СССРдан мерос хасислик

Анвар Шукуров
       Хадисда келтирилишича, Расули Акрам хаммага садака килишни буюрибдилар, шунда         сахобалардан бири, садака килишга хеч вакоси йуклигини айтибди, шунда Расули Акрам у кишига “унда яхши суз айтинглар, буям садака” дептилар.
      Хамма инсонларнинг тенг хукукли эканлиги, яъни бой ёки жисмоний кучли киши, камбагал ёки жисмонан заиф кишининг хукукини чекламаслиги лозимлиги, бирон-бир аклли киши акли заиф кишининг устидан кулиши мумкин эмаслиги, яъни биров-бировдан кам эмаслиги хакидаги тушунчалар хозирги замон демократлари томонидан уйлаб топилган деб уйлайсизми?
     Агар шундай мулохаза юритаётган булсангиз, жуда катта хато киласиз.
     Бу тушунчалар диний Китобларда келтирилиб, ибрат сифатида пайгамбарлар хаёти курсатилган.
     Туртта пайгамбар мисолини мавзуимиз учун келтираман.
Иброхим пайгамбар – Миср подшохи Намруд ёнига бориб, узини Илох деб билмаслигини айтади. Намруд Отамиз Иброхимни оловга ташлайди. Пайгамбаримиз айтган гаплари учун Намруддан кечирим сураб, уни оловга отмасликларини илтимос килмайди. Аллох уни оловдан саклайди. Кариган чогида курган углини курбонлик килиш хакида тушида ишора куради. Бу ишниям килади. Аллох угли урнига жаннатдан кучкор туширади.
     Довуд пайгамбар. Усмирлик чогида жисмонан жуда бакувват Голиафни жангда енгади.
     Аюб пайгамбар касалланиб, крнига курт тушмагунча бировдан ёрдам сурамайди. Унинг атрофидаги кишилар эса, унга ёрдам беришмайди. Аксинча, сенинг бунчалик кийнокка солинишинг, пайгамбар эмаслигингни билдиради, дейишади. Шунда Аюб пайгамбар Аллохга дуо-ю илтижо килади. Унинг дуолари ижбат килинади.
     Пайгамбарларнинг энг сунггиси Мухаммад (с.а.в) укишниям ёзишниям билмайдилар. Аммо, у кишига бутун инсоният учун Дастуруламал булиши лозим Китоб Куръон туширилади.
     Бу гапларни худосизлар давлати булган СССРда айтиб булмасди. Уларнинг даври бошланганда, улар айнан эркинлик, тенглик хакида баландпарвоз шиорлар билан чикдилар.
     Амалиётчи, амалиётда бутпарастликнинг янги йуналиши пайдо булди. Сталин узи билмаган холда Илох булиб колди. Хеч ким Илохга якинлаштирилмади. Илохдан кура бошка бировни макташ жиноят хисобланди. Мана шу янги дин таълимотига биноан канчадан-канча кечаги революционерлар отилди, улдирилди, камокхоналарга ташланди.
     Сталиннинг узи бундай булишини кутмаганди. Хар холда у диндан оз-моз хабари бор эди. У ёшлигида ягона укиган билим юртиям диний семинария эди.
Шу сабабли у шахсга сигинишни коралаб асар ёзди. Аммо, оломон уни янада кукларга кутарди.Улгунича Сталин Илохлигича колди.
     Сталиннинг Илох эмаслигини исботламокчи булган Хрушчев бир кадар муваффакиятларга эришди. Унинг даври 1953-1964 йиллар СССР хаётида Оттепель – Иликлик деб аталади.
     У бошкаларгаям шухрат топиб, танилишларига каршилик килмади. Окибатда бутун дунё эътироф этадиган зафарларга эришила бошланди.
     Биринчи сунъий йулдош (1957), биринчи космонавт (1961) учирилди. Ёзувчи ва шоир Борис Пастернак 1958 йилда, М.Шолохов 1965 йилда (Н.Хрушчев 1964 йил ктябрида давлат тунтариши оркали тахтдан туширилгани билан бу мукофотга эришилишда унинг сиёсати ижобий роль уйнаганлигига шубха йук) Халкаро Нобель мукофоти олди, Солженициннинг Иван Денисовичнинг бир куни номли асари эълон килинди ва бошка, бошка ютукларга эришилди.
     Аммо, унинг бундай сахийлиги Компартия сиёсий элитаси (бир туда совет чаламулла)га умаман ёкмади. Унинг урнига келган Л.Брежнев истеъдодларни шухрат топишларини тухтата бошлади. Уларнинг биринчиларидан биттаси В.Висоцкий эди. У Никита Хрушчевнинг ихлосманди булиб, у катта углининг исминиям Никита куйганди. Солженицин, Сахаров ва минглаб истеъдодлар иш берилмай, кучаларга кувилди. Маршал Жуков ва бошкаларни айтмай куяколай.
     Узбекистондаям бу сиёсат давом эттирилган масалан, ажойиб истеъдод сохиблари Ойбек, А.Каххорлар маънан кисман талофат курган булсалар. Чустий, Миртемир домлалар хаёти ва ижоди жуда кам урганилган ва таргиб килинган...
     Охиратдан куркадиган капиталистик дунёда бундай булгани йук. Ёзувчилар хам композиторлар хам хуллас сийсий элитаям, ижодий олам вакиллариям бояд шояд яшаб утишларига имкон берилди.
     Аксинча, Хукумат уларнинг китобларини чоп этиб, экранлаштириб, интервьюларини телеканалларда бериш эвазига жуда катта фойда курди. Куряптиям.
СССР пайтида истеъдоди чекланган Солженицин, Ростропович, Сахаровлар ким булди-ю, уларни чеклаганлар ким булди? Аммо, бу масалада асосий рахбар Л.Брежневни айблаб булмайди. Чунки, Л.Брежнев жуда лоял одам булиб, куп истеъдодларни саклаб хам колган (Таганка режессери Ю.Любимов ва бошкалар). Хамма гап унинг маданий маслахатчиларида булган.
     Хозирги пайтда узимиздаги кзуикчи артистлар Шерали Жураев ёки Юлдуз Усмонова хозирам миллионлаб мухлисларни узларига жалб кила олади. Уларнинг дискларини якин атрофимиздаги халклар хам олади. Агар Зулайхо Бойхонова инглиз кушикчилари авжини олган ашулаларни маромига олиб куйласа борми, бутун дунё лол колади бунака авж пардали ашулачи борлигидан. Айтишларича асли шахрисабзлик кушикчи Сатторова авжини олишда дунёда тенгсиз эмиш.
    Худди шу гапни ёзувчиларимиз, шоирларимиз хакидаям айтса булади. Эй узбек маданияти мутасаддилари кенглик килинг, саховатли булинг. Яхши сузингизни садака килишдан узингизни тийманг. Билсангиз буям суннат.
     Келинг шу совет иллатидан воз кечайлиг-у, истеъдодлардан иктисод йулида йуналтириб узаро фойдали иш килиб, банкка накд пул тушишиниям, валюта туширишнинг энг кулай йулиниям ишга солайлик. Маданий сохадан даромад олиш газ ёки пахта сотишдан кам булмаган даромад манбаи булиши мумкин.
      Бу тадбирдан Давлат хам, ижодкор хам, халкимиз ва бошка халклар  хам ютади.