Гісторыі
Пайшла я неяк з сяброўкамі, Тонькай, Зінкай і Анькай у Бор за чарніцамі. Рудая Анька, такая ж шкодная, як Агнявушка-Паскакушка, стала без дай прычыны кідацца ў мяне шышкамі. Я пакрыўдзілася і сышла ад іх. Наогул я заўсёды любіла хадзіць па лесе адна, любая кампанія мяне заўсёды гняла. Быў такі выпадак, прыехалі нашы бацькі з Наваполацка, і мы, усёй сям'ёй пайшлі ў лес. А я ад іх адбілася знарок, збірала ягады сама па сабе, і дахаты вярнулася сама па сабе. Потым яны на мяне за гэта бурчэлі.
Так і зараз. Сышла я ад сябровак, і ўздыхнула з палёгкай. Знайшла сабе прыгожую палянку і стала збіраць чарніцы.
Тут пачуліся галасы і на палянку выйшлі два падлетка. Я на іх увагі не звярнула: ці мала хто па лесе ходзіць, усім месца хопіць, ідуць - дык хай сабе ідуць далей. Але яны са мной загаварылі. Прадставіліся: Грыня і Боцман, і сталі мяне распытваць, хто я, адкуль, з кім у лес прыйшла. Мне спадабалася, што яны са мной загаварылі, і я давай з імі какетнічаць: маўляў, я з горада, не якая-небудзь там дзеўка вясковая, і ў лес прыйшла адна. Я, маўляў, заўсёды адна ў лес хаджу. Какетнічаю так і адначасова ягады збіраю.
Потым выпадкова зірнула на Боцмана: ён сядзеў на кукішках і гуляў з нажом. І замест звыклага бляску чалавечых вачэй я ўбачыла нейкую нявыразную шэрую муць. Я здзівілася: ён размаўляў са мной досыць добразычліва, чаму ж у яго вачах такая халодная жорсткасць? "Наогул, што я тут з імі размаўляю. Трэба сыходзіць" - падумала я, устала і пашыбавала з паляны.
Але яны таксама ўскочылі і акружылі мяне: Грыня зайшоў са спіны, а Боцман перагарадзіў дарогу. Я адчула сябе некалькі дыскамфортна. "Ну, тэатр, я - гераіня, а яны - разбойнікі. І яны мяне напалі". Тады я стала ўспамінаць, што ў дадзенай сітуацыі павінна сказаць "гераіня", і спытала:
- Што вам ад мяне трэба?
- Распранайся - коратка растлумачыў Боцман.
"Навошта ім мая адзежа?" - падумала я - "Ну, зразумела, разбойнікі… рабуюць… а з мяне больш узяць няма чаго. Але як я пайду дахаты голая? Брыдка. Усё смяяцца будуць…" І я рушыла далей, але Грыня абхапіў мяне адной рукой, а другой заціснуў рот, каб не крычала. А Боцман стаяў насупраць і гуляў сваім нажом. І гэты нож мяне моцна зацікавіў: ніколі такіх раней не бачыла. Ён не быў звычайным ці складаным нажом. Боцман апускаў яго ўніз, і з яго вывальвалася лязо, затым ён перагортваў нож, і лязо хавалася. "Напэўна, фінка" - падумала я, - "толькі, напэўна, зламаная, раз кнопка не працуе…". Фінак я ні разу не бачыла, толькі ў кнігах чытала пра іх. І пакуль Боцман гуляў нажом, а я з цікавасцю за ім назірала, у Грыні саслабла хватка: ён не так дужа заціскаў мне рот, як спачатку. Хватка, напэўна, заўсёды слабее, калі ахвяра не вырываецца. Тады я, зусім не задумваючыся, што раблю, лёгка адняла яго далонь ад свайго рота і закрычала на ўвесь лес:
- Мама!...
Ніколі ў маім жыцці, ні до ні пасля, не было выпадкаў, каб я клікала маму на дапамогу. Звычайна з усімі сваімі праблемамі я спраўлялася ці не спраўлялася сама. Ды і мамы ў бягучы момант у лесе не было, яна была далёка, у Наваполацку.
Грыня адпусціў мяне, і я, не разбіраючы дарогі, панеслася праз густа пасаджаны ельнік далей адтуль. І пачула за спіной:
- Хлопцы, за мной.
"Акружаюць" - спалохалася я і прыпусціла яшчэ хутчэй. Хутка я выскачыла на знаёмую лясную дарогу. І далей пайшла спакойна. Выпадкова паглядзела на сваё вядзерца з чарніцай. Яно было поўнае, і нават зверху была прыгожая горачка. Мне стала прыкра: ну, якая я "гераіня"? Ніводнай ягадкі не прасыпала. Гераіні ў такіх выпадках павінны крычаць "Ах, ах!", усё губляць і траціць прытомнасць. Каб хоць крыху выправіць сітуацыю, я адсыпала трохі ягад на дарогу.
Выйдучы на ўзлесак, я сустрэла знаёмага хлапчука з Баркоў:
- І чые боты ты надзела? - спытаў ён (боты былі дзядзькавы, сорак пятага памеру, сваіх у мяне для лесу не было) - І ягад не поўнае вядро сабрала - дадаў ён. Сельскі этыкет дыктаваў: які посуд узяў з сабой у лес - абавязкова збяры поўны, і з горачкай. Інакш - ганьба.
- Не твая справа - адказала я. І мяне здзівіла гэта простая будзённая гутарка пасля жудаснай лясной гісторыі.
***
Дома бабуля таксама незадаволена адзначыла, што я сабрала не поўнае вядзерца…
***
На наступны дзень я пайшла за чарніцамі з сястрой Лількай у Лес. І ўвесь час хадзіла за ёй хвосцікам. Яна была не задаволена, увесь час мяне праганяла:
- Што ты за мной ходзіш?
А я не магла адысці, і ўсё адно хадзіла і хадзіла за ёй.
***
Шмат пазней я распавяла ёй гэту гісторыю. І яна сказала:
- А я тады дзівілася, чаго ты за мной ходзіш? А зараз зразумела.
І распавяла мне сваю жудасную гісторыю.
Яна вярталася пад раніцу са школьнага выпускнога балю. І да яе прыстала нейкая хеўра. Каб яны яе нікуды не звалаклі, яна аберуч ухапілася за нейкі плот. Яны сталі адрываць яе ад плота. Тут з цемры выйшаў іх атаман, як і трэба атаману, са шнарамі на твары.
- Адпусціце дзяўчынку - уладна сказаў ён сваёй хеўры. Яны яго паслухаліся і сышлі, а Лілька, спалоханая, але жывая і здаровая пабегла дахаты.