8. Ленин айтган учинчи иллат

Анвар Шукуров
В.И.Ленин учинчи иллат деганда порахурликни назарда тутганди. Адашмасам, бу хакда шундай дейиларди: –Порахурлик бор жойда, сиёсат хакида эмас, балки сиёсатга якинлашиш хакида хам гап булиши мумкин эмас ва хоказо...
Сиёсат ... Сиёсат деган сузни соддагина килиб тушунтирсам. Тасаввур килинг харакатдаги кушин номаълум мамлакат сари юриш килмокда. Биринчи дивизия уртада – ижро хокимияти, чап томондаги дивизия – конун чикарувчи орган, унг томондаги девизия – суд хокимияти бир маромда юриш киляпти.
Аммо, буларнинг олдида авангард кушин кетяпти, уларнинг сони кам, лекин уларнинг таркиби ута зукко ва зехнли, жасур, тажрибали жангчилардан ташкил топган. Бу кушиннинг вазифаси учала дивизия кайси йулдан юрса, мулжалга хавфсизрок етиб бориши мумкинлигини аниклаб беради, узида синаб куради ва тугри йулни курсатади. Менимча сиёсатчиларнинг мамлакат бошкарувидаги ролини шунга ухшатса булар.
Тугри улардан олдин тинчи (разведкачи)лар  гурухи хам бор. Улар уша мамлакатдаги шоирлар, ёзувчилар, драматурглар, рижессёрлар. Аммо, уларнинг куплари Куръондаги Шуаро (шоирлар) сурасида айтилганидек, узлари килмаган ёки бошкалар килмаган ишларни килдим ёхуд  килинди деб (выдавать желаемое за действительное), суз водийларида дайдишларини курасиз. Бирок, уларнинг ичида иймонли, Аллохдан узга хеч кимдан куркмайдиган, бошига килич келса хам бор хакикатни айтгувчилариям бор. Ана ушалари хакикий тинчилар булиб, мамлакат кушинлари нарёгда турсин, унинг авангардини хам энг тугри хакикат йулидан етаклаб борса неажаб?
Ана шундай порахурликнинг окибати В.И.Ленин таъбирича энг хавфли душмандир.
Энди бизнинг кадриятларимизда порахурлик иллатми, фазилатми деган саволни урганиб чиксак.
7047-хадис. Сумра ибн Жундуб ривоят киладилар: «Расулуллох (сав) уз сахобаларидан: «Бирортангиз туш курдингмизми?» – деб тез-тез сураб турар эдилар. Шунда хохлаган киши Аллох таоло ирода килганча уз тушини суйлаб берар эди. Бир куни эрта билан Жаноб Расулуллох бундай дедилар: «Бу кеча хузуримга икки киши (икки фаришта) келиб мени уйготди-да: «Юргин!» – деди, мен уларга эргашдим. Бир жойга борсак, бир киши чалканча ётибди, иккинчи бир киши унинг тепасида турибди, кулидаги муштдек тош билан чалканча ётган кишининг бошига урмокда, тош сапчиб кетиб, нарига бориб тушмокда. У тошни олиб келгунча чалканча ётган кишининг боши тузалиб колаяпти. Шу тарика тик турган киши чалканча ётган кишининг бошини кайта-кайта мажаклаб азоб бераяпти. Мен: «Субхоналлох, бу ким?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Бир жойга борсак, яна бир киши чузилиб ётибди, унинг тепасида хам аввалгидек бир киши тик турибди. Тик турган киши кулидаги темир чангак билан чузилиб ётган кишининг аввал бир лунжини бурнидан то кузига кадар шилиб терисини ташкарига килиб куймокда. Кейин, бу ёнига ёткизиб куйиб, иккинчи лунжини хам шундай килаяпти. Бир лунжини шилиб булиб иккинчи лунжига утгунига кадар аввал шилинган лунжи тузалиб колаяпти.Тик турган киши чузилиб ётган кишига шу тарика кайта-кайта азоб бераяпти. Мен: «Субхоналлох, бу нимаси?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Бу ердан чикиб йулда тандирга ухшаш бир чукурликка дуч келдик, унинг ичидан дод-вой овозлари кулокка чалинар эди. Пастга караб у ерда кип-ялангоч эркак ва аёллар борлигини, уларнинг остларидан эса, аланга кутарилиб келаётганини курдим. Билсам, улар хар сафар аланга кутарилганда дод-фарёд килишаётган эканлар. Мен буни куриб: «Булар кимлар?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Юра-юра суви кон ранги каби бир дарё буйидан чикиб колдик. Унинг ичида бир киши зурга сузиб юрибди, киргокда эса, бошка бир киши олдига тош туплаб утирибди. Шунда дарёдаги киши зур-базур киргокка сузиб келиб огзини очган эди, киргокдаги киши тош солиб куйди, кейин у кайтиб сузиб кетди. Сунг, яна кайтиб сузиб келиб огзини очган эди, яна тош солиб куйди. Шу тарика хар гал сузиб келса, киргокдаги киши унинг огзига тош солиб куйиб кайтариб юбораяпти. Мен хамрохларимга: «Бу иккиси ким?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Сунг биз афти-ангоридан хатто кузгу хам нафрат килгудек бир баднамо одамнинг олдига бориб колдик. У олдидаги оловни хар тарафидан пуфлаб алангалантираётган эди. Мен: «Бу нимаси?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Биз йулда давом этиб бахор нафаси уфуриб турган бир сулим бог олдидан чикиб колдик. Богнинг уртасида шу кадар новча одам турибдики, унинг боши осмону фалакда булганидан, юзини кура олмадим. Унинг атрофида куплаб болалар уйнаб юришибди. Мен: «Булар ким?» – дедим. Хамрохларим: «Юргин, кетдик!» – дейишди. Кейин, юра-юра бошка бир бокка етиб бордик, мен бунчалик улкан ва гузал богни (дарахтни) сира курмаганман. Хамрохларим менга: «Унга чиккин!» – дейишди, биз чикиб, кумуш ва олтин гиштлардан бунёд этилган бир шахарга етдик. Сунг, шахар дарвозасига келиб, очишларини сурадик, очган эдилар, биз ичкарига кирдик. Шахар ахли киёфасининг ярми сен куриб юрган хушнамо одамлардан хам гузалрок, ярми эса сен куриб юрган баднамо одамлардан хам хунукрок экан. Хамрохларим уларга: «Боринглар, анави дарёга тушиб чумилиб чикинглар!» – дейишди, дарёнинг суви сут каби оппок эди. Улар дарёда чумилиб чиккач, киёфаларидаги баднамолик йуколиб, жуда гузал сурат касб этдилар. Хамрохларим менга: «Бу – Адн жаннатидир, анави эса, сенинг манзилингдир!» – дейишди. Мен нигохимни баландга каратиб оппок булут каби мухташам касрни курдим. Хамрохларим: «Ана уша каср сеники!» – дейишди. Мен уларга: «Аллох таоло сизларга баракот ато этсин, мени куйиб юборинг, у ерга кирай!» – дедим. Улар: «Аммо, сен хозир у ерга кира олмайсан!» – дейишди. Мен уларга: «Бу кеча давомида мен жуда ажиб нарсаларнинг гувохи булдим, курганларимни тушунтириб беринг!» – дедим. Улар: «Биз сенга хабар берамиз» – дея тушунтира кетдилар: «Боя сен курган боши тош билан мажакланаётган киши авваллари Куръон тиловат килиб юриб, кейин ташлаб куйган хамда фарз килинган намозларни укимай гафлат босиб ухлаб ётган. Кейинги – лунжини бурнидан то кузига кадар шилишаётган киши эса, уйидан чикиб ёлгон гапларни айтар эди, унинг бухтонлари хатто уфкка кадар таркалгандир. Тандирга ухшаш чукурдаги ялангоч эркак ва аёллар – зинокорлар эди. Дарёда сузиб юриб тош ютаётган одам хусусига келсак, у судхур (порахур) булган. Каттикрок ёнсин деб оловнинг чор тарафидан зур бериб пуфлаётган, афти-ангоридан хатто кузгу хам хазар килгудек бадбашара одам эса, жаханнам ут ёкувчиларининг бошлиги. Богдаги улкан одам – Иброхим (ас) булиб, атрофларидаги болалар фитратда (яъни, табиатан мусулмон килиб яратилган холида) вафот этиб кетган (норасида) болалар». Жаноб Расулуллох гапларини тугатишлари биланок, баъзи мусулмонлар: «Ё Расулуллох, уларнинг орасида мушрикларнинг болалари хам борми?» – дейишди. Жаноб Расулуллох: «Ха, мушрикларнинг болалари хам бор! Аммо, ярми гузал, ярми хунук одамлар хусусига келсак, улар яхши амалларини ёмон амаллари билан кориштириб юборганлар, Аллох таоло уларнинг гунохларини магфират килади», – деб айтдилар».
Ана курдингизми, большевиклар дохийси билан бизнинг кадриятларимиздаги порахурлик хакидаги фикрлар бир-бирин канчалик тулдириб турибди. Совет замонидаги киноларни курар экансиз, улардаги кишиларнинг бойликдан хазар килувчи кахрамонларининг хатти-харакатларини куриб, бу хам хадисларга канчалик ухшашлигини куриб баъзида хайрон коласан киши.
Мен В.И.Лениннинг асарини уша пайтдаги савдо ходимлари ёшлар етакчилари уртасида 1988 йилда комсомольская школада укиб бериб, роса бахс-мунозаралар келиб чикишига сабаб булгандим.
Ха, биз шундай тарбия топдикки, порани пора эмас, балки “хадя”, “одамгарчилик” деймиз, куругини бермаганларни “куруклар” деймиз. Айтиб куяй, агар кимки мендан порахурликни йукотиш мумкинми деб сураса, “Ха” деган булардим. Унинг энг самарали йули кайси дейишса? Энг самарали йули, бутун дунёдаги прогрессив инсонлар танлаган Аллохнинг барча турт китобларида курсатилган насихатлар йули – унинг олдини оладиган (профилактик) тадбирлар деган булардим.
Динда бундай профилактик тадбирлар олдиндан белгилаб куйилган. Мисол учун эркак киши узининг ёлгиз аёлига вафодорлик каби масъулиятни эплаёлмаслиги важидан динимизда турттагача хотинга уйланиш мумкинлиги белгилаб куйганлигини айтсак булади.
Хуш порахурлик динимиз тугул дахрийлар тузимида хам кораланар экан. Биз унга карши курашишимиз керакми йукми?
Керак ва шарт. Бунда худди хитойликлар каби улимга махкум килибмас, балки унинг олдини олиш чора тадбирларини куришимиз керак.
Таниш билишчилик, таъмагирлик, порахурлик, мансаб ваколатини суистеъмол килиш каби барча жамият тараккиётига болта урадиган иллатлар умумий килиб – КОРРУПЦИЯ дейилади. БМТ хам бу иллатга карши курашиш учун узининг КОРРУПЦИЯГА КАРШИ номли конвенцияси кабул килган (эътибор бераяпсизми КОРРУПЦИЯГА КАРШИ КУРАШ ЭМАС, оддийгина КОРРУПЦИЯГА КАРШИ, яъни коррупциянинг олдини олиш профилактикага асосий ургу берилмокда) булиб, унинг гояси узбек халки кадриятларига айнан мос.
Менимча коррупцияга карши кураш эълон килинар экан уни, таълим сохасидан бошлаш керак. 
Ха, энг биринчи коррупциядан тозаланадиган соха халк ва олий таълим муассасаларидир. Бу ерда мана шу коррупция булмаса, халк фаровонлиги учун унинг самараси жуда катта.
Бундаги энг катта самара – ижодий мехнат учун шароит яратилишидир. Узингиз айтинг, битта яхши компьютер Дастурини экспорт килишдан туман бюджетини ишлаб олиш мумкин-ку. Дастур нарёкда турсин, компьютер асосида яратилган биттагина уч улчамли (трехмерное измерение) яхши сюжетли мультфильм бутун бошли телевидение бюджетини таъминлаб бериши мумкинлигини исботлаб ётишим шартми?
Хозирги пайтда мана шундай жахоншумул ахамиятга молик компьютер Дастури ёки мултфильм яратувчи таълим муассасасида таъмагирлик, порахурлик каби иллатлардан холи ижодий таълим ва мехнат билан шугулланувчи шароитни яратишни ривожланган Англо-саксон мамлакатларидан урганиш лозим. Бунда асосий принцип “ХУСУСИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ”ни ташкил этиш. Унда диний ва дунёвий таълимни биргаликда кандай олиб бориш мумкинлигини америкадан урганиш керак.
Мен киска муддатли америкага ташрифимда хусусий (католик) мактабларини уз кузим билан курганман. Кинофильмларида хам укув юрти олдида Черковлар борлигини кисман билдириб утишади. Ёки киз болалар учун алохида оромгохлар борлигини хам кинофильмларда куриб коламиз.
Биологик нуктаи-назардан инглизлар бизга жуда якин кариндош хисобланишини яхши билганим учун, уларнинг баъзи урф-одатларини кадриятларимиз “призмаси оркали” биз бемалол кабул килсак булади...


Соглик саломатлик булса, иншааллох давоми бор.