Ветэраны
На дзіцячай пляцоўцы за дамамі мноства драўляных лавак са зручнымі выгінастымі спінкамі. І пясочніцы там велізарныя, і горкі, і арэлі, і крыніца пад грыбком, якая б'е фантанам. І вада сцякае па чатырох жолабах і цячэ па пракладзеным рэчышчы ў велізарную, абкладзеную па краі камянямі, лужыну. І качкі ў ёй плаваюць, шэрыя качачкі і прыгажуны-качары з зялёнымі галоўкамі. А над пляцоўкай зграямі лётаюць галубы. Прыгажосць.
Сяджу на лаўцы, вяжу квадрацікі гаплікам.
Хлопчык, гадоў дзесяці, стаў на кольца крыніцы, а рукой перакрыў трубу. Пырскі паляцелі ва ўсе бакі. Дзеці віскочуць і вяселяцца.
Па сцяжынцы ідзе бабулька ў зялёным на ваце пінжаку. А на пінжаку - ордэны і медалі і планкі раненняў. Шмат ордэнаў і медаляў. Дух займае. Жывая гісторыя.
Падыходзіць бабулька да крыніцы і абураецца:
- Гэты ты куды залез? Што там круціш? Вось, зломіш, аштрафуюць тваіх бацькоў.
Ламаць там няма чаго: простая адкрытая труба. Але бабулька гэтага не ведае.
- А ты чаго галаву мочыш вадой? - кажа яна другому хлопчыку. - Застудзіш мазгі і памрэш!
Хлопчыкі рабеюць перад Жывой Гісторыяй. І хутка разыходзяцца ў розныя бакі.
А бабулька, убачыўшы, што я на яе гляджу, падышла да мяне і стала абураным тонам распавядаць гісторыю пра хлопчыкаў з самага пачатку.
- Ды вы садзіцеся, - кажу я ёй.
- Не, - адказвае бабулька, - ісці мне трэба. Сын чакае…
Але перш чым сысці, яна разы тры распавяла мне гісторыю пра гэтых хлопчыкаў.
Пасядзела я яшчэ трошкі і пайшла па найблізкіх крамах паглядзець, як там наконт патрэбнага мне Смалевіцкага хлеба і малака-кефіру "Бабулін гладыш".
А каб не марнаваць дарма час, дастала раман Васіля Быкава "Кар'ер" і стала чытаць яго па дарозе. Даўно ў мяне гэта кніжка, а прачытаць яе - ніяк рукі не даходзілі. Ды і не так лёгка чытаць пра вайну кнігі, нават калі яны напісаны такім майстрам слова, як Васіль Быкаў.
- Святую кнігу чытаеце? - адрываюся ад старонкі і бачу: стаіць нізенькая квадратная бабулька з вельмі добрым царкоўным тварам.
Я жадала сказаць "Так", але падумала, што бабулька мяне няправільна зразумее, і сказала:
- Не.
І адчула, што абразіла аўтара такім адказам. Чаму не святая? Вядома ж, святая…
- Гэта кніга, - тлумачу я бабульцы, - нашага лепшага ваеннага пісьменніка Васіля Быкава. На беларускай мове. Вы ведаеце беларускую мову?
- Але мы ж па-руску размаўляем, - тлумачыць мне бабулька.
Вось табе і сталіца Беларусі. Бабулькі тут па-руску размаўляюць…
І бабулька стала мне распавядаць пра вайну:
-…Вакол Ленінграда абнеслі абраз Казанскай Божай маці, і таму немцам не захапілі горад… - і бабулька паглядзела на мяне бліскучымі ад захаплення вачыма.
"Гэта што, ім у цэрквы такое ўціраюць?" - падумала я.
- А вы праваслаўная? - спытала яна мяне.
- Каталічка, - адказваю я. А сама падумала: "А хто ведае, можа, мяне хрысцілі якія-небудзь уніяты ці баптысты, ці якія-небудзь пяцідзесятнікі. Паняцця не маю". У тыя часы, калі мяне хрысцілі, гэтым займаліся не святары, паколькі іх у нас не было, а адмыслова навучаныя бабкі.
- Каталікі таксама добрыя людзі, - радасна паведаміла мне бабулька, і распавяла такую ж цудоўную гісторыю пра Matky Bosky Ostrobramsky.
- У царкву ходзіш? - спытала яна мяне.
- Не, - адказала я.
- Ну, ты схадзі, хоць свечку пастаў…
- Ну, што, таксама шпацыруеш? - раздаўся здалёку голас.
Я абярнулася і ўбачыла, што гэта Жывая Гісторыя ў зялёным пінжаку вітае маю суразмоўніцу.
- Усяго вам добрага, - сказала я квадратнай бабульцы і пайшла далей, куды ішла.