Бiз неге кедеймiз? АКШ доллары неге кунды?

Асет Мукашбеков
Конфуций мурасын Кытай халкы озінін рухани омірінін куре тамырына айналдыра білген. Улы ойшыл осыдан екі жарым мын жылдай бурын омір сурсе де Кытай халкы онын жазгандарын алі кунге дейін оздерінін кунделікті омірлерінін кодексі ретінде пайдаланады.

Кытай халкына улы Конфуций жол корсететін шамшырагы болса, ал бізге – улы Абай бабамыз сондай шамшырак болуга лайык.

Калай ойласаныз солай ойланыз, алі кунге дейін Казакстанымызда белгілі бір улттык идеологиямыз жок! Будан біраз жыл бурын тек кана ултымыздын гана емес, адамзаттын алыбы - Абайды мектептерде косымша окыта бастап еді, гумыр жасы узакка бармады. Айтылган себеп: "Абай философиясын оку мектепке алі ерте".

Белгілі бір устанымы, негізгі тірегі - іргетасы, жан-жактан киіліп турган уыктары, суыктан, ызгардан коргайтын жамылгы киізі, тобесінде туырлыгы, іргесінде шаншулы турган найзасы, ерттеулі турган тулпары, торінде ілулі турган ак берен сауыты, кынапта алмас кылышы жок: шайкалактап турган шанырак - уй, баспана, корган болып жарыта ма?!

Бугінгі кундері Батыста коптеген адамдардын Кудайга сенетіні, ал АКШ долларындагы «In God we trust» деген танбанын болуы.

Бул создін орысша магынасы «Мы на Бога надеемся», ал казакшасы «Біз Кудайдан уміт кутеміз». Кудайдан уміт кутуді насихаттайтын, Онын нурына боленген мундай акшанын куаты да ерекше болуга тиісті.

Ал Кудайга сенбеген Кенес укіметінін акшасы дуниежузі тугілі, тіпті оз елінін экономикасын да дурыс баскара алмай: бурынгы алем жасканатын алып, алпауыт мемлекет озінен-озі ыдырап, быт-шыт болып кетті емес пе?

Сол сиякты казіргі дуниежузілік дагдарыстын да негізгі себептерінін бірі осы болса керек. Алыска бармай-ак озіміздін Казакстаннын тенгесін алайык. Кудайдан уміт етудін орнына жайылган алаканнын суреті тур. Жайылган алакан нені білдіреді? (10 000 тенгелікте).

Жудырыкты сыгымдап туюдін орнына, "алсан ала бер" дегендей алаканнын жайылуы - Жаратушы берген байлыкты расуа етіп талан-таражга тусіп жатканын білдіретін жаман ырым гой! Бір алаканды жаю кайыр сураудын белгісі емес пе?!

Осынша жеріміз, тауелсіздігіміз, улттык ан уранымыз, кок байрагымыз, асты-усті байлыкка толы кен байтак отанымыз, Ак ордамыз, жузден астам улт пен улыс окілдеріміз, турлі-турлі дініміз бар деп, ку созден куырдак куырганда, екі езуімізден кобік акканша куыс кеудемізді дангырлатып какканда сондаймыз! Булдыр созге буаз болып, шашамыздан жел еседі...

Сонда республикамыздагы бар-жогы 16...17 (кейбір мемлекеттін бірак каласынын тургындары) миллиондай адам, Танірінін тегін берген несібе-ырыздыгынан кагылып, кайыршы, жартылай мангурт болып алакан жайып, дорба асынып журіп олместін кунімен, калт-култ етіп омір суруге тиіспіз бе?!

Акшадагы алакан жаю, басында аздап санылауы бар адамга: бул да жогаргы жактан, назік алемнен Кудіреттін кушімен келген келген ишара. Осылай Кудайдан уміт кутудін кандай манызы барын тусініп - есін жиып, таубага келіп, Жаратушы тарапынан берілген несібені, ырыздыкты оздерін гана оле жемей, оз халкынмен боле жендер деген белгі.

Себебі алем кандай шексіз болса, Танірінін ырыздыгы мен байлыгы да сондай шексіз. Тек уксата біл. Жасыратыны жок, бул бугінгі танда біздін елде ерекше ерекшеленіп тур.

Егер де тол тенгеміздегі кайыршылыктын-жокшылыктын, кедейшіліктін белгісін, онын магынасын дурыс тусініп, халыкка кері кеткен жагын тусіндіре білсек, келешек ушін улкен манызы болары анык. Тенгедегі кайыршынын алаканын ашпай, молшылыкка карай жумылдыру кажет.

Ол ушін парапсихологтарга, философтарга, онер кайраткерлеріне, тагы баска зиялы когам адамдарына тенгедегі жайылган алакандагы бул кубылыска коніл аударып, кыр-сырын жаксылап аныктаулары керек.

Сондай-ак, дуниенін торткул бурышында тарыдай шашылган казактарымызды кім корінгеннін босагасына телміртпей, олардын дастарханынан тогілген кикымды теріп жегізбей, жуындысын ішкізбей - тугелдей кара шаныракка кайтаратын да кез келді емес пе?! Айтпесе, оралман казактар тугілі, жергілікті казактар оз елімізде огей балага айналып бара жатканымыз да шырылдаган шындык-акикат екенін адамнан жасырсак та, Алладан жасыра алмаймыз...

Осынын бір мысалы 1962 жылы Н.С.Хрущёвтін ерен ерлігі. Ол шекараны ашып жіберіп, ешкандай квотасыз, кужатсыз-ак талай казакты кайтарып алды емес пе, осыган озіміз тірі куамыз. Ол казактардын бутында кок дамбалдан баска дым да болган жок кой! Солардын біреуі де аштан оліп, коштен калган емес. Кайта бізді жергілікті казактарды орыстанудан аман алып калды. Кенес окіметінін кой санын кобейтіп, туралап жаткан экономикасын котеруге озіндік ыкпал етті. Тілімізді, санамызды, улттыгымызды сактап калды.

1955 жылы кужатпен откен казактар, сол кезде тын котеруге жер аударылып келген, бассыз-жугенсіз кеткен орыс, украин, шешен т.б. кеуделеріне нан піскен баска улт окілдерін аттын бауырына салып сабап, таубаларіна келтіргенін де козімізбен кордік емес пе?! Сол кездегі "кытайшык казах", "жергілікті казах" деп бір казакты екіге боліп біріне-бірін айдап коятын коммунистік китуркы саясатты да басымыздан откіздік емес пе?!

Казір тол тенгеміздегі ашылган алаканымызды жудырык кылып туйіп, жетім бала сиякты кім корінгеннін кас-кабагына жалтактап карамай, "бір жагадан бас, бір женнен кол шыгарып": жумылган жудырыгымызбен, білегіміздін, байлыгымыздын, улттык рухымыздын кушімен, кайратымен, жаужуректілігімізбен - ботендерге сес кылып, кыр корсететін де заман жетті.