Я з класа "Б"
***
…У дзявятым класе я была закаханая ў настаўніка аўтасправы Руднікава Вадзіма Міхайлавіча, а таксама ў настаўніка фізікі Крылова Яўгена Міхайлавіча, а таксама ў Сашу, Юрася, Пецю, яшчэ аднаго Сашу, Андрэя, Віцю, Пецю, у дзвюх Коль, Сяргея, Сашу і Генрыха Гейне.
…І па гэтай нагодзе я ўвесь час засмучалася: бо па правілах я павінна быць закахана ў аднаго-адзінага і непаўторнага, і на ўсё жыццё… А тут, пальцаў на руках бракуе… Адзінае, што мяне магло суцешыць у той час, што ніхто з іх мне ўзаемнасцю не адказваў. Гэтыя ўсе легкадумныя пераменлівыя закаханасці былі схаваны глыбока ў маім сэрцы. Хоць, хто ведае, можа, сёе-тое і выплывала на паверхню…
***
На ўроках кіравання Вадзім Міхайлавіч увесь час на мяне крычаў, і лаяўся, і даводзіў да слёз, і ставіў тройкі… Памятаю, едзем неяк раз. Ён кажа:
- Павярні…
Я памятаю, што пры павароце трэба ўключыць сігнал павароту, засяродзілася на гэтым, уключаю сігнал, але тут Вадзім Міхайлавіч рэзка цісне на тормаз…
Я са здзіўленнем гляджу на яго: што такое?
- Ты што, машыны не бачыш!.. - гарлапаніць ён.
Я гляджу на дарогу і бачу, што калі б ён не затармазіў, то я б проста ўпісалася лбом у борт дальнабойніка… І такіх выпадкаў у мяне было нямала, калі я, засяроджваючыся на якой-небудзь дробязі, пераставала бачыць усё астатняе...
***
Неяк у адзін з дзён супала школьная алімпіяда па фізіцы і ўрок кіравання. Я жадала патрапіць і туды і туды. Суцяшала адно, што алімпіяда пачыналася на гадзіну раней. І я спадзявалася: хуценька рашу ўсе задачкі, а потым пайду на кіраванне.
Я хуценька рашыла, што магла. А, трэба прызнацца, магла я вельмі мала, і кажу:
- Яўген Міхайлавіч, можна я пайду. У мяне цяпер кіраванне будзе…
- Сядзі, Валюшанька, - сурова адказаў Яўген Міхайлавіч, - у цябе цяпер алімпіяда па фізіцы. Гэта важней любога кіравання.
…Так я на кіраванне не патрапіла, ды і на алімпіядзе ніякага месца не заняла.
***
У адзін з дзён на ўрок аўтасправы замест Вадзіма Міхайлавіча прыйшоў іншы, незнаёмы настаўнік. Увесь клас быў незадаволены. На ўроку было шэра і сумна. У мяне было такое пачуццё, што мяне абрабавалі на цэлы ўрок, беззваротна.
Калі мы пазналі, што і наступны ўрок будзе весці гэты новы настаўнік, наш завадатар Ніна Гуля сказала:
- Давайце, не пойдзем на ўрок…
…Пасля званка мы стаялі ў пустым фае і глядзелі з вокнаў на нізенькі будынак, дзе праводзіліся ўрокі аўтасправы. Хутка адтуль выйшаў новы настаўнік разам з дырэктарам. Мы прасачылі, на якія ўсходы яны пойдуць, а самі хуценька пабеглі на процілеглыя, і праз двор - у клас…
…Сядзім…
…Хутка прыйшоў настаўнік…
- Дзе вы былі? - пытае.
- А мы тут увесь час сядзелі, - дружна зманілі мы, наіўна і сумленна гледзячы на настаўніка…
Астатнія ўрокі ў нас вёў Вадзім Міхайлавіч без усякіх замен. Ён нас дакараў за сарваны ўрок і дрэннае стаўленне да новага настаўніка, але па тоне яго голасу чуваць было, што яму вельмі прыемна, што мы яго так любім, што нават урокі зрываем.
***
У дзявятым класе мы здавалі на правы. У паліклініцы мне сказалі, што з маім дрэнным зрокам мне не дазволяць здаваць. Я плакала-рыдала, угаворвала. Яны былі непахісныя. Тады я зноў плакала-рыдала, угаворвала… Нарэшце, яны здаліся і на даведцы прадрукавалі штамп: "Толькі ў акулярах".
Акуляраў я ніколі не насіла, і прыйшлося пазычыць іх у сястры, каб сфатаграфавацца.
***
Здаю на правы. Я за рулём. Справа экзаменатар з каменным тварам. Вадзім Міхайлавіч на задняй сядзенні. Раблю круг па ўнутраным школьным двары і, выязджаючы з яго, не ведаю, што рабіць. Спачатку гляджу на экзаменатара: каменны твар ні пра што не кажа. Гляджу на Вадзіма Міхайлавіча: таксама нічога не прачытала. Тады на ўсю моц націскаю на гудок. На каменным твары экзаменатара праступае здзіўленне: яна, што, з глузду з'ехала?
- Гэта мая памылка, - паспешна кажа Вадзім Міхайлавіч, - у гэтым месцы ў нас хлопчык пад машыну патрапіў. Таму мы тут заўсёды сігналім…
Экзаменатар супакоіўся і зноў скамянеў. Выязджаю на Школьную вуліцу, вузкую, аднапалосную.
- Развяніся, - сказаў экзаменатар.
О-о-о, колькі разоў мы рэпетавалі разварачвацца менавіта ў гэтым месцы. І я прарабіла гэта віртуозна. Праехала ўезд у найблізкі двор, таксама аднапалосны, потым пераключылася на задні ход, і заднім ходам заехала на дарожку ў двор, потым хуценька пераключылася зваротна на пярэдні ход, і хутка круцячы руль, вывела машыну ў зваротным кірунку, да школы. Вадзім Міхайлавіч, седзячы на задняй сядзенні, мне падказваў за спіной экзаменатара знакамі: моцна круціў рукамі. Заехала на школьны двор, ва ўяўны гараж, і паставіла машыну на ручны тормаз.
- Трэба б табе, дзеўчынка… - пачаў экзаменатар, але так нічого і не сказаў …
"А не такі ён і каменны", - падумала я.
На правы я здала, і была гэтым шчаслівая.
***
На выпускны вечар прыйшла мая першая настаўніца, Вера Канстанцінаўна.
Першакласнікі дарылі нам кветкі. У мяне было зараз два букета. І я вырашыла падарыць іх сваім двум любімым настаўнікам.
Але да Веры Канстанцінаўны ніхто не падышоў. Я падумала, што гэта несправядліва, падышла да яе і працягнула ёй адзін з букетаў.
- Я цябе памятаю, Валя, - сказала яна мне.
…Як я яе не любіла. Я ўвесь час спазнялася ў першым класе. Памятаю, іду пустэльным калідорам пасля званка. Страшна. Заходжу нясмела ў клас.
- Ізноў спазнілася, - казала Вера Канстанцінаўна, маладая і прыгожая, як наліўны яблычак. Падыходзіла да мяне і тузала мяне за хустку. Хустка наязджала на вочы, а ўвесь клас смяяўся. Як я яе ненавідзела тады.
…Зараз яна была старая і брыдкая, як сухафрукт…
…Другі букет я вырашыла падарыць Яўгену Міхайлавічу. Яны сядзелі побач. У Вадзіма Міхайлавіча быў маленькі ахапачак кветак, а ў Яўгена Міхайлавіч - велізарны. Ён весела смяяўся, а мае аднакласніцы абляпілі яго з усіх бакоў, і працягвалі яму свае букеты. Я таксама прыстроілася… А Вадзім Міхайлавіч паглядзеў на мяне неяк сумна, і апусціў галаву.
Тады я перадумала: у такім натоўпе Яўген Міхайлавіч майго букета проста не заўважыць. Я падышла да Вадзіма Міхайлавіча і працягнула яму букет. І ён паглядзеў на мяне ўдзячна: што я і жадала атрымаць.
***
Дзяўчынкі нашы прыцягнулі да нас за святочны стол Яўгена Міхайлавіча: спрытна выхапілі яго з-пад носа ў класа "В".
- Наташа, - звярнулася наша класная да нашай лепшай вучаніцы, Юдзінай Наташы, - скажы ў гонар Яўгена Міхайлавіча некалькі цёплых слоў.
Ах, як я жадала сказаць гэтыя словы, а мне ніхто не прапанаваў!...
А Наташа ўсё адпіналася, а класная ўсё яе ўгаворвала, а я сядзела і моўчкі шалела, што не мяне ўгаворваюць.
І калі нарэшце Наташа стала павольна і няхочучы паднімацца, Яўген Міхайлавіч, хітра гледзячы на яе, сказаў:
- Наташанька, ты ж была ў мяне палачкай-ратавалачкай…
- Вось хай Палачка-Ратавалачка і кажа! - сказала абражаная Наташа і села.
Я не прымусіла сябе ўгаворваць ніводнай мікрасекунды: бо гэта я была гэтай Палачкай-Ратавалачкай. Я тут жа ўскочыла і сказала вельмі шмат цёплых слоў. Яўген Міхайлавіч глядзеў добрымі вачамі, і я была шчаслівая…