Выйсце з тупіку
Развіццё ідэі Максима Федорченко
«Игра» http://www.stihi.ru/2014/02/15/5729
http://www.stihi.ru/2014/02/25/756
http://www.proza.ru/2014/02/12/866
http://www.proza.ru/2014/02/24/1398
«Nature moves in circles; Art in straight lines. The natural is rounded; the artificial is made up of angles.»
O.Henry
«Природа движется по кругу. Искусство — по прямой линии. Все натуральное округлено, все искусственное угловато.»
О Генри
Прадмова
…І стварыў Бог свет, ідэальны, круглы і чароўны як музыка…
І пазайздросціў яму д'ябал чорнай зайздрасцю, і таксама стварыў свет, вуглаваты, мёртвы і халодны. І каб удыхнуць у яго жыццё, стаў ён завабліваць жывыя душы з круглага чароўнага свету ў свой мёртвы, не разумеючы ў неразумнасці сваей, што рабіць гэта бессэнсоўна, паколькі не змогуць жывыя душы існаваць у вуглаватым і мёртвым свеце. А для гэтага раскідваў нячысты дух у жывым свеце яркія цацкі-парталы, якія павінны зацягваць жывыя душы ў яго вуглаваты свет…
Выйсце з тупіку ці квадратура круга
…Алесіка пакінулі пасля ўрокаў пісаць у пропісі тры радкі літары "А", не зробленае на сёння хатняе заданне. І нічога Ала Віктараўна слухаць не жадала. Так і сказала:
- Нічога ведаць не жадаю! Пакуль не напішаш тры радкі, хораша і акуратна, дадому не пойдзеш!...
…А ўчора ў Алесіка быў паважлівы чыннік забыцца пра хатняе заданне. Тата купіў яму канструктар, пра які хлопчык марыў цэлы месяц. Карабель. Яго трэба было склеіць са мноства дэталяў, вялікіх, маленькіх і зусім малюсенькіх. І Алесік цэлы вечар сядзеў і клеіў, стаіўшы дыханне і захапляючыся тым, які цуд вырастае ў яго на вачах.
Потым ён размалёўваў карабель мамчынымі рознакаляровымі лакамі для пазногцяў. А потым прыйшла мама і сказала, што позна і пара спаць. Так урокі засталіся не зробленымі.
І зараз Алесік сядзеў за сваёй трэцяй партай ля вакна і старанна выводзіў у пропісі літары "А", вялікія і маленькія. Дадому жадалася сысці хутчэй. Паглядзець, як там карабель без яго высах. І трэба паспрабаваць адправіць яго ў плаванне.
- Я адлучуся на паўгадзіны, - сказала Ала Віктараўна. - А ты пішы. І не сыходзь без мяне. Я прыйду, праверу…
Алесік старанна выводзіў трэці радок, калі пачуўся дзесьці ўгары трэск матора. Хлопчык паглядзеў у вакно. У небе кружыўся шрубалёт, і ад яго ва ўсе бакі сыпаліся веерам яркія рознакаляровыя іскры. Штосьці яркае, велічынёй з яблык, праляцела ўніз міма вакна. І Алесік, спляскаўшы аб шкло нос, паглядзеў уніз, на траўнік. У траве ляжаў яркі памяранцавы кубік. І на яго верхняй грані свяцілася белым літара "А". І такі ён быў прыцягальны гэты кубік, так жадалася ўзяць яго ў рукі, пакруціць, разгледзець як след… Але, нельга…
І Алесік, уздыхнуўшы, вярнуўся да сваёй пропісі, і павольна і акуратна стаў запаўняць апошні радок вялікімі і маленькімі літарамі "А".
Усё! Заданне выканана! А Ала Віктараўна ўсё не ідзе і не ідзе.
- І калі гэтыя паўгадзіны скончацца? - сам у сябе спытаў Алесік.
Потым ён трохі паскакаў на адной ножцы, памаляваў на дошцы канёў і караблі. Стала цямнець.
Алесік адчуўшы, што моцна прагаладаўся, пакінуў на парце пропісь адкрытую і пайшоў дадому.
У школьным калідоры было напаўцёмна і пуста. І крокі хлопчыка гулка аддаваліся рэхам. Алесіку стала страшна, і ён пабег, каб хутчэй апынуцца на вуліцы. У выйсця са школы, дзе звычайна сядзела Кірылаўна з нязменнымі спіцамі ў руках, было пуста. Пуста было і ў школьным двары, і на вуліцы. І незвычайная цішыня панавала вакол.
Значыць, ноч - падумаў Алесік, і пабег хутчэй дадому па пустым горадзе.
І школьны стадыён, і дарожкі, па якіх прабягаў Алесік, і траўнікі былі застаўлены велічэзнымі рознакаляровымі кубічнымі кантэйнерамі, на якіх свяціліся літары на гранях. Адна велічэзная літара на ўсю грань. І тады Алесік успомніў пра маленькі кубік, які жадаў падабраць. Але вяртацца ўжо не было часу. Потым, заўтра, сказаў ён сабе. А зараз - хутчэй дадому, хутчэй паесці і спаць.
Бацькоў дома не было. На пліце стаяў рондаль з халодным учорашнім бацвіннем, а на патэльні - халодныя і таксама ўчорашнія тэфтэлі. Паеўшы халодных тэфтэляў проста з патэльні, Алесік пайшоў спаць.
…Абудзіла яго сонца. Ну, вось, у школу праспаў. Ці сёння нядзеля? Можа, і нядзеля, раз так ціха.
Алесік устаў і абыйшоў усю кватэру. Дома нікога не было. Тужліва стала хлопчыку, і ён пайшоў на вуліцу. На двары было пуста і ціха. Увесь двор быў загрувашчаны рознакаляровымі кантэйнерамі. А поруч самага пад'езда злева стаяў чырвоны куб з зялёнай літарай "М", а справа - карычневы куб і таксама з літарай "М", толькі сіняй. Як у мятро.
А за імі раптам выявіўся такі звыклы і такі родны ржавы смеццевы кантэйнер, перапоўнены з горкай смеццем. А з боку на кантэйнеры ляжала маленькае шэрае сланяня ўніз носам. У яго быў такі выгляд, быццам ён зваліўся сюды аднекуль зверху, выцяўся балюча. І зараз яму так крыўдна, так крыўдна і балюча.
І шкада стала Алесіку сланяня. Узяў ён яго ў рукі і прыціснуўся да яго шчакой. Сланяня было мяккае, шаўкавістае і крыху цёплае.
Так і пайшоў Алесік у школу, прыціскаючы да сябе сланяня, ці то абараняючы яго, ці то шукаючы ў яго падтрымкі і абароны ад адзіноты ў гэтым дзіўным і пустым горадзе.
У школе, як і ўчора ўвечар, было пуста і ціха. Дзверы ў клас былі адчынены, і пропісь ляжала на яго трэцяй парце ля вакна.
І Алесік павярнуўся і паплёўся зваротна са школы. Поруч століка вахцёркі на падлозе ляжаў забыты кімсьці тэнісны мяч. Алесік падабраў яго машынальна вольнай левай рукой і выйшаў на вуліцу.
І тут ён успомніў пра той памяранцавы кубік, які жадаў падабраць учора. І пабег вакол школы пад вокны свайго класа.
Маленькі памяранцавы кубік усё яшчэ ляжаў там у траве, прыцягальна і павабна свецячыся літарай "А".
Алесік узрадаваўся і машынальна, сам не разумеючы навошта, кінуў у кубік левай рукой тэнісны мяч. І патрапіў. Мяч адскочыў ад кубіка і, хутка закруціўшыся, стаў павольна паднімацца, павялічваючыся ў памерах, і зіхоцючы ўсімі колерамі вясёлкі. А кубік тым часам засычэў, як кола, якое пратыкнулі цвіком, стаў памяншацца хутка і знік.
А вясёлкавы мяч хутка круціўся і паднімаўся ўсё вышэй і вышэй, і, падняўшыся да самых аблокаў раптам радасна разляцеўся на мноства маленькіх рознакаляровых шарыкаў. І гэтыя шары сталі падаць зваротна ўніз, на вялікія рознакаляровыя кантэйнеры.
І Алесік бачыў, як жоўты шар зваліўся на найблізкі да яго цёмна-зялёны кантэйнер з чырвонай літарай "А". І кантэйнер засычэў, і ўсё вакол стала завалаквацца белай смугой. І зусім нічога не стала відаць. Толькі чуваць было шыпенне з розных бакоў ад пары.
Потым стала ціха, і смуга хутка рассеялася. Алесік паглядзеў угару і ўбачыў, што ўсё неба пакрыта рознакаляровымі шарамі, якія хутка ляцяць угару. Вось яны ператварыліся ў яркія рознакаляровыя кропкі, і потым зусім зніклі, як растварыліся ў нябеснай сіні.
- Чаму ты тут стаіш, а не ў класе? - пачуў ён раптам голас Алы Віктараўны, і здрыгануўся.
Настаўніца стаяла як раз на тым месцы, дзе толькі што быў цёмна-зялёны кантэйнер. А кантэйнер знік.
- Ты ўсе напісаў, як я сказала? І чаму ты выйшаў з класа?
- Я ўсё напісаў, - сказаў Алесік. І яны з Алай Віктараўнай пайшлі ў клас.
…Праз пятнаццаць хвілін Алесік бег дадому, прыціскаючыся шчакой да шаўкавістага цёплага сланяня.
Поруч пад'езда на лаўцы сядзеў тата і чытаў газету.
- Нарэшце, - сказаў ён, - убачыўшы Алесіка. - Пойдзем хутчэй дадому. Сёння мама прыгатавала нашы з табой любімыя дзернікі з грыбамі.
І яны, узяўшыся за рукі, пайшлі да пад'езда. Ля самых дзвярэй Алесік азірнуўся. Не было на двары ніякіх кантэйнераў, акрамя ржавага смеццевага. Праўда, смецця стала яшчэ больш. Груда мяшкоў са смеццем, якія не змясціліся ў кантэйнеры, ляжалі на зямлі.
І бегалі і крычалі на двары дзеці, і хадзілі сюды-туды мінакі.
Усё было як звычайна. Нічога асаблівага.