Тожикистондаям тинчлик баркарор булишини истаймиз

Анвар Шукуров
       Бу мамлакат худудида илгари давлат булмаганлиги, давлат бошкаруви бировларнинг кумаги асосида булмаслиги хакида соатлаб гапириш мумкин. Анча йиллардан буён у ердаги тинчлик ва осойишталик булишида узбеклар Отасининг жуда катта роли борлигини хаммаям билавермайди.
       Тожикистон марказида тадбиркорлик масаласида (ишлаб чикариш цехини ишга тушириш учун ускуна урнатиш максадида) бундан икки йилча аввал, у ёкда бир ой яшаб келган бир ватандошимизнинг сухбатини олгандим. Унинг башараси узбекка ухшамагани, тожик тилини эса яхши билгани учун у узини эронликман деб таништиради. Чунки, у Эрон корхонаси томонидан ишга борган экан.
     Хуллас, унинг кузатишича у ерда давлат тизими издан чикиб кетган. Улар ишлаб чикараётган махсулот цехига деярли хар куни назорат органлари вакиллари келиб, "сизларда ишлаб чикариш", "пул сизларда булмаса, кимда булади" деб бир нарса юлиб кетаркан. Аммо, бу деярли хар куни буларкан. Мисол учун бугун электр назорати, эртага ёнгин хавфсизлиги, индин санстанция, участка милиционери, шу келиб кетиш бир ойда бир марта эмас, бир ойда уч турт марта такрорланаверар экан. Узбекистондан устунлик томони уларда автомашиналар арзон экан. Улардаги матбуот эркинлиги, фукаролар ва сиёсатчилар уз фикрини бемалол баён этиш мумкинлигини узимиздан кушамиз.
      Аммо, иктисодиёт дегани сиёсий, декларатив гап сузлар, хокимиятни марказлаштириш, шахсга сигиниш билан, уз-узидан барпо булиб колмайди. Айникса, давлат тизими – прокуратура, суд тизими мустакил булмай, хакикат, адолат кучада колиб, улар махаллий тураларнинг химоячисига айланиб колса, яъни, улар мустакиллигини йукотиб издан чикса, унинг окибати ёмонлигини хамма билади.
      Мамлакат иктисодиёти, жумладан Тожикистон иктисодиёти хам – асалари тадбиркор фукаролардир. Мен уларнинг иктисодиёти буйича эксперт эмасман, аммо пахта ва ёг саноатидаги хусусийлаштириш жараёнига ижобий нуктаи-назар билан карагандим. Бирок уша ислохотларнинг давоми боши берк кучага кириб колди, менимча. Сабаби мустакил суд тизимининг йуклигидир, деб уйлайман.
     Тадбиркорлар, хакикатда иктисодиёт асаларисидир. Улар бирон бир иш билан шугулланаётгани учун хам давлат преференцияларига, айникса хукукий химоясига мухтож.  Аммо, у бечораларни ишлашига йул берилмай, канотлари турли назорат органлари томонидан киркилаверса, айбдорни уздан эмас, четдан кидириш кайфияти вужудга келади-да. Икки йил илгари ахвол шу холатда булиб, уларнинг купчилик ахолиси Тожикистон иктисодиётининг таназзулга йул тутишида бизни айблашга ургатилибди.   
     Давлат куриш хакидаги орзуга айб йук. Жуда яхши, эркин, демократик, бизникидан-да зур давлат курсинлар, агар кулларидан келса.
      Мени охирги пайтларда ташвишга тушираётган нарса биродар тожик халки яна иккига булиниб, тинчлик деган энг буюк неъмат йуколиб колиши мумкинлигидадир. Тугри, улар чегарасида кушни жанубий мамлакат худудида пайдо булган жангариларининг тупланишиям хавфли. Уруш чикаришда манфаатдор кучлар бор.
      Аммо, Тожикистон учун энг катта хавф Аллохнинг газабини келтириш (агар Ал Кодийр "Бул" деса, сувдан хам олов чикиб кетиши мумкин)дир.
      Бу нима дегани? Тожикистонда энг соглом фикрловчи, иймон эътикодли (яъни, Аллохнинг суюкли бандалари), адолатли фикрловчи тожик фукаролари бирлашган сиёсий партия рахбари хисобланмиш Мухиддин Кабирийга нисбатан коралов сиёсатининг юритилишидадир. Мухиддин Кабирийнинг партияси парламент сайловларида сунъий тусиклар туфайли урин олмаганлиги салбий ахволнинг бошланиши эди. Хозирги пайтда Мухиддин Кабирий чет элда, мамлакатдаги уни куллаб-кувватловчи кучлар эса Рахбарсиз колиб кетди.
        Сабр-токат, чидам борасида кизиккон тожик халкини бошкариш издан чикиб кетса, биродар кушнимизда тинчлик йуколади. Бундан эса биз манфаатдор эмасмиз.