рухани т;рбиелеуде ;з пікірін ашы; айтып ж;р: «Ашк;здік, пара;орлы;, ;ызмет бабын асыра пайдаланушылы; осыдан шы;ады. Егер бізді; барлы;ымыз ;у баста;ы ;негелік тамырларымызды; желісін ;збесек, егер рухани бастауларымыз;а бет б;ратын болса;, ;зірге «бала санасы еште;емен уланба;ан» болса, мектептерде діни саба;тарды ж;ргізуді; арты;шылы;ы жо;. Сондай-а; Ресейді; мемлекеттік университеттерінде теологиялы; факультеттер ашу ;ажет. Ресей ;азірді; ;зінде осы ма;ызды іске ;осылды. Олар христиан свяшениктері мен м;сылман имамдарын ;скери б;лімдерге енгізе бастады [12. 9 бет]. ;рбір адамны; ;з сеніміне ;з жолымен келетіндігін ;мір к;рсетіп отыр. К;птеген мемлекет басшылары, ;здеріні; ;андай да бір діни сенімді ;асиеттеп, ;;рметтейтіндігін ;аншалы;ты жасыр;анымен, ;зіні; б;рын;ы ата-бабалары ;стан;ан жолдарынан таймайтынды;ы, салт-д;ст;рінен айнымайтынды;ы белгілі. К;птеген ;арышкерлер галактикада – аспан ;лемінде біздерді; жал;ыз еместігімізге, Сырт;ы бір ;;дыретті; барлы;ына, солар бізге ы;пал етіп отыратынды;ына сенімді. «;арыш;а ;шуым – мені Алла;а ;келді” – дейді Тал;ат М;сабаев [13. 6 бет]. Ол бір с;зіні; ретінде кейбір адамдарды; ;здерін «жер кіндігі» санайтынды;ына ;айран ;алатынды;ын білдірген еді. Б;дан асырып айту м;мкін емес.
;кінішке орай, сый мен ;;рмет тек жастарды; ;ана емес, сонымен ;атар кейбір ересек адамдарды; арасында да ;зіні; ;адір-;асиетін т;мендетіп барады. К;птеген адамдарда ар мен ождан ;;ымыны; сипаты терістелуде. Оларды; к;пшілігі а;шаны бірінші кезекке ;ойып отыр. Соны; салдарынан, кейбір миллионда;ан ;аржыны ;олына ;ста;андар, адамгершілік ізгілік м;раттарды естерінен шы;арып, ;айырым мен ізгілікті ;мыту;а айнал;ан.
Мемлекет басшысыны; діндерге деген к;з;арасына ;атысты ;станымдарын біздерді; барлы;ымыз жа;сы білеміз. Ол тек ;аза;станда ;ана емес, сонымен ;атар ;лемдік ау;ымда да конфессияаралы; ;атынастарда;ы ;рт;рлі шаралар;а бастамашы болып ж;р. ;йткені ол халы; пен ;о;ам ;шін дінні; ;аншалы;ты о; ы;пал ететіндігін жан-т;німен сезініп келеді. Сонды;тан да біз оны; халы; игілігіне жасап отыр;ан б;л ба;ытта;ы ;рбір іс-;рекеттеріне ;олдау білдіріп отыру;а тиіспіз. Ол халы; пен ;о;ам арасында дінні; ;аншалы;ты о; р;л ат;аратынды;ын жа;сы біледі. Біз оны; осы ба;ытта;ы барлы; іс-;рекеттеріне ;олдау білдіріп отыруымыз ;ажет. Елбасыны; жан-жа;ты тынымсыз е;бегі туралы, толы; м;ліметтерді ;ылым докторы, профессор М.;асымбековты; ке; де ау;ымды кітабтарынан табу;а болады. «Патша Алла-Та;аланы; жер бетіндегі к;ленкесі»- деген ;лы с;з ;лы ата-бабаларымыздан ;ал;ан. Осынау ;тпелі кезе;де шынайы бірлігімізді; ар;асында о; тірлігімізді; н;тижесін к;ргенге не жетсін. Б;гінгі барлы; е;бегіміз елімізді; болаша;ына, ;здерімізді; болаша; ;рпа;;а арналып жат;ан жок па? Жа;ылмайтын жа;, с;рінбейтін т;я; болмайды. Бар ісімізге уа;ыт т;реші. Ата-бабаларымыз бізді; б;гінгі к;німізден бетер к;н к;шкен замандар да бол;ан. Егемендік пен бостанды;ты ;асырлар бойы а;сап келді. А;айынны; азары болса да безері болмайды деген дана да ке; пейіл хал;ымыз. Ішкі ісімізде бір п;туа;а келерміз. Сырт к;зден са; болса; болар еді. Т;рт жа;тан анталап т;р;ой. Олар;а біз емес бізді; жердегі байлы; ;ажет болып т;р. Ата-бабаларымыздан, ;рпа;тан-;рпа;;а ;асырлар бойы не бір ;илы замандардан аман-есен ;тіп ;з рухымызды, елдігімізді ;ор;ай білдік, са;тап келдік. ;иындыкта шы;далды;. Т;;ірімізге бой ;рды;, жалынды;. ;ажеті келген кезде к;ш жинай білдік. Же;ілістерден ізденістермен шы;а білдік. ;арнымыз аш замандарда рухани бай бола білдік. Жо;алып кетпедік. Отты шай;астардан, суша а;;ан ;андарды;, к;л-;о;ыс пен с;йектерді; арасынан ;зімізді таба білдік. ;аншама рет жау «жо; ;ыл;ан» жерден кайта ;мірге келіп жатты;. Т;к жо;тан жа;аша жа;;ырып хал;ым ;лы ;лдары мен ;ыздарын, ;имараттар мен ;лы туындыларын д;ниеге ;келіп жатты. Тез арада есін жинап жер бетін шай;ат;ан елді; ;рпа;ы боламыз. Бізді; болаша;ымыз;а болаша;ына к;рші елдер мен, ;за;та;ы халы;тар да сезіп сенім артып отыр. Хал;ымызды; арда;ты ;лы М;хтар Шаханов айт;андай: - мен талай мы;тыларды мойында;ам, енді олар;а ;зімді мойындатам, - дегендей бізді ;лем хал;ы біртін-біртін мойындап келе жат;ан жо; па? Алла;а ш;кір. Елім мен жерімді тіл, с;; к;зден са;тай г;р Т;;ірім, Жарат;ан ием.
Осы орайда та;ы да адамзатты ;ай;ы-;асіретке, оны; ішінде б;гінгі шиеленіске, ;лемдегі екі ;лы дінні; ;арама-;арсы беттесуіне со;тырып отыр;ан сан ;асырлардан бергі т;йіні тар;амай кележат;ан жайлар;а то;талмас;а болмайды. Жо;арыда айтып ;ткеніміздей, дарвинизм ХХ ;асырда адамзат баласын еште;емен ;лшеуге келмейтін зардаптар;а ;рындыр;ан к;птеген м;ні теріс, з;лымды;ы басым идеологияны; «;ылыми» іргетасы ;ызметін ат;арды. Барлы; ;зге идеологияда;ылар сия;ты дарвинизмні; де ;зіндік «этникалы; нормалары» мен «;дістері» бар. Сол ар;ылы ол бас;аша ойлайтындарды; санасына ;сер етіп, оларды ;з ы;палына ;арай к;ндіктіреді.
;лемде т;рлі діни таным, к;з;арас пен философиялы; а;ымдар бар: Соларды; ізін ;станушыларды; ;р;айсысы бір-біріне деген к;з;арастарын екі жолмен а;;арта алма;. Біріншісі, олар озы; к;з;арастарды ;;рметтей ж;не адамгершілік биік парасаттылы;ты ;стана отырып олармен байланыс орнату;а ;мтылады: Мысалы, бізді; ;аза;стан сия;ты. Екіншісі, олар ;зі тектестерді табаныны; астына салып, ;зіні; басымдылы;ын к;рсететін к;рес жолын та;дауы м;мкін. М;ндай мысалдар аз емес. Біз ;зіміз терроризм деп айдар та;ып отыр;ан озбырлы; осы екінші т;сіл. Б;л арада ;анды жолды уа;ыздайтын дарвинизм мен коммунизмді ешбір айналып ;туге болмайды. Коммунистер ;у баста-а; Дарвин теориясын ;олдаушылар ж;не соны жан-т;німен ;ор;аушылар болды. Ресей коммунизмі аталарыны; бірі Плеханов марксизмді «;леуметтік ;ылым;а ;олдану;а икемді дарвинизм» ретінде ;арастыр;ан. «Дарвинистік білім беру» коммунист кадрларын ;алыптастыруда ма;ызды р;л ат;арды. Мысалы, тарихшылар мынандай фактіге айры;ша назар салады: жас кезінде Сталин мейлінше дінге берілген адам бол;ан, біра; Дарвин кітаптарыны; негізінде ол діннен алша;тап, на;ыз атеист болып шы;ты. ;ытайда коммунизмні; ;алыптасуында дарвинизмні; ы;палын жан-жа;ты зерттеген Гарвард университетіні; тарихшысы Джеймс Пусей «эволюция мен коммунизм теориясы арасында мыз;ымас байланыс бар... Коммунизм – б;л атеистік философия. Егер ХХ ;асырда;ы 120 миллион адамны; ;мірін ;и;ан диалектикалы; шиеленістерді; коммунистік т;жырымдарыны; астарына ;;ілетін болса;, дарвинизмні; адамзат баласына ;аншалы;ты ;ай;ы ж;т;ызып, ;ан ;;стыр;анды;ын жете сезінеміз» - дейді. Мысалы, 1917 жыл;ы т;;керіске дейін ;аза;стан Ресейді; т;ркі тілді халы;тарыны; арасында саны жа;ынан екінші орын алса, Ке;ес мемлекеті д;уірлеген ;ткен ;асырды; – 50-ші жылдарды; ортасында біз ;з жерімізде бар бол;аны 29 пайызды ;ана ;;рады;. Осыны; барлы;ы м;дениетімізді, д;ст;рімізді ж;не тілімізді жою;а со;тырды. Т;л;;жаттарда ;лты;ды к;рсетпеу де жоспарланды. Ке;ес хал;ы деген орта; ;ауымдасты; ;;ру міндеті к;н т;ртібіне ;ойылды. Шет елдерде – мейлі сен ;аза; немесе армиян, грузин немесе татар бол, - б;ларды; барлы;ын орыстар деген т;сінік ;алыптасты. ;аза;стан;а ;уатты мемлекетті; аграрлы; – шикізатты; орны мен ролі берілді. Сонды;тан да ;аза;стан республика деп аталып, ;з Конституциясы бол;анымен, ол б;гінгідей егемен елдікті; тырна;ына да т;рмайтын т;мшалан;ан ;о;ам болды.
;ндіні; антропологы Лалита Видьярти дарвиндік даму теориясы ;о;амды; ;ылым;а расизм идеясын ;келді ж;не «;мір с;руді; дарвиндік теориясы ана;;рлым жарамды деп ;о;амды; ;ылымдар тарапынан жылы ;абылданды, ;рі олар адамзат дамуыны; т;рлі сатыларында а; адамдар ;ркениетке ;ол жеткізді дегенге сенді. ХІХ ;асырды; екінші жартысында расизм а;и;ат ;;былыс ретінде батыс ;алымдарыны; к;пшілігі тарапынан мойындалды» деп санайды.
Биохимия профессоры Майкл Бехе /А;Ш/ дамуды зерттеушілерді; барлы;ы да Жер бетіндегі жанды ж;не жансызды; барлы;ыны; жаратылысына ;атысты жо;ары а;ыл аясында ;андайда бір к;;ілге ;онымды д;лел келтіре алмайды дейді. Б;кіл ;лемдегі онда;ан мы; ;алымдар эволюция теориясыны; ;ылыми негізі жо; екендігін д;лелдеді, Жер бетінде тіршілікті; пайда болуыны; ойдан шы;арыл;ан сценарийін жо;;а шы;аратын мы;да;ан зерттеулер мен ;ылыми ж;мыстар жазды.
Эволюция теориясы балы;тар немесе ;осмекенділерге жататын тіршілік иелеріні; негізгі топтарыны; шы;у тегіне к;;ілге ;онымды т;сінік бере алмайды, сондай-а; ол осы топтарды ;;райтын жекелеген т;рлерін пайда болу м;селесінде де д;рменсіз.
Жастары миллионда;ан жылдармен есептелетін тас;а айнал;ан ;а;;аларды; (м;селен, акуланы; ;а;;асы 400 млн. жыл, шегірткенінікі 40 млн. жыл, ;;рмыс;анікі 100 млн. жыл, тара;андікі 320 млн. жыл) б;гінгі бар т;рлерінен ешбір айырмашылы;ы жо;ты;ы тіршілік иесі ;арапайым т;рінен к;деліленуіне ;арай кезе;дік даму ар;ылы пайда болма;анды;ын, керісінше бір с;тте ;лдебір ;;дыретті; ;серінен пайда бол;анды;ын д;лелдейді. Геологияда осы бір тосын ;;былыс «кембрийск жарылысы» деп аталады.
«Т;ркан баласы» деген атаумен белгілі ;а;;а б;гінгі к;ндегі табыл;ан с;йектерді; е; к;несі болып табылады. Б;л ;а;;аны; жасы шамамен 1,6 миллион жыл. Оны; бойы 1.80 см 12 жаста;ы ер бала екендігі белгілі. Оны; ;а;;асы ;азіргі адамдарды; ;а;;асынан еш айыр;ысыз. «Т;р;ан баласы» адамны; ойдан шы;арыл;ан дамуы туралы барлы; болжамдарды жо;;а шы;аратын на;тылы мысал бола алады. Антикалы; те;ізшілер ал;аш;ы адамдар біз ойла;аннан да а;ылды адамдар бол;ан дейді... ;йткені олар осыдан 700 мы; жыл б;рын кеме жасаумен айналыс;ан. Осы арада мынандай с;ра; туады: кеме жасау білімі мен технологиясын ме;герген адамдарды «ал;аш;ы» адамдар деп ;алай айту;а болады? Технология - грек тілінен аударыл;анда «;ол е;бегі» деген ма;наны білдіреді.
Со;;ы жылдарда;ы ;ылым д;лелдеп отыр;андай, неандертальдар Еуропада б;дан 100 мы; жыл б;рын пайда бол;ан, ж;не де 34 мы; жыл б;рын ;алай пайда болса, солай ;айып бол;ан, немесе бас;а тектермен араласып кеткен. Оларды; адамдардан бір ;ана ;згешелігі ;а;;асыны; ана;;рлым с;йекті ж;не басыны; ;лкендігі ;ана. Табыл;ан ай;а;тар неандертальдарды; ;лгендерді жерлегенін, музыкалы; аспаптар, ;й шаруашылы;ы заттарын жаса;анды;ын, киім тігумен айналыс;анды;ын ж;не та;ы бас;а істермен ш;;ылдан;анды;ын д;лелдеп отыр.
;йгілі орыс эволюционистеріні; бірі А. Опарин ;зіні; «Тіршілікті; пайда болуы» деген кітабында, ;кінішке орай, тірі клеткаларды; пайда болуы дамуды; б;кіл теориясын ;з бойына сі;іріп отыр;ан шешімі табылма;ан с;ра; деп жазады. Сан Диего институтынан геохимик, профессор Джеффри Бада «тіршілікті; пайда болуы к;ні б;гінге дейін жауабы жо; ж;мба;» дейді. Даму теориясыны; философиялы; негізін ;ала;ан материализм ХІХ ;асырда ;лемні; ;уелден бар екендігіні;, оны; ;лдебіреуді; ;олдан жасама;анды;ыны; болжамын ал;а тарта отырып, Жер бетіндегі тіршілікті; материяда;ы ішкі процестерді; т;рленуі негізінде пайда бол;ан деп т;сіндіруге тырысады. Алайда ХХ ;асырда;ы ;ылыми жа;алы;тар б;л болжамды толы;ымен жо;;а шы;арды. Осыдан 15 млрд. жыл шамасы б;рын ;уатты жарлысты; салдарынан ;лемні; бір с;тте пайда бол;анды;ын д;лелдеген. Big Bang /;лкен жарылыс/ ;лем м;;гілік жаратылыс деген ;алыптас;ан ;;ымды жо;;а шы;арды. Астрономия профессоры Джордж Гринштейн /А;Ш/ «біз ;дайы а;и;ат шынды;пен бетпе-бет келіп ж;рміз. ;лемні; жаратылысында ерекше бір а;ыл иесі немесе Жо;ары а;ыл иесі болуы тиіс» деп жазады. К;птеген ;ылыми факторлар ;лем ж;не онда;ы барлы; тіршілік иесі шексіз Ерік пен ;лшеусіз Білімді ме;герген Жо;ары ;;діретті; ;олымен жасал;ан деген ой;а жетелейді. Вашингтон университетіні; профессоры Дэвид Ментон міне 30 жылдан бері тірі а;заларды; анатомиясын зерттеумен ш;;ылданып келеді. Сондай кезекті зерттеулеріні; барлы;ында тіршілік иелеріні; Жаратушы туындысы екендігіне к;зін жеткізе т;суде.
;уран адам баласын ;ылым;а жетелейді. Дін мен ;ылым таби;атта, ;мірде ;з гармониясын, ;ндестігін, ;йлесушілігін тауып отырады. Б;ган к;птеген д;лелдер жина;тал;ан. М;селен ;лемде медицинада е; бірінші болып ;ылыми ж;мыстарды ж;ргізген Андалузия м;сылмандары. Олар Джулджуль (ту;ан жылы белгісіз - 992 ж.), Абу Джафар, Абдуллатиф аль-Багдади (1162-1231). Ал Ибн Синаны (980-1037) тек Шы;ыс ;ана емес Батысты; ;лы ;алымдары да мойында;ан. Егерде ;лем ;ылымы ізденістеріні; басты назарында ;лы Жаратушыны еске алып істерін ж;ргізсе к;птеген ;аржы шы;ыны мен адам потенциялыны; е;бегі заяда кетпес еді дейді Харун Яхья [14. 33, 66-70 беттер]. М;сылман ;алымы Бируни (XI ;асырда ;мір с;рген) Галилейден 600 жыл б;рын жерді; айналатынды;ын д;лелдеген ж;не Ньютоннан 700 жыл б;рын жерді; диаметрин есептеп шы;;ан. Али Кушчу XV ;асырда айды; бірінші картасын жаса;ан адам. ;лем ;алымдарыны; айтуынша Дарвинге дейін дін мен ;ылым т;тас б;лінбей ;аралып келген. Сол у;ыт;а дейін ;ылымда к;рделі де сапалы жа;алы;тар ашыл;ан. Дарвиннен бастап ;ылым дінге ;арсы ;ойылды. Дарвинизмді айналасын ;ас;ырша талайтын алпауыт мемлекеттер ;з саясатын ;олдау ;шін басты идеологиясына айналдырды.
К;птеген адамдар белгілі бір ;ылымда табыс;а жеткен ;алымны; аузымен айтыл;ан с;здерді; барлы;ын а;и;ат деп ;абылдайды. Алайда, бізді; к;пшілігіміз б;л ;алымны; да, ;рбір жекелеген адам сия;ты, ;з сенімі мен идеологиялы; к;з;арасы болатынды;ын ескере бермейміз. Шын м;ніне келгенде, ;андай да бір ;ылыми д;лелдерге ар;а с;йеген эволюциялы; теорияны жа;тайтын ;алымдар к;пшілікке ;зіні; жеке басыны; сенімі мен к;з;арасын та;у;а тырысады. Кездейсо;ты;, ретсіздік пен к;йретуден бас;а еште;е ту;ызуы м;мкін емес дегенді ай;ын сезіне отырса да, б;кіл Жаратылыс ж;не ;рбір жанды мен жансыз;а т;н ;йлесім, зерде мен сыр-сымбат тосын ;;былысты; ;серінен дегенді жо;;а шы;ара алмайды.
Палентология, биохимия, анатомия сия;ты ;азіргі заман;ы ;ылым салаларыны; ар;асында б;кіл тіршілікті – Жаратушы Алланы; жаса;аны екендігін к;з жеткізе д;лелдеп отыр. Адамзат баласы жанарын ;айда ;адаса да, нені зерттесе де айналамызда;ы тіршілік атаулыны; барлы;ы ;лдебір жо;ары а;ыл иесі бар екендігін ай;а;тап т;рады. Кез-келген ж;ндік немесе те;із т;біндегі кіп-кішкентай балы; адамны; а;ыл-санасы бойлай алмайтын сыр-сымбатымен, ерекше жаратылысымен ;згеше екендігімен та; ;алдырады. Б;кіл таби;ат;а ;мірін ж;ргізіп т;р;ан е; жо;ары а;ыл-ой иесі Жаратушы бір Иемізді; барлы;ыны; д;лелі.
Пайдаланыл;ан ;дебиеттер:
1. Елбасы Жолдауы, 1 наурыз, 2006 ж.
2. М;улен Ашимбаев. ”Сильная государственная власть – не помеха демократии”. Литер. 15 июня 2006 г.
3. Серик Сейдуманов. “Феномен многопартийности в Казахстане”. Алматы. 1997 г.
4.Г.Илеуова, С.Коновалов, Б.Т;реханова. “Жизненноважные национальные интересы и иерархия угроз национальной безопасности Казахстана”. Analitika. Org, 30 июня 2005г.
5. Харун Яхья. “Крах теории эволюции”. Москва. Март 2002 г.
6. Френсис Скот Фицджеральд. “Писатели США”. Москва. 1990 г.
7. Муртаза Б;лутай. «Дала мен ;ала» газеті. 9 с;уірі, 2005 ж.
8. Ермухамет Ертысбаев. “Казахстан и Назарбаев: логика перемен”. “Елорда”. Астана-2001.
9. Марат Тажин. “Миф есть нечто отличающееся от реальности“. “Асар Казахстан, № 5, 10 мая 2004 г.
10. Дархан Калетаев. “Мемлекеттік жастар саясаты”. Астана. 2003ж.
11. ;айрат Сатыпалды. «Ислам бізге ауадай ;ажет». «Ислам ж;не ;ркениет» газеті, № 1, 1-15 ;а;тар 2006 ж.
12. Ба;ыт Т;леген;лы. «Жо;;а шы;аруды жо;;а шы;ару». «Егемен ;аза;стан» газеті, 31 мамыр, 2006 ж.
13. Тал;ат М;сабаев. «;арыш;а ;шуым – мені Алла;а ;келді ». «Ислам ж;не ;ркениет» газеті, № 2, 16-31 ;а;тар 2006 ж.
14. Харун Яхья. “Религия и наука всегда в гармонии”. Москва. 2002 г.
Ма;ала «Егемен Казахстан» газетінде 2006 жылды; 31 мамырында «Жо;;а шы;аруды жо;;а шы;ару» атымен барынша к;лемді болып жарияланды. ;ылыми е;бек ретінде «;аза;станны; ;ылыми ;лемі – Научный мир Казахстана» журналыны; 2006 жылы 5-6 н;мірлерінде «Дарвин теориясыны; ;лтты; сана-сезімге кері тигізген ;сері» атымен ;ыс;артылып берілді.