Сабр хакида китоб

Анвар Шукуров
    Сулаймонлик даъвосида 17-боб.

    Бундан бир неча йиллар аввал, Абдумаликнинг кекса бир кариндоши, унга ва унинг хотинига пул йигиб куйишни маслахат берганди. Кейин бу кариндоши оламдан утди. Унинг айтган гаплари хакикатда руй бера бошлади. Абдумалик энди уйлаб караса, у кариндоши хакикатда вали экан.
    Навбатдаги сайловга партиялар уз аъзолари уртасидан номзод куйиши буйича партия съездлари утиб келмокда. ХДПнинг съезди энг охирида белгиланган. Унгача барча партия йигилишлари булиб утди ва партиялар Абдумалик кутган баъзи фаол “жангчи”ларидан воз кечмокдалар.
   Шанба куни тушдан сунг, партия Кумитасидан “–Сизни рахбар мулокотга чакиряпти”,-деб сим кокишди.
   Абдумалик кириб борганда партия рахбари, баъзи юкори доираларда нима учундир партиянинг “бош назариётчиси” деб хисобланмиш миллати яхудий булган киши билан утирган экан. “Бош назариётчи” Абдумаликни куриб чикиб кетди.
–Биз сизни кейинги муддатга номзодингизни куёлмаймиз,-деди партия рахбари дабдурустдан.
Тугриси, Абдумалик бу гапни хаёлига хам келтирмаганди. Лекин, у паст кетмади.
–Бундан олдин хам бировдан иш сурамаганман, Худо хохласа бундан кейин хам сурамасам керак. Лекин, сизга битта хадям бор, дея “Тракторчи Утаган хакидаги кисса” китобчасидаги Утаганнинг уз тракторида райисполком раисининг “Волга”сини кувиб утгани учун ишдан хайдалиши мажораси хакидаги мана бу кисмини очиб укишни маслахат берганча, “–Сог-саломат булинг”-дея чикиб кетди.
Китобчадаги парча куйидагича эди:
“...Ёзнинг бошланиш кунларидан бирида Норбек Эрматов “Зарбдор” колхузига йул олди. Автомобиль радиосидан Маъмуржон Узоковнинг кушиги янграб, Норбек аканинг кайфиятини чог киларди. Секин бораётган Норбек ака кабина ичидаги кузгудан бир тракторнинг оркадан таъкиб килиб келаётганлигига кузи тушиб колди.
Норбек ака бунакасини хеч курмаганди, шунинг учун машина тезлигини оширса хам, трактор бостириб келаверди. Бундан ташкари трактор “йулни бушат”, дегандек булар ва тракторга хос булмаган вахимали сигнал чаларди.
Норбек Эрматович газни каттикрок босган эди, рулни бошкариш кийинлашди. Норбек акага вахима тушди. Фронтовик булса хам куркув босди.
Йул берсамчи, деган фикр хаёлига келиб колди. “Утсанг ¬¬- уте” - деди, узига –узи Норбек ака ва кувиб утган тракторнинг оркасидаги “ишонмасанг олифтагарчилик килма” деган ёзувни укиб колди.
Трактор “Волга”ни кувиб утгач, “калайсан” - дегандек, оркасидан буркиратиб тутун чикарди-да  “Хакикат” колхузи деган жойдан кишлокка бурилиб кетди.
Норбек ака  “Зарбдор” колхузи идорасига кириб борди.
Колхуз раиси Эшмамат Сариев уни ташкарида кутиб турган экан.
-Телефонинг ишлайдими?- Норбек аканинг биринчи саволи шу булди.
-Ха, ишлайди,-  у Норбек аканинг култигидан олганича кабинетига етаклади.
Норбек ака Эшмамат раиснинг креслосига утирар экан, телефон гушагини кутарганча, “сен чикиб тур” ишорасини килди.
Эшмамат ака хайрон булиб кабулхонага чикди,  котибини хайдаганича эшик тагида ичкарига кулок тутди.
Норбек ака эса телефоннинг “07” ракамини терди, бироздан кейин “учинчи эшитади” деган ширали товуш эшитилди.
- Менга “Хакикат”ни ула.
-Ассалом алайкум, Норбек Эрматович, эшитаман.
-Эшитмай кет, Тошмамат узингмисан? – деди Норбек ака томогини кириб.
-Худди шундай, эшитаман-деди яна Тошмамат ака хайрон булиб.
 -Тошмамат эшитаётган булсанг, тинчликми?
- Тинчлик, Норбек Эрматович.
- Райкум жойидами?
-Райком? Жойида булса керак Норбек Эрматович.
-Райижрокумчи?  Мени узи танидингми?
-Албатта, Норбек Эрматович.
-Мен тирикманми?...
-Э, у нима деганингиз?  Умрингиз узок булсин Норбек Эрматович.
- Айтчи, мен кимман ?
-Рахбаримизсиз!
-Нимага сенинг одамларининг мени хурмат килишмайди?
-Тушунмадим, ким сизни хафа килди?
- Уч оёк яшил тракторинг борми, колхузингда?
-Бор, туртта бор.
- Уша, тракторчиларингни ишдай хайдайсан. “Ишонмасанг олифтагарчилик килма” деган ёзуви борини кечкурун менинг ёнимга олиб кел, тушундингми?   
- Бизда унака тракторчи йуг-у, Норбек Эрматович?
-Топасан, гап тамом.
Норбек ака билан булиб утган сухбатдан кейин Тошмамат аканинг бошига огрик кирди. Утаган деганлари яна ковун туширибди-да, оббо. Галла мавсуми бошланай, деб турган бир пайтда, буниси ортикча галва булди. Тошмамат ака, парткум -  Окил Алиевич ва турттала тракторчини чакиртирди.
Улар келгунча, Тошмамат ака бошининг огригини енгиллатиш учун  стол тортмасидан ок когоз олдида унга “Хукукий давлат” деб ёзди, уни туртбурчак шакл ичига олиб, унинг ёнидан “Нохукукий давлат” деб ёзди, кейин уларнинг тагига “Фарки нимада?” деб, ёзди.
Фарки шунда эдики, хукукий давлатда одамлар килмиши учун мухокама килиниб, “айби буйнига куйилганидан сунг” жазоланадилар. Шунинг учун хукукий давлат атамасининг тагига “Айб”, деб ёзди. Нохукукий давлат деб ёзилган жумла тагига эса “Узи билмаган, мавхум айб” деб ёзди. Йук мавхум айб эмас, “ясама айб” деб ёзди, кейин унинг ёнидан икки нукта куйиб 1. Гийбатчиларнинг гийбати; 2.Игвогарларнинг игвоси (хотинларнинг миш-миши хам шунинг ичида); 3. Лаганбардорларнинг купиртириши; 4.Ясама жонкуярларнинг “садокат” дея соткинлиги деб ёздида, хаммасининг илдизи битта – “Ёлгон” деб ёзиб колган туртта ёзувни доира ичига олди. Ха, нохукукий давлатда киши узи билмаган, мана бу тракторчилар каби хаёлига хам келтирмаган “айб”и учун жазоланади. Кадимги давлатчилигимиз тарихида бу масалада мисоллар етарли. “Салласини деса, калласини олиб келади” деган макол бежизга тукилмайди! Бундай маколлар яралиши учун бир кишининг умри камлик килади. Совет замонида хам бу иллат узининг кадимги чопонини, янги костюм-шимга алмаштириб, саклаб колди, Утаган ва унинг шериклари мана шу зулмнинг “курбон”ларидан бирига айламокдалар-а, ёки улар хакикатда бирон айб килган булсаларчи? Аввал буни аниклаб курайлик-чи. Агар, улар айбдор булмай, Норбек аканинг “саллани олиб кел, дегани шу булса”, унда “айбдорларнинг калласини ол” деганида, бутун колхуз правлениясини тала-туп килиш керак экан-да!”. Йук! Норбек ака “салласини эмас”,  “узини олиб кел” - деяптиёв, “мен Утаганга айтувдим-а, ёзувни учир”, - деб.
Партия рахбари хам бу гапни кутмаганди, шекилли. Жиллакурса, “нега бундай булди” ёки “номзодимни колдиришим учун нима килай” деган саволларни кутганди. Лекин Абдумалик бу саволларни бермади. Бошини кутарган холда чикиб кетди.
Бир неча кун утгач, партия съезди булди. Абдумалик у ерда кашкадарёлик делегатлар билан куришди. Куришди-ю, юраги шувуллаб кетди. Чунки, хамма унга рахм назари билан бокарди. Съезд бошланди. Икки соатдан сунг танаффус эълон килиниб, кофе-брейк килинди. Партия раиси уни имлаб чакирди. Абдумалик бу холатни курмаганга олди. Шу пайт Сурхондарёлик курсдоши Тухтаой унинг ёнига келди. Кискача салом аликдан сунг, Тухтаой: –мени номзодимни курсатишяпти, депутат булиб ишласа буладими, йукми?- деб сураб колди.
–Булади,-деди Абдумалик, у качон танаффус тугайди-ю, бу ердан кетаман деб турганди.
Шунда Тухтаой, гурух-гурух булиб расм тушаётган делегатларни курсатиб, “юр Абдумалик суратга тушамиз”,-деди. Абдумалик ноилож кунди. Иккалалари расмга тушдилар. Кофе-брейк хам тугаб, хамма яна мажлисга кира бошлади.
Абдумалик  Тухтаойни кузатиб, “хозир мен кираман”,-деди-ю узини кучага урди.
Уйга келиб, пешинни укиди, ётди, турди. Беш йиллик фаолиятини тахлил килди. Куръон укиди. Тани жони соглиги, мияси бутунлигига шукр килди. Барча партиялар баъзи энг фаол, ташаббус курсатиб, талашиб-тортишадиган, баъзан намозхон, баъзан эса фаоллик курсатмаган аъзоларидан халос булдилар. Буларнинг ичида ХДП энг инсофлиси эди. Партия рахбари аъзоларидан воз кечаётганлигини уларни уч кун олдин огохлантирди. Бошка партиялар уз аъзоларини огохлантиргани хам йук. Яна ким билади. Ва Аллоху аълам!
Партия рахбарларининг энг фаоллардан воз кечишини Абдумалик куйидагича футбол матчига ухшатди.
Тасаввур килинг “Реал” билан “Барселона” эртага футбол уйнашлари керак. “Реал”нинг бош мураббийи Висенте дель Боске билан, “Барселона бош мураббийи Хосеп Гвардиола бир кун олдин ресторанда учрашмокдалар. “Реал” мураббийси Дел Боске “Барселона” мураббийси, Х.Гвардиолага деяпти:
–Эртага Месси, Пуйол, Хавини уйинга туширмасангиз.
–Бу етарлимикан? Келинг эртага тупурарлардан Виля, ярим химоячи Пике, энг мухими дарвозабонимиз Валдесни хам тушурмасам, нима дейсиз?
–Э, узингиз биласиз...
– Булиши мумкин эмас дейсизми? Хаксиз. Абдумалик хам партия рахбарига биров “айнан фалончиларни номзодини куймайсиз” деганини аклига сигдиролмади. Яна ким билади?
Эртаси куни партия съезди материаллари партия газетасида эълон килинди. Деярли уч бет тула газетада деярли битта расм бор эди. Бу расм газетанинг биринчи бетида, расм кахрамонлари Абдумалик билан Тухтаой эди. Бу тарихий фактлигича колди. Бу расмнинг маъниси шу эдики, Абдумаликни уз сафдошлари, кечагина бир фронтда жанг олиб борган жанговар хамрохлари мансабдан туширишди, аммо, Аллох унинг мартабасини кутариб куйди.
Иккинчи томондан ва айни хакикатга тугри холат шуки, давлат тепасида утирганларнинг купчилиги совет замони рахбарларининг болалари, жиянлари, набираларидир. Улар уша ёшлик пайтларидаги гамсиз хаётларини кумсайдилар. Шунда боболари, оталари, амакилари килган ишларни эслаб, уларга ухшагилари келади. Ахир сталинизмнинг кадрлар сиёсати, кахрамонларни, фаол жангчиларни йук килиш эди-ку. Сталин аввал Фрунзени, кейин Кировни ва бошкаларни улдиртирди. Уз кул остига эса жирканч одамларни йигиб олди. Улар узига хос Сталиннинг “химоя калконлари” эди. Яъни, “каранглар канака ахмок рахбарлар – Берия, Вишинский, Ягода, Ежов”лар бор. Таккосланглар”. Таккосласангиз уларнинг ичида энг тозаси Сталин. Аммо,у “ахмок”лар хам ахмок эмас, улар узларидан хам “ахмокларни ёрдамчиликларига оладилар”. Окибатда зулм-ситам деган катта империя пайдо булади. Бунаканги ахмокларга таяниш оркали давлатни бошкариш услубини инсоният тарихи хали кулламган эди, балким Фиръавнлар куллагандир? Ва Аллоху аълам.         
Итальян киноижодкорларининг бир фильми бор. Номи деярли бундок – “Пино учун ёгоч бошмок”. Пиноккио биздаги Буратинонинг исми, фильмдаги кахрамон, яъни фильм номи хам сал бошкачарокдир. Бу мухими эмас. Энг кизиги ушбу фильм “Ёшлар” каналидан узбек тилида берилди. Бу фильм христианлик кадриятларига Италияда кандай амал килиниши хакидадир. Фильм бир неча сериядан иборат ва ута таъсирли ишланган. Узбек томошабинлар бу фильмни яхши билмаслигига сабаб эса битта. Фильм ярим тунда берилди.
Абдумалик фильмнинг бошларини куролмади. Лекин, курган кейинги серияларидаги вокеаларнинг узиям, анча вактгача унга таъсир килиб юрди.
Фильмнинг кискача мазмуни шундай. Пино – бу ёш дехкон боласи. Дехкон уз оиласи билан графнинг ерида ижарада яшайди ва ишлайди. Бундай оилалар турт ёки бешта. Христианларнинг имоми Пинонинг отасига у углини мактабга укишга бериши лозимлигига кундиради. Бола мактабга катнай бошлайди. Киш кунларининг бирида, Пинонинг оёгидаги тахта бошмоги узилиб колади ва у бир оёги хул холида уйга келади. Буни курган ота, углига “туфлиси узилиб тушганини айтмасликни тайинлайди”. Чунки, онаси якинда туккан булиб, тепада кичкина чакалок билан ётган булади. Ха, айтмокчи, аёл пулни тежаш учун уйда туккан эди. Бир эпизодда буларга тегишли сигир касал булиб колади. Бу холатнинг оила учун канаканги трагедия эканлигини режессёр ва актерлар шунака махорат билан ишлаганки, бу сахналарни куз ёш килмасдан куролмайсиз. Онанинг, отанинг Парвардигорга ёлворишлари, шифокорнинг “сигир тузалмайди” деган хулосаси. Шунга карамай аёлнинг Парвардигорга ёлвориб, сигирнинг огзига дори – вино ёки спирт куйиши ва оиланинг бахтига сигирнинг тузалиб кетиши. Бу фильмни барча узбекистонликлар куриши керак. “Ёшлар” канали хозир кандай фильм зарурлигини жуда тугри топган...Аммо,...  Майли гапдан чалгимайлик. Гапимизга кайтайлик.
Угилнинг битта ёгоч бошмоксиз уйга келиши отани чукур уйга толдиради. Ота кечаси билан ухламай чикади, ярим тунда эса, чопони орасига болтани солиб, графнинг богига кетади. У ердан яширинча бир дарахтни ярим белидан чопади. Бир метрлар чамаси гула олади. Дарахтнинг тепа кисмини четга ташлаб, устидан шох-шабба кумиб куяди. Дарахтнинг чопилган жойига лой чаплаб, дарахт кириндиларини каналга улоктириб юборади. Уйга келиб тонггача угли учун битта бошмок ясайди. Кейин уни хам эскиртириб, углини мактабга кузатади. Киш аста-секин утиб, бахор келади. Графнинг иш бошкарувчиси богни айланиб юриб, бир дарахтнинг ярим белидан кесилганини пайкайди. Якинрок бориб караса, дарахнинг тепа кисми шох-шаббалар билан кумиб куйилган.
    Мана шу килмиши, бир пой бошмок учун дехкон оиласи ишдан хайдалади. Ишдан хайдалиш баробарида уйдан хам хайдалади. Дехкон бир аравага сигадиган куч курони, оила бокувчиси – сигирини етаклаб чикиб кетади. Кечаги кушнилар хаммалари уйларига бекиниб олишиб, хеч ким кетаётганларни кузатмайди.
    Абдумалик мана шу фильмни куриб, узига узи савол берди? “–Агар менинг номзодим куйилмасдан, давлат томонидан берилган уйни топширишимга, хеч булмаганда, “сен фалончи дарахтни кесиб, уйингга олиб бориб, узингга ёки фарзандингга бошмок ясадинг” деганларида хам алам килмасди” –деди узига узи.
Унинг айби нимада? “Айби” беш вакт намоз укиганидами ???!!! Одамларни Аллох борлиги ва бирлигига чакирганидами? Бундан бир неча йил олдин Россия Думаси хам худди шундай килганди. Уларни тушунса булади, улар насронийлар.
    57. О вы, кто верует!
Вы не берите в покровители себе
Тех, кто на вашу веру смотрит
Как на забаву и насмешку,
Ни тех, кому было дано Писание до вас,
Ни тех, которые не веруют (в Аллаха), -
Страшитесь гнев Его навлечь,
Коль веруете вы!
58. Когда звучит ваш зов к молитве,
Они его в забаву и насмешку обращают,
И это потому, что сей народ
Лишен любого разуменья.
59. (Ты им) скажи: "О люди Книги!
Ужель вы недовольны нами
Лишь потому, что веруем мы (в Бога),
И в Откровение, что нам Он ниспослал,
И в то, что послано до нас?
А может, потому,
Что большинство из вас (пред Богом) преступает?"
Коран сура -5 Трапеза

    Узбекистон худудидаги давлатларнинг ривожланиш палласи, айнан диннинг ривожланиши, миллий узлигини англаш оркали юз берган. Бундан кейин бошкача йул билан Узбекистон ривожланолмайди. Бутун дунё тажрибаси хам худди шундай.
Англия, Франция, Италия, Испания, Германия, Америка каби мамлакатлар утакетган даражада христиан дини кадриятларига асосланган холда конунлар яратдилар, яратмокдалар ва шу кадриятларга амал килмокдалар. Уларда диний кадриятлар сиёсат даражасига кутарилиб Христианларнинг турли туман партиялари мавжуд. Америкадаги Президентнинг касамёд кабул килиш жараёнини бир кузатинг.
Нега улар киладиган ишни, яъни, диний кадриятларни биз уз давлат бошкарув тизимимизга киритолмаймиз? Туркия, Малайзия, Сингапур каби мамлакатлар килган ишни биз килолмаймизми? Ахир мана шу мамлакатларнинг барчаси муваффакиятга эришиши назариясини аввало Куръон оркали Аллох Таоло, кейин эса Расули Акрам, кейин шархлар ва хадисларни туплаш оркали бизнинг боболаримиз яратдилар-ку!
Аюдумалик бу гапни жуда куп вактлардан буён такрорлайди. “Биз, дур-у гавхарлар тула сандик устига, курпача ташлаб утириб, сандикда нима борлигини унутиб куйган одамлармиз”,-дейди. Якинда бир танишим, Американинг Марказий Разведка Бошкармаси Марказий Осиё, хусусан Узбекистон хакида Америка Сенатига тайёрлаган хисоботини айтиб колди. Унинг айтишича, МРБ уз тахлилларида “бу минтакадаги энг интеллектуал потенциали катта мамалакат айнан узбекистонликлар, уларнинг болалари жуда иктидорли, шунинг учун уларга грин карта бериш масаласини олдинги холича ёки ундан купайтириш керак”лиги хакида тавсия берганмиш.
Бу жуда позитив хулоса. Пайгамбаримиз хам айнан бизнинг юртимизга нега дуо бергани хакида мушохада юритиб кургансизми? Узбекистон Аллохнинг каттик назорати остида. Аллох яхши курадиган ишларни килайлик,Аллох айтган инсонлар булайлик.
Улар кимлар? Аллохдан узга хеч кимдан куркмайдиган. Аллохдан куркканида ёлгон гапиролмайдиган. Мард. Сахий. Берган ваъдасида турадиган. Етим-есирлар, мискинларнинг хаккини адо этадиган. Киёмат булишини биладиган, демакки хар бир ишнинг жавоби борлигини биладиган. Хар куни беш вакт Яратган билан гаплашиб турадиган. Кариндошлар билан алокани узмайдиган. Мунофикларнинг тарафини олмайдиган бандалардир.
–Эх-хе, хали бунга анча йиллар бор!-дедим мен Абдумаликнинг гапини булиб.
–Маънавиятда катта ишлар килиниши керак. Тугри.,-тан олди Аюдумалик менинг гапимни.
 –Аммо, Абдумалик ака сизнинг куйиб пишганларингиз, энг жанговар позицияларда туриб электорат манфаати дея, халк турмуши, фаровонлиги учун минбарлардан туриб айтган гапларингиз, телевизордан килган чикишларингиз-чи. Архивни кутаришсин, кани сиз каерда уз манфаатингиз учун гапирибсиз? Ёки бирон бир кишининг нафсониятига тегибсиз? Хамма гапларингиз жамиятдаги прогрессив кучларни харакатлантириш учун булди-ку!
–Ибодатни яширинча, казо килиб укисангиз булмасмиди?
–Йук-да. Мен беш вакт намозни уз вактида укиш хакида Парвардигорга суз берганман. Бу Аллох томонидан инсонларга юклатилган вазифа. Намоз хаждан-да устунлигини уламоларимиз айтишади. Хажга борсангиз-у намозни тарк этсангиз бунинг окибати яхши булмаслиги Куръонда ёзилган.
Абдумалик уйни топширди, собик хамкасабаларидан бирининг уйига ижарада тура бошлади. Ижара хакини уз вактида ололмай юрган бу уй хужайини, кейинчалик бир килиги билан Абдумаликнинг шундай дилини огритдики, окибатда Абдумаликка килган яхшилиги учун олиниши лозим булган барча савобни шу тахлитда сочиб юборди.
Бир вактлар Кашкадарёда бир коммунистни ишдан бушатиб, хизмат уйини олиб куйишади. Бу коммунист шу даражада халол булганки, узининг шахсий уйи булмаган. Шу пайт, углининг дусти уз уйини ташлаб, у кишига беради. Бундай танти одамлар камайиб кетяпти.
Абдумаликдан уша пайтда кандай молиявий кийинчиликлар курганини, кейинчалик, хатто ижара хаккини хам тулолмай кийналганини айтиб беришни сурасам:
–Э... Куйинг,-дейди,–хаётдан нолиш бизнинг кадриятларимизда йук.
–Бу нолиш эмас. Сизга нисбатан килинган адолатсизлик-ку!
–Йук, адолатсизлик эмас. Хар бир кишининг бошига тушадиган ташвишлар унинг уз кули ёки тили билан булади.
–Ахир айтяпсиз-ку, бирон-бир маротаба шахсий манфаат учун гапирмадим, харакат килмадим,-дея.
–Лекин, синов хам бор. Куръонда бундай синовларга “улул сабот” эгалари дош берилиши айтилади. Энг кизиги, узим айнан шундай булишини Аллохдан сураган хам эканман!
–Э, куйсангизчи! Камтарликми бу, манманликми ёки куркокликми?
–Учови хам эмас. Узим сураганим.
–...
–Ха, шундай. Охирги йили Рамазон ойи “Лайлатул Кадр” кечасида, Аллохдан “Э Яратган Эгам, мендай бир кулингга шундай билим бергинки, узимга хам, халкимга хам, бошкаларга хам маънавий, хам моддий жихатдан манфаатли булсин” деб сурагандим.
–Кейинчи.
–Нима кейин? Мени ишга таклиф килишди. Лекин, мен намозхон булганим учун, давлат идораларида бундай иш юритишимни бошкалар хазм килолмаслиги хисобга олиб, менга ишонч билдирган кишиларни нокулай ахволга солиб куйишим мумкинлигини уйлаб у ерларга бормадим. Ишимни хусусий тадбиркорликка багишладим. Хисоб китобим жуда оддий эди. Узбек болалари учун, мактаб укувчилари учун “Маърифат” деган компьютер Дастурини яратиш. Унда Узбекистоннинг барча Конунлари, Узбекистон хакидаги энциклопедик маълумотлар жамланади ва сотилади. Агар оддий хисоб-китобларга кура, Дастурни мактабларнинг узига сотсам хам, бемалол узимга битта уй ва машина олишим мумкин эди. Шунинг учун кеча-ю, кундуз уйдан чикмасдан шу иш билан олти ой давомида шугуллана бошладим. Иш куним деярли шундай бошланади. Бомдод намози. Намоздан сунг куёш тулик чиккунча ишлаш. Бирон соат дам олгач, яна ишни давом эттириш. Пешин. Овкатланиш. Яна бироз дам олиш. Кейин аср намози. Шу билан соат 24-00ларгача, баъзида бомдодгача сканерлаш, хатоларни тугрилаш, жойлаштириш. Кискаси компьютер олдида утириш. Узбекистон Миллий энциклопедиясининг 12 томи, Узбек тилининг изохли лугати, Узбек исмлари, Узбек топонимлари билан шугулланиш. Ташки дунё билан умуман алока узилган. “Мана бугун эрта Дастур тайёр булади” уни сотиб, моддий ахволимни яхшилаб оламан, кейин халкимнинг кунглини кутарадиган юмористик, сатирик асарлар яратаман” деган катъий ишонч билан ишлай бошладим. Одамлар таниш-билишларга суяниб ишлашади. Шундай одамларни курганман. Ишдан кетгач, янги булган рахбарнинг олдига бораверади, бораверади. Охири “бир ишли” булади. Агар рахбар унга иш бермаса. Бутун дунёдан норози булиб юраверади. Таниш-билишлик нуктаи-назаридан олинса, бу дунёдаги энг зур таниш-билиш меники. Хаётим даврида шунаканги муъжизавий (балким каромат десам тугрирок булар) холатларга дуч келдим ва Аллохнинг менга нисбатан шунаканги мехрибонликларини курдим ва гувох булдимки, тилим бундан ожиз. Агар, депутатлик фаолиятим давомида бирон сохадаги камчиликларга карши купрок гапирдим десам, бу банк сохасидир балким. Э, майли. Энди менга давлат мансабининг кераги йук. Сиёсатга хам аралашмокчи эмасман. Мен, халкимнинг кунглини кутариш учун, уни каддини кутариш учун уз кобилиятимни ишга солишим керак,-дея тинимсиз мехнат кила бошладим. Аммо, бу дастурларга деярли хеч ким кизикиш билдирмади. Куръонда, Аллох такводор кишиларнинг ишини унглаши хакида сузлар бор. Менга бошкача хадя туширилди. Бу “Узбек” сузининг кандай пайдо булганлиги хакидаги илм эди. Моддий кийналдим, аммо маънавий яна кунглим кутарилди.