Сулаймонлик даъвосида...

Анвар Шукуров
 КУЮНЧАК романининг давоми



– Кизик фикр айтдингиз,Сулаймонлик...
– Ха, шундай. Бу фикр куп йиллик изланишлар, уй-хаёллар хосиласидир.Нима деб уйлайсиз Таврот, Забур, Инжил, Куръон китоб сифатида нега инсонларга туширилган?
- Нега буларди Аллохнинг борлигини инсонлар билиши, жаннат, дузах борлиги, яхши амал килганлар жаннатга, ёмон амал килганлар дузахга тушиши хакида огохлантириш учун туширилган.
- Умуман гапларингиз тугри.
- Ха, яна малокаларнинг борлиги, киёматнинг хаклиги, пайгамбарларнинг булганлиги, узидан олдинги Таврот, Забур, Инжил каби китобларнинг туширилганлигини тасдиклаш учун туширилган.
- Ха, айтяпман-ку, гапларинигиз тугри, аммо менинг бу хакда уз фикрим бор.
- Хуш, нима экан шу фикр?
- Биласизми    хукукшунос булганим сабабли, узим ифодаламокчи булган фикрни юридик терминлар оркали ифодаласам.
- Мархамат.
- Мана жиноят процессуал, фукаролик процессуал, хужалик процессуал кодексларимиз бор. Булар терговчилар, судьялар, прокурорлар, жабрланувчи, гумондор, айбланувчи, даъвогар жавобгарларнинг уз манфаатларини химоя килишлари, хукук ва бурчларини бажаришлари учун нима килишлари кераклигини белгилаб куйибди.
- Тушунарли.
- Сиз инсониятга туширилган Таврот, Забур, Инжил, Куръоннин хам худди шундай башарият учун барча процессуал хатти-харакатларни амалга ошириш учун туширилган КОНСТИТУЦИЯ сифатида кабул килаоласизми?
- Уйлаб куриш керак? Янгича фикр, кечирасиз бу диний тилда бидъат эмасми?
- Канака бидъат! Мен деярли хар куни Куръонни ёдлаш учун эмас, тафаккур килиш учун, ундаги вокеаларнинг нега бизга туширилганлигини англаш, уша вокеалардаги пайгамбарларнинг килган ишларидан урнак олиш учун укийман ва атрофимда булаётган барча вокеаларда, Куръон вокеаларига ухшаш холатлар борлигини кураман. Хар кандай тушунмовчилигимда Куръонда ечим борлигини укиб, донг котаман. Бу шунаканги гузал, жозибадор, сирли, хикматларга бой китобки, унинг маъноларини чакиш, тушуниш, ибрат олиш афсус хаммага хам насиб килмаскан.
- Шунаками?
- Ха, шундай Ёсин сурасида бу хакда айтилади, яъни ал Хакийм баъзи кишиларнинг буйнидан иягигача кишан уриб куйяр экан, улар гудайиб колганидан атроф четни курмас, сизнинг панд насихатларингизни олмас экан.
- Бу биз узбекларга тегишли эмас.
- Кайдам,-деди Абдумалик бошини эгиб.
             Бу гап шундай айтилдики, менинг гапим тугри эмаслигини иккаламиз хам тушуниб турардик. Эх, хаётда шунака узбекларни курдикки, уларда Куръон каёкда, оддий  дин хакида тушунча йук. Менинг гапларим хар эхтимолга карши эхтиёт шартидан (ким билади Абдумалик менинг гапларимни яширин равишда диктофонга ёзиб оляптими деган хадик мени тарк этгани йук) айтилаётганини, тугрироги мен Абдумаликдан хадиксираётганимнинг хосиласи эди.
  Балким сухбатимиз менинг шу гапим билан якунланиб колиши хам мумкин эди. Сухбатни  энди бошлаб, дарров тугатиб куйиш иккимизга хам ножоиз эди. Мен эса уз ишончсизлигимни билдириб, сухбатни берк кучага киритиб куйгандим. Шу сабабли, Аюдумаликнинг уйчан башарасига караб, маккорона унга тикилганча, бу вазиятдан у осонликча чикиб кетолмаслигини билиб, ич-ичимдан рохатланаётгандим.
- . Мана сиз билан анча вактдан буён фикр алмашиб, бир-биримизни синаб, узаро ишонч риштаси пайдо булди,-дея сулгин равишда гап бошлади Абдумалик. – Сиз менинг ушбу гапларимни китобингизда ёзасизми, йукми, узингиз биласиз, лекин менинг узим билан булган бир-иккита ибратомуз вокеалар сирини очиб бермокчиман.
Абдумаликнинг катъиятлигини куриб, танамдан совук тер чикиб кетди. Уни бироз чалгитиш максадида мен хам унга мантикан тугри савол бердим:
– Майли, жон кулогим билан сизнинг гапларинигизни эшитаман, аммо нега бу бобни мен “Сулаймонлик даъвосида” деб аташим лозимлигини тушунтириб берсангиз.
– Ха, майли,-деди Абдумалик ховуридан бироз тушиб. Бирдан узини йукотиб куймаслиги ёдига тушдими, – Мантикан тугри савол бердингиз, агар бу масалани бошдан тушунтирмасам, менинг фикримни сиз тушунишингиз амримахоллиги туфайли мавзу номига яна кайтишимиз керак. Инсоният тарихида, хусусан яхудийлар тарихида Довуд алайхиссалом даври энг бахтли замон саналади. Бу даврнинг кутлуглиги Довуд алайхиссалом даврида унинг угли хам окил, донолиги билан шухрат козонганди. Бир марта бегона куйлар томонидан экинзори пайхон булган кишининг даъвосини Довуд алайхиссалом куриб чикиб, адолатли равишда “куйлар экинзор эгасига берилсин” деб хукм чикарганларида, Сулаймон алайхиссалом, ота менда бир фикр бор деб, “куйлар хозирча экинзор эгасига берилса-ю, экинзор куй эгасига берилса, экинзор эгаси ерни аввалги холатига кайтаргач, куйлари унга кайтариб берилса, бу муддат давомида экинзор эгаси олинган куйларнинг юнгидан, сутидан фойдаланиб турса, бу пайтда тугилган кузилар хам унга берилса” деган хукмни айтганларида, барча бу хукм адолатлирок эканлигини тан олар, Довуд алайхиссалом эса, “угилчам сенинг хукминг тугрирокдир” дея уз хукмини узгартирар эканлар.
– Яхши, сиз бу билан монархия тарафдори буляпсизми?
– Эх, инсон, мен сизга монархия тугрисида гапираяпманми? Бу вокеадан ибрат олинг, тафаккур килинг демокчиман. Бу ерда маънавий ворислик, олдинги ишларни давом эттириш хакида гап бормокда. Масалан, кушни мамлакатдаги рахбарлар – Йулчиев билан Пахмоковларни олинг, булар хам худди шундай Довуд алайхиссалом билан Сулаймон алайхиссалом каби давлат бошкаришмокда.
– Канака мамлакат? Йулчиев, Пахмоков деган фамилиядаги хукумат рахбарларини хеч эшитмаган эканман?
– Йулчиев бу – Путин, Пахмоков  – Медведев, кулимсиради Абдумалик.
– Ха, ундок демайсизми?
  Чамамда кулокларим чугдай кизарди, шу оддий таржимани хам билмаганимдан бошим гувилларди. Лекин, кандайдир бир юрист олдида паст кетиш менинг характеримда йук.
– Хуш, Довуд подшо экан, угли окил экан. Унда Сталин пайтида Сулаймон ким эди?
– Сталин аввалбошда Довуддай булгандир, аммо у Сулаймонга ухшаш окилларни улдиртирганидан сунг, Довудлик сифатини йукотиб, Фиръавнлик хиркасини кийиб олди. Фиръавн замонида эса айрича фикрловчи хар кандай киши, биринчи ракамли жиноятчи хисобланарди,- сузини тугатди Абдумалик бамайлихотир.
Унинг хотиржамлиги менга ёкмади. Шу сабабли, унинг гапларига  кулган киши булиб, навбатдаги саволимни, тугрироги курсатмамни бердим.
– Ха, тушундим. Энди сизнинг сирли вокеаларингизга кайтсак.
-Булмаса эшитинг...

                Соглик саломатлик булса,Эгамнинг
                изни билан давоми бор